Όλγα Δεβετζάκη - Ενδοκρινολόγος
Αναστασίου Ζίννη, 9, Αθήνα, Αττική, 11741
Phone: 210-9239440 URL of Map

Τρίτη 5 Αυγούστου 2025

Πως φιλιούνται οι αχινοί

 Νικόλα

Θα ήθελα να μου βρεις μια λέξη που να σημαίνει "το πηχτό κενό ανάμεσα στους ώμους και στην πλάτη όταν δεν με αγγίζει κανείς " , αλλά να μην είναι μεμψίμοιρη ή λυπημένη. Πρέπει να είναι απλώς μια λέξη που να σημαίνει απουσία αγγίγματος χωρίς άλλα σημαινόμενα. Να αρθρώνεται καθαρά και ξεδιάντροπα ως γεγονός αντικειμενικό και ξεροκέφαλο. Να μην ηχεί πουθενά μέσα της η ανάγκη, η επιθυμία, ο φόβος και όλα εκείνα που προϋποθέτουν χέρια άλλων ανθρώπων για να καταλαγιάσουν, ακόμα κι αν αυτό είναι ακριβώς το ζητούμενο. Θα ήταν καλό να μην γίνει χρήση α στερητικού ή της λέξης θωπεία ως δεύτερου συνθετικού, καθώς αυτή υπαινίσσεται μια κάποια σεξουαλικότητα ενώ δεν είναι αυτό το θέμα. Αν και η λέξη δυσθωπεία θα ' κανε ωραία παρήχηση με τη λέξη δυστοπία. Είναι λάθος αυτό όμως, ένα εύκολο λάθος, να μην γλιστρήσουμε εκεί. Καλύτερα βρες μου πρώτα μια ολοκαίνουρια λέξη ανάμεσα στο άγγιγμα και στο αγκάλιασμα. Κάτι περισσότερο από άγγιγμα και κάτι λιγότερο από αγκάλιασμα. 'Οχι χάδι. Μην με ξεπετάς.

                                                                                Καλό υπόλοιπο Αύγουστο! 

Τετάρτη 30 Ιουλίου 2025

Ευθυρεοειδικό νοσηρό σύνδρομο - 2

 Διαφορική Διάγνωση : Οι διαφορικές διαγνώσεις του συνδρόμου ασθένειας ευθυρεοειδούς περιλαμβάνουν: 

Θυρεοειδίτιδα ή υποθυρεοειδισμός Hashimoto Υπερθυρεοειδισμός ή θυρεοτοξίκωση Πανυποϋποφυσιασμός Η δυσλειτουργία του θυρεοειδούς προκαλείται από τη χρήση διαφορετικών φαρμάκων μέσω διαφόρων μηχανισμών. Η λίστα αυτών των φαρμάκων είναι μεγάλη και ορισμένα παραδείγματα περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, θεραπεία με αμιωδαρόνη, ντοπαμίνη, στεροειδή, λίθιο, ιωδίδιο, χρήση οιστρογόνων ή ανδρογόνων, καθώς και αντισπασμωδικά ή οπιοειδή φάρμακα. 

Πρόγνωση : Το χαμηλό επίπεδο T3 στον ορό συσχετίζεται με αυξημένη διάρκεια νοσηλείας, εισαγωγή σε μονάδα εντατικής θεραπείας και ανάγκη για μηχανικό αερισμό σε ασθενείς με οξεία καρδιακή ανεπάρκεια. Η τιμή T4 στον ορό συσχετίζεται επίσης με τα αποτελέσματα σε ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση. Τιμές κάτω των 2 μικρογραμμάρια/dL έχουν συσχετιστεί με ποσοστά θνησιμότητας άνω του 80%.  Σε ασθενείς με κατάγματα ισχίου, η παρουσία συνδρόμου ευθυρεοειδικής ασθένειας συσχετίστηκε με αυξημένη ανάγκη για μεταγγίσεις αίματος και ανάπτυξη αναιμίας μετά από χειρουργική επέμβαση.

 Επιπλοκές : Οι επιπλοκές του συνδρόμου ευθυρεοειδικής ασθένειας σχετίζονται κυρίως με την υποκείμενη αιτία του προβλήματος και δεν σχετίζονται με τη δυσλειτουργία του θυρεοειδούς αδένα αυτή καθαυτή. Μετά την αντιμετώπιση του αρχικού ιατρικού προβλήματος που προκάλεσε την εμφάνιση του συνδρόμου ευθυρεοειδικής ασθένειας, η προσδοκία είναι οι εξετάσεις του θυρεοειδούς να επανέλθουν στο φυσιολογικό χωρίς τυχόν υπολειμματικά προβλήματα θυρεοειδικής λειτουργίας. Ας υποθέσουμε ότι ο ασθενής έχει γνωστό πρόβλημα θυρεοειδούς. Σε αυτήν την περίπτωση, πρέπει να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια για να διευκρινιστεί η τρέχουσα κατάσταση της θυρεοειδικής λειτουργίας με βάση τα συμπτωματολογικά και τα ευρήματα της κλινικής εξέτασης, ώστε να μπορεί να αντιμετωπιστεί ανάλογα. 

 Ανάλογα με την υποκείμενη νόσο που μπορεί να ήταν ο παράγοντας που πυροδότησε την εμφάνιση του συνδρόμου ευθυρεοειδικής ασθένειας, διαφορετικοί ειδικοί πρέπει να θεραπεύσουν τους ασθενείς για να τους βοηθήσουν να αναρρώσουν και να επιλύσουν το αρχικό πρόβλημα. Σε περίπτωση αμφιβολίας, οι δοκιμασίες λειτουργίας του θυρεοειδούς θα πρέπει να αξιολογούνται από μια ενδοκρινική ομάδα που μπορεί επίσης να κάνει διευθετήσεις για πιθανή παρακολούθηση του ασθενούς μετά το εξιτήριο από το νοσοκομείο, ώστε να διασφαλιστεί η πλήρης επίλυση των ανωμαλιών στις δοκιμασίες θυρεοειδούς, χωρίς να χαθεί η πιθανότητα ύπαρξης ενός πραγματικού προβλήματος που σχετίζεται με τον θυρεοειδή και απαιτεί περαιτέρω εξειδικευμένη και έγκαιρη θεραπεία. 

Τρίτη 29 Ιουλίου 2025

Ευθυρεοειδικό νοσηρό σύνδρομο

 Το σύνδρομο ευθυρεοειδικής ασθένειας έχει ταξινομηθεί ως (1) σύνδρομο χαμηλής T4, (2) σύνδρομο χαμηλής T3 και χαμηλής T4, (3) σύνδρομο υψηλής T4 και (4) άλλες ανωμαλίες του θυρεοειδούς.        Το χαμηλό επίπεδο ολικής T3 στον ορό είναι η πιο συχνή ανωμαλία στο σύνδρομο ευθυρεοειδικής ασθένειας και παρατηρείται σε περίπου 70% των νοσηλευόμενων ασθενών. Το επίπεδο της αντίστροφης T3 στον ορό (rT3) αυξάνεται , εκτός από τη νεφρική ανεπάρκεια. Το αυξημένο επίπεδο rT3 οφείλεται κυρίως στη μειωμένη δραστηριότητα της ιωδοθυρονίνης 5'-μονοδεϊωδινάσης τύπου Ι (αποϊωδίωση της T4 σε T3 και της rT3 σε 3,3'-διιωδοθυρονίνη).                                                        Τόσο το σύνδρομο χαμηλής T3 όσο και το σύνδρομο χαμηλής T4 παρατηρούνται συνήθως στους πιο σοβαρά πάσχοντες ασθενείς που εισάγονται σε μονάδες εντατικής θεραπείας. Το χαμηλό συνολικό T4 στον ορό συσχετίζεται με κακή πρόγνωση.  Το επίπεδο της ελεύθερης Τ4 μειώνεται σε ασθενείς με σύνδρομο ευθυρεοειδικής ασθένειας που είχαν λάβει θεραπεία με φάρμακα όπως η ντοπαμίνη και τα στεροειδή που προάγουν τη μείωση των επιπέδων TSH. Το επίπεδο της θυρεοειδικής σφαιρίνης στον ορό αυξάνεται σε ασθενείς με οξεία διαλείπουσα πορφυρία και χρόνια ηπατίτιδα, προκαλώντας φυσιολογική ελεύθερη Τ4 και υψηλά επίπεδα ολικής Τ4 στον ορό. Οι συγκεντρώσεις ολικής και ελεύθερης Τ4 αυξάνονται σε ασθενείς που έχουν λάβει θεραπεία ή έχουν εκτεθεί σε αμιωδαρόνη και ακτινοσκιαγραφικά όπως το ιοπανοϊκό οξύ. Αυτές οι ουσίες προκαλούν μείωση στην ηπατική πρόσληψη Τ4 και 5' μονοαποϊωδίωση της Τ4 σε Τ3 και μπορούν ενδεχομένως να επισπεύσουν υπερθυρεοειδισμό σε ασθενείς με αυτόνομο θυρεοειδικό όζο επιταχύνοντας το φαινόμενο Jod Basedow.

Οι ασθενείς με HIV έχουν ασυνήθιστες διακυμάνσεις στη λειτουργία του θυρεοειδούς, που προκαλούν αύξηση των επιπέδων T4 και TBG, μειώσεις στην αντίστροφη αναλογία T3 και rT3/T4, και φυσιολογική αναλογία T3 και T3/T4. Δεν απαιτούνται απεικονιστικές εξετάσεις ή βιοψία θυρεοειδούς ούτε παίζουν κανένα ρόλο στην αξιολόγηση και τη διαχείριση του συνδρόμου ευθυρεοειδικής ασθένειας. 

Θεραπεία / Διαχείριση : Η αντικατάσταση θυρεοειδικών ορμονών γενικά δεν απαιτείται σε ασθενείς με σύνδρομο ευθυρεοειδικής ασθένειας. Η θεραπεία και η διαχείριση υποκείμενης ιατρικής πάθησης αποτελούν το κύριο μέλημα. Ωστόσο, η περιοδική παρακολούθηση της λειτουργίας του θυρεοειδούς θα πρέπει να γίνεται όσο ο ασθενής βρίσκεται στο νοσοκομείο. Μετά το εξιτήριο από το νοσοκομείο, οι ανωμαλίες της λειτουργίας του θυρεοειδούς μπορεί να επιμένουν για αρκετές εβδομάδες. Σε έναν κλινικά ευθυρεοειδικό ασθενή, οι δοκιμασίες λειτουργίας του θυρεοειδούς θα πρέπει να επαναλαμβάνονται το νωρίτερο 6 εβδομάδες μετά την νοσηλεία για να επιβεβαιωθεί είτε η εμφανής δυσλειτουργία του θυρεοειδούς όταν υπάρχει επίμονη ανωμαλία της TSH είτε το σύνδρομο ευθυρεοειδικής ασθένειας όταν υπάρχει ομαλοποίηση των επιπέδων TSH και T3. Ας υποθέσουμε ότι οι εργαστηριακές εξετάσεις θυρεοειδούς παραγγέλνονται σε οποιαδήποτε προηγούμενη χρονική στιγμή. Σε αυτή την περίπτωση, το επίπεδο TSH μπορεί να είναι αυξημένο, αντανακλώντας τη φάση ανάρρωσης του άξονα, και αυτό μπορεί να προκαλέσει σύγχυση και να συγχέεται με τον εμφανή υποθυρεοειδισμό. 

Πέμπτη 24 Ιουλίου 2025

Euthyroid sick syndrome - 2

 Υπάρχουν πολλοί προτεινόμενοι μηχανισμοί σχετικά με την παθογένεση του συνδρόμου ευθυρεοειδικής ασθένειας. Μια πιθανή αιτία είναι όταν η παρουσία αναστολέων της θυρεοειδικής ορμόνης στον ορό και σε διαφορετικούς ιστούς του σώματος αναστέλλει τη σύνδεση της θυρεοειδικής ορμόνης με την πρωτεΐνη που συνδέεται με τον θυρεοειδή. Το σύνδρομο ευθυρεοειδικής ασθένειας προκαλείται επίσης από κυτοκίνες όπως η ιντερλευκίνη 1, η ιντερλευκίνη 6, ο παράγοντας νέκρωσης όγκων-άλφα και η ιντερφερόνη-βήτα που επηρεάζουν τον υποθάλαμο και την υπόφυση, αναστέλλοντας έτσι την παραγωγή TSH, ορμόνης απελευθέρωσης θυρεοειδούς (TRH), θυρεοσφαιρίνης (TG), T3 και σφαιρινών σύνδεσης θυρεοειδούς (TBG). Οι κυτοκίνες πιστεύεται επίσης ότι μειώνουν τη δραστηριότητα της δεϊωδινάσης τύπου 1 και μειώνουν την ικανότητα σύνδεσης των πυρηνικών υποδοχέων Τ3. 

 Αρκετοί άλλοι μηχανισμοί μπορούν να συμβάλουν στην αναστολή της 5'-μονοαποϊωδίωσης, προκαλώντας μείωση της συγκέντρωσης των ολικών επιπέδων Τ3 στον ορό σε ασθενείς με μη θυρεοειδική νόσο, όπως η υψηλή κορτιζόλη ορού και η χρήση εξωγενούς θεραπείας με κορτικοστεροειδή, καθώς και άλλων φαρμάκων όπως η αμιωδαρόνη και η προπρανολόλη. Η αλβουμίνη ορού συνδέεται με λιπαρά οξέα και εκτοπίζει τις θυρεοειδικές ορμόνες από τη σφαιρίνη που συνδέεται με τον θυρεοειδή. Η πτώση των επιπέδων αλβουμίνης ορού στο σύνδρομο ευθυρεοειδικής νόσου ενισχύει τη δράση διαφόρων ανταγωνιστών της Τ4 στη σφαιρίνη που συνδέεται με τον θυρεοειδή. Τα φάρμακα ασπιρίνης και ηπαρίνης επηρεάζουν τη σύνδεση των θυρεοειδικών ορμονών με πρωτεΐνες, μειώνοντας τα συνολικά επίπεδα Τ3 και Τ4 και, στη συνέχεια, αυξάνοντας προσωρινά τα επίπεδα ελεύθερης Τ3 και Τ4.

Η ιστοπαθολογία του συνδρόμου ευθυρεοειδικής νόσου σχετίζεται με μειωμένο μέγεθος και βάρος των ωοθυλακίων σε χρόνιους ασθενείς. Η οξεία ηπατική νόσος και η χρόνια νεφρική νόσος σχετίζονται με αύξηση του όγκου του θυρεοειδούς αδένα. Ασθενείς με ιστορικό χρόνιου αλκοολισμού έχουν βρεθεί να παρουσιάζουν μείωση του όγκου του θυρεοειδούς και επίσης ανάπτυξη ίνωσης στον αδένα. 

Τα ευρήματα του ιστορικού και της κλινικής εξέτασης είναι ειδικά για τους αιτιολογικούς παράγοντες, χωρίς να παρατηρούνται τυπικά ευρήματα λόγω του συνδρόμου ασθένειας ευθυρεοειδούς καθαυτού. Η πάθηση μπορεί επίσης να επηρεάσει ασθενείς που έχουν προϋπάρχοντα προβλήματα θυρεοειδούς και το συνυπάρχον σύνδρομο ασθένειας ευθυρεοειδούς μπορεί να καλύψει τα τυπικά ευρήματα της κλινικής εξέτασης του υποθυρεοειδισμού και του υπερθυρεοειδισμού, επομένως, τελικά, απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή για τη διαφοροποίηση μιας παθολογίας που σχετίζεται αποκλειστικά με τον θυρεοειδή από μια επίδραση ασθένειας ευθυρεοειδούς. 

Τρίτη 22 Ιουλίου 2025

Euthyroid sick syndrome

 Το σύνδρομο ευθυρεοειδικής ασθένειας αναφέρεται σε αλλαγές στη λειτουργία του θυρεοειδούς σε περιβάλλον εντατικής θεραπείας κατά τη διάρκεια κρίσιμης ασθένειας. Δεν είναι πραγματικό σύνδρομο και παροδικές αλλοιώσεις στον άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-θυρεοειδούς εμφανίζονται σε περίπου 75% των νοσηλευόμενων ασθενών. Αυτή η πάθηση παρατηρείται συχνά σε ασθενείς με σοβαρή κρίσιμη ασθένεια, στέρηση θερμίδων και μετά από σοβαρές χειρουργικές επεμβάσεις. Το πιο συνηθισμένο ορμονικό πρότυπο στο σύνδρομο ευθυρεοειδικής ασθένειας είναι τα χαμηλά επίπεδα ολικής T3 και ελεύθερης T3 με χαμηλά ή φυσιολογικά επίπεδα T4 και θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TSH).

Οι αιτίες του συνδρόμου ευθυρεοειδικής ασθένειας ποικίλλουν και περιλαμβάνουν αρκετές κρίσιμες ασθένειες διαφορετικής αιτιολογίας. Πνευμονία, ασιτία, νευρική ανορεξία, σήψη, στρες, ιστορικό τραύματος όπως, για παράδειγμα, κάταγμα ισχίου, καρδιοπνευμονική παράκαμψη, έμφραγμα του μυοκαρδίου, κακοήθειες, εγκαύματα, μεταμοσχεύσεις οργάνων, συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, υποθερμία, φλεγμονώδης νόσος του εντέρου, κίρρωση, μείζονα χειρουργική επέμβαση, νεφρική ανεπάρκεια και διαβητική κετοξέωση έχουν όλα συσχετιστεί με αυτήν την πάθηση. Η τελευταία προσθήκη σε αυτή τη μακρά λίστα είναι οι αναφορές για εμφάνιση ευθυρεοειδικής ασθένειας μετά από λοίμωξη COVID-19. Η ανακάλυψη χαμηλών επιπέδων Τ3 σε ασθενείς με COVID-19 ήταν επίσης ένας προγνωστικός δείκτης για κακή πρόγνωση, ακόμη και στα πρώιμα στάδια της νόσου.
 
Η πιο συχνή ανωμαλία, η μείωση της συνολικής τιμής της T3, εμφανίζεται σε περίπου 40% έως 100% των περιπτώσεων. Σε νοσηλευόμενους ασθενείς, το 10% των ασθενών έχει χαμηλά επίπεδα TSH, μια ανωμαλία που δεν σχετίζεται με παθολογία του θυρεοειδούς. Η υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης εμφανίζεται στην ομάδα με τις περισσότερες σοβαρές ασθένειες. Η πιθανότητα θανάτου συσχετίζεται με το επίπεδο της συνολικής T4 στον ορό. Όταν τα συνολικά επίπεδα T4 πέσουν κάτω από 4 mcg/dL, η πιθανότητα θανάτου είναι περίπου 50%, και όταν τα επίπεδα T4 στον ορό μετρηθούν κάτω από 2 mcg/dL, η πιθανότητα θανάτου φτάνει πάνω από 80%.

Πέμπτη 17 Ιουλίου 2025

The path forward

 Τα πρώιμα στοιχεία σχετικά με τις εφαρμογές της GenAI είναι πολλά υποσχόμενα, αλλά υποδεικνύουν επίσης ζητήματα στην ακρίβεια, τη συνάφεια και την αποδοχή των αποτελεσμάτων από τους χρήστες. Είναι σαφές ότι ο προσεκτικός σχεδιασμός, η αυστηρή αξιολόγηση, η συνεχής παρακολούθηση και η αποτελεσματική ρύθμιση της GenAI είναι ζωτικής σημασίας.

Υπάρχει μια αυξανόμενη κατανόηση ότι οι προηγούμενες ρυθμιστικές προσεγγίσεις για την Τεχνητή Νοημοσύνη και άλλες τεχνολογίες είναι πιθανώς ανεπαρκείς για την Τεχνητή Νοημοσύνη Γενετικής (GenAI). Για παράδειγμα, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) δημοσίευσε ένα πλαίσιο Συνολικού Κύκλου Ζωής Προϊόντος (Total Product Life Cycle) για την καθοδήγηση της ρύθμισης της Γενετικής Νοημοσύνης (GenAI), το οποίο απαιτεί συνεχή επικύρωση και παρακολούθηση μετά την κυκλοφορία των εργαλείων Γενετικής Νοημοσύνης (GenAI) στην αγορά — ο FDA δεν έχει παραδοσιακά εκτελέσει αυτή τη λειτουργία και είναι ασαφές εάν έχει την εκτελεστική εξουσία να το πράξει.Το μεγαλύτερο μέρος της ρυθμιστικής ευθύνης για αυτές τις τεχνολογίες μπορεί να μεταφερθεί σε κρατικά και τοπικά πλαίσια διακυβέρνησης της Τεχνητής Νοημοσύνης, με συνεργασίες δημόσιου-ιδιωτικού τομέα να θεσπίζουν εθελοντικά βιομηχανικά πρότυπα για δικαιοσύνη και διαφάνεια. Τα συστήματα υγείας ενδέχεται να χρειαστεί να συνεργαστούν προληπτικά με τους προμηθευτές Τεχνητής Νοημοσύνης (TN) για να διασφαλίσουν τον έλεγχο μεροληψίας και την ποικιλόμορφη εκπροσώπηση στα σύνολα δεδομένων εκπαίδευσης. 

Είναι σημαντικό να υπάρχει σκόπιμη και ολοκληρωμένη εφαρμογή της Γενικής Τεχνητής Νοημοσύνης (GenAI) στην υγειονομική περίθαλψη. Όλες οι καινοτομίες στην υγειονομική περίθαλψη απαιτούν εξισορρόπηση των νέων προσεγγίσεων με κατάλληλα προστατευτικά κιγκλιδώματα και υποδομές, ώστε να διασφαλίζεται η διατήρηση της ποιότητας και της ασφάλειας της περίθαλψης. Η Γενική Τεχνητή Νοημοσύνη δεν αποτελεί εξαίρεση. Ελπίζουμε ότι οι ιδέες που παρουσιάζονται στην έκθεσή μας θα βοηθήσουν στην επίτευξη αυτής της ισορροπίας. 

Δευτέρα 14 Ιουλίου 2025

Κρατά το σπίτι μέσα στην παλάμη της

 όπως κρατά ένα παιδί στη φούχτα το καπάκι της πορτοκαλάδας, που έριξε το βιαστικό γκαρσόνι καταγής, ενώ δεν έσπερνε

φούχτα  μικρή κλεισμένη ώρα ύπνου μεσημέρι

όταν ζωγραφισμένα στάχυα κυματίζουν κίτρινα κάτω από λίγα σύννεφα με μπλε ουρανλο, και κάθονται πάνω σε θημωνιές στη μέση θεριστές. Ο ανεπαίσθητος βόμβος της ζέστης. Ένας τους πίνει κι άλλοι τρώνε, όταν πίσω απ΄το μουσαμά ο λύκος κυματίζει και σταματά την κίνηση του θεριστή

ή ενός παιδιού στο καφενείο και της μητέρας του στην πολυθρόνα

πήλινης, εμαγιέ, αλουμινένιας , χασεδένιας, λινής, βαμβακερής , βελούδινης καθώς γερνά σ' αυτή την πολυθρόνα.

Πέμπτη 10 Ιουλίου 2025

Μελλοντικές εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης στην Υγεία

 Η πρόοδος που έχει σημειωθεί στη χρήση της GenAI για την υποστήριξη της εκπαίδευσης και της συμμετοχής των ασθενών, της σύνθεσης πληροφοριών και της απλοποίησης της τεκμηρίωσης και της κωδικοποίησης ήταν ταχεία και αποτελεσματική. Ωστόσο, υπάρχουν πολλές άλλες εφαρμογές της GenAI στην υγειονομική περίθαλψη. Γενικά, αναμένουμε ότι αυτές οι εφαρμογές θα χρειαστούν περισσότερο χρόνο για να ωριμάσουν, είτε λόγω της πολυπλοκότητάς τους είτε της σοβαρότητας των κινδύνων που παρουσιάζουν. Συγκεκριμένα, όσο πιο κοντά βρίσκεται μια εφαρμογή στην άμεση λήψη κλινικών αποφάσεων, τόσο περισσότερο έλεγχο και ρύθμιση θα απαιτεί.

Ιατρική Ακριβείας : Αναλύοντας δεδομένα από πολλαπλές πηγές και σε πολλαπλές μορφές, συμπεριλαμβανομένων δεδομένων από ηλεκτρονικά αρχεία υγείας, γονιδιωματικές και απεικονιστικές μελέτες, οι LLMs μπορεί να βρίσκονται σε καλό δρόμο για να βοηθήσουν στην επιλογή θεραπείας. Ωστόσο, ένας σημαντικός περιορισμός των σημερινών LLMs στην εξατομικευμένη θεραπεία και την υποστήριξη αποφάσεων είναι η αδυναμία τους να δημιουργήσουν συνοδευτικά στοιχεία που είναι χρήσιμα για τους κλινικούς ιατρούς. Επιπλέον, μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι η ανθρώπινη αλληλεπίδραση με την Τεχνητή Νοημοσύνη επηρεάζεται από πολλαπλούς παράγοντες που σχετίζονται με τον άνθρωπο και το σύστημα της Τεχνητής Νοημοσύνης. Έτσι, η αποτελεσματική χρήση της Γενετικής Τεχνητής Νοημοσύνης στην ιατρική ακριβείας θα απαιτήσει πρόσθετη ανθρώπινη εμπειρία και εμπιστοσύνη στην Τεχνητή Νοημοσύνη και στις ιδιαιτερότητες της εκπαίδευσης σε μοντέλα Τεχνητής Νοημοσύνης.

Θεραπεία για Σπάνιες Παθήσεις : Περίπου 7.000 σπάνιες ασθένειες επηρεάζουν 300 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως και η GenAI μπορεί να παρέχει πληροφορίες και γνώσεις που διευκολύνουν τη διάγνωση αυτών των ασθενειών και διευρύνουν την κατανόηση των μηχανισμών που διέπουν την παθολογία τους. Ένα πρόσφατα αναπτυγμένο μοντέλο επεξεργασίας φυσικής γλώσσας που βασίζεται σε φαινότυπο αποδείχθηκε ότι είναι πιο ακριβές στη διάγνωση σπάνιων ασθενειών από τους ειδικούς γιατρούς. Επιπλέον, η GenAI έχει επιταχύνει την έρευνα ανακάλυψης φαρμάκων για σπάνιες ασθένειες.  

Μελέτη Γονιδιώματος : Οι μεταπτυχιακοί φοιτητές του Προγράμματος Ανθρώπινου Γονιδιώματος (LLM), οι οποίοι έχουν εκπαιδευτεί σε δισεκατομμύρια γονιδιωματικές παραλλαγές, αρχίζουν να προβλέπουν τις επιδράσεις νέων γονιδιωματικών παραλλαγών. Αυτά τα «μοντέλα γλώσσας DNA» μπορούν να ενισχύσουν τις παραδοσιακές μελέτες συσχέτισης σε ολόκληρο το γονιδίωμα και να παράγουν πιο ακριβή χαρακτηρισμό παραλλαγών άγνωστης σημασίας, οδηγώντας στην ανάπτυξη νέων θεραπευτικών επιλογών για ασθένειες όπως ο καρκίνος. Οι πρόοδοι σε αυτόν τον τομέα συνεχίζουν να επιταχύνονται μέσω της αυξημένης διαφάνειας των μοντέλων, καθώς και μέσω της δημιουργίας νέων προ-εκπαιδευμένων βασικών μοντέλων για τη μελέτη νέων βιομοριακών αλληλεπιδράσεων. 

Εικονικοί Βοηθοί Υγείας : Δεδομένης της κατάλληλης επικύρωσης, οι εικονικοί βοηθοί υγείας που υποστηρίζονται από το LLM μπορούν να διεξάγουν αξιολογήσεις συμπτωμάτων, να παρέχουν συστάσεις διαλογής και να διευκολύνουν τις εξ αποστάσεως διαβουλεύσεις, διευρύνοντας την πρόσβαση στην περίθαλψη. Τέτοια μοντέλα μπορεί επίσης να είναι σε θέση να προσαρμοστούν σε νέα στοιχεία και θεραπευτικές προσεγγίσεις ταχύτερα από τους επαγγελματίες υγείας. Πολλές εταιρείες παρέχουν πλέον υπηρεσίες σε ασθενείς με εικονικούς βοηθούς υγείας που υποστηρίζονται από Τεχνητή Νοημοσύνη, οι οποίοι παρέχουν συνεχή, εξατομικευμένη υποστήριξη μέσω προσαρμοστικών συνομιλιών που προάγουν υγιεινές συνήθειες. Ωστόσο, υπάρχουν λίγα στοιχεία σχετικά με την ποιότητα, την ακρίβεια και την ασφάλεια αυτών των εφαρμογών και απομένει να γίνουν προσπάθειες για να διασφαλιστεί η σωστή χρήση των δυνατοτήτων GenAI στην παροχή φροντίδας.

Επιτήρηση Νοσημάτων : Τα μεταπτυχιακά LLM θα μπορούσαν επίσης να συμβάλουν στην ανάπτυξη εργαλείων για την ανίχνευση και διαχείριση επιδημιών σε επίπεδο πληθυσμού, τα οποία θα βοηθούσαν στην έγκαιρη αναγνώριση απειλών για τη δημόσια υγεία και θα έδιναν πληροφορίες για έγκαιρες παρεμβάσεις. Για τις επιδημίες μολυσματικών ασθενειών, η Γενετικά Τροποποιημένη Τεχνητή Νοημοσύνη (και η προγνωστική Τεχνητή Νοημοσύνη) έχει μεγάλες δυνατότητες βελτίωσης της επιτήρησης των ασθενειών. Ωστόσο, απαιτείται περισσότερη εργασία για την προώθηση των υφιστάμενων στατιστικών μοντέλων, με έμφαση στην εξηγησιμότητα, την αιτιότητα και την αυστηρή θεωρητική βάση για τα αποτελέσματα. 

Ιατρική Εκπαίδευση : Καθώς η Γενική Τεχνητή Νοημοσύνη (GenAI) και οι πράκτορες της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) γίνονται μέρος της ομάδας ιατρικής περίθαλψης, θα υπάρξει μετατόπιση στα καθήκοντα και τις ικανότητες που απαιτούνται από τους κλινικούς ιατρούς. Παρόλο που η ανάκτηση ιατρικής γνώσης αποτελεί το μέτρο που χρησιμοποιείται από τις ιατρικές σχολές και τις ειδικότητες για την αξιολόγηση της ικανότητας των ιατρών, η εφαρμογή της Γενικής Τεχνητής Νοημοσύνης (GenAI) μπορεί να μετατοπίσει τις ανάγκες σε ικανότητες προς έναν πιο διευθυντικό ρόλο. Ο Σύνδεσμος Αμερικανικών Ιατρικών Κολλεγίων επανεξετάζει την αξιολόγηση και την εκπαίδευση των φοιτητών στην εποχή της Γενικής Τεχνητής Νοημοσύνης. Ορισμένες νέες στρατηγικές περιλαμβάνουν την ενσωμάτωση της γνώσης δεδομένων και της κριτικής σκέψης σχετικά με τους αλγόριθμους της Τεχνητής Νοημοσύνης στα προγράμματα σπουδών των φοιτητών, τον καθορισμό της εργασίας που πρέπει να γίνεται από έναν άνθρωπο καθώς και αυτής που γίνεται από την Τεχνητή Νοημοσύνη, και την αξιολόγηση της αναγνώρισης και του μετριασμού των προκαταλήψεων της Τεχνητής Νοημοσύνης στη φροντίδα των ασθενών.

Δευτέρα 7 Ιουλίου 2025

Τροχιές

 Μερικές φορές λαχταρούν έναν ψυχρό θυελλώδη άνεμο, τη βροχή να πέφτει δυνατά, φθινοπωρινά φύλλα, λασπωμένα πόδια, ένα περίεργο σκυλί, έναν ξαφνιασμένο λαγό, το ξαφνικό άλμα ενός ελαφιού, μια ηλιαχτίδα. Μερικές φορές απλά υποκύπτουν στο αδιάφορο χαμηλό βουητό του σφραγισμένου διαστημικού σκάφους τους. Ενώ τρέχουν, ενώ κάνουν ποδήλατο, ενώ σπρώχνουν και πιέζουν, οι ήπειροι και οι ωκεανοί χάνονται από κάτω τους - περνά ο Αρκτικός κύκλος στο χρώμα της λεβάντας, πίσω του φεύγει η ανατολική άκρη της Ρωσίας, καταιγίδες δυναμώνουν πάνω στον Ειρηνικό, έρχονται οι πρωϊνές έρημοι του Τσάντ με τα πτυχωτά βουνά τους, και μετά η νότια Ρωσία, η Μογγολία και ξανά ο Ειρηνικός. Όποιος ζει στη Μογγολία ή σ' εκείνους τους ανατολικούς ερημότοπους της Ρωσίας, ή τουλάχιστον όποιος γνωρίζει απ' αυτά τα πράγματα θα ήξερε πως τώρα, μέσα στον ψυχρό απογευματινό ουρανό, ψηλότερα απ' όλα τ΄αεροπλάνα, περνάει ένα διαστημικό σκάφος που μέσα του μια γυναίκα σπρώχνει μια μπάρα άρσης βαρών με τα πόδια της πείθοντας τους μυς της να μην παραδοθούν στη σαγήνη της έλλειψης βαρύτητας και τα οστά της να μην αποδυναμωθούν.

                                                                                 Smantha Harvey 

Πέμπτη 3 Ιουλίου 2025

ΑΙ

 Τεκμηρίωση και σύνθεση πληροφοριών κλινικού Ιατρού

Η Γενετικά Τεχνητή Νοημοσύνη (GenAI) έχει δείξει πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα στη βελτίωση της ιατρικής τεκμηρίωσης και της σύνθεσης πληροφοριών για τους κλινικούς ιατρούς. Αυτές οι εξελίξεις μπορούν να μειώσουν το γνωστικό βάρος για τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης και να αντιμετωπίσουν τις ελλείψεις της τεκμηρίωσης που δημιουργείται από τον άνθρωπο. Πρόσφατα παραδείγματα αυτής της εφαρμογής περιλαμβάνουν την τεκμηρίωση κλινικών σημειώσεων, τη σύνοψη διαγραμμάτων και την ανταλλαγή μηνυμάτων από τους ασθενείς. 

Κλινική τεκμηρίωση σημειώσεων 

Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί μια ποικιλία εργαλείων Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) για τη δημιουργία κλινικών σημειώσεων. Μια μελέτη έδειξε ότι σε όλες τις ειδικότητες, οι κλινικοί γιατροί που χρησιμοποιούσαν τεχνολογία ΤΝ για τη σύνταξη κλινικών σημειώσεων αφιέρωναν 20% λιγότερο χρόνο στη συμπλήρωση σημειώσεων και 30% λιγότερο χρόνο εργασίας εκτός ωραρίου σε σχέση με τους κλινικούς γιατρούς που δεν χρησιμοποιούσαν τέτοια τεχνολογία. Μια άλλη μελέτη περιέγραψε την ικανότητα του GenAI να διευκολύνει πιο προσωπικές, ουσιαστικές και αποτελεσματικές αλληλεπιδράσεις ασθενούς-παρόχου και να μειώνει το βάρος της γραφειακής εργασίας εκτός ωραρίου. Το GenAI μπορεί να εντοπίζει παραγγελίες που συζητούνται κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης και να τις παρουσιάζει στον κλινικό ιατρό για επαλήθευση και έγκριση. Απαιτούνται πρόσθετες μελέτες για την αξιολόγηση της πληρότητας και της ακρίβειας των σημειώσεων, καθώς και της επίδρασης αυτών των εργαλείων στην αποτελεσματικότητα και την ικανοποίηση των κλινικών ιατρών. 

Σύνοψη γραφήματος 

Πολλοί οργανισμοί υγειονομικής περίθαλψης στις ΗΠΑ και σε διεθνές επίπεδο χρησιμοποιούν τη σύνοψη διαγραμμάτων που βασίζεται στην GenAI για να βελτιστοποιήσουν την ανασκόπηση των διαγραμμάτων. Οι συνόψεις διαγραμμάτων που παράγονται από την GenAI έχουν αποδειχθεί παρόμοιες με τις συνόψεις διαγραμμάτων που δημιουργούνται από ιατρούς όσον αφορά την πληρότητα, την ορθότητα και τη συνοπτικότητα. Σε μία μελέτη, οι συνόψεις από LLM θεωρήθηκαν είτε ισοδύναμες (στο 45% των περιπτώσεων) είτε ανώτερες (στο 36%) από τις συνόψεις από ιατρικούς εμπειρογνώμονες και χρειάστηκαν λιγότερο χρόνο για να παραχθούν, με τον μέσο χρόνο για τη σύνταξη να μειώνεται από 7 λεπτά χωρίς τη χρήση LLM σε μόνο λίγα δευτερόλεπτα με LLM. 

Μηνύματα ασθενών 

Τα εργαλεία GenAI έχουν αναπτυχθεί για να βοηθήσουν στην ηλεκτρονική επικοινωνία μεταξύ κλινικών ιατρών και ασθενών. Το εργαλείο δημιουργεί ένα αρχικό προσχέδιο μιας απάντησης κλινικού ιατρού στο ηλεκτρονικό μήνυμα ενός ασθενούς, το οποίο ο κλινικός ιατρός εξετάζει και επεξεργάζεται πριν το στείλει στον ασθενή. Μία μελέτη έδειξε ότι το 72% των κλινικών ιατρών που χρησιμοποιούσαν απαντήσεις που συντάχθηκαν από το GenAI για να απαντήσουν σε μηνύματα ασθενών ανέφεραν μείωση του γνωστικού φορτίου. Σε μια άλλη μελέτη, το 92% των νοσηλευτών πίστευαν ότι η χρήση των μηνυμάτων που συντάχθηκαν από την Τεχνητή Νοημοσύνη είχε ως αποτέλεσμα βελτιωμένη αποτελεσματικότητα, ενσυναίσθηση και τόνο. Ωστόσο, ορισμένες μελέτες δεν έδειξαν μείωση του χρόνου που σχετίζεται με τις απαντήσεις, και άλλες έδειξαν ότι ο ρόλος του κλινικού ιατρού μπορεί να έχει σημασία, με τους νοσηλευτές να είναι πιο πιθανό να αναφέρουν αυξημένη αποτελεσματικότητα από τους γιατρούς 

Βελτιστοποίηση Τεκμηρίωσης και Κωδικοποίησης

Η Γενετικά Τροποποιημένη Τεχνητή Νοημοσύνη (GenAI) μπορεί να βελτιώσει την ακρίβεια και την αποτελεσματικότητα της κωδικοποίησης, της χρέωσης και των πληρωμών στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης. Η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να βελτιστοποιήσει την αξιολόγηση και την κωδικοποίηση διαχείρισης με τη χρήση σημειώσεων που δημιουργούνται από την Τεχνητή Νοημοσύνη, οι οποίες μπορούν να μειώσουν τα σφάλματα και να αυξήσουν την ακρίβεια της κωδικοποίησης. Οι πληροφορίες που παράγονται από την Τεχνητή Νοημοσύνη μπορούν επίσης να βοηθήσουν στον εντοπισμό και την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών των απορρίψεων αξιώσεων, οδηγώντας σε πιο αποτελεσματική κωδικοποίηση και ταχύτερες διαδικασίες διαχείρισης του κύκλου εσόδων.Επιπλέον, η Γενετική Τεχνητή Νοημοσύνη (GenAI) μπορεί να διευκολύνει ταχύτερες προηγούμενες εγκρίσεις, μειώνοντας έτσι τις καθυστερήσεις στη φροντίδα των ασθενών, αυξάνοντας τη συμμετοχή και μειώνοντας το διοικητικό φόρτο. Ωστόσο, με την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) να δημιουργεί τόσο επιστολές ιατρικής αναγκαιότητας από γιατρούς όσο και επιστολές απόρριψης (ή έγκρισης) από ασφαλιστικές εταιρείες, ένα περιβάλλον «Τεχνητής Νοημοσύνης έναντι Τεχνητής Νοημοσύνης» θα μπορούσε να αυξήσει τον κίνδυνο μεροληψίας και σφαλμάτων - ένας παράγοντας που υπογραμμίζει την ανάγκη για ισχυρή διακυβέρνηση και εποπτεία της χρήσης της Τεχνητής Νοημοσύνης στη λήψη αποφάσεων από κλινικούς ιατρούς και ασφαλιστές.

Τρίτη 1 Ιουλίου 2025

Τεχνητή Νοημοσύνη στην Ιατρική

 Η γενετική τεχνητή νοημοσύνη (GenAI), και ειδικότερα τα μοντέλα μεγάλων γλωσσών (LLM - αλγόριθμος τεχνητής νοημοσύνης), χρησιμοποιούνται ολοένα και περισσότερο στην υγειονομική περίθαλψη. Για να αντιμετωπίσει αυτήν την τάση, η Συνεργασία Δράσης για την Ψηφιακή Υγεία της Εθνικής Ακαδημίας Ιατρικής (NAM) συγκάλεσε ένα εργαστήριο εμπειρογνωμόνων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, της τεχνολογίας και των κανονιστικών ρυθμίσεων τον Οκτώβριο του 2023, για να ορίσει εφαρμογές και πλαίσια για τη Γενετική Τεχνητή Νοημοσύνη (GenAI) και τα LLM στην ιατρική και τη βιοϊατρική επιστήμη. Σε μια συνοδευτική Ειδική Έκδοση της NAM,1 «Γενετική Τεχνητή Νοημοσύνη στην Υγεία και την Ιατρική», έχει σκιαγραφηθεί ένας ρυθμό ετοιμότητας εφαρμογών  καθώς και ένας πίνακας ανάθεσης ευθυνών για τους διάφορους ενδιαφερόμενους φορείς που απαιτούνται στον «κύκλο ζωής» της τεχνολογίας Γενετικής Τεχνητής Νοημοσύνης (GenAI). Έχουν σημειωθεί πρόοδοι στην εκπαίδευση και την εμπλοκή των ασθενών και στη σύνθεση πληροφοριών .

Εκπαίδευση και συμμετοχή ασθενών

Έχουν σημειωθεί μεγάλα βήματα στην υποστήριξη της εκπαίδευσης και της συμμετοχής των ασθενών που βασίζεται στην GenAI. Πρώιμες μελέτες έχουν δείξει ότι τα chatbot που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη μπορούν να βοηθήσουν τους ασθενείς με τον προγραμματισμό ραντεβού, την ταξινόμηση συμπτωμάτων και τα ερωτήματα που σχετίζονται με την υγεία. Οι περιλήψεις ιατρικών πληροφοριών που δημιουργούνται από την GenAI έχουν οδηγήσει σε αυξημένη κατανόηση, επιτρέποντας στους ασθενείς να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις σχετικά με τη φροντίδα τους. Η σύνταξη μηνυμάτων με τη βοήθεια της GenAI έχει αποδειχθεί ότι ενισχύει τη σαφήνεια και την ενσυναίσθηση της ψηφιακής επικοινωνίας ασθενούς-παρόχου, προωθώντας ισχυρότερη συμμετοχή. Μια πολλά υποσχόμενη δυνατότητα του GenAI είναι η δυνατότητά του να ξεπερνά τα γλωσσικά εμπόδια και τα εμπόδια στον τομέα της υγειονομικής παιδείας. Υπάρχουν ορισμένες πρώιμες ενδείξεις ότι τα μοντέλα GenAI μπορούν να μεταφράσουν και να απλοποιήσουν το ιατρικό περιεχόμενο πιο αποτελεσματικά από τα παραδοσιακά εργαλεία μετάφρασης. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι περιλήψεις σε απλή γλώσσα που δημιουργούνται από το GenAI μπορούν να βοηθήσουν στην κατανόηση των ασθενών, ιδιαίτερα μεταξύ εκείνων με περιορισμένη υγειονομική παιδεία. Αυτές οι περιλήψεις σε απλή γλώσσα μπορούν να διαδραματίσουν ρόλο στη μετάφραση της τεκμηρίωσης με στόχο την αύξηση της κατανόησης της πορείας και της διαχείρισης μιας ασθένειας από τους ασθενείς.

Παρά την αυξανόμενη διαθεσιμότητα εργαλείων GenAI, τα στοιχεία σχετικά με την εμπλοκή των ασθενών με αυτά τα εργαλεία παραμένουν περιορισμένα. Τα πρώτα στοιχεία υποδηλώνουν μικτή υιοθέτηση. Ορισμένοι ασθενείς υιοθετούν την καθοδήγηση που δημιουργείται από την GenAI, ενώ άλλοι παραμένουν διστακτικοί λόγω ανησυχιών σχετικά με την αξιοπιστία και τη διαφάνεια. Επιπλέον, υπάρχει ένα αξιοσημείωτο κενό στην έρευνα σχετικά με τα αποτελέσματα που επικεντρώνονται στον ασθενή, όπως η κατανόηση, η ικανοποίηση και η εμπιστοσύνη στη φροντίδα που υποβοηθείται από την GenAI.  

Πέμπτη 26 Ιουνίου 2025

Yellowface

 Όλοι πάντα περιγράφουν τη ζήλια σαν κάτι αιχμηρό, πράσινο και τοξικό. Σαν κάτι αβάσιμο, ξινό, κακόβουλο. Εγώ ωστόσο ανακάλυψα πως, αν είσαι συγγραφέας η ζήλια θυμίζει περισσότερο φόβο. Ζήλια είναι ο σφυγμός μου, που αυξάνεται όταν παίρνει το μάτι μου στο Twitter τα νέα για την επιτυχία της Αθηνάς - άλλο ένα συμβόλαιο για βιβλίο, υποψηφιότητα σε βραβεία, ειδικές εκδώσεις, δικαιώματα στο εξωτερικό. Ζήλια είναι να συγκρίνομαι συνεχώς μαζί της και να βγαίνω λειψή, να με πιάνει πανικός πως δεν γράφω αρκετά καλά ή αρκετά γρήγορα, πως δεν είμαι - και ποτέ δεν θα είμαι αρκετή. Ζήλια σημαίνει πως ακούγοντας ότι η Αθηνά υπέγραψε συμβόλαιο με εξαψήφιο νούμερο με το Netflix, η πληροφορία κει μόνο με βραχυκυκλώνει για μέρες, δεν με αφήνει να συγκεντρωθώ στη δουλειά μου, βυθίζομαι στη ντροπή και σιχαίνομαι τον εαυτό μου κάθε φορά που βλέπω κάποιο βιβλίο της στις προθήκες ενός βιβλιοπωλείου.

                                                                                                       Ρ.Φ.Κουανγκ 

Τρίτη 24 Ιουνίου 2025

Το θεώρημα του παπαγάλου

 Ο Θαλής ήταν ο πρώτος "διανοητής" στην ιστορία. Δε λέω ότι πριν απ' αυτόν δεν υπήρξε κανένας που να σκέφτεται! Όχι βέβαια. Οι άνθρωποι σκέφτονται εδώ και πολύ καιρό. Πριν απ' αυτόν υπήρξαν οι μάγοι, οι γραφείς, οι ιερείς, οι λογιστές, οι παραμυθάδες. Απάγγελλαν προσευχές, έκαναν πράξεις, διηγούνταν μύθους. Όμως ο Θαλής έκανε κάτι διαφορετικό : αναρωτήθηκε. Για παράδειγμα : Τι σημαίνει σκέφτομαι; Ή : Τι σχέση έχει αυτό που σκέφτομαι με αυτό που είναι; Ή ακόμα : Υπάρχουν πράγματα που διαφεύγουν από τη σκέψη μου; Από τι είναι φτιαγμένη η Φύση; Τέτοιες ερωτήσεις, κι αυτό είναι που μας παραξενεύει σήμερα, δεν είχαν τεθεί μέχρι τότε. Την εποχή του Θαλή, τον έκτο αιώνα προ Χριστού, η φιλοσοφία και τα μαθηματικά ήταν αδιαχώριστα. Άλλωστε οι ίδιες οι λέξεις δεν υπήρχαν ακόμα. Δημιουργήθηκαν πολύ αργότερα. Κι ακόμα πιο μετά χωρίστηκαν οι έννοιες. Αλλά σήμερα όλος ο κόσμος λησμονεί ότι στη γέννηση τους ήταν ενωμένες.

Έβδομος αιώνας π.Χ. παράλια της Ανατολίας. Ενώ στις Σάρδεις , πρωτεύουσα της Αυτοκρατορίας της Λυδίας.βασιλεύει ο γιος του βασιλιά Γύγη, κανένας δεν βασιλεύει στη Μίλητο της γειτονικής Ιωνίας. Η πόλη είναι μια από τις πρώτες πόλεις-κράτη. Μια ελεύθερη πόλη. Εκεί γεννήθηκε ο Θαλής, γύρω στο 620. Σ' αυτόν οφείλεται το γνωστό ρητό "Γνώθι σαυτόν!". Υπήρξε ένας από τους Επτά Σοφούς της αρχαιότητας και ο πρώτος που διατύπωσε γενικά συμπεράσματα σχετικά με μαθηματικά. Δεν ασχολήθηκε πολύ με αριθμούς, κυρίως ασχολήθηκε με γεωμετρικά σχήματα, κύκλους, ευθείες, τρίγωνα. Ήταν ο πρώτος που αντιμετώπισε τη γωνία ως αυτόνομη μαθηματική οντότητα, και την καθιέρωσε ως ένα τέταρτο γεωμετρικό μέγεθος, συμπληρώνοντας την τριάδα μήκος, επιφάνεια, όγκος.

Πέμπτη 19 Ιουνίου 2025

Υπογονιμότητα - θεραπεία

 Θεραπεία με ανδρογόνα : η τεστοστερόνη και η διυδροτεστοστερόνη (DHT-μεταβολίτης) είναι οι κύριες ανδρικές ορμόνες. Η τεστοστερόνη είναι υπεύθυνη για τη διαφοροποίηση του πόρου του Wolf στην εμβρυική ζωή, την έκκριση LH και τη σπερματογέννεση. H DHT είναι υπεύθυνη για την ανάπτυξη των έξω γεννητικών οργάνων και του προστάτη στην εμβρυογέννεση και για τις μεταβολές στην εφηβεία. Σε υπογοναδικό άνδρα η υποκατάσταση με τεστοστερόνη είναι απαραίτητη για τη φυσιολογική σεξουαλική λειτουργία, την πρόληψη οστεοπόρωσης και τη διατήρηση της μυικής μάζας. Όμως ελαττώνεται η παραγωγή της φυσικής τεστοστερόνης και σε μακροχρόνια χρήση χρειάζεται έλεγχο ο προστάτης με PSA και κλινική εξέταση (μέγεθος) και η πιθανή πολυκυτταραιμία (HT>55%) σαν δείκτης διακοπής της θεραπείας. Επίσης μπορεί να προκύψει γυναικομαστία , κατακράτηση υγρών , ακμή και μείωση HDL.

Αυξητική ορμόνη : Επικουρική η χορήγηση της, φαίνεται ότι ενισχύει την σπερματογέννεση σε ασθενείς με υπογοναδοτροφικό υπογοναδισμό, συμπληρωματικά με τις άλλες ορμόνες

Αντιοιστρογόνα : Η οιστραδιόλη ενισχύει τη λειτουργία των σπερματοζωαρίων, υποδοχείς της βρίσκονται στα Leydig στα Sertoli και στα σπερματοκύτταρα και επίσης συμβάλλει στη σωστή λειτουργία των επιδιδυμίδων. Τα οιστρογόνα ασκούν αρνητική ανατροφοδότηση στις γοναδοτροφίνες, οπότε η απουσία αναστολής με τα αντιοιστρογόνα μπορεί να βοηθήσει στην αύξηση γοναδοτροφινών

 . Ταμοξιφαίνη : συνδέεται με τον υποδοχέα των οιστρογόνων στον υποθάλαμο και οδηγεί σε αυξημένη έκκριη GnRH. Χρησιμοποιείται στον καρκίνο του μαστού, αλλά και σε γυναικομαστία και σε ολιγοσπερμία, με ικανοποιητικά αποτελέσματα όταν χορηγείται γα 1-6 μήνες, 10-20 mg, με αύξηση στην FSH και τεστοστερόνη, αλλά διακυμάνσεις στις επιμέρους παραμέτρους του σπέρματος. Ο συνδυασμός της με τεστοστερόνη επίσης έχει χρησιμοποιηθεί με καλά αποτελέσματα.

 . Κιτρική κλομιφαίνη : προκαλεί αύξηση γοναδοτροφινών, σε δόση 10-25mg/Kg σε διάστημα από 10 ημέρες μέχρι 9 μήνες με σημαντική βελτίωση των παραμέτρων του σπέρματος

 . Θυρεοειδικές ορμόνες : επηρεάζουν τη libido και τη στυτική λειτουργία. Σε υπογονιμότητα επιβάλλεται έλεγχος θυρεοειδικής λειτουργίας

Δευτέρα 16 Ιουνίου 2025

Ανδρική υπογονιμότητα

 Υπογονιμότητα είναι η αδυναμία σύλληψης μετά από 12 μήνες ελεύθερων επαφών (15% των ζευγαριών και στο 50% η δυσλειτουργία είναι του άνδρα). Στη γυναίκα τα περισσότερα αίτια υπογονιμότητας σχετίζονται συνήθως με τον άξονα υποθάλαμος/υπόφυση. Στον άνδρα είναι κυρίως διαταραχή της σπερματογέννεσης, με βασική αιτία τη βλάβη των κυττάρων Leydig, Sertoli ή των γεννητικών κυττάρων. Σπανιότερα τα αίτια είναι εξοορχικά ή και βλάβη στην παραγωγή των γοναδοτροφινών και στο 30% το αίτιο είναι κάποια χρωμοσωμική ανωμαλία.

Η σπερματογέννεση σημαίνει καλή συνεργασία υποθαλάμου-υπόφυσης-όρχεων. Η GnRH ρυθμίζει την έκκριση FSH-LH. H FSH δρα στα Sertoli (παράγουν ινχιμπίνη) και η LH στα Leydig (παράγουν τεστοστερόνη). Οι ορμόνες αυτές μαζί με την οιστραδιόλη που προκύπτει από τοπική μετατροπή της τεστοστερόνης δρουν στον υποθάλαμο/υπόφυση με αρνητική ανατροφοδότηση. Πολλά πεπτίδια και κυτοκίνες που εκκρίνονται τοπικά (ακτιβίνη, ινχιμπίνη, φολλιστατίνη, οιστρογόνα) με αυτοκρινική και παρακρινική δράση επηρεάζουν τη σπερματογέννεση, αλλά και ορμόνες όπως η αυξητική, η λεπτίνη, ο IGF1 και οι θυρεοειδικές ορμόνες.

Αγωγή για φυσιολογική εγκυμοσύνη : πολλές περιπτώσεις  υπογονιμότητας είναι ιδιοπαθείς. Διάφορες μέθοδοι έχουν χρησιμοποιηθεί για επαγωγή σπερματογέννεσης

GnRH : παράγεται από τον υποθάλαμο και παράγει FSH και LH . Υπάρχει συνθετικό ανάλογο, είναι αποτελεσματικό σε έλλειψη γοναδοτροφινών, χρειάζεται παλμική χορήγηση με αντλία σε άτομα με υποθαλαμική βλάβη, αλλά δεν είναι εύκολο και πρακτικό

Γοναδοτροφίνες : FSH-LH και η β-HCG που εκκρίνεται από τον πλακούντα και διατηρεί την παραγωγή προγεστερόνης στη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Έχει δομική ομοιότητα με την LH και συνδέεται στον ίδιο υποδοχέα των Leydig. Ενέσεις HCG 1500 IU δίνονται 2-3 φορές την εβδομάδα για περίπου 6 μήνεςΗ FSH προκαλεί την παραγωγή από τα Sertoli της ABP (androgen binding protein). Η ABP συνδέεται με τα ανδρογόνα, ιδιαίτερα την τεστοστερόνη και τη διυδροτεστοστερόνη (DHT), με υψηλή συγγένεια. Αυτή η δράση σύνδεσης είναι κρίσιμη για διάφορους λόγους. Εμποδίζει την ελεύθερη διάχυση των ανδρογόνων εκτός των σπερματικών σωληναρίων, διατηρώντας έτσι υψηλή τοπική συγκέντρωση ανδρογόνων εντός των σωληναρίων. Επίσης, καθιστά τα ανδρογόνα λιγότερο λιπόφιλα, γεγονός που βοηθά στη μεταφορά τους μέσω του υδατικού περιβάλλοντος της αναπαραγωγικής οδού. Εάν μετά από χορήγηση HCG η παραγωγή σπέρματος είναι μικρότερη από 7-10 εκατομμύρια /ml προστίθεται FSH 75 IU 3 φορές την εβδομάδα. Η συνδυαστική θεραπεία χρειάζεται συνήθως 12-15 μήνες. Εφ' όσον επιτευχθεί σπερματογέννεση, διατηρείται μόνο με την HCG

Τρίτη 10 Ιουνίου 2025

Wolfgang Koeppen

 Έβλεπε τώρα έναν κόσμο στον οποίο δεν υπήρχε ο οίκος ευγηρίας του Θεού. Είτε ο Θεός δεν υπήρχε καθόλου, είτε ο Θεός ήταν νεκρός, όπως είχε ισχυριστεί ο Νίτσε, ή, και αυτό ήταν ακόμα πιο πιθανό και εξίσου παλιό όσο και νέο, ο Θεός ήταν παντού, όμως δεν είχε μορφή, δεν ήταν ο πατέρας Θεός με τη γενειάδα και όλο εκείνο το πατρικό σύμπλεγμα της ανθρωπότητας από τους Προφήτες έως τον Φρόιντ, ήταν μια πλάνη για να βασανίζεται ο homo sapiens, ο Θεός ήταν μια εξίσωση, ένας αφηρημένος μαθηματικός τύπος, ίσως ο Θεός ήταν η Γενική Θεωρία της Βαρύτητας του Αϊνστάιν, ήταν το έργο τέχνης της ισορροπίας μέσα σε έναν κόσμο ο οποίος διαρκώς διαστέλλεται. Όπου κι αν βρισκόταν ο Σκάνενμπαχ, ήταν το κέντρο και ο κύκλος, ήταν η αρχή και το τέλος, όμως δεν ήταν κάτι ιδιαίτερο, ο καθένας ήταν κέντρο και κύκλος, αρχή και τέλος, το κάθε σημείο ήταν τέτοιο, η σπορά του ύπνου στα μάτια του, το δώρο με το οποίο πλουσιοπάροχα τον είχε προικίσει ο Θεός, ήταν μια ακόμα σύνθετη κατασκευή ένας μικρόκοσμος καθ΄εαυτόν με τους δικούς του ήλιους και τους δορυφόρους, ο Σκάκενμπαχ έβλεπε ένα μικροφυσικό σύμπαν, γεμάτο μέχρι σκασμού με απειροελάχιστα αντικείμενα, το οποίο βέβαια έσκαζε και συνέχιζε να σκάει, να εκρήγνυται στην απεραντοσύνη, να διαφεύγει προς τον απερίγραπτο, τον πεπερασμένο άπειρο χώρο.

Τετάρτη 4 Ιουνίου 2025

HDL

 Η χοληστερόλη υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνών (HDL) παραδοσιακά θεωρείται η «καλή χοληστερόλη» και το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας σχετικά με την HDL χοληστερόλη εδώ και δεκαετίες περιστρέφεται γύρω από τον πιθανό ρόλο της HDL στην αθηροσκλήρωση και το θεραπευτικό της δυναμικό στην αθηροσκληρωτική καρδιαγγειακή νόσο. Τυχαιοποιημένες δοκιμές που στόχευαν στην αύξηση της HDL χοληστερόλης απέτυχαν, ωστόσο, και άφησαν ερωτήματα σχετικά με τον ρόλο που παίζει η HDL χοληστερόλη στην ανθρώπινη υγεία και τις ασθένειες. Πρόσφατες μελέτες που αφορούν μη καρδιαγγειακές παθήσεις έχουν δείξει ότι τα υψηλά επίπεδα HDL χοληστερόλης δεν σχετίζονται απαραίτητα με ευεργετικά αποτελέσματα, όπως παρατηρείται για την ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, τον διαβήτη τύπου II, την άνοια, τις λοιμώξεις και τη θνησιμότητα.

Η χοληστερόλη υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνών (HDL) παραδοσιακά θεωρείται η «καλή χοληστερόλη», επειδή τα υψηλά επίπεδα HDL στο πλάσμα σχετίζονται έντονα με χαμηλό κίνδυνο αθηροσκληρωτικής καρδιαγγειακής νόσου (ASCVD) , και επειδή εμπλέκεται στην αντίστροφη μεταφορά χοληστερόλης - τη ροή της χοληστερόλης από την περιφέρεια στο ήπαρ για την απέκκριση από τα κόπρανα . Η πρώτη μεγάλη πληθυσμιακή μελέτη που έδειξε μια αντίστροφη σχέση μεταξύ των συγκεντρώσεων χοληστερόλης HDL στην κυκλοφορία του αίματος και της ASCVD ήταν μια μελέτη από το 1976. Τη δεκαετία του 1980, προοπτικές μελέτες κοόρτης επιβεβαίωσαν αυτά τα ευρήματα. 

Η συσχέτιση μεταξύ χαμηλής HDL χοληστερόλης και ASCVD έχει πλέον εδραιωθεί ως μη αιτιώδης. Αυτή η μη αιτιώδης επίδραση της HDL χοληστερόλης έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την καθιερωμένη αιτιώδη επίδραση των υψηλών επιπέδων LDL χοληστερόλης («κακής» χοληστερόλης) στον κίνδυνο εμφάνισης ASCVD, η οποία υποστηρίζεται σθεναρά από δεκαετίες δεδομένων από την ανθρώπινη γενετική, μελέτες σε ζώα, παρατηρητική επιδημιολογία και τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές . Είναι ενδιαφέρον ότι πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης HDL στο πλάσμα σχετίζονται με μειονεκτικά αποτελέσματα όπως καρδιαγγειακές παθήσεις, λοιμώδη νοσήματα, ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας (AMD) και αυξημένη θνησιμότητα Αυτές οι εξελίξεις έχουν οδηγήσει σε επανεξέταση της υπόθεσης της HDL και έχουν αμφισβητήσει την ευρέως αναγνωρισμένη ετικέτα «καλή χοληστερόλη».

Δευτέρα 2 Ιουνίου 2025

Λιπίδια

 Τα δύο κύρια λιπίδια που κυκλοφορούν, η χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια δεσμεύονται με φωσφολιπίδια και απολιποπρωτεϊνες και γίνονται περισσότερο υδατοδιαλυτά για να διευκολύνεται η κυκλοφορία τους. Οι απολιποπρωτεϊνες στην επιφάνεια αυτών των συμπλεγμάτων έχουν λειτουργικά χαρακτηριστικά ειδικά για κάθε λιποπρωτεϊνη

. Χυλομικρά : περιέχουν 85% τριγλυκερίδια και 4% χοληστερόλη και μπορεί να φτάσουν σε διάμετρο το 0.001mm. Είναι κύριο όχημα μεταφοράς του λίπους (50-150 gr/ημέρα) από το έντερο, συναρμολογείται και εκκρίνεται από το βλεννογόνο του λεπτού εντέρου μετά από κατανάλωση λίπους. Τα τριγλυκερίδια διασπώνται στους περιφερικούς ιστούς από την λιποπρωτεϊνική λιπάση. Αρχικά περιέχουν αποπρωτεϊνη Β-48 (apo-B48) και παίρνουν apo E και apo CII από την HDL που κυκλοφορεί. Ακολουθώντας την απομάκρυνση των τριγλυκεριδίων από τα τριχοειδή, τα υπολείμματα των χυλομικρών απομακρύνονται από ειδικούς apo B και apo E υποδοχείς στο ήπαρ.

. VLDLs (very low density lipoproteins) : 50% τριγλυκερίδια, 15% χοληστερόλη και 18% φωσφολιπίδια. Είναι ο κύριος φορέας τριγλυκεριδίων από το ήπαρ (50 gr/ημέρα). Περιέχουν apo B 100 και apo E . Τα τριγλυκερίδια που περιέχουν  επίσης διασπώνται στους περιφερικούς ιστούς από την λιποπρωτεϊνική λιπάση και μετατρέπονται σε IDLs ή άλλα υπολείμματα (LDL) τα οποία απομακρύνει το ήπαρ.

. IDLs (intermediate density lipoproteins) : υπολείμματα VLDL, περιέχουν κυρίως χοληστερόλη και φωσφολιπίδια και είτε τα απομακρύνει το ήπαρ είτε μεταβολίζονται και σχηματίζουν LDL.

. LDLs (Low density) : περιέχουν 45% χοληστερόλη, 10% τριγλυκερίδια και 20% φωσφολιπίδια. Έχει στην επιφάνεια apo B 100 και είναι ο κύριος μεταφορέας χοληστερόλης στην κυκλοφορία. Το ήπαρ έχει ειδικούς LDL υποδοχείς για να την απομακρύνει από την κυκλοφορία. Η μισή της ποσότητα απομακρύνεται κάθε μέρα από την κυκλοφορία, κυρίως μέσω του ήπατος. Μικρά , πυκνά LDL (5-50% της συνολικής LDL δεξαμενής) οξειδώνονται εύκολα και αυτό είναι πιθανό να συμβεί σε υπολείμματα LDL που παραμένουν στα τοιχώματα των αγγείων. Αυτά τα υπολείμματα προσλαμβάνονται από μακροφάγα και μπορεί να είναι η βάση σχηματισμού αθηρωματικής πλάκας. 

. HDL (High density) : παρασκευάζονται στο ήπαρ και στο έντερο, περιέχουν 17% χοληστερόλη, 4% τριγλυκερίδια και 24% φωσφολιπίδια. Η HDL μεταφέρει το 20-50% της χοληστερόλης που κυκλοφορεί. Η κύρια αποπρωτεϊνη της είναι η apo A1 η οποία προσλαμβάνει ελεύθερη χοληστερόλη από τους περιφερικούς ιστούς και είναι το πρώτο βήμα για την "αντίστροφη μεταφορά χοληστερόλης"

. Non-HDL = Συνολική χοληστερόλη – HDL : περιλαμβάνει όλα τα είδη της "κακής" χοληστερόλης που μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στα αγγεία (LDL-VLDL-IDL και Lp (a)). Όσο ψηλότερη τόσο μεγαλύτερος ο καρδιαγγειακός κίνδυνος

Δευτέρα 26 Μαΐου 2025

Η ιστορία της ομορφιάς

 Οι πυθαγόρειοι μελετούν πρώτοι τις μαθηματικές σχέσεις που ρυθμίζουν τους μουσικούς ήχους, τις αναλογίες πάνω στις οποίες βασίζονται τα διαστήματα, τη σχέση ανάμεσα στο μήκος μιας χορδής και το ύψος του αντίστοιχου ήχου. Η ιδέα της μουσικής αρμονίας συνδέεται με κανόνες για την παραγωγή του Κάλλους. Αυτή η ιδέα της αναλογίας διατρέχει ολόκληρη την αρχαιότητα και μεταδίδεται στο Μεσαίωνα με το έργο του Βοήθιου, ανάμεσα στον 4ο και 5ο αι. μ.Χ. Ο Βοήθιος αναφέρει πως μια μέρα ο Πυθαγόρας παρατήρησε ότι τα σφυριά ενός σιδερά, χτυπώντας το αμόνι, παρήγαγαν διαφορετικούς ήχους, και αντιλήφθηκε ότι οι σχέσεις μεταξύ της γκάμας των παραγόμενων ήχων ήταν ανάλογες με το βάρος των σφυριών. Ο Βοήθιος αναφέρει επίσης ότι οι πυθαγόρειοι γνώριζαν πως διαφορετικοί μουσικοί τόνοι επιδρούν διαφορετικά στην ψυχολογία των ατόμων, και μιλούσαν για ρυθμούς σκληρούς και ρυθμούς ήπιους, ρυθμούς κατάλληλους να διαπαιδαγωγήσουν ρωμαλέα παιδιά και ρυθμούς μαλθακούς και λάγνους. Ο Πυθαγόρας είχε επαναφέρει στην ηρεμία και αυτοκυριαρχία έναν μεθυσμένο έφηβο βάζοντας τον να ακούσει μια μελωδία σε υποφρύγιο τόνο και σε σπονδειακό μέτρο (επειδή ο φρύγιος τόνος τον υπερερέθιζε). Οι πυθαγόρειοι, που με τον ύπνο διασκέδαζαν τις καθημερινές φροντίδες, μπορούσαν να αποκοιμηθούν με συγκεκριμένα νανουρίσματα.

Δευτέρα 19 Μαΐου 2025

Γιάννης Ρίτσος

 Πως αφήσαμε τις ώρες μας και χάθηκαν,

πασχίζοντας ανόητα να εξασφαλίσουμε μια θέση στην αντίληψη των άλλων

Ούτε ένα δικό μας δευτερόλεπτο μέσα σε τόσα μεγάλα καλοκαίρια,

να δούμε τον ίσκιο ενός πουλιού πάνω στα στάχυα

-μια μικρή τριήρης σε μια πάγχρυση θάλασσα-

μπορεί μ' αυτήν ν' αρμενίζουμε για έπαθλα σιωπηλά, για κατακτήσεις πιο ένδοξες

Δεν αρμενίσαμε

Τρίτη 13 Μαΐου 2025

Σπερματογέννεση

Διαταραχή στην παραγωγή του σπέρματος προκύπτει στο 36% του υπογόνιμου πληθυσμού , αλλά οι ενδοκρινικές αιτίες είναι σπάνιες. Οι σοβαρές μορφές διαταραχών παραγωγής σπέρματος που σχετίζονται με την ενδοκρινολογία περιλαμβάνουν εκείνες τις δυσλειτουργίες του άξονα υποθαλαμο-υπόφυσης που οδηγούν σε υπογοναδοτροφικό υπογοναδισμό, και είτε σχετίζονται με την ανοσμία (σύνδρομο Kalmann) είτε είναι ιδιοπαθείς (IHH). Ο υπογοναδοτροπικός υπογοναδισμός είναι σπάνιος, που συμβαίνει σε<1/500 άτομα. Η ανταπόκριση στη θεραπεία σχετίζεται με την υποκείμενη αιτία. Καλό προγνωστικό στοιχείο είναι ο όγκος των όρχεων καθώς και η ηλικία έναρξης του υπογοναδισμού.

 Ο υπογοναδοτροφικός υπογοναδισμός (και ο συγγενής) μπορεί να αντιμετωπιστεί με συνδυασμό hCG και FSH ή με αντλία GnRH για πρόκληση σπερματογέννεσης (πιο ακριβή θεραπεία)

HCG 1000-2000 IU 2-3 φορές την εβδομάδα με στόχο την επίτευξη τεστοστερόνης σε φυσιολογικά επίπεδα. Μέτρηση τεστοστερόνης μετά ένα μήνα θεραπείας.  Επι αποτυχίας επίτευξης σπερματογέννεσης μετά από 4-6 μήνες, προσθήκη ανασυνδυασμένης FSH 75 IU υποδορίως τρεις φορές την εβδομάδα και εάν δεν έχει αποτέλεσμα 150 IU. Η μέση διάρκεια θεραπείας είναι 18-24 μήνες.

Η ορμονική ρύθμιση της σπερματογένεσης περιλαμβάνει πολύπλοκη αλληλεπίδραση μεταξύ δομικών στοιχείων (παρακρινών και ενδοκρινών) στον όρχι και στο ενδοκρινικό σύστημα. 

Παρασκευή 9 Μαΐου 2025

Ο αριθμός και η μουσική

 Σύμφωνα με την κοινή αντίληψη κρίνουμε ένα πράγμα ως όμορφο αν έχει καλές αναλογίες. Ήδη από την αρχαιότητα το Κάλλος είχε ταυτιστεί με την αναλογία. Στον ελληνικό και λατινικό κόσμο, με την αναλογία συνέδεαν πάντοτε και το ευχάριστο χρώμα και φως.

Όταν στην αρχαία Ελλάδα οι επονομαζόμενοι προσωκρατικοί φιλόσοφοι - όπως ο Θαλής, ο Αναξίμανδρος και ο Αναξιμένης, μεταξύ του 7ου και 6ου αι. π.Χ. - αρχίζουν να αναρωτιούνται για την αρχή όλων των πραγμάτων (και υποδεικνύουν ότι η προέλευση των πραγμάτων βρίσκεται στο νερό, στο αρχέγονο άπειρο, στον αέρα), επιδιώκουν να δώσουν έναν ορισμό του κόσμου ως συνόλου που ρυθμίζεται και κυβερνάται από έναν μόνο νόμο. Αυτό σημαίνει ότι θεωρούν τον κόσμο ως εναία μορφή, και οι Έλληνες διαισθάνονται καθαρά την ταύτιση ανάμεσα σε Μορφή και Κάλλος. Ωστόσο εκείνος που θα διατυπώσει ξεκάθαρα αυτές τις ιδέες και θα συμπεριλάβει κοσμολογία, μαθηματικά, φυσικές επιστήμες και αισθητική είναι ο Πυθαγόρας με τη σχολή του, στον 6ο αι. π.Χ 

Ο Πυθαγόρας, ο οποίος στη διάρκεια των ταξιδιών του είχε έλθει σε επαφή με τον μαθηματικό στοχασμό των Αιγυπτίων, είναι ο πρώτος που υποστήριξε ότι η αρχή όλων των πραγμάτων είναι ο αριθμός. Οι πυθαγόριοι αισθάνονται κάποιο είδος ιερού δέους μπροστά στο άπειρο και σε ότι δεν μπορεί να αναχθεί σε ένα όριο, γιαυτό και αναζητούν στον αριθμό έναν κανόνα ικανό να περιορίσει την πραγματικότητα, να της προσδώσει τάξη και σαφήνεια. Με τον Πυθαγόρα γεννιέται μια αισθητικο-μαθηματική θεώρηση του σύμπαντος : όλα τα πράγματα υφίστανται επειδή αντανακλούν μια τάξη. Κι αυτή η τάξη αποτελεί έκφραση μαθηματικών νόμων, που είναι ταυτόχρονα και όρος ύπαρξης και Κάλλους.

Δευτέρα 5 Μαΐου 2025

CgA και νευρολογικά νοσήματα

 Η CgA και άλλες γρανίνες έχουν χρησιμοποιηθεί και ερευνηθεί ευρέως ως δείκτες νευροενδοκρινικών όγκων. Λίγες μελέτες έχουν αφιερωθεί στην ενδιαφέρουσα έκφραση της CgA σε νευρολογικές παθήσεις, η οποία θα μπορούσε επίσης να συνδεθεί με τις συσσωματωτικές και εκκριτικές της ιδιότητες. Για παράδειγμα, έχει αναφερθεί ότι η CgA συσσωρεύεται σε πλάκες β-αμυλοειδούς (Aβ) και αυξάνεται στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ). Στη νόσο Αλτσχάιμερ (AD), η προέλευση των νευροϊνιδιακών πλεγμάτων και των πλακών Aβ στους νευρώνες, καθώς και η εκφύλιση των νευρώνων και των συνάψεων που οδηγεί σε σταδιακή επιδείνωση της μνήμης και της γνωστικής λειτουργίας, είναι ακόμη ασαφής. Σε αυτή τη νευροεκφυλιστική νόσο, υψηλά επίπεδα CgA βρίσκονται στον κροταφικό φλοιό των ασθενών, και η CgA βρίσκεται σε έως και 20% των πλακών β-αμυλοειδούς. Η υψηλή ποσότητα κυστιδιακής CgA σε δυστροφικούς νευρώνες γύρω από πλάκες Aβ υποδεικνύει ότι η SG θα μπορούσε να εμπλέκεται στον σχηματισμό πλάκας Aβ. Είναι ενδιαφέρον ότι η CgA έχει περιγραφεί ως ένας ισχυρός ενεργοποιητής της μικρογλοίας. Επιπλέον, η CgA είναι πιθανό να είναι ένας μεσολαβητής μεταξύ νευρωνικών, νευρογλοιακών και φλεγμονωδών μηχανισμών που βρίσκονται στη νόσο Alzheimer (AD). Επιπλέον, το επίπεδο CgA στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ) χρησιμοποιείται μαζί με 11 πρωτεΐνες ως βιοδείκτες για την πρώιμη παθολογία της AD, για την ταξινόμηση του σταδίου της νόσου και για την παρακολούθηση της παθολογικής εξέλιξης.

Στην προοδευτική νευροεκφυλιστική αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση (ALS), η απώλεια νευρώνων στον κινητικό φλοιό, το εγκεφαλικό στέλεχος και τον νωτιαίο μυελό συνοδεύεται επίσης από την ανάπτυξη φλεγμονής, συμπεριλαμβανομένης της μικρογλοιακής διήθησης. 

Επιπλέον, η CgA, όπως πολλές άλλες προσυναπτικές πρωτεΐνες, μειώνεται στον προμετωπιαίο φλοιό και στο ΕΝΥ των σχιζοφρενών ασθενών, και το επίπεδο CgA αυξάνεται στους ορούς από ασθενείς με πρώιμη σχιζοφρένεια. Η απώλεια πρωτεϊνών της προσυναπτικής μεμβράνης που βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια εξωκυττάρωσης μπορεί να οδηγήσει σε σύνθετες συναπτικές αλλοιώσεις σε συγκεκριμένες περιοχές του ιππόκαμπου, με μειωμένη απελευθέρωση νευροδιαβιβαστών σε σχιζοφρενείς ασθενείς.

Συνολικά, αυτά τα δεδομένα δείχνουν ότι η έκκριση CgA μεταβάλλεται σε ένα ευρύ φάσμα ψυχιατρικών και νευρολογικών διαταραχών. Η χρήση της CgA ως βιοδείκτη για τη διάγνωση ασθενειών μπορεί να έχει μεγάλο κλινικό ενδιαφέρον. Επιπλέον, η περαιτέρω διερεύνηση του μηχανισμού δράσης της CgA που οδηγεί σε παθολογικούς μηχανισμούς έκκρισης θα μπορούσε να συμβάλει στην ανάπτυξη θεραπευτικών χειρισμών.

Παρά την αυξανόμενη κατανόηση της νευροέκκρισης, οι ακριβείς μοριακοί μηχανισμοί της εκβλάστησης και της ωρίμανσης των SG παραμένουν ασαφείς. Όσον αφορά τον ρόλο της CgA, η σημασία της στη βιογένεση των SG φαίνεται να ποικίλλει ανάλογα με τα νευροεκκριτικά κύτταρα και άλλες εκφραζόμενες γρανίνες.  Επειδή η διαταραχή στην έκκριση CgA ανιχνεύεται σε πολλές νευρολογικές και νευροενδοκρινικές παθήσεις, η CgA θα πρέπει να θεωρείται κάτι περισσότερο από ένας απλός βιοδείκτης και πρέπει να ενθαρρυνθούν περαιτέρω μελέτες για την αποκάλυψη των μοριακών μηχανισμών που διέπουν τη δράση της CgA, οι οποίες μπορεί να επιτρέψουν τον εντοπισμό νέων θεραπευτικών στρατηγικών για τη διόρθωση αυτών των νευροεκκριτικών δυσλειτουργιών.

Τρίτη 29 Απριλίου 2025

Χρωμογρανίνη Α στα πρώιμα στάδια της νευροεκκριτικής οδού

Η χρωμογρανίνη Α (CgA) είναι μια διαλυτή γλυκοπρωτεΐνη που αποθηκεύεται με ορμόνες και νευροπεπτίδια σε εκκριτικά κοκκία (SG) των περισσότερων (νευρο)ενδοκρινών κυττάρων και νευρώνων. Από την ανακάλυψή της το 1967, πολλές μελέτες έχουν αναφέρει τα δομικά χαρακτηριστικά, τους βιολογικούς ρόλους και τους μηχανισμούς δράσης της. Πράγματι, η CgA είναι τόσο πρόδρομος διαφόρων βιολογικά ενεργών πεπτιδίων όσο και κοκκιογενής πρωτεΐνη που ρυθμίζει την αποθήκευση και την έκκριση ορμονών και νευροπεπτιδίων. 

Το νευρικό και το ενδοκρινικό σύστημα διασφαλίζουν την επικοινωνία μεταξύ διαφορετικών ιστών στο επίπεδο του οργανισμού μέσω της απελευθέρωσης ενός οπλοστασίου βιοδραστικών μορίων που επιτρέπουν τον συντονισμό των διαφόρων φυσιολογικών λειτουργιών. Οι νευρώνες, τα νευροενδοκρινικά και τα ενδοκρινικά κύτταρα εκκρίνουν νευροπεπτίδια ή ορμόνες μέσω της ρυθμιζόμενης εκκριτικής οδού (RSP): τα νευροπεπτίδια και οι ορμόνες αποθηκεύονται σε εκκριτικούς κόκκους (SG) και απελευθερώνονται μετά τη σύντηξη των SG με την πλασματική μεμβράνη κατά την κυτταρική διέγερση. Οι γρανίνες αντιπροσωπεύουν μια οικογένεια γλυκοπρωτεϊνών που περιλαμβάνει τη χρωμογρανίνη Α (CgA), η οποία είναι το κύριο συστατικό των SG στα νευροενδοκρινικά κύτταρα. Το επίπεδο επεξεργασίας της CgA είναι γενικά χαμηλό και το μεγαλύτερο μέρος της CgA είναι άθικτο κατά την απελευθέρωση, καθιστώντας την CgA έναν χρήσιμο διαγνωστικό δείκτη για νευροενδοκρινείς όγκους και φλεγμονώδεις ασθένειες. 

Η χρωμογρανίνη Α εντοπίστηκε για πρώτη φορά σε χρωμαφινικά κύτταρα όταν αναλύθηκε η έκκριση των επινεφριδίων.Μια δομική ανάλυση αποκάλυψε ότι, λόγω της συνολικής οξύτητας της CgA και των υψηλών συγκεντρώσεων ασβεστίου στον αυλό του TGN (trans-Golgi network) και του χαμηλού pH (5,5-6,5), μόλις μεταφερθεί και αποθηκευτεί σε αυτό το διαμέρισμα, η CgA υιοθετεί μια σπειροειδή δομή που προάγει την έναρξη ενός πυρήνα για συσσωμάτωση. Επομένως, η CgA είναι ένας προνομιούχος υποψήφιος για τη διευκόλυνση της συμπύκνωσης διαλυτών μορίων . Στα χρωμαφινικά κύτταρα για παράδειγμα, το ενδοκοκκώδες κοκτέιλ αποτελείται από υψηλές συγκεντρώσεις κατεχολαμινών και πεπτιδίων, εκτός από μεγάλες ποσότητες ATP και Ca2+.

Τρίτη 15 Απριλίου 2025

Θυμάμαι, ναι θυμάμαι

 Τους δύο μήνες που κράτησαν τα γυρίσματα της μιας μόνο απ' τις δυο ταινίες, το αυτοκίνητο που με μετέφερε διάνυσε 17.000 χιλιόμετρα. Θα αναρωτηθείτε πως είναι δυνατόν. Λοιπόν, δυστυχώς τα πεντακόσια χρόνια της τουρκικής κατοχής στην Ελλάδα δεν έχουν αφήσει πίσω τους σχεδόν κανένα ίχνος απ' το παρελθόν. Μιλάω για τη Βόρεια Ελλάδα, τη Μακεδονία, όπου γυρίζει πάντα τις ταινίες του ο Αγγελόπουλος. Γι' αυτό , ενώ για παράδειγμα στο καδράρισμα της παρτενέρ μου υπήρχε κάτι που θα μπορούσε να θεωρηθεί ως σκηνικό, έστω κάποιο δρομάκι, μια μικρή πηγή, ένα άγαλμα, όπου προσπαθούσαν να καδράρουν εμένα, πίσω μου δεν υπήρχε τίποτα. Έπρεπε λοιπόν να πάμε να βρούμε ένα άλλο χωριό, μπορεί κι εκατό χιλιόμετρα μακριά, για να κάνουμε τα αντίστοιχα πλάνα μπροστά σε κάτι που θα είχε έστω και ελάχιστη σημασία, μια ελάχιστη ομορφιά.

Έτσι γύρισα όλη την Ελλάδα, εκτός απ' τα νησιά. 17.000 χιλιόμετρα. Δεν σταματούσαμε στιγμή . Όποτε πεινούσε κάποιος άνοιγε η πίσω πόρτα του φορτηγού. Εκεί υπήρχε πάντα ψωμί, ελιές, φέτα, κρασί και νερό. Για καλή μου τύχη λατρεύω το ψωμί και τις ελιές. Με δυο λόγια δεν κακοπέρασα. Αντίθετα, όλα είχαν πάρει μια γεύση περιπέτειας, που με κρατούσε σε υπερδιέγερση. Ήταν κάτι πέρα απ' τον κινηματογράφο.

                                                                                                Marcello Mastroianni 

                                                       Καλή Ανάσταση

Πέμπτη 10 Απριλίου 2025

Βλέμμα

 "Φαντάσου" είπε, "τώρα, αν κανενός εδίδετο η χάρις το απόλυτον κάλλος ν΄ αντικρύσει, άδολον, καθαρόν, αμιγές όχι ανακατωμένον με σάρκας γηίνας και χρώματα και κάθε άλλην ματαιότητα θνητήν, αλλά αν το κάλλος το απόλυτον ηδύνατο ν΄αντικρύσει εις την θείαν μοναδικότητα της μορφής του! Ανάξιος, φαντάζεσαι, θα ήταν ο βίος ενός ανθρώπου" είπεν, "που έχει το βλέμμα του προς τα εκεί, κι εκείνο βλέπει με το όργανο που πρέπει, και μ΄εκείνο που βρίσκεται μαζί; Ή λησμονείς" , πρόσθεσε, "ότι εδώ και μόνο εδώ, θα έχει το χάρισμα, βλέπων με ότι είναι ορατή την ωραιότητα, να γεννά όχι φαντάσματα αρετής, αφού δεν είναι φάντασμα αυτό που αγκαλιάζει, αλλά την αληθινήν, αφού την αλήθεια αγκαλιάζει; Και όταν γεννήσει και αναθρέψει αρετήν αληθινήν, έχει τη δυνατότητα να γίνει των θεών ο αγαπημένος και, όσον είναι θεμιτόν εις έναν άνθρωπον, αθάνατος κι εκείνος"

                                                                                Πλάτων (5ος-4ος αι. π.Χ.)  Συμπόσιο

Τρίτη 8 Απριλίου 2025

Υπογονιμότητα

 Αποτυχία εγκυμοσύνης επαφής (δις εβδομαδιαία) χωρίς προστασία. Ισχύει στο 10% των ζευγαριών.

. Υπογονιμότητα γυναίκας

. Ανωοθυλακιορρηξία : PCOS στο 80%, δευτεροπαθής υπογοναδισμός, αυξημένη προλακτίνη, δυσλειτουργία θυρεοειδούς, υποθαλαμική ή υποφυσιακή νόσος, συστηματικό νόσημα, φάρμακα (π.χ. αναβολικά)

. Πρόβλημα στις σάλπιγγες : λοίμωξη (π.χ. χλαμύδια), ενδομητρίωση, χειρουργική επέμβαση

. Πρόβλημα στην τραχηλική βλέννα

. Πρόβλημα στη μήτρα : συγγενές, συμφύσεις, ίνωση 

. Υπογονιμότητα άνδρα

. Πρωτοπαθής γοναδική ανεπάρκεια : γεννετική (π.χ. Klinefelter, κυστική ίνωση, συγγενής κρυψορχία, ορχίτιδα, τραύμα, χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία, τοξίνες (αλκοόλ, αναβολικά), κήλη, ιδιοπαθής

. Δευτεροπαθής : υπογοναδοτροπικός υπογοναδισμός, νόσος υποθαλάμου/υπόφυσης

. Προβλήματα γεννητικής οδού : απόφραξη, μετά χειρουργείο, λοίμωξη

. Αντισώματα εναντίον του σπέρματος

. Στυτική δυσλειτουργία

. Φάρμακα : σπιρονολακτόνη, κορτικοειδή, σουλφασαλαζίνη 

. Συστηματικό νόσημα : κυστική ίνωση, Crohn και άλλα συστηματικά νοσήματα

Πέμπτη 3 Απριλίου 2025

Ο χορός των Μουσών

 Ο Ησίοδος αφηγείται ότι στους γάμους του Κάδμου και της Αρμονίας στη Θήβα οι Μούσες τραγούδησαν, προς τιμήν των νεόνυμφων, τους παρακάτω στίχους, που αμέσως επανέλαβαν οι παρευρισκόμενοι θεοί "Τ' όμορφο ο κόσμος αγαπούν και τ' άσχημο μισούνε". Αυτοί οι περίφημοι στίχοι, τους οποίους επανέλαβαν συχνά οι μεταγενέστεροι ποιητές (ανάμεσα τους ο Θεόγνις και ο Ευρυπίδης) εκφράζουν κατά κάποιον τρόπο την κοινή περί κάλλους αντίληψη των αρχαίων Ελλήνων. Πράγματι, στην αρχαία Ελλάδα το Κάλλος δεν αποτελούσε ιδιαίτερη κατηγορία : θα μπορούσαμε μάλιστα να πούμε ότι οι Έλληνες, μέχρι την εποχή του Περικλή, δεν είχαν μια αληθινή αισθητική αντίληψη και μια θεωρία περί Κάλλους. Δεν είναι τυχαίο ότι σχεδόν πάντα βρίσκουμε το Κάλλος συνδεδεμένο με άλλες ιδιότητες. Για παράδειγμα το μαντείο των Δελφών απαντάει ότι το πιο δίκαιο είναι και το πιο ωραίο. Και στη χρυσή εποχή της ελληνικής τέχνης συνδέεται πάντοτε με το μέτρο και την αναλογία. Ας προστεθεί και η λανθάνουσα δυσπιστία απέναντι στην ποίηση, που θα γίνει σαφής στον Πλάτωνα : η τέχνη και η ποίηση μπορούν να τέρπουν το βλέμμα ή τον νου, όμως δεν έχουν απευθείας σχέση με την αλήθεια. Επίσης δεν είναι τυχαίο ότι το Κάλλος συνδέεται τόσο συχνά με τον Τρωικό πόλεμο. Ο μυθικός συγγραφέας της Ιλιάδας , ο Όμηρος, δικαιολογεί έμμεσα τον Τρωικό πόλεμο, προλαμβάνοντας το σκανδαλώδες Ελένης Εγκώμιον του σοφιστή Γοργία : η ακαταμάχητη Ομορφιά της Ελένης αθωώνει στην πράξη την Ελένη από τα πένθη που η ίδια προκάλεσε. Ο Μενέλαος αφού κυριεύτηκε η Τροία, θα ορμήσει στην άπιστη σύζυγο να τη σκοτώσει, όμως το οπλισμένο χέρι του θα παραλύσει μπροστά στο υπέροχο γυμνό στήθος της Ελένης.

Δευτέρα 31 Μαρτίου 2025

Βόλφγκανγκ Κέπεν

...και σκεφτόταν "ο όρκος του Ιπποκράτη, να μην προκαλέσω εσκεμμένα τον θάνατο, μεγάλα λόγια, πως του κατέβηκε αυτή η ιδέα; Βαρύ κεφάλι μετά τις ευθανασίες, δολοφονίες ψυχικά ασθενών, δολοφονίες εμβρύων, εγώ τον έχω καδραρισμένο σε γοτθική γραφή στο χολ έξω απ' το γραφείο μου, είναι κάπως σκοτεινά στο χολ και ταιριάζει μια χαρά εκεί, τι είναι η ζωή; Τα κβάντα και η ζωή, οι φυσικοί επιστήμονες τσαλαβουτούν στη βιολογία τώρα, δεν διαβάζω τα βιβλία τους, πολλή σαβούρα, μαθηματικοί τύποι, αφηρημένη γνώση, διανοητικοί ακροβατισμοί, το σώμα δεν είναι πια σώμα, ο αφανισμός του αντικειμένου στους πίνακες των νέων ζωγράφων, αυτό εμένα δε μου λέει τίποτα, εγώ είμαι γιατρός, πολύ ακαλλιέργητος ενδεχομένως, δεν μου μένει χρόνος ούτε καν για τα επιστημονικά περιοδικά του κλάδου μου, όλο και κάτι νέο, το βράδυ είμαι πτώμα, η γυναίκα μου θέλει να πηγαίνουμε στον κινηματογράφο, ταινίες με τον Αλέξανδρο, εγώ τον θεωρώ ξιπασμένο τύπο, οι γυναίκες όμως; Η ζωή από το σπέρμα ήδη; Το ωάριο; Έπειτα έχουμε την προστασία από τον γονόκοκκο, οι παπάδες φυσικά λένε η ψυχή, ας έρθουν να δουν μια ψυχή ανοιγμένη στο χειρουργείο, ο Ιπποκράτης ήταν γιατρός ασφαλιστικού ταμείου; Είχε ιατρείο σε μεγαλόπολη; Οι Σπαρτιάτες πετούσαν τα δύσμορφα παιδιά στις χαράδρες του Ταϋγέτου, στρατιωτική δικτατορία, απολυταρχικό κράτος, αξιοκατάκριτο σίγουρα, προτιμότερη η Αθήνα με τη φιλοσοφία και τον έρωτα για τα αγόρια, όμως ο Ιπποκράτης;

Πέμπτη 27 Μαρτίου 2025

Περιστέρια στη χλόη

Λάδι από τις φλέβες της γης, πετρέλαιο, αίμα της μέδουσας, λίπος των δεινοσαύρων, φολίδες ερπετών, το πράσινο των δασών της φτέρης, τα γιγαντιαία βούρλα, βυθισμένη φύση, εποχή πριν από τον άνθρωπο, θαμμένη κληρονομιά, φρουρούμενη από νάνους, φιλάργυρους, κατόχους της μαγείας και μοχθηρούς, οι θρύλοι, τα παραμύθια, ο θησαυρός του διαβόλου ήρθε στο φως, αξιοποιήθηκε. Τι έγραφαν οι εφημερίδες; Πόλεμος για το πετρέλαιο, όξυνση των συγκρούσεων, η βούληση του λαού, το πετρέλαιο ανήκει στους ντόπιους, ο στόλος έμεινε από πετρέλαιο, απόπειρα δολιοφθοράς στον πετρελαιαγωγό, ο στρατός φρουρεί τους πύργους γεωτρήσεων, ο Σάχης παντρεύεται, μηχανορραφίες για τον θρόνο του παγωνιού, ρωσικός δάκτυλος, αεροπλανοφόρα στον Περσικό. Το πετρέλαιο κρατούσε τα βομβαρδιστικά στον ουρανό, τον Τύπο σε επιφυλακή, τους ανθρώπους σε ανησυχία και τα μοτοποδήλατα των διανομέων εφημερίδων να μαρσάρουν σε ετοιμότητα. Με ξυλιασμένα χέρια, βαρύθυμοι, βλαστημώντας, ανεμοδαρμένοι, μούσκεμα απ' τη βροχή, αποπνέοντας αναθυμιάσεις μπύρας, καπνό τσιγάρου, αγουροξυπνημένοι, τυραννισμένοι από τους εφιάλτες, με την ανάσα του περιστασιακού συντρόφου, του μόνιμοι συντρόφου, πάνω στο δέρμα τους ακόμα, με σουβλιές πόνου στον ώμο, ρευματισμούς στο γόνατο, υποδέχονταν οι έμποροι τα φρεσκοτυπωμένα φύλλα. Η άνοιξη ήταν κρύα.

                                                                                          Wolfgang Koeppen

Τετάρτη 26 Μαρτίου 2025

Διαχείρηση στυτικής δυσλειτουργίας

 Θεραπεία υποκείμενης νόσου και διακοπή φαρμάκων. Αντιμετώπιση υπερπρολακτιναιμίας με αγωνιστές ντοπαμίνης. Σε υπογοναδισμό ανδρογόνα

Αναστολείς φωσφοδιεστεράσης : αποτελεσματικότητα 50-80%, δρουν αυξάνοντας τη δράση του cGMP στον στυτικό ιστό, ενισχύοντας την αγγειοδιασταλτική δράση του μονοξειδίου του αζώτου και τη φυσιολογική στυτική λειτουργία. Σιλδεναφίλη 50-100 mg, Βαρντεναφίλη 10-20mg, Τανταναφίλη 10-20 mg, δρουν μετά από 30-60 λεπτά. Αντενδείξεις αναστολέων : πρόφατο έμφραγμα, στηθάγχη, χρήση νιτρικών, υπόταση, σοβαρή καρδιακή/νεφρικήηπατική ανεπάρκεια, χρήση κετοκοναζόλης, μελαγχρωστική αμφιβληστροειδίτιδα. Με προσοχή σε : υπέρταση, καρδιαγγειακή νόσο, νόσο Peyrinie, δρεπανοκυτταρική ανιμία, νεφρική/ηπατική νόσο, λευχαιμία, πολλαπλό μυέλωμα, μεγάλη ηλικία, αιμορραγική διαταραχή

Αλπροσταδίλη : είναι η φυσική μορφή της προσταγλανδίνης Ε1 (PGE1). Οι δράσεις της περιλαμβάνουν αγγειοδιαστολή των αιμοφόρων αγγείων του στυτικού ιστού των σηραγγωδών σωμάτων και αύξηση της αιματικής ροής μέσω της σηραγγώδους αρτηρίας, με αποτέλεσμα διόγκωση και στύση του πέους. Αποτελεσματικότητα 60-66%. Πόνος τοπικά

Ενδοσηραγγώδεις ενέσεις : 70-100% αποτελεσματικότητα, σε άνδρες χωρίς αγγειακά προβλήματα. Αλπροσταδίλη ή παπαβερίνη. Μπορεί να προκαλέσουν πριαπισμό σε 1-5% των ασθενών καθώς και ίνωση στο σημείο της ένεσης (αντένδειξη η δραπανοκυτταρική αναιμία)

Συσκευή κενού : με καλά αποτελέσματα στο 90%. Διευκολύνει την ροή του αίματος μέσα στο πέος και στη συνέχεια χρησιμοποιείται ένα δακτυλίδι (συστολή) στη βάση του πέους το οποίο πρέπει να αφαιρεθεί σε 30 λεπτά. Παρενέργειες : πόνος τοπικά και αιμάτωμα

Προσθετικά πέους : εάν έχουν αποτύχει άλλες θεραπείες

Ψυχολογική υποστήριξη και χειρουργική αντιμετώπιση σπάνια με τεχνικές επαναγγείωσης σε ειδικά κέντρα



Τρίτη 18 Μαρτίου 2025

Η περιφραστική πέτρα

 Πες κάτι, οτιδήποτε. Μόνο μη στέκεις σαν ατσάλινη απουσία. Διάλεξε έστω κάποια λέξη που να σε δένει πιο σφιχτά με την αοριστία. Πες : "άδικα", "δένδρο", "γυμνό". Πες : "θα δούμε", "αστάθμητο" "βάρος". Υπάρχουν τόσες λέξεις που ονειρεύονται μια σύντομη, άδετη, ζωή με τη φωνή σου.

Μίλα. Έχουμε τόση θάλασσα μπροστά μας. Εκεί που τελειώνουμε εμείς αρχίζει η θάλασσα. Πες κάτι. Πες "κύμα" που δεν στέκεται. Πες "βάρκα" που βουλιάζει αν τη παραφορτώσεις με προθέσεις. Πες στιγμή που φωνάζει βοήθεια ότι πνίγεται, μην τη σώζεις, πες ¨δεν άκουσα".

Μίλα. Οι λέξεις έχουν έχθρες μεταξύ τους, έχουν τους ανταγωνισμούς, αν κάποια απ΄αυτές σ' αιχμαλωτίσει σ' ελευθερώνει άλλη. Τράβα μια λέξη απ΄τη νύχτα στην τύχη. Ολόκληρη νύχτα στην τύχη. Μη λες "ολόκληρη". Πες "ελάχιστη", που σ' αφήνει να φύγεις. Ελάχιστη αίσθηση, λύπη ολόκληρη δική μου. Ολόκληρη νύχτα. 

Μίλα. Πες "αστέρι" που σβήνει. Δεν λιγοστεύει η σιωπή με μια λέξη. Πες "πέτρα" που είναι άσπαστη λέξη. Έτσι ίσα ίσα να βάλω έναν τίτλο σ' αυτή τη βόλτα την παραθαλάσσια.

                                                                                          Κική Δημουλά

 

Πέμπτη 13 Μαρτίου 2025

Άξιον εστί

 "...εζυγίσανε τη χαρά μου και τη βρήκανε, λέει μικρή, και την πατήσανε χάμου σαν έντομο.

Τη χαρά μου χάμου πατήσανε και στην πέτρα μέσα την κλείσανε και στερνά την πέτρα μου αφήσανε τρομερή ζωγραφιά μου

Με πελέκυ βαρύ τη χτυπούν , με σκαρπέλο σκληρό την τρυπούν με καλέμι πικρό τη χαράζουν, την πέτρα μου

Κι όσο τρώει την ύλη ο καιρός τόσο βγαίνει πιο καθαρός ο χρησμός απ' την όψη μου

Την οργή των νεκρών να φοβάστε και των βράχων τ' αγάλματα!..."

                                                                             Οδυσσέας Ελύτης

Τρίτη 11 Μαρτίου 2025

Διερεύνηση στυτικής δυσλειτουργίας

 Ιστορικό : διάρκεια και πρόοδος δυσλειτουργίας, νυχτερινές ή πρωϊνές στύσεις, αιφνίδια έναρξη είναι συνήθως ψυχολογικής αιτίας, προοδευτική και επίμονη δυσλειτουργία είναι οργανικής αιτίας. Συμπτώματα υπογοναδισμού : μειωμένη libido, μυική μάζα, αίσθηση καλής υγείας. 

Ιατρικό ιστορικό : σακχαρώδης διαβήτης, κίρρωση, νευρολογική, καρδιαγγειακή ή ενδοκρινολογική νόσος. Διαλείπουσα χωλότητα σημαίνει αγγειακή νόσο. Ιστορικό τραύματος η χειρουργείου . Αλλαγές στην λειτουργία της ουροδόχου κύστης ή του εντέρου. Ψυχολογικά προβλήματα. Συσχέτιση με λήψη νέου φαρμάκου. Stress -Αλκοόλ - Κάπνισμα - Σχέσεις

Φυσική εξέταση : παρουσία πρωτο/δευτεροπαθούς υπογοναδισμού, σημεία ενδοκρινικής νόσου (υπερπρολακτιναιμία, δυσλειτουργία θυρεοειδούς ή υπόφυσης ή και σακχαρώδης διαβήτης), σημεία νευρολογικής νόσου (νευροπάθεια, βλάβες νωτιαίου μυελού) , σημεία συστηματικής νόσου (κίρρωση, χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια, περιφερική αγγειακή νόσος), γεννητικά όργανα (όρχεις : μέγεθος/ατροφία, ανατομία πέους (π.χ. νόσος Peyronie)

Διερεύνηση : τεστοστερόνη ορού, PRL, FSH, LH, σάκχαρο νηστείας, θυρεοειδική λειτουργία , ηπατική και νεφρική λειτουργία, λιπίδια, φερριτίνη (αιμοχρωμάτωση). Σπάνια έλεγχος αγγείων του πέους με χρήση παπαβερίνης (αποκλείει ανεπάρκεια αγγείων), ΥΗΓ πέους (εφ' όσον τα αγγεία είναι επαρκή)

Πέμπτη 6 Μαρτίου 2025

Αίτια στυτικής δυσλειτουργίας

 Ψυχολογικά (20%)

. Stress , άγχος ή ψυχιατρικό νόσημα

Φάρμακα (25%)

. Αλκοόλ, Αντιυπερτασικά (διουρητικά, β-αποκλειστές, μεθυλντόπα) , Σιμετιδίνη, Μαριχουάνα, Ηρωίνη, Μεθαδόνη, Μείζονα αντικαταθλιπτικά, Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, Βενζοδιαζεπίνες, Διγοξίνη, Γλυκοκορτικοειδή, αναβολικά, Οιστρογόνα, Ανιανδρογόνα

Ενδοκρινικά (20%)

. Υπογοναδισμός (πρωτο/δευτεροπαθής), Υπερπρολακτιναιμία, Σακχαρώδης διαβήτης (30-50% σε άτομα με ΣΔ >6 χρόνια), Θυρεοειδοπάθεια

Νευρολογικά

. Διαταραχές νωτιαίου μυελού, περιφερική ή αυτόνομη νευροπάθεια, Πολλαπλή σκλήρυνση

Αγγειακά

. Τραύμα, περιφερική αγγειακή νόσος, Σακχαρώδης Διαβήτης, Φλεβική ανεπάρκεια

Άλλα

. Αιμοχρωμάτωση, Προστατεκτομή, Μακροχρόνια νόσος, Ανωμαλίες του πέους (πριαπισμός, νόσος Peyronie)

Τρίτη 4 Μαρτίου 2025

Στυτική δυσλειτουργία

 Η ανικανότητα να πετύχει και διατηρήσει στύση ένας άνδρας, ικανή για επαρκή σεξουαλική πράξη. Επηρεάζει το 10% των ανδρών και >50% ανδρών >70 ετών

. Η στύση είναι συνεργασία και συνεπίδραση νεύρων , λείων μυών και σηραγγωδών σωμάτων, αγγείων και μυών της λεκάνης. Ξεκινά με ψυχογενή ερεθίσματα από τον εγκέφαλο είτε με φυσικά ερεθίσματα -από τον εγκέφαλο μέσω νωτιαίου μυελού και συμπαθητικού/παρασυμπαθητικού συστήματος φτάνει στον ιστό του πέους. Ο στυτικός ιστός του πέους είναι τα σηραγγώδη σώματα στη ραχιαία επιφάνεια και το σπογγώδες σώμα στην κοιλιακή επιφάνεια. Περιβάλλονται από ινομυώδη ιστό, τον λευκό χιτώνα (tunica albuginea). Σε χαλαρή κατάσταση οι λείοι μύες συστέλλονται και μειώνουν την είσοδο αίματος και αυξάνουν την φλεβική παροχέτευση. Σε κατάσταση στύσης οι λείοι μύες χαλαρώνουν και αρχίζει η αρτηριακή αγγειοδιαστολή στα σηραγγώδη σώματα. Καθώς γεμίζουν με αίμα τα σηραγγώδη σώματα πιέζουν τα φλεβίδια απορροής πάνω στον λευκό χιτώνα και μειώνεται η φλεβική παροχέτευση με αποτέλεσμα στύση. Η αγγειοδιαστολή γίνεται με την επίδραση του παρασυμπαθητικού, και έκλυση μονοξειδίου του αζώτου από τα σηραγγώδη νεύρα και ενεργοποίηση της γουανυλικής κυκλάσης και αύξηση του cGMP και χάλαση των λείων μυών. Μετά από την απενεργοποίηση του cGMP μέσω της φωσφοδιεστεράσης, προκύπτει σύσπαση των λείων μυών και αγγειοσυστολή. Η εκσπερμάτωση γίνεται με την επίδραση του συμπαθητικού.

. Παθοφυσιολογία : στυτική δυσλειτουργία μπορεί να είναι αποτέλεσμα νευρολογικής βλάβης, αρτηριακής ανεπάρκειας, φλεβικής βλάβης, ανεπάρκειας ανδρογόνων, ανατομική ανωμαλία του πέους.

Πέμπτη 27 Φεβρουαρίου 2025

Γυναικομαστία - αντιμετώπιση

 . Θεραπεύουμε υποκείμενο νόσημα εάν υπάρχει. Διακοπή φαρμάκων αν είναι δυνατόν

. Συνήθως είναι ιδιοπαθής και υποχωρεί αυτόματα

. Μπορεί να χρειάζεται αντιμετώπιση για αισθητικούς λόγους ή και για ανακούφιση (π.χ. πόνος, αίσθημα τάσης)

. Φαρμακευτική αντιμετώπιση είναι μερικώς αποτελεσματική και κυρίως σε πρόσφατης έναρξης γυναικομαστία

 

Φάρμακα 

. Ταμοξιφαίνη 10-30 mg/ημέρα. Αντιοιστρογόνα δράση. Μερικώς αποτελεσματική στη μείωση πόνου σε πρόσφατη γυναικομαστία. Ίσως 3μηνη αγωγή πριν από χειρουργική αντιμετώπιση

. Κλομιφαίνη 50-100 mg/ημέρα, αντιοιστρογόνο και ίσως αποτελεσματική στη μείωση του  μεγέθους κυρίως σε εφηβική γυναικομαστία

. Danazol αναστολέας γοναδοτροπινών και αρωματοποίησης ανδρογόνων. Μπορεί να μειώσει το μέγεθος. Κάνει αύξηση βάρους και ακμή 

. Τεστολακτόνη 450 mg/ημέρα, αναστολέας αρωματάσης, κυρίως για εφηβική γυναικομαστία, αν και η ταμοξιφαίνη είναι πιο δραστική και καλύτερα ανεκτή

. Αναστροζόλη 1mg/ημέρα , αναστολέας αρωματάσης, αλλά δεν έχει δείξει αποτελέσματα σε γυναικομαστία

Σε άτομα με σοβαρή γυναικομαστία προτείνεται χειρουργική αποκατάσταση

Τρίτη 25 Φεβρουαρίου 2025

Γυναικομαστία - Διαχείρηση

 Ιστορικό : Διάρκεια και πρόοδος γυναικομαστίας (ιδιαίτερη προσοχή σε γρήγορη διόγκωση, πρόσφατη έναρξη σε αδύνατο ενήλικα άνδρα, έντονο πόνο), αποκλείουμε όγκο π.χ. όρχεων, συμπτώματα υπογοναδισμού (libido, στυτική δυσλειτουργία), αποκλείουμε συστηματική νόσο (ηπατική, νεφρική ή ενδοκρινική), φάρμακα ή κατανάλωση αλκοόλ.

Φυσική εξέταση : Μαστός ψάχνουμε για μαζικό αδένα και ορίζεται ως γυναικομαστία αν έχει διάμετρο >2 εκ. Αν είναι σκληρός, >5 εκ. αποκλείουμε καρκίνο, Έλεγχος για γαλακτόρροια. Έλεγχος όρχεων : όγκος, ατροφία. Δευτερογενή χαρακτηριστικά του φύλου. Χαρακτηριστικά χρόνιας νόσου (ηπατική ή νεφρική νόσος, θυρεοτοξίκωση, Cushing, καρδιακή ή πνευμονική νόσος)

Έλεγχος : τεστοστερόνη, οιστραδιόλη, FSH, LH, προλακτίνη, SHBG, hCG, ηπατικά. Υπερηχογράφημα οσχέου (σε υποψία όγκου), C/T ή MRI επινεφριδίων (σε υποψία όγκου), μαστογραφία και βιοψία σε υποψία Ca, έλεγχος νεφρικής, θυρεοειδικής λειτουργίας

Χαμηλή TSH=θυρεοτοξίκωση. Αυξημένη LH-χαμηλή τεστοστερόνη=πρωτοπαθής υπογοναδισμός. Χαμηλή LH και τεστοστερόνη=δευτεροπαθής υπογοναδισμός και επίσης μέτρηση προλακτίνης για αποκλεισμό προλακτινώματος. Αυξημένη LH και τεστοστερόνη=αντίσταση στα ανδρογόνα. Αυξημένη hCG ή οιστραδιόλη = έλεγχος οσχέου για όγκο, αν είναι φυσιολογικό απεικόνιση κοιλιάς και θώρακος για πιθανότητα όγκου εξωγοναδικού.

Πέμπτη 20 Φεβρουαρίου 2025

Oh Canada

 Η Ρενέ σπρώχνει το αμαξίδιο στην κουζίνα και, καθώς διασχίζουν το δωμάτιο του πρωϊνού, ο Φάιφ ρίχνει απ' το ψηλό, στενό παράθυρο με τα είκοσι τζαμάκια μια γρήγορη ματιά στις μαύρες θολωτές κορυφές των ομπρελών που αντιστέκονται στον αέρα στην οδό Σέρμπρουκ. Μεγάλες νιφάδες απαλό χιόνι μπλέκονται με την βροχή κι ένα γλιστερό γκρίζο λασπόχιονο καλύπτει τα πεζοδρόμια. Αμάξια περνούν τσαλαβουτώντας αθόρυβα. Ριπές ανέμου χτυπούν σιωπηλά τους χοντρούς τοίχους του γκρίζου κτιρίου με τη λαξευτή πέτρα που θυμίζει φρούριο. Το τεράστιο, άναρχα σχεδιασμένο διαμέρισμα καταλαμβάνει όλο το νοτιοανατολικό μισό του τρίτου ορόφου. Η αρχιεπισκοπή του Μόντρεαλ χρησιμοποίηση το κτίριο για να στεγάσει μοναχές, Τις Μικρές Φραγκισκανές Αδελφές της Μαρίας, τη δεκαετία του 1890. Έπειτα, τη δεκαετία του 1960, το πούλησε σ' έναν εργολάβο ο οποίος το μετέτρεψε σε δώδεκα ψηλοτάβανα πολυτελή δωμάτια των έξι και εφτά δωματίων.

                                                                                    Russell Banks

Τρίτη 18 Φεβρουαρίου 2025

Γυναικομαστία

 Διόγκωση μαστών στον άνδρα λόγω υπερπλασίας μαζικού αδένα σε διάμετρο >2 εκ. Συνήθης, σε ποσοστό >30% σε άνδρες <30 ετών και >50% σε άνδρες >45 ετών. Σε υποκατάσταση με τεστοστερόνη- αυξάνει η δράση της αρωματάσης που μετατρέπει τεστοστερόνη σε οιστρογόνα-και υπάρχει αυξημένη οιστρογονική δράση στον μαζικό αδένα.

Αίτια : 

Φυσιολογικά : Νεογνική περίοδος, Εφηβεία (περίπου στο 50%), Ιδιοπαθής (περίπου στο 25%) 

Φάρμακα : Οιστρογόνα, Αντιανδρογόνα, Τεστοστερόνη, Σπιρονολακτόνη, Αναστολείς ACE, Διγοξίνη, Ανταγωνιστές ασβεστίου, Αλκοόλ, Μαριχουάνα, Ηρωϊνη, Μεθαδόνη, Αλκυλιωτικοί παράγοντες, Σιμετιδίνη, Κετοκοναζόλη, Μετρονιδαζόλη, Αντιφυματικά φάρμακα, Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, Ανταγωνιστές ντοπαμίνης, Οπιοειδή, Βενζοδιαζεπίνες, Αντιϊκα, Imatinib (χρόνια μυελοειδής λευχαιμία)

Υπογοναδισμός : Πρωτοπαθής, Δευτεροπαθής

Όγκοι : Που παράγουν ανδρογόνα ή οιστρογόνα όρχεων ή επινεφριδίων, Που παράγουν χοριακή γοναδοτροπίνη , κυρίως όρχων π.χ, γερμίνωμα, και σπάνια έκτοποι π.χ. πνεύμονα, Όγκοι που παράγουν αρωματάση , όρχεων ή ηπατικοί

Ενδικρινικοί : Θυρεοτοξίκωση, Cushing, Μεγαλακρία, Androgen insensitivity syndromes

Συστηματικά νοσήματα : Κίρρωση, Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια , HIV, Δυσθρεψία

Πέμπτη 13 Φεβρουαρίου 2025

Υποκατάσταση με ανδρογόνα - κίνδυνοι

 . Νόσος προστάτη : τα ανδρογόνα διογκώνουν τον προστάτη και επομένως υπερτροφία προστάτη και ενόχληση στην ούρηση. Μπορεί επίσης να αυξήσουν έναν καρκίνο που προϋπάρχει. Σε άτομα με χαμηλού κινδύνου καρκίνο προστάτη μπορεί να σκεφτούμε υποκατάσταση με τεστοστερόνη, 4 χρόνια μετά και με πολλή προσοχή και παρακολούθηση PSA.

. Πολυκυταραιμία : η τεστοστερόνη διαγείρει την ερυθροποίηση, η υποκατάσταση μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα αιμοσφαιρίνης κυρίως σε γηραιότερους άνδρες, και να χρειάζεται ρύθμιση της δόσης.

. Καρδιαγγειακή νόσος : η υποκατάσταση μπορεί να προκαλέσει μείωση LDL και HDL . Η συμμετοχή στον κίνδυνο ανάπτυξης στεφανιαίας νόσου είναι ασαφής

. Άλλα : Ακμή, Γυναικομαστία κυρίως περί την εφηβεία, λόγω μετατροπής τεστοστερόνης σε οιστρογόνα, Επιδείνωση συμπτωμάτων σε άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια και κίρρωση λόγω κατακράτησης υγρών, Αποφρακτική άπνοια μπορεί να επιδεινωθεί από τη θεραπεία, Ηπατοτοξικότητα μόνο με από του στόματος σκευάσματα, Αλλαγές στη διάθεση.

Σκευάσματα : ΙΜ τεστοστερόνη 250mg/2-3 εβδομάδες (όχι σε αιμορραγικές διαταραχές), Nebido 1 gr/3 μήνες, Εμφυτεύματα 100-600mgr/3-6 μήνες, Διαδερμικό gel 1% 5-10 g/ημέρα (προσοχή στην επαφή με άλλα άτομα), Από του στόματος (undecanoate και mesterolone - DHT analogue) σε δόση 40 και 25 mg, Στον βλενογόννο του στόματος 30mgX2/ημέρα

Τρίτη 11 Φεβρουαρίου 2025

Υπονατριαιμία

 1-6% των εισαγωγών σε νοσοκομείο Να<130mmol/L και 15-22% εισαγωγών Να<135mmol/L

Αίτια : Υπερβολικό νερό : αυξημένη επαναρρόφηση (κίρρωση, καρδιακή ανεπάρκεια, νεφρωσικό σύνδρομο), μειωμένη απέκκριση (SIADH, ανεπάρκεια γλυκοκορτικοειδών). Ανεπάρκεια άλατος : Απώλεια νεφρική (νεφροπάθεια με απώλεια άλατος), Μη νεφρική απώλεια (δέρμα, γαστρεντερικό), Ψευδουπονατριαιμία : Λιπίδια, πρωτεϊνες (παραπρωτεϊναιμία). Διάλυση : Σάκχαρο, μαννιτόλη, αιθανόλη. Sick cell syndrome : Υπονατριαιμία στα 120-130 mmol/L. Η αληθής υπονατριαιμία (εμφανής κλινικά) οφείλεται συνήθως είτε σε υπερβολικό νερό είτε σε ανεπάρκεια άλατος.

Η κλινική εικόνα εξαρτάται από το υποκείμενο αίτιο και από την ταχύτητα  ανάπτυξης. Μπορεί να φανεί όταν το Να είναι <115mmol/L ή και νωρίτερα αν είναι ταχεία η πτώση. Επίπεδα <100mmol/L είναι επικίνδυνα για τη ζωή. Τα συμπτώματα είναι κυρίως νευρολογικά και εξαρτώνται από την ηλικία. Ζάλη , κεφαλαλγία, σπασμοί και κώμα. Σε υπερογκαιμική κατάσταση οίδημα. Σε κατάσταση απώλειας άλατος-υποογκαιμία ταχυκαρδία και ορθοστατική υπόταση.

Έλεγχος : Βοηθά πολύ το Να ούρων, έλεγχος του όγκου, οσμωτικότητα, έλεγχος κορτιζόλης, θυρεοειδούς, ηπατική βιοχημεία, ηλεκτροφόρηση 

Αντιμετώπιση : Σε απώλεια άλατος νεφρική ή μη αυξάνουμε την πρόσληψη άλατος και ίσως IV. Σε υπερβολικό νερό περιορισμός υγρών σε 500-700ml/d, μπορεί να χρειαστεί υπέρτονο (3%=513mmol/l) διάλυμα με προσοχή στη χορήγηση. Υπολογισμός χορήγησης = ολικό νερό σώματος  (60% του ΣΒ) Χ επιθυμητό ρυθμό διόρθωσης 0.5-1mmol/h. Γρήγορη διόρθωση μπορεί να κάνει μυελινόληση.


Τρίτη 4 Φεβρουαρίου 2025

Υπερτρίχωση - Διαχείρηση

 Ανδρογονο-εξαρτώμενη υπερτρίχωση : αναπτύσσεται στην εφηβεία και συνήθως συνυπάρχει με ακμή, λιπαρό δέρμα, και ανδρική κατανομή τριχωτού. Από το ιστορικό μαθαίνουμε την έναρξη και τον ρυθμό αύξησης. Σε ήπια αύξηση μετά την εφηβεία σημαίνει καλοήθη αιτία, ενώ γρήγορη αύξηση και πρόσφατη έναρξη σημαίνει διερεύνηση. Ιστορικό εμμήνου ρύσης. Παρουσία άλλων σημείων υπερανδρογοναιμίας (π.χ ακμή). Λήψη φαρμάκων (π.χ. νορεθιστερόνης)

Κλινική εξέταση : διαχωρισμός ανδρογονοεξαρτώμενης υπερτρίχωσης από μη. Με το Ferriman-Gallwey score αξιολογούμε τον βαθμό υπερτρίχωσης σε 11 περιοχές του σώματος. Είναι τρόπος παρακολούθησης της νόσου αλλά και της θεραπείας της. Acanthosis nigrigans δείχνει αντίσταση στην ινσουλίνη και μάλλον PCO. Θα πρέπει να αποκλεισθούν νόσος Cushing και μεγαλακρία

Υπερτρίχωση μη ορμονο-εξαρτώμενη : Φάρμακα π.χ. φαινυντοϊνη, κυκλοσπορίνη, γλυκοκορτικοειδή, Νευρική ανορεξία, Υποθυρεοειδισμός, Οικογενής

Εργαστηριακά : Τεστοστερόνη σε όλες τις γυναίκες με υπερτρίχωση. Αν είναι <5nmol/l αποκλείεται η εξάρτηση από ορμόνες. Υπερηχογράφημα κάτω κοιλίας είναι χρήσιμο για διάγνωση PCO.

Πέμπτη 30 Ιανουαρίου 2025

Joseph Conrad

 Ήμασταν περιπλανώμενοι σε μια γη προϊστορική, σε μια γη που είχε όψη άγνωστου πλανήτη. Θα μπορούσαμε να φανταστούμε πως ήμασταν οι πρώτοι-πρώτοι άνθρωποι και πως παραλαμβάναμε μια κληρονομιά καταραμένη που έπρεπε να την υποτάξουμε καταβάλλοντας υπέρτατη προσπάθεια και υπομένοντας ζοφερές αγωνίες. Και ξάφνου, εκεί που πασχίζαμε να πάρουμε τη στροφή, να σου μια καλαμωτή, ή μια μυτερή χορτάρτινη σκεπή ή ένας ορυμαγδός από φωνές, ένας κυκεώνας από μαύρα σώματα, μια μάζα από χέρια που χτυπούσαν παλαμάκια ή πόδια που κοπανούσαν τη γη, κορμιά που λικνίζονταν, μάτια που γυρνούσαν, κάτω από φυλλωσιές βαριές, ακίνητες, σακουλιασμένες. Προχωρούσε το ατμόπλοιο με κόπο, αργά, στις παρυφές μια μαύρης κι ακατανόητης παραφροσύνης. Ο προϊστορικός άνθρωπος μας καταριόταν, μας λάτρευε, μας καλωσόριζε - ποιος ξέρει; ΄Ημασταν αποκομμένοι από το νόημα του περίγυρου μας, διαβαίναμε σαν φαντάσματα, όλο απορία και κρυφό αποτροπιασμό, όπως θα ένιωθε ένας λογικός άνθρωπος μπροστά σε μια έκρηξη ενθουσιασμού μέσα σ' ένα τρελάδικο. Αδυνατούσαμε να καταλάβουμε, επειδή βρισκόμασταν πολύ-πολύ μακριά και δεν θυμόμασταν πια, επειδή ταξιδεύαμε στη νύχτα του αρχαίου χρόνου, του χρόνου που έχει χαθεί χωρίς ν' αφήσει πίσω του σχεδόν ούτε ένα ίχνος - και καμία ανάμνηση.

Τρίτη 28 Ιανουαρίου 2025

Υπερτρίχωση

 Παρουσία αυξημένης τρίχωσης σε γυναίκα σαν αποτέλεσμα αυξημένων ανδρογόνων και αυξημένης ευαισθησίας του δέρματος στα ανδρογόνα

Πριν τη εφηβεία το σώμα είναι καλυμμένο με χνούδι. Στη διάρκεια της εφηβείας αυτό μετατρέπεται σε τραχεια χρωματισμένη τελική τρίχα στις ανδρογονο-εξαρτώμενες περιοχές.. Το τελικό μήκος εξαρτάται  από τη συγκέντρωση και τη διάρκεια έκθεσης στα αμδρογόνα και από την ευαισθησία του θυλάκου της τρίχας. 

Στη γυναίκα τεστοστερόνη παράγουν οι ωοθήκες και τα επιναφρίδια, αν και σημαντική ποσότητα παράγεται από την περιφερική μετατροπή ανδροστενδιόνης και DHEA. Η παραγωγή από την ωοθήκη είναι LH-εξαρτώμενη και παράγουν κυρίως τεστοστερόνη και ανδροστενδιόνη, ενώ από τα επινεφρίδια ACTH-εξαρτώμενη και είναι η κύρια πηγή DHEA. H τεστοστερόνη που κυκλοφορεί είναι δεσμευμένη στην SHBG, ενώ βιολογικά ενεργή είναι η ελεύθερη τεστοστερόνη. Μετατρέπεται σε διυδροτεστοστερόνη στο δέρμα με τη δράση της 5-α ρεδουκτάσης. Η ανδροστενδιόνη και DHEA δεν δεσμεύονται σε πρωτείνες.

Αίτια υπερτρίχωσης : 

Ωοθήκες : PCOS 95%, όγκοι που εκκρίνουν ανδρογόνα <1%

Επινεφρίδια : Συγγενής υπερπλασία 1%, Cushing <1%, όγκοι που εκκρίνουν ανδρογόνα <1%, μεγαλακρία <1%, αντίσταση στην ινσουλίνη <1%

Ιδιοπαθής : με φυσιολογικές ορμόνες και υπερηχογράφημα

Δευτέρα 20 Ιανουαρίου 2025

Αλλά τα βράδια

 Και να που φτάσαμε εδώ χωρίς αποσκευές, μα μ' ένα τόσο ωραίο φεγγάρι. Κι εγώ ονειρεύτηκα έναν καλύτερο κόσμο. Φτωχή ανθρωπότητα, δεν μπόρεσες ούτε ένα κεφαλαίο να γράψεις ακόμα. Σαν σανίδα από θλιβερό ναυάγιο ταξιδεύει η γηραιά μας ήπειρος.

Αλλά τα βράδια, τι όμορφα που μυρίζει η Γη!

Βέβαια, αγάπησε τα ιδανικά της ανθρωπότητας, αλλά τα πουλιά πετούσαν πιο πέρα. Σκληρός άκαρδος κόσμος που δεν άνοιξε ποτέ μιαν ομπρέλα πάνω απ΄το δένδρο που βρέχεται. Ύστερα ανακάλυψαν την πυξίδα για να πεθαίνουν κι αλλού, και την απληστία για να μένουν νεκροί για πάντα.

Αλλά καθώς βραδιάζει ένα φλάουτο κάπου ή ένα άστρο συνηγορεί για όλη την ανθρωπότητα. Καθώς μένω στο δωμάτιο μου μου' ρχονται άξαφνα φαεινές ιδέες. Φοράω το σακάκι του πατέρα κι έτσι είμαστε δυο κι αν κάποτε μ' άκουσαν να γαβγίζω ήταν για να δώσω έναν αέρα εξοχής στο δωμάτιο.

Κάποτε θ' αποδίδουμε δικαιοσύνη μ' ένα άστρο ή μ΄ένα γιασεμί σαν ένα τραγούδι που καθώς βρέχει παίρνει το μέρος των φτωχών.

Δωσ' μου το χέρι σου...

Πέμπτη 16 Ιανουαρίου 2025

Εμπουσιόν

 Μια τέτοια ατέλεια, στη διαμόρφωση της οποίας είχε τρόπον τινα συμβάλει ο πατέρας, ήταν οι υπερβολικοί φόβοι του γιου του πως τον παρακολουθούν. Έτσι ο νεαρός Βόινιτς έδινε μεγάλη προσοχή στα ξένα βλέμματα, στο να ελέγχει μήπως κάποιος τον ακολουθεί κρυφά ή τον παρατηρεί πίσω από τη γωνία, από το παράθυρο, εκεί που έχει τσακίσει η κουρτίνα, μέσα απ' την κλειδαρότρυπα. Η προσοχή και η καχυποψία του πατέρα είχαν μεταλλαχθεί σε εμμονές του γιου. Είχε την αίσθηση πως το ξένο βλέμμα ήταν κάτι ιξώδες, που κολλούσε πάνω του σαν το μαλακό και αποκρουστικό στόμα της βδέλλας. Γι΄αυτό πάντοτε, σε κάθε χώρο στον οποίο θα διανυκτέρευε κοιτούσε προσεκτικά τις κουρτίνες, βούλωνε την κλειδαρότρυπα μ' ένα χάρτινο μπαλάκι, εξέταζε τους τοίχους για πιθανές οπές, χαραμάδες ανάμεσα στις σανίδες, κοίταζε ακόμα και πίσω απ' τα κάδρα. Σε πανσιόν και ξενοδοχεία το να σε κρυφοκοιτάζουν δεν είναι άλλωστε τίποτα εξωπραγματικό. Όταν κάποτε είχαν μείνει σε ξενοδοχείο της Βαρσοβίας, σε ένα από 'κείνα τα ταξίδια για να δουν κάποιον ειδικό γιατρό, ο νεαρός Βόινιτς είχε ανακαλύψει μια κανονική τρύπα στον τοίχο, αδέξια καμουφλαρισμένη με το πλουμιστό σχέδιο της ταπετσαρίας, και φυσικά τη σφράγισε μ' ένα μπαλάκι ψωμί.

                                                                                                         Όλγκα Τοκάρτσουκ

Τρίτη 14 Ιανουαρίου 2025

Φυσιολογία αναπαραγωγής

 Η ημερήσια παραγωγή τεστοστερόνης στους άνδρες είναι 5-15mg. To 2-4% της ολικής ορμόνης κυκλοφορεί ελεύθερο και είναι το βιολογικά δραστικό κλάσμα. Το υπόλοιπο συνδέεται με πρωτείνες, κυρίως αλβουμίνη και SHBG (sex binding globulin). Η ανδροστενδιόνη είναι περίπου 6% SHBG-δεσμευμένη. Η ημερήσια παραγωγή οιστραδιόλης στη γυναίκα είναι 40-400 mg. To 2-3 % είναι ελεύθερο και βιολογικά ενεργό κλάσμα, το υπόλοιπο είναι δεσμευμένο στην SHBG

Μεταβολισμός: η τεστοστερόνη μετατρέπεται στους ιστούς στόχους στο πιο ισχυρό ανδρογόνο DHT με τη δράση της 5α-ρεδουκτάσης. Υπάρχουν πολλά ισοένζυμα της ρεδουκτάσης. Το ισοένζυμο 2 είναι υπέυθυνο για τη σύνθεση DHT στα γεννητικά όργανα και στον θύλακο της τρίχας. Είναι απαραίτητη για την φυσιολογική αρρενοποίηση και την σεξουαλική ανάπτυξη. Η τεστοστερόνη μπορεί επίσης να μετατραπεί σε οιστραδιόλη με τη δράση της αρωματάσης, που βρίσκεται σε μεγάλη ποσότητα στους όρχεις και στο λίπος. Πολλές δράσεις της τεστοστερόνης γίνονται μέσω μετατροπής σε οιστρογόνο - κυρίως το κλείσιμο των επιφύσεων και η διατήρηση της οστικής πυκνότητας. Η τεστοστερόνη και οι μεταβολίτες της αδρανοποιούνται στο ήπαρ και εκκρίνονται στα ούρα. Η οιστραδιόλη συνδέεται στο ήπαρ με θειικά και γλυκονικά και απεκκρίνεται στα ούρα.

Δράση ανδρογόνων : και η τεστοστερόνη και η DHT δεσμεύονται στον υποδοχέα των ανδρογόνων για διαφοροποίηση του φύλου στην διάρκεια της εμβρυογέννεσης, ανάπτυξη και διατήρηση χαρακτήρων του φύλου στην εφηβεία, φυσιολογική σεξουαλική λειτουργία και συμπεριφορά, σπερματογέννεση και ρύθμιση έκκρισης γοναδοτροπινών

Δράση οιστρογόνων : η οιστραδιόλη δεσμεύεται στους α (αναπαραγωγικούς ιστούς) και β (οστά, εγκέφαλος, καρδιά, κ.λ.π.) υποδοχείς για ανάπτυξη χαρακτήρων του φύλου, αύξηση αποθήκης λίπους, αύξηση κολπικού τοιχώματος, αύξηση ενδομητρίου.