Δημιουργία Ελληνικού κράτους

Το τι αντιπροσωπεύει η Ελλάδα και ποιοί ήταν οι Έλληνες πριν τη δημιουργία του ελληνικού κράτους ήταν μάλλον ασαφές. Η διαδικασία για την διαμόρφωση και της Ελλάδας και των Ελλήνων δεν είναι τόσο αυτονόητη όσο την  θεωρούμε. Αρχικά ήταν προϊόν ερευνητικής περιέργειας, αλλά και οικονομικών συναντήσεων και πολιτικών αντιθέσεων. Από τα μέσα του 18ου αιώνα και μετά, και κρατικών αντιπαραθέσεων στα πλαίσια του Ανατολικού Ζητήματος. Υπήρξε προϊόν μιας συγκυρίας που γέννησε τον δυτικοευρωπαϊκό κόσμο, αλλά και προϊόν των σημαντικών μετασχηματισμών που γνωρίζει η Οθωμανική Αυτοκρατορία τον 17ο και 18ο αιώνα που μέσα σ'αυτές ήταν και η ανασύνταξη του κράτους για να αντιμετωπίσει εξωτερικούς και εσωτερικούς αντιπάλους. Η διαδικασία αυτή επέτρεψε στις ελληνόφωνες ορθόδοξες ελίτ που είχαν συγκροτηθεί γύρω από το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης να συγκροτήσουν ένα επικοινωνιακό και πολιτικό δίκτυο πρωτοφανές για τα δεδομένα της νοτιοανατολικής Ευρώπης, και να εκθρέψει αδιανόητες φιλοδοξίες
Οι πολιτικές, στρατιωτικές και εκκλησιαστικές ελίτ στις παραμονές του πολέμου της ελληνικής ανεξαρτησίας διέθεταν εξουσία πολιτική και οικονομική και απέβλεπαν στην μονοπώληση της
Ο πόλεμος της ανεξαρτησίας πραγματοποιήθηκε από εκείνους που βρίσκονταν ή κινδύνευαν να βρεθούν στο περιθώριο της εξουσίας, μέσα στο πλαίσιο της οθωμανικής διοίκησης πάντοτε, ή από άτομα εκτοπισμένα ή απόμακρα από την εξουσία (περιθωριακές ελίτ)
Η ίδρυση λοιπόν του Ελληνικού κράτους υπήρξε προϊόν διεθνών και εγχώριων διεργασιών και πριν απ' όλα ένας αγώνας χριστιανών εναντίον μουσουλμάνων. Την ηγεσία του αγώνα διεκδίκησαν μερίδες των αρχόντων των ορθοδόξων. Οι εξελίξεις του αγώνα περιόρισαν τις φιλοδοξίες τους και οδήγησαν στην καταστροφή τους, ενώ οι γεωγραφικές και στη συνέχεια κρατικές διαστάσεις της ελληνικής ελευθερίας περιορίστηκαν σ' ένα μικρό κομμάτι του νότου της Βαλκανικής Χερσονήσου
Τον λόγο τώρα είχαν όχι οι Φαναριώτες αλλά οι τοπικοί προύχοντες που διεκδίκησαν ο καθένας για λογαριασμό της ομάδας στην οποία ανήκε την εξουσία, για να οδηγήσουν τελικά τον Αγώνα στα πρόθυρα της ήττας. Η ναυμαχία του Ναυαρίνου οδήγησε τελικά στην δημιουργία του Ελληνικού κράτους το 1833

Η εποχή των επαναστάσεων

 Οι λέξεις είναι μάρτυρες που συχνά μιλούν πιο καθαρά από τα ντοκουμέντα. Υπάρχουν λέξεις που πλάστηκαν ή απέκτησαν την σύγχρονη έννοια τους σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο από το 1789 ως το 1848. Είναι οι λέξεις βιομηχανία, βιομήχανος, εργοστάσιο, μεσαία τάξη, εργατική τάξη, καπιταλισμός, σοσιαλισμός, αριστοκρατία, σιδηρόδρομος, φιλελεύθερος, συντηρητικός, εθνικότητα, επιστήμονας, μηχανικός, προλεταριάτο. Επίσης οι λέξεις απεργία και απαθλίωση. Αν μπορούσε κανείς να φανταστεί τον σύγχρονο κόσμο δίχως αυτές τις λέξεις (δίχως δηλαδή τα πράγματα και τις έννοιες που εκφράζονται μ' αυτές), θα διαπίστωνε το μέγεθος και το βάθος της επανάστασης που ξέσπασε ανάμεσα στο 1789 και το 1848
Η επανάσταση αυτή μεταμόρφωσε κι εξακολουθεί να μεταμορφώνει ολόκληρο τον κόσμο. Θα πρέπει να κάνουμε διάκριση ανάμεσα στα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα της (που δεν περιορίζονται σε συγκεκριμένο κοινωνικό πλαίσιο ) και στην πρώτη αποφασιστική της φάση που ήταν στενά συνδεδεμένη με μια συγκεκριμένη κοινωνική και διεθνή κατάσταση
Η μεγάλη επανάσταση του 1789-1848 ήταν ο θρίαμβος όχι απλώς της <<βιομηχανίας>>, αλλά της καπιταλιστικής βιομηχανίας, όχι της ελευθερίας και της ισότητας γενικά, αλλά της αστικής φιλελεύθερης κοινωνίας
Η επανάσταση ξεκίνησε με επίκεντρο τα γειτονικά και ανταγωνιζόμενα κράτη της Μεγάλης Βρετανίας και της Γαλλίας, και ήταν περισσότερο πολιτική στη Γαλλία και βιομηχανική στην Αγγλία. Δεν θα μπορούσε για κανένα λόγο να συμβεί σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου. Επιπλέον τέτοιες εκρήξεις είναι σχεδόν αδιανόητες με οποιαδήποτε άλλη μορφή παρά μόνο ως θρίαμβος του αστικοφιλελεύθερου καπιταλισμού
Προυπήρχε σαφώς κρίση των παλαιών καθεστώτων του βορειοδυτικού κόσμου που τα σάρωσε η διττή επανάσταση. Η Αμερικανική Επανάσταση του 1776, άμεσος πρόδρομος και υποκινητής της διττής επανάστασης ήταν μονάχα η αφορμή. Οι κοινωνικές και οικονομικές δυνάμεις ήταν ήδη έτοιμες, διάβρωσαν και υπονόμευσαν το σύστημα, θριάμβευσαν και επηρέασαν όλον τον κόσμο που ήταν έτοιμος να δεχτεί όλον τον εκρηκτικό αντίκτυπο των νέων δυνάμεων , των <<αστών κατακτητών>>.
Οι εμφανέστερες και αμεσότερες συνέπειες έγιναν περισσότερο αισθητές σε ένα τμήμα της Ευρώπης, εφ' όσον εκεί ξεκίνησε και στην συνέχεια επεκτάθηκε στην υπόλοιπη Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο. Η πιο εντυπωσιακή της συνέπεια για την παγκόσμια ιστορία ήταν ότι κυριάρχησαν στην γη μερικά δυτικά καθεστώτα, γεγονός που δεν έχει παράλληλο στην ιστορία. Μπροστά στους εμπόρους, τις ατμομηχανές, τα πλοία και τα κανόνια της Δύσης -και μπροστά στις ιδέες της- οι πανάρχαιοι πολιτισμοί και οι αυτοκρατορίες του κόσμου υποχώρησαν και κατέρρευσαν. Η Ινδία μεταβλήθηκε σε επαρχία με Βρετανούς διοικητές, τα ισλαμικά κράτη κλονίστηκαν από την κρίση, η Αφρική έγινε πρόσφορο έδαφος για άμεση κατάκτηση. Ακόμη και η μεγάλη Κινεζική Αυτοκρατορία αναγκάστηκε το 1839-1842 να ανοίξει τα σύνορα της στην δυτική εκμετάλλευση. Το 1848 τίποτε πια δεν στεκόταν εμπόδιο στην κατάκτηση οποιουδήποτε εδάφους αν οι δυτικές κυβερνήσεις, ή οι επιχειρηματίες θεωρούσαν συμφέρον τους να το καταλάβουν
Η ιστορία της διττής επανάστασης, ωστόσο, δεν είναι απλά και μόνο η ιστορία του θριάμβου της νέας αστικής κοινωνίας. Είναι επίσης η ιστορία της εμφάνισης των δυνάμεων που μέσα σ' έναν αιώνα από το 1848 επρόκειτο να μετατρέψουν την επέκταση σε συρρίκνωση και αυτή η μελλοντική αναστροφή είχε , ως ένα βαθμό αρχίσει να διαφαίνεται. Στον ισλαμικό κόσμο όσοι κατακτήθηκαν από την Δύση και υιοθέτησαν τις ιδέες και την τεχνική της άρχισαν να ανακτούν την υπεροχή τους απέναντι της (εξευρωπαϊσμός της Τουρκίας στη δεκαετία του 1830, Μωχάμετ Άλη στην Αίγυπτο). Αλλά και μέσα στην Ευρώπη οι δυνάμεις και οι ιδέες που απέβλεπαν στην ανατροπή της θριαμβεύτριας νέας κοινωνίας είχαν αρχίσει να κάνουν την εμφάνιση τους. Το φάσμα του κομουνισμού ήδη στοίχειωνε την Ευρώπη το 1848. Παρέμεινε ανίσχυρο φάντασμα για πολλά χρόνια, όμως εξετάζοντας τον κόσμο έναν αιώνα αργότερα δεν θα πρέπει να υποτιμούμε την ιστορική δύναμη της επαναστατικής σοσιαλιστικής και κομουνιστικής ιδεολογίας την οποία γέννησε η αντίδραση στην διττή επανάσταση. Η ιστορική περίοδος που αρχίζει με την Γαλική Επανάσταση το 1789 τελειώνει με την έκδοση του Κομουνιστικού Μανιφέστου

Το ημερολόγιο της Εύας (επεισόδιο δεύτερο)

Σάββατο: Δεν μπορούσα να γυρίσω πίσω. Ήταν πολύ μακριά και έκανε κρύο. Βρήκα όμως μερικές τίγρεις και κούρνιασα ανάμεσα τους και ήταν πολύ άνετα εκεί κι η αναπνοή τους ήταν γλυκιά κι ευχάριστη γιατί ζούνε τρώγοντας φράουλες. Ποτέ μου δεν είχα ξαναδεί τίγρη, αλλά τις κατάλαβα αμέσως από τις ρίγες. Αν μπορούσα να πάρω το δέρμα τους θα έκανα μια θαυμάσια γούνα.
Σήμερα αρχίζω να καταλαβαίνω καλύτερα τις αποστάσεις. Ήθελα τόσο πολύ να πιάσω το κάθε όμορφο πράγμα, που ορμούσα απερίσκεπτα κατά πάνω του, ενώ ήταν πολύ μακριά ή ενώ ήταν λίγους πόντους παραπέρα και φαινόταν ένα μέτρο- και υπήρχανε κι αγκάθια δυστυχώς!!
Έβγαλα ένα δίδαγμα, και διατύπωσα ένα ρητό- έτσι μόνη μου- το πρώτο μου ρητό: Το γρατσουνισμένο πείραμα αποφεύγει τ' αγκάθια. Νομίζω πως είναι ένα πολύ καλό ρητό για μια της ηλικίας μου
Χθες το απόγευμα πήρα από πίσω το άλλο Πείραμα, κρατώντας κάποια απόσταση, για να μπορέσω να καταλάβω τι σόι είναι. Αλλά δεν μπόρεσα. Νομίζω πως είναι άντρας. Δεν είχα ποτέ μου ξαναδεί άντρα, αλλά έμοιαζε με άντρα και είμαι βέβαιη πως αυτό ακριβώς είναι. Συναισθάνομαι πως έχω πολύ μεγαλύτερη περιέργεια γι' αυτό παρά για οποιοδήποτε άλλο ερπετό. Αν βέβαια είναι ερπετό. Υποθέτω πως είναι γιατί έχει κατσαρά μαλλιά και γαλάζια μάτια και μοιάζει μ' ερπετό.
Δεν έχει περιφέρειες και λεπταίνει προς τα κάτω σαν καρότο. Όταν στέκεται όρθιο απλώνει σαν γεράνι. Στην αρχή το φοβόμουνα και το έβαζα στα πόδια κάθε φορά που έστριβε γιατί νόμιζα πως θα μ' έπαιρνε στο κυνήγι. Αλλά με τον καιρό κατάλαβα ότι ήθελε μόνο να το σκάσει κι έτσι δεν φοβόμουνα πια, αλλά το ακολουθούσα μερικά μέτρα πιο πίσω για αρκετές ώρες. Πράγμα που τον εκνεύριζε και τον πείραζε. Στο τέλος αγανάκτησε κι ανέβηκε σε ένα δένδρο. Περίμενα αρκετή ώρα και μετά το παράτησα και γύρισα σπίτι

Υποκλινικά υπερλειτουργικά αδενώματα υπόφυσης

Αδενώματα υπόφυσης : 15% των ενδοκράνιων νεοπλασμάτων
Κλινικά εμφανή είναι 2-2.5/10.000. Μικροαδενώματα 50-60% αυτών. Καρκινώματα 0.2% όλων των όγκων της υπόφυσης
Λειτουργικά : όταν παράγουν ορμόνες
. 30% προλακτινώματα, 10% σωματοτρόπα, 10% κορτικοτρόπα, 1% TSH αδενώματα
. 30-35% μη λειτουργικά και μπορεί να προκαλούν σημεία πίεσης και υπολειτουργία υπόφυσης
Σε κάποιους ασθενείς κλινικά ασυμπτωματικούς μπορεί να υπάρχει ανιχνεύσιμη αυξημένη παραγωγή ορμονών. Σιωπηλά ονομάζονται τα αδενώματα  που παρουσιάζουν ανοσοδραστικότητα για ορμόνες της υπόφυσης, εκδηλώνουν δομικά χαρακτηριστικά ενός συγκεκριμένου τύπου κυττάρων υπόφυσης και εκφράζουν ειδικούς παράγοντες μεταγραφής.
Δεδομένου ότι οι ασθενείς δεν έχουν κλινικά συμπτώματα πολλά από τα αδενώματα αυτά αντιμετωπίζονται ως τυχαιώματα. Το 2010 η Ενδοκρινολογική Εταιρεία συνέστησε μέτρηση PRL και IGF - 1στα τυχαιώματα, ενώ έλεγχος για Cushing συνέστησε να γίνεται μόνο σε κλινική υποψία
. Silent subtype 3 adenomas : σπάνιο αδένωμα ανοσοθετικό για περισσότερεσ από μια υποφυσιακή ορμόνη, κλινικά επιθετικό και στο 1/3 των περιπτώσεων με υποτροπή
. Silent προλακτινώματα : ο πιο κοινός εκκριτικός όγκος της υπόφυσης. Τα επίπεδα προλακτίνης σχετίζονται με το μέγεθος του όγκου (επίπεδα >250 ng/mL συνήθως σημαίνουν μακροαδένωμα) Η παρουσία προλακτινώματος χωρίς κλινικά σημεία είναι σπάνια. Σε εκτομή αδενωμάτων έχουν βρεθεί σιωπηλά προλακτινώματα στο 2%
. Silent TSH αδενώματα : σπάνια, 0.2–2.8% των αδενωμάτων της υπόφυσης. Συνήθως είναι μεγάλα, επιθετικά και μπορεί να εκκρίνουν GH και PRL. Κλινικά μπορεί να υπάρχει ήπιος υπερθυρεοειδισμός, βρογχοκήλη και σημεία πίεσης από τον όγκο. Υποτροπιάζουν σε σημαντικό ποσοστό. Στις υποτροπές μπορεί να χρησιμοποιηθούν ανάλογα σωματοστατίνης
. Silent γοναδοτρόφα : ο συνηθέστερος τύπος κλινικά μη λειτουργικού αδενώματος, και 10% των αδενωμάτων της υπόφυσης. Ανοσοθετικά για FSH, LH και α-υποομάδα και με συμπτώματα μόνο από την πίεση του όγκου. Συχνότερα στους άνδρες που μπορεί να εμφανίσουν μειωμένη libido και ανικανότητα. Είναι μακροαδενώματα με μέγεθος >25 mm και το μέγεθος του όγκου δεν σχετίζεται με την έκκριση ορμονών.
. Silent κορτικοτρόπα : μπορεί να έχουν αυξημένα επίπεδα ACTH, με φυσιολογική κορτιζόλη. Στο 60% βρίσκεται προεγχειρητικά υπο/υποφυσισμός. Συχνά βρίσκεται διήθηση σηραγγωδών κόλπων. Χειρουργούνται λόγω αύξησης του μεγέθους. Η πιθανότητα υποτροπής είναι 57-63%. Η υποτροπή γίνεται σε μικρότερο χρονικό διάστημα από ότι σε μη λειτουργικά αδενώματα.  Συνήθως έχουν χαρακτηριστικά και γοναδοτρόφων κυττάρων.
. Silent μεγαλακρία :μη λειτουργικό αδένωμα ανοσοθετικό για GH ή βιοχημική μεγαλακρία χωρίς κλινική εικόνα (αυξημένο IGF-1 και μη καταστολή GH σε OGTT). Στο 40% μπορεί να εκκρίνουν και προλακτίνη. Αν γνωρίζουμε ότι είναι ανασοθετικά για GH μπορούμε να χορηγήσουμε σε περίπτωση υποτροπής μετα χειρουργείο ανάλογα σωματοστατίνης ή αγωνιστές ντοπαμίνης
Συμπεράσματα
. Κλινικά μη λειτουργικά αδενώματα μπορεί να εμφανίσουν υπερλειτουργία ακόμα και σε ασυμπτωματικούς ασθενείς
. Προεγχειρητικά σε τυχαιώματα υπόφυσης μετράμε PRL και IGF-1
. Ανοσοχρώση Silent αδενωμάτων μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση μετά το χειρουργείο

Πρώιμη ήβη

Εφηβεία: ανάπτυξη δευτερογενών χαρακτήρων του φύλου και απόκτηση αναπαραγωγικής ικανότητας του ατόμου
Φυσιολογικά μετά την ηλικία των 8 ετών για τα κορίτσια και μετά την ηλικία των 9 ετών για τα αγόρια
Πρώτη εκδήλωση εφηβείας στο κορίτσι διόγκωση μαζικού αδένα, πρώτη εκδήλωση στο αγόρι διόγκωση όρχεων. Η εμφάνιση τρίχωσης εφηβαίου και στα δύο φύλα χωρίς άλλα δευτερογενή χαρακτηριστικά είναι έκφραση κινητοποίησης επινεφριδιακών ανδρογόνων (αδρεναρχή) και όχι έναρξη εφηβείας
Πρώιμη ήβη η εμφάνιση δευτερογενών χαρακτήρων πριν τις ανωτέρω ηλικίες
Κεντρική  ήβη: πρώιμη ενεργοποίηση του GnRH/LH, FSH
. Ιδιοπαθής (70-75% των κοριτσιών)
. Οργανική : ενδοκράνιοι όγκοι, συγγενείς ανωμαλίες, τραύματα, μεταλοιμώδη αίτια
Περιφερική ήβη: επίδραση στεροειδών του φύλου, που δεν προέρχεται από κινητοποίηση κεντρικών μηχανισμών
. Επινεφρίδια : συγγενής υπερπλασία, όγκοι
. Όρχεις : όγκοι, τεστοτοξίκωση
. Ωοθήκες : κύστεις, όγκοι, McCuneAlbright
. Όγκοι εκκρίνοντες HCG
. Εξωγενής λήψη στεροειδών φύλου
Διαγνωστική προσπέλαση
. Οικογενειακό ιστορικό: ενήβωση γονέων
. Ατομικό αναμνηστικό: βάρος γέννησης, διάρκεια κύησης, λοιμώξεις, τραύματα, ακτινοβολία
. Αντικειμενική εξέταση:   ΒΜΙ, ετήσιος ρυθμός αύξησης, στάδιο εφηβείας, εκδηλώσεις από το δέρμα
Εργαστηριακή διερεύνηση
. Α/α οστικής ηλικίας :αναμένεται να προηγείται της χρονολογικής
. GnRH test : εφηβική απάντηση σε περίπτωση κεντρικής πρώιμης ήβης, max LH > max FSH, και max LH >5-8 mlU/Lit, σε περιφερική ήβη δεν αυξάνουν οι τιμές
. Οιστραδιόλη/Τεστοστερόνη
. Επινεδριδιακά ανδρογόνα :17-OH-PRG, DHEA-S, Δ4-Α για αποκλεισμό υπερπλασίας ή όγκου επινεφριδίων
. Β-HCG, aFP, CEA για χωροκατακτητική εξεργασία
. ΥΗΓ ελάσσονος πυέλου/όρχεων και σε περίπτωση υπόνοιας όγκου ΥΗΓ κοιλίας
. MRI υποθαλάμου/υπόφυσης αν κριθεί απαραίτητο
Θεραπεία
Εξαρτάται από την υποκείμενη διάγνωση (αντιμετώπιση του αιτίου)
Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι κεντρογενής πρώιμη ήβη χωρίς υποκείμενο οργανικό νόσημα και η θεραπεία είναι χορήγηση αναλόγων GnRH ανα 28 ημέρες
Ενδείκνυται αδιαφιλονίκητα σε κορίτσια όταν ξεκινά σε ηλικία μικρότερη των 6 ετών
Στο 50% των περιπτώσεων η κεντρική πρώιμη ήβη θα εξελιχθεί βραδέως, ως εκ τούτου θα πρέπει να παρακολουθήσουμε το παιδί για τουλάχιστον 3-6 μήνες, ώστε να εκτιμηθεί η ταχύτητα ανάπτυξης πριν αποφασιστεί θεραπευτική παρέμβαση
Η θεραπεία σκοπό έχει να αποφεύγεται η πρώιμη σύγκλιση των επιφύσεων και το χαμηλό τελικό ανάστημα και τα ψυχοκοινωνικά προβλήματα των παιδιών
Κριτήρια ταχέως εξελισσόμενης πρώιμης ήβης
. Κλινικά : εξέλιξη από το ένα στάδιο της εφηβείας στο άλλο σε 3-6 μήνες, αύξηση του ύψους > 6 εκ ανά έτος, προβλεπόμενο ύψος στόχος χαμηλότερο του γονεϊκού ύψους στόχου
. Εργαστηριακά : εφηβική απάντηση LH στη δοκιμασία GnRH, εφηβικά επίπεδα οιστραδιόλης/τεστοστερόνης
. Απεικονιστικά : ταχύτητα ανάπτυξης, οστική ηλικία > 1 έτος από τη χρονολογική, αύξηση όγκου μήτρας/ωοθηκών και μετρήσιμο πάχος ενδομητρίου

Τυχαίωμα υπόφυσης

 Η εκτεταμένη χρήση αξονικής και μαγνητικής απεικόνισης εγκεφάλου τα τελευταία χρόνια έδειξε εναν αυξημένο αριθμό ασυμπτωματικών υποφυσιακών βλαβών. Το ποσοστό τους φθάνει το 10%
Τα περισσότερα είναι μικροτυχαιώματα <1 εκ και μη λειτουργικά. Σε ορισμένες όμως περιπτώσεις έχει βρεθεί ανεπάρκεια ορμονών ή υπερβολική έκκριση ορμονών ή επηρεασμένα οπτικά πεδία
Τα περισσότερα είναι αδενώματα υπόφυσης και μικρό ποσοστό είναι κύστεις  Rathke. Σε νέες γυναίκες μπορεί επίσης να βρεθεί υπερτροφία υπόφυσης, (σε γυναίκες 18-35 ετών βρίσκεται κυρτό το άνω μέρος της υπόφυσης σε ποσοστό 25-50%- αλλά το ύψος του αδένα υπερβαίνει τα 9 χιλιοστά σε < 0.5% των περιπτώσεων)
 Σε ασθενείς ασυμπτωματικούς με μικροτυχαίωμα γίνεται έλεγχος προλακτίνης και IGF-1, και περαιτέρω έλεγχος εφ' όσον έχουμε κλινική εικόνα
Όλοι οι ασθενείς με μακροτυχαίωμα >1εκ (το ποσοστό τους είναι < 1%) ελέγχονται για υπο/υποφυσισμό και οπτικά πεδία εφ' όσον η μάζα ακουμπά στο οπτικό χίασμα
Αν υπάρχει  υπερέκκριση ορμονών δίνουμε την κατάλληλη αγωγή (πχ αγωνιστές ντοπαμίνης για προλακτινώματα, η χειρουργείο για όγκους που παράγουν GH, ACTH ή TSH)
Οι περισσότεροι ασθενείς παρακολουθούνται, και χρειάζεται χειρουργείο αν είναι μεγάλα σε μέγεθος, αν είναι λειτουργικά- εξαιρούνται τα προλακτινώματα- και αν επηρεάζουν την όραση (έλλειμα οπτικών πεδίων, οφθαλμοπληγία)
Σε κάποιους ασθενείς που χειρουργούνται μπορεί να επανέλθει η λειτουργία της υπόφυσης. Στους ασθενείς αυτούς μπορεί να χρειαστεί ακτινοβολία της υπόφυσης εαν υπάρχουν υπολλείματα του όγκου
Διαγνωστική πρόκληση παραμένει η σύνδεση κεφαλαλγίας σε άτομα που έχουν τυχαίωμα υπόφυσης
Δεν υπάρχουν μελέτες που να καθοδηγούν την παρακολούθηση τυχαιώματος στην υπόφυση
Τα μικροτυχαιώματα φαίνεται ότι δεν μεγαλώνουν οπότε παρακολουθούμε τον ασθενή αν αρχίσει να γίνεται συμπτωματικός. Έχει δοθεί ως οδηγία MRI υπόφυσης μετά έτος
Τα μακροτυχαιώματα και κυρίως τα συμπαγή είναι πιο επιθετικά και χρειάζεται να είμαστε πιο προσεκτικοί. Η οδηγία είναι MRI υπόφυσης, οπτικά πεδία και ορμόνες υπόφυσης μετά 6μηνο και αν δεν υπάρχει πρόοδος της βλάβης ανά έτος

Εφηβική ανωοθυλακιορρηξία

Η φυσιολογική ανωορρηξία της εφηβείας δεν προκαλεί σημαντική διαταραχή του κύκλου. Οι κύκλοι κυμαίνονται από 21-45 ημέρες. Όταν προκύπτει διαταραχή του κύκλου το 50% οφείλεται σε νευροενδοκρινική ανωριμότητα και εμφανίζεται σαν ανεπάρκεια ωχρινικής φάσης και συνήθως υποχωρεί αυθόρμητα . Το υπόλοιπο  50% σε αυξημένα επίπεδα ανδρογόνων και σχετίζεται με το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCO)
Διαταραχή κύκλου σημαίνει σχεδόν πάντα ανωοθυλακιορρηξία. Αντιθέτως φυσιολογικός κύκλος δεν σημαίνει τακτική ωοθυλακιορρηξία
Μετά την εμμηναρχή, και τα 2 πρώτα χρόνια το 50% των κύκλων είναι ανωορρηκτικοί. Η τεκμηρίωση της ωορρηξίας βασίζεται σε μια σημαντική άνοδο της βασικής θερμοκρασίας του σώματος (μέσο όρο 0,35 ° C) η οποία για να γίνει χρειάζεται προγεστερόνη ορρού ≥ 2.5–4.0 ng/mL. Η προγεστερόνη ορρού αυξάνεται ≥ 0.5 ng/mL με την ανάπτυξη του ωοθυλακίου, και υπερβαίνει τα 2.0 ng/mL με την ανάπτυξη του ωχρού σωματίου. Το ώριμο ωχρό σωμάτιο απιτεί επίπεδα προγεστερόνης  > 3.0–5.0 ng/mL 
Ενδκρινικοί μηχανισμοί εφηβικής ανωοθυλακιορρηξίας
Η κανονική εφηβική ωρίμανση απαιτεί μια σειρά από νευροενδοκρινικά βήματα . Αρχίζει με έκκριση GnRH στη διάρκεια του ύπνου. Η έναρξη σχετίζεται κυρίως με οστική και όχι χρονολογική ηλικία. Στη συνέχεια αρχίζει κυκλική έκκριση γοναδοτροπινών. Η εφηβεία γίνεται κλινικά εμφανής, από την θηλαρχή που σημαίνει επίπεδα οιστραδιόλης > 10 pg/mL. Επιλέγεται ένα κυρίαρχο ωοθυλάκιο > 10 mm το οποίο παράγει επαρκή επίπεδα κυρίως οιστραδιόλης. Οι περισσότεροι κύκλοι μετά την εμμηναρχή είναι ανωορρηκτικοί με ανεπαρκή ωχρινική φάση και με αυξημένα επίπεδα τεστοστερόνης (ποσοστό μέχρι 57%)
Η φυσιολογική ωορρηξία απαιτεί ικανοποιητικά αποθέματα λίπους. Ο υποσιτισμός προκαλεί επιστροφή σε προεφηβικό στάδιο (έλλειψη λίπους ως πηγή ενέργειας, έλλειψη λεπτίνης, καταστολή γοναδοτροπινών από τις ενδορφίνες)
Η παχυσαρκία από την άλλη πλευρά προκαλεί καταστολή γοναδοτροπινών και ίσως αυξημένο μεταβολισμό της LH . Επίσης πιθανώς μεταβάλλεται ο ημερήσιος ρυθμός έκκρισης ορμονών σε υποθαλαμικό επίπεδο
Τα ανδρογόνα επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό. Σε ασθενείς με ολιγομηνόρροια έχουν βρεθεί αυξημένα επίπεδα ανδρογόνων και LH και φαίνεται ότι τα επίπεδα αυτά διατηρούνται και στην ενήλικη ζωή με διαταραχή του κύκλου και υπογονιμότητα
Διαφορική διάγνωση εφηβικής ανωοθυλακιορρηξίας
Διαταραχή του κύκλου σημαίνει διαταραχή ωορρηξίας. Αποκλείουμε εγκυμοσύνη, διαταραχή πήξης, και ανατομική βλάβη του γεννητικού συστήματος. Ελέγχουμε για συγγενή ή επίκτητο πρωτοπαθή υπογοναδισμό (ωοθηκική ανεπάρκεια-υπεργοναδοτροφικός υπογοναδισμός), δευτεροπαθή ή τριτοπαθή υπογοναδισμό (υποθάλαμος, υπόφυση-υπόγοναδοτροπικός υπογοναδισμός), υποθαλαμική αμηνόρροια, καθυστέρηση εφηβείας, υπερανδρογοναιμία, υπερπρολακτιναιμία και χρόνια νοσήματα
Τα περισσότερα από αυτά προδιαθέτουν σε κοντό ανάστημα και οστεοπόρωση ενώ το PCO προδιαθέτει σε παχυσαρκία, διαβήτη και καρδιαγγειακά προβλήματα.
Τα συνηθέστερα αίτια είναι καθυστέρηση εφηβείας (2.5-5% των εφήβων) και PCO (6-15%). Η ιδοπαθής καθυστέρηση έχει συνήθως οικογενή βάση, ενώ στο PCO η συνήθης πηγή περίσσειας ανδρογόνων είναι η ωοθήκη όπου φαίνεται ότι υπάρχει αυξημένη δραστηριότητα της 17-ΟΗ-προγεστερόνης. Η αιτία του PCO είναι άγνωστη. Φαίνεται ότι επηρεάζουν παράγοντες κληρονομικοί και μη, ενδομήτριοι και εξωμήτριοι, με την αντίσταση στην ινσουλίνη και την παχυσαρκία να κατέχουν τα πρωτεία
Έχουν προταθεί σαν κριτήρια για το PCO η  ≥ 2 χρόνια επιμονή της υπερανδρογοναιμίας, ανωοορηκτικοί κύκλοι και μέγεθος ωοθήκης  > 10 cc. Υπάρχουν όμως αρκετοί περιορισμοί και τα κριτήρια στην εφηβεία είναι ακόμη ασαφή
Οι PCO ωοθήκες είναι ευαίσθητες στην ινσουλίνη η οποία κινητοποιεί την παραγωγή τεστοστερόνης μέσω του παράγοντα μεταγραφής KLF15. Η αντίσταση στην ινσουλίνη φτάνει στο μέγιστο σημείο στα μέσα της εφηβείας και μετά υποχωρεί με παράλληλη βελτίωση της έμμηνης ρύσης
Η παχυσαρκία είναι αιτία εφηβικής ανωοθυλακιορρηξίας γιατί καταστέλλει τις γοναδοτροπίνες και αυξάνει την αντίσταση στην ινσουλίνη και την παραγωγή ανδρογόνων. Η 17β-υδροξυ-στεροειδική δευδρογονάση , η οποία επάγεται από την ινσουλίνη, μετατρέπει ανδροστενδιόνη σε τεστοστερόνη και η έκφραση της επηρεάζεται από τον δείκτη μάζας σώματος (ΒΜΙ)
Διάγνωση εφηβικής ανωοθυλακιορρηξίας
Ιστορικό (αποκλεισμός χρόνιων νοσημάτων, αιματολογικών διαταραχών), φυσική εξέταση, γυναικολογική εκτίμηση
Εξετάσεις αίματος, έλεγχος για κολιοκάκη, θυρεοειδική λειτουργία και IGF - I
Επίπεδα γοναδοτροπινών σε σχέση με την οστική ηλικία. Δεν ξεκινάει νευροενδοκρινικά η εφηβεία αν η οστική ηλικία δεν φτάσει τα 11 χρόνια . Από την άλλη πλευρά μέχρι η οστική ηλικία να φτάσει τα 13 χρόνια είναι δύσκολο να ξεχωρίσουμε ιδιοπαθή καθυστέρηση απο υπογοναδοτροπικό 
υπογοναδισμό. Θηλαρχή σημαίνει αυξημένα επίπεδα οιστρογόνων
Σε σεξουαλικά ώριμους εφήβους έλεγχος για κύηση, προλακτίνη, οιστραδιόλη και τεστοστερόνη είναι οι πρώτες εξετάσεις. Δίνοντας προγεστερόνη αξιολογούμε τα επίπεδα οιστρογόνων. Αν μετά την διακοπή αιμορραγήσει δείχνει οιστραδιόλη ≥ 40 pg / mL (απουσία υπερανδρογοναιμίας και εγκυμοσύνης)
Η υπερανδρογοναιμία ανιχνεύεται κυρίως με ελεύθερη τεστοστερόνη γιατί η SHBG μειώνεται σημαντικά στην παχυσαρκία, στην ινσουλινο/αντίσταση και σε υπερανδρογοναιμία. Η διάγνωση PCO
μπαίνει αποκλείοντας συγγενή υπερπλασία επινεφριδίων, αρρενοποιητικούς όγκους, υπερπρολακτιναιμία. Οι πολυκυστικές ωοθήκες είναι ένα σύνηθες υπερηχογραφικό εύρημα σε νέες γυναίκες και συνοδεύονται από διπλάσια αύξηση anti-Müllerian hormone (AMH)
Με MRI υπόφυσης ελέγχουμε υποθαλαμο/υποφυσιακή δυσλειτουργία
Με ΥΗΓ κάτω κοιλίας ελέγχουμε ανατομικά τον γεννητικό σωλήνα, για όγκους ωοθηκών και σε υποψία PCO. Αν και το PCO είναι διάγνωση εξ' αποκλεισμού, αν καταστείλουμε τα επινεφρίδια με δεξαμεθαζόνη εξακολουθούν αυξημένα επίπεδα τεστοστερόνης στο 80%. Επιπλέον τα 2/3 των PCO έχουν χαρακτηριστική υπέρ/απάντηση της 17-ΟΗ-προγεστερόνης στο GnRH
Στην απλή παχυσαρκία-δυνητικά αναστρέψιμη εικόνα  PCO- συνήθως έχουμε ήπια υπερανδρογοναιμία και φυσιολογική LH, AMH και μέγεθος ωοθηκών.
Αντιμετώπιση εφηβικής ανωοθυλακιορρηξίας
Εφ' όσον υπάρχει θεραπεύουμε το υποκείμενο νόσημα
Σε ανώριμα κορίτσια αρχίζουμε σε ηλικία 11-12 ετών με διαδερμικό οιστρογόνο 25 μg ημερησίως για μια εδβδομάδα κάθε μήνα, και αυξάνουμε σταδιακά σε 3 εβδομάδες κάθε μήνα. Η αύξηση γίνεται σε 6μηνα διαστήματα. Επιπλέον αυξάνουμε τη δόση μέχρι τα 100 μg σε διάστημα 3 χρόνων. Με τον τρόπο αυτό προστατεύουμε το καρδιαγγειακό και βελτιώνεται η υγεία των οστών. Προστίθεται προγεστερόνη για 7-10 ημέρες σε κάθε κύκλο μετά τα πρώτα 2 χρόνια ή αν προκύψει αιμορραγία
Σε ιδιοπαθή καθυστέρηση αρχίζουμε με 25 μg 2–3  εβδομάδες κάθε μήνα και συνήθως χρειάζονται αγωγή για 6-12 μήνες
Σε σεξουαλικά ώριμα άτομα  με αιμορραγίες δίνουμε συνδυασμένα από του στόματος αντισυλληπτικά τα οποία βελτιώνουν την υπερπλασία του ενδομητρίου, την δυσμηνόρροια, την υπερανδρογοναιμία, την ακμή και την υπερτρίχωση. Υπάρχει τετραπλάσιος κίνδυνος φλεβικής θρόμβωσης σε χρήστες για πρώτη φορά. Ο κίνδυνος μειώνεται με τη διάρκεια της χρήσης και με την μείωση της δόσης των οιστρογόνων. Προτιμότερο προγεσταγόνο η λεβονοργεστρέλη, προτιμότερη δόση αιθυνιλ-οιστραδιόλης τα 30–35 μg . Προγεστερόνη δίνουμε 100-200 mg ημερησίως για 7-10 ημέρες κάθε 2-3 εβδομάδες για την πρόληψη της υπερπλασίας του ενδομητρίου
Στην παχυσαρκία προτείνεται αλλαγή του τρόπου ζωής και σε παθολογική ανοχή γλυκόζης αγωγή με μετφορμίνη
Ανάγκη για κλινική έρευνα
Πολλά μένουν ακόμα να απαντηθούν πχ οι άγνωστες επιδράσεις των οιστρογόνων και της προγεστερόνης στην ανάπτυξη του ΚΝΣ, η σχέση της εφηβικής ινσουλίνης με την ανωοθυλακιορρηξία, η επίδραση της παχυσαρκίας στον υποθάλαμο/υποφυσιακό άξονα
Η κλινική έρευνα είναι ζωτικής σημασίας για την καλύτερη κατανόηση της εφηβικής ανωοθυλακιορρηξίας και την αντιμετώπιση της με σκοπό να προλάβουμε τις μακροπρόθεσμες συνέπειες της

Το ημερολόγιο της Εύας (επεισόδιο πρώτο)

Σάββατο : Είμαι σχεδόν μιας ημέρας. Έφτασα χτες. Έτσι μου φαίνεται. Και έτσι πρέπει να είναι, γιατί αν έχει υπάρξει προχθές, εγω δεν ήμουνα εδώ όταν έγινε, αλλιώς θα το θυμόμουνα. Μπορεί βέβαια νε υπήρξε και να μην το παρατήρησα. Πολύ ωραία λοιπόν, θα είμαι πολύ προσεκτική από τώρα και στο εξής, κι αν υπάρξει κανένα προχτές θα το σημειώσω. Είναι καλύτερα ν' αρχίσω σωστά και να μην αφήσω τα πράγματα να μπερδευτούν, γιατί κάτι μου λέει ότι αυτές οι λεπτομέρειες θα είναι κάποτε σημαντικές για τους ιστορικούς.
Επειδή αισθάνομαι σαν πείραμα, αισθάνομαι ακριβώς σαν πείραμα, είναι αδύνατο να αισθάνεται κανείς περισσότερο πείραμα απ' όσο εγώ
Κι αν είμαι πείραμα, είμαι όλο το πείραμα.; Όχι, νομίζω πως όχι. Νομίζω πως και τα υπόλοιπα πράγματα αποτελούν μέρος αυτού του πειράματος, εγώ όμως αποτελώ το μεγαλύτερο μέρος του
Τα πάντα φαίνονται σήμερα καλύτερα από χθες. Πάνω στη βία να τελειώσουν όλα χθες, τα βουνά έμειναν σε άθλια κατάσταση, κι ορισμένες πεδιάδες ήταν τόσο βρωμισμένες με σκουπίδια κι απομεινάρια που πρόσφεραν ένα θέαμα ελεεινό. Για τα ευγενή και ωραία έργα τέχνης δεν θα' πρεπε να υπάρχει βία, κι αυτός ο θαυμάσιος καινούριος κόσμος βρίσκεται πολύ κοντά στην τελειότητα, παρά την στενότητα του χρόνου
Το φεγγάρι ξεκόλλησε χθες το βράδυ, γλίστρησε κι έπεσε έξω από το σχέδιο. Πολύ μεγάλη απώλεια. Θα ΄πρεπε να το είχαν κολλήσει καλύτερα. Δεν μπορούμε να μάθουμε που πήγε. Άλλωστε όποιος το βρει θα το κρύψει. Κι εγώ το ίδιο θα έκανα. Μπορεί να είμαι τίμια σ΄άλλα πράγματα αλλά αν έβρισκα ένα φεγγάρι δεν θα έλεγα τίποτα γι' αυτό. Γιατί αγαπάω πολύ τα φεγγάρια, τα βρίσκω πολύ όμορφα και ρομαντικά, θα ήθελα να είναμε πέντε-έξι. Δεν θα πήγαινα ποτέ στο κρεβάτι μου, θα ήμουνα συνέχεια ξαπλωμένη στο γρασίδι και θα τα κοίταζα.
Και τ' αστέρια είναι καλά. Θα ήθελα να πιάσω μερικά να τα βάλω στα μαλλιά μου. Αλλά βρίσκονται μακριά. Χθες το βράδυ προσπάθησα να κατεβάσω μερικά μ' ένα κοντάρι, αλλά δεν τα έφτασα, προσπάθησα και με τις πέτρες, αλλά δεν έριξα κανένα.. Κι αυτό συνέβη επειδή είμαι αριστερόχειρας και δεν μπορώ να πετάξω καλά. Έκλαψα λίγο κι αφού ξεκουράστηκα πήρα ένα καλάθι και ξεκίνησα να πάω στην άκρη του κύκλου, εκεί που τ' αστέρια είναι κοντά στο έδαφος και μπορεί να τα μαζέψει κανείς με τα χέρια του, πράγμα που θα ήταν καλύτερο γιατί θα τα έπιανα απαλά και δεν θα τα έσπαζα.
Αλλά ήταν πιο μακριά απ'όσο νόμιζα και στο τέλος αναγκάστηκα να τα παρατήσω. Ήμουν τόσο κουρασμένη που δεν μπορούσα να κάνω βήμα και τα πόδια μου είχαν πληγιάσει.

Διαβήτης κύησης

Πρόσφατα δεδομένα έχουν δείξει ότι η αύξηση των επιπέδων γλυκόζης της μητέρας δημιουργεί έναν συνεχή κίνδυνο για ανεπιθύμητες ενέργειες τόσο στη μητέρα όσο και στο παιδί. Υπάρχει ένας αυξημένος αριθμός μελετών που δείχνουν επιπλοκές όπως μετάδοση σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και χαρακτηριστικών του μεταβολικού συνδρόμου.

Η θεραπεία των γυναικών με διαβήτη κύησης βελτιώνει τα αποτελέσματα. Έχουν προταθεί νέες κατευθυντήριες γραμμές από την International Association of the Diabetes and Pregnancy Study Groups (IADPSG) για την διάγνωση του διαβήτη κύησης με βάση κυρίως τον κίνδυνο ανεπιθύμητων αποτελεσμάτων στην κύηση και λιγότερο τον μακροπρόθεσμο κίνδυνο για ανάπτυξη σακχαρώδη διαβήτη της μητέρας. Τα κριτήρια είναι μια η περισσότερες τιμές νηστείας ≥92 mg/dl και 1 ή 2 ώρες συγκεντρώσεις γλυκόζης στο πλάσμα > 180 και >153 mg/dl αντίστοιχα μετά 75 γρ. γλυκόζης

Παρά το γεγονός ότι υπήρξε έντονη συζήτηση σχετικά με την εγκυρότητα των διαγνωστικών κριτηρίων, λιγότερη προσοχή δόθηκε στην χρήση δοκιμασίας ανοχής γλυκόζης με μέτρηση στην μια ώρα (glucose challenge test GCT), ή στις τρεις ώρες (glucose tolerance test GTT). Επισημάνθηκε η ανάγκη να τυποποιηθούν τα κριτήρια για τον διαβήτη κύησης. Αλλά το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας (NIH) δεν υποστήριξε την υιοθέτηση των συστάσεων του IADPSG και συνέστησε την χρήση GCT κυρίως στις γυναίκες με παράγοντες κινδύνου. Οι οδηγίες του  έρχονται σε αντίθεση με τις οδηγίες του American Diabetes Association (ADA) : δύο τιμές γλυκόζης νηστείας >95 mg/dl, >180 mg/dl (1h), >155 mg/dl (2h)
Η πιο σοβαρή παράλειψη από τις οδηγίες του NIH είναι ότι δεν λαμβάνει υπ' όψιν τα περιστατικά προδιαβήτη ή σακχ. διαβήτη 2, εκτός εγκυμοσύνης σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Έτσι αποκλείεται η έγκαιρη ανίχνευση αυτών των δυνητικά σοβαρών προβλημάτων έγκαιρα στη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Η εκτίμηση του NIH για την συχνότητα διαβήτη κύησης είναι 5-6%, αλλά φαίνεται ότι το ποσοστό των γυναικών με προδιαβήτη είναι αρκετά μεγαλύτερο. Έχει βρεθεί διαταραχή μεταβολισμού γλυκόζης σε περίπου 30% των γυναικών σε αναπαραγωγική ηλικία

Η συχνότητα διαβήτη κύησης χρησιμοποιώντας τα κριτήρια  IADPSG είναι 12.4%. Ανάλογα με τον συνδυασμό των παραγόντων κινδύνου που χρησιμοποιούνται, το 54-76% των γυναικών είχαν τουλάχιστον έναν παράγοντα κινδύνου. Όμως η συχνότητα διαβήτη κύησης σε γυναίκες χωρίς παράγοντες κινδύνου ήταν 2.7-5.4%, ποσοστό επίσης σημαντικό

Στον ανεπτυγμένο κόσμο με τα αυξημένα ποσοστά παχυσαρκίας και διαβήτη η πλειοψηφία των γυναικών έχει παράγοντες κινδύνου. Στις γυναίκες με ισχυρή υποψία ζητάμε τακτικές μετρήσεις σακχάρου αίματος. Ένας δεύτερος τρόπος ελέγχου είναι το GCT (μέτρηση σακχάρου αίματος μια ώρα μετά από 50 γρ. γλυκόζης- τιμές <130 mg/dL θεωρούνται φυσιολογικές-τιμές >140 mg/dL θεωρούνται παθολογικές). Βέβαια με το GCT χάνονται γυναίκες με διαβήτη κύησης κυρίως όσες έχουν μέτρια αύξηση γλυκόζης νηστείας.Σε αμφιβολία χρησιμοποιούμε το glucose tolerance test GTT με 75 γρ. γλυκόζης. Αυτή η τακτική των 2 βημάτων που εγκρίνει το  NIH καθυστερεί την διάγνωση και αφήνει αδιάγνωστο ένα 25% γυναικών με διαβήτη κύησης.
Μια άλλη οδηγία είναι να θεωρείται διαβήτης κύησης με δύο τιμές παθολογικές στο GTT , όμως εξαιρούνται οι γυναίκες με μια παθολογική τιμή που σύμφωνα με μελέτες είναι σε υψηλό κίνδυνο για επιπλοκές και κυρίως υπέρταση και μακροσωμία του εμβρύου.
Καμιά διαγνωστική διαδικασία ή GTT κριτήρια θα είναι ποτέ σε θέση να προσδιορίσουν όλες τις γυναίκες σε κίνδυνο για δυσμενή έκβαση της εγκυμοσύνης. Από διαθέσιμα επιδημιολογικά και κλινικά δεδομένα φαίνεται ότι τα IADPSG και ADA κριτήρια είναι μια λογική και υπεύθυνη προσέγγιση για τον εντοπισμό γυναικών με διαβήτη κύησης που θα πρέπει να αρχίσουν άμεσα θεραπεία.

Ορμονο-εκκριτικοί όγκοι

Η κυτταρική προέλευση ενός όγκου μπορεί να είναι μονοκλωνική ή πολυκλωνική. Συνήθως η μονοκλωνικότητα οδηγεί σε νεοπλασία και η πολυκλωνικότητα σε υπερπλασία.
Οι συμπαγείς νεοπλασίες συνήθως είναι μονήρεις όγκοι. Πολλαπλοί όγκοι μπορεί να περιλαμβάνουν πολλούς τύπους ιστών, έναν συμπαγή ιστό ή να διαχέονται σε έναν ιστό.Η έκκριση ορμονών στους πολλαπλούς όγκους είναι σημαντική γιατί μπορεί να αυξήσει την νοσηρότητα.
Κληρονομικότητα και πολλαπλές μεταλλάξεις
Οι πολλαπλοί όγκοι συνήθως σημαίνουν κληρονομικότητα. Πενήντα χρόνια πριν, είχε υποτεθεί ότι το αμφτερόπλευρο κληρονομικό ρετινοβλάστωμα προκύπτει μετά από δύο μεταλλάξεις. Η πρώτη μπορεί να κληρονομείται σε όλα τα κύτταρα και να μην επηρεάζει την λειτουργία του κυττάρου, αν και καθιστά το κύτταρο ευαίσθητο στην ανάπτυξη καρκίνου μετά το δεύτερο χτύπημα. Το δεύτερο χτύπημα προκαλεί την γέννηση του όγκου. Το 2-βημάτων μοντέλο ταιριάζει με τις κληρονομικές νεοπλασίες, την πολλαπλότητα τους, την μικρή ηλικία εμφάνισης και την σταδιακή ανάπτυξη μετά από απενεργοποίηση των γονιδίων καταστολής. Ένα δεύτερο μοντέλο προτάθηκε για πολλαπλούς όγκους μέσω ογκογονιδίου και ειδικότερα για τον μυελοειδή καρκίνο του θυρεοειδούς από RET μετάλλαξη που οδηγεί σε πολλαπλή ενδοκρινική νεοπλασία MEN2
Είναι σαφές ότι στους όγκους ανεξάρτητα κληρονομικότητας προκύπτουν μεταλλάξεις σε περισσότερα από ένα γονίδια (μερικές φορές εκατοντάδες ή και χιλιάδες). Οι μονοκλωνικές μεταλλάξεις σε έναν όγκο χωρίζονται σε βασικές που προκαλούν πολλαπλασιασμό των κυττάρων και συνοδές που δεν επηρεάζουν τον πολλαπλασιασμό
Γέννηση ενός όγκου σε ένα η περισσότερα κύτταρα
Γέννηση του όγκου ορίζεται ως το γεγονός που δημιουργεί ένα σημαντικό λειτουργικό πλεονέκτημα σε ένα η περισσότερα κύτταρα και στους απογόνους τους. Οι περισσότεροι όγκοι είναι κλώνος ενός αρχικού κυττάρου. Το κύτταρο αυτό διαιρείται συνεχώς, μεγαλώνει και διαφοροποιείται. Πολλαπλοί όγκοι μπορεί να σημαίνουν πολλαπλές ανεξάρτητες μονοκλωνικές γεννήσεις ή μια κοινή γέννηση με τοπική μετάσταση. Σπανιότερα η γέννηση ενός όγκου μπορεί να είναι πολυκλωνική από την αρχή και επηρεάζει όλα τα κύτταρα και την παραγωγή ορμονών ενός ιστού.
Η πολυκλωνική διαδικασία μπορεί να παραμείνει σταθερή κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής με υψηλά επίπεδα έκκρισης ορμονών. Όγκοι αυτού του είδους βρίσκονται στους παραθυρεοειδείς στην οικογενή υποασβεστιουρική υπερασβεστιαιμία (FHH) από μετάλλαξη στον calcium-sensing receptor [Ca-S-R], στα θυλάκια του θυρεοειδούς σε νεογνική θυρεοτοξίκωση (από μεταλλαγμένο TSH υποδοχέα), σε τεστοτοξίκωση από μετάλλαξη του υποδοχέα  LH στα κύτταρα  Leydig, σε συγγενή υπερινσουλινισμό από μεταλλάξεις στα β-κύτταρα και στον υπεραλδοστερονισμό από μετάλλαξη στους διαύλους K+
Η υπερπλασία είναι όρος που δηλώνει την συμμετοχή πολλών κυττάρων σε μια διαδικασία πολλαπλασιασμού. Η υπερπλασία μπορεί να σημαίνει την πολυκλωνική ανάπτυξη ενός όγκου ή να είναι πρόδρομο στάδιο μονοκλωνικού πολλαπλασιασμού. Για παράδειγμα σε ένα πρώιμο στάδιο του MEN2 αυξάνεται ο αριθμός των C-cell χωρίς τη δημιουργία ογκιδίων. Παρόμοια ευρήματα βρέθηκαν σε κύτταρα D του δωδεκαδακτύλου (εκκρίνουν γαστρίνη) σε MEN1 και επίσης σε enterochromaffin-like (ECL) σε MEN1 τα οποία θεωρούνται πρόδρομα γαστρικού καρκινοειδούς.
Τα ανωτέρω δείχνουν ότι η υπερπλασία μπορεί να είναι το πρόδρομο στάδιο πριν την μονοκλωνική εξέλιξη μιας κληρονομικής νεοπλασίας.
Τρία αίτια πολλαπλότητας όγκων
Ευαισθησία σε πολλαπλούς όγκους μπορεί να προκύψει με διάφορους τρόπους
1: το σύνηθες υπόστρωμα είναι ενδογενής μετάλλαξη του κυττάρου. Η μετάλλαξη μπορεί να μεταδοθεί σε πολλά κύτταρα από τον γαμέτη.Μπορεί να υπάρχουν μεταζυγωτικά κύτταρα με καρκινογόνες μεταλλάξεις ή βλαστικά κύτταρα που μπορεί να κληρονομήσουν την μετάλλαξη τους σε πολλούς ιστούς
2: εξωπυρηνική και εξωκυττάρια διαδικασία μπορεί να οδηγήσει σε μεταλλάξεις σε πολλούς ιστούς. Για παράδειγμα η ακτινοβολία του λαιμού μπορεί να προκαλέσει όγκους στον θυρεοειδή, τους παραθυρεοειδείς, τους σιελογόνους και την υπόφυση. Η υπεριώδης ακτινοβολία μπορεί να προκαλέσει βλάβη στο δέρμα. Η αφλατοξίνη, χημικό καρκινογόνο μπορεί να βλάψει πολλούς ιστούς. Τέλος ένας εξωγενής ιός μπορεί να προκαλέσει όγκους πχ στο ήπαρ και στον τράχηλο της μήτρας.
3: εξωγενείς παράγοντες μπορεί να προκαλέσουν την δημιουργία όγκου από τη δράση τους στην κυτταρική επιφάνεια πχ η υπασβεστιαιμία όγκο παραθυρεοειδών, η  ACTH όγκο φλοιού επινεφριδίων και η TSH ή τα αυτοαντισώματα για όγκους θυρεοειδούς.
Επιθετικότητα  του όγκου 
Είναι η συχνότητα εμφάνισης της έκφρασης ενός ή περισσότερων χαρακτηριστικών του όγκου. Ένας εξαιρετικά επιθετικός όγκος θα εμφανιστεί άμφω στον μυελό των επινεφριδίων (φαιοχρωμοκύττωμα σε MEN2a, MEN2b, von Hippel-Lindau κτλ) ή και σε άλλα ζεύγη οργάνων πχ στον φλοιό των επινεφριδίων. Επίσης μπορεί να εμφανιστεί σε πολλαπλά σημεία πχ MEN στους παραθυρεοειδείς, στα  D κύτταρα του δωδεκαδακτύλου και σε νησίδια του παγκρέατος. Κληρονομικοί όγκοι χαμηλής επιθετικότητας σπάνια είναι πολλαπλοί όπως πχ ινσουλίνωμα, όγκος αγγειοδραστικού εντερικού πεπτιδίου, καρκινοειδές θύμου σε MEN1, φαιοχρωμοκύττωμα σε νευροινωμάτωση τύπου 1
Η επιθετικότητα του καρκίνου είναι άλλο θέμα. Σε σύνδρομα με πολλαπλούς καρκίνους συνήθως οφείλεται σε έκφραση ενός αρχικού γονιδίου, πχ το HRPT2 είναι το μόνο γονίδιο με υψηλή πιθανότητα (15%) για καρκίνο παραθυρεοειδών. Από την άλλη πλευρά ένα γονίδιο μπορεί να προκαλεί καρκίνο που μπορεί να διαφέρει  ανάλογα με τον ιστό πχ σε όγκο νησιδίων παγκρέατος  σε MEN1 (ή σε von Hippel-Lindau) κακοήθεια προκύπτει μόνο σε 5% των όγκων, ενώ σε κάποιους άλλους όγκους νησιδίων η κακοήθεια μπορεί να είναι επιθετική (μέχρι και 50% των όγκων) κυρίως αν το μέγεθος είναι >3 εκ. Η επιθετικότητα του καρκίνου μπορεί να εξαρτάται και από μία συγκεκριμένη μετάλλαξη ενός γονιδίου πχ η μέση ηλικία εμφάνισης μυελοειδούς καρκίνου θυρεοειδούς είναι ένας χρόνος από RET Met918Thr και 30 χρόνια από μετάλλαξη RET Tyr606Cys
Ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες
Ένα γονίδιο υπεύθυνο για πολλαπλούς όγκους εκφράζεται σε όλους τους ιστούς, αλλά προκαλεί ανάπτυξη όγκων σε πολύ συγκεκριμένους ιστούς. Αρκετοί όγκοι επηρεάζονται από εξωγενή καρκινογόνα. Αυτό είναι ιδιαίτερα προφανές σε εκτεθειμένα επιθήλια όπως το δέρμα, το έντερο και οι βρόγχοι. Το κάπνισμα προδιαθέτει και στους τρεις ιστολογικούς τύπους καρκίνου :μικροκυτταρικό, μακροκυτταρικό και αδενοκαρκίνωμα που είναι πολυεστιακοί. Η κύρια εξωγενής αιτία είναι το κάπνισμα. Δεν γνωρίζουμε ακόμα πως λειτουργούν τα διάφορα γονίδια. Ο αμίαντος προκαλεί μεσοθηλίωμα στον υπεζωκότα (εισπνοή ινών αμιάντου). Μετάλλαξη του BAP1 γονιδίου βρίσκεται στο 25% των σποραδικών περιπτώσεων. Μετάλλαξη του BAP1 γονιδίου στο βλαστοκύτταρο μπορεί να οδηγήσει σε οικογενές μεσοθηλίωμα χωρίς έκθεση σε αμίαντο.Ο καρκίνος του ήπατος είναι συχνά πολυεστιακός και οφείλεται σε εξωγενείς παράγοντες όπως ο ιός ηπατίτιδας C και  B , το αλκοόλ και η αφλατοξίνη. Έχουν ταυτοποιηθεί μεταλλάξεις σε γονίδια σε ποσοστό 50%
¨Εκκριση και πολλαπλασιασμός
Πολλοί παράγοντες συμβάλλουν στη διαφοροποίση του όγκου. Εδώ θα σχολιάσουμε την έκκριση ορμονών η οποία συμπεριλαμβάνει πολλά στάδια, από τους αισθητήρες εξωκυτταρικών ρυθμιστών, την σύνθεση, την αποθήκευση και την έκλυση της ορμόνης. Στους ορμονο-εκκριτικούς ιστούς συνήθως υπάρχει στενή σχέση μεταξύ πολλαπλασιασμού του όγκου και έκκρισης της ορμόνης όπως πχ στον φλοιό των επινεφριδίων από την ACTH και στον θυρεοειδή από την TSH. Στους καρκίνους συνήθως τα κύτταρα πολλαπλασιάζονται πιο γρήγορα αλλά εκκρίνουν πιο αργά από το κανονικό.
Διαφορές μεταξύ πολλαπλών όγκων
Τα πολλαπλά νεοπλάσματα μπορεί να έχουν διαφορετική συμπεριφορά. Μπορεί να εμφανιστούν σε διαφορετική ηλικία, να έχουν διαφορετικό μέγεθος,  διαφορετικό βαθμό κακοήθειας και διαφορετικά ιστολογικά και ανοσοιστοχημικά χαρακτηριστικά. Το γενετικό υπόβαθρο μπορεί να τροποποιήσει την έκφραση ενός ογκογονιδίου.
Κλινική έκφραση και αντιμετώπιση
Θα πρέπει να ξέρουμε αν ο στόχος είναι η πρόληψη, η θεραπεία ή ο περιορισμός του όγκου ή της έκκρισης ορμονών. Να ξέρουμε αν ο όγκος είναι πολλαπλός και υπάρχει πιθανότητα καρκίνου. Στα σύνδρομα πολλαπλών ορμονο-εκκριτικών όγκων μπορεί να υπάρχουν όγκοι που δεν συνθέτουν ορμόνες όπως πχ κολπικό μύξωμα σε σύνδρομο Carney, καρκίνος νεφρού σε von Hippel-Lindau και ινώδης οστείτις σε McCune - Albright
Σε πολλαπλούς όγκους είναι βασικό να γνωρίζουμε την κληρονομικότητα γιατί προλαμβάνουμε σε προσυμπτωματικό στάδιο, και συνήθως η ηλικία έναρξης είναι μικρή. Σε ΜΕΝ 1 ο όγκος παραθυρεοειδών εμφανίζεται σε ηλικία 20 ετών , ενώ ο μεμονωμένος όγκος στην ηλικία των 60
Όταν οι όγκοι είναι πολλαπλοί, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα έκτοπου όγκου πχ σε ασθενή με πρωτοπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό η πιθανότητα έκτοπου όγκου είναι 25%. Αν ο ίδιος ασθενής έχει MEN1 και αναπτύξει πρωτοπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό η πιθανότητα να έχει έκτοπο αδένωμα είναι 100%
Αντιμετώπιση πολλαπλών όγκων
Η πλήρης εκτομή ενός ορμονο-εκκριτικού ιστού ενδείκνυται εφ'όσον υπάρχει δυνατότητα υποκατάστασης. Η εκτομή μπορεί να συμπεριλαμβάνει και υγιή ιστό όπως πχ σε υπερπλασία των κυττάρων C αφαιρείται ο θυρεοειδής, ή σε υπερπαραγωγή γλυκοκορτικοειδών αφαίρεση του μυελού
Σε MEN2 γίνεται προληπτικά ολική θυρεοειδεκτομή διότι είναι εύκολο να απομακρυνθεί ο αδένας και είναι εύκολη η υποκατάσταση
Ολική παραθυρεοειδεκτομή είναι η θεραπεία εκλογής στον σπάνιο σοβαρό νεογνικό πρωτοπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό
Σε MEN1 ο χειρουργός προσπαθεί να αφαιρέσει τον θύμο (πιθανότητα καρκινοειδούς) και να αφαιρέσει από το μεσοθωράκιο τους παραθυρεοειδείς
Σε ACTH-εξαρτώμενη υπερκορτιζολαιμία αφαιρείται η πηγή της ACTH (υπόφυση ή έκτοπη) και αν δεν είναι επιτυχής η επέμβαση γίνεται ολική επινεφριδεκτομή. Δεν δίνεται υποκατάσταση για τον μυελό των επινεφριδίων, δίνεται όμως δια βίου υποκατάσταση με κορτιζόλη
Μια πιθανή θεραπεία σε ΜΕΝ 1 με πολλαπλά γαστρινώματα είναι εκτομή δωδεκαδακτύλου, και σε κάποια κέντρα εκτομή παγκρέατος για την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου νησιδίων. Είναι μέθοδοι υπό έρευνα
Γίνεται υφολική όταν δεν είναι δυνατή η ολική εκτομή. Ο χειρουργός προσπαθεί να αφαιρέσει τους μη φυσιολογικούς ιστούς και να αφήσει κάποιο υπόλλειμα από φαινομενικά φυσιολογικό ιστό
Σε ΜΕΝ 1 και πρωτοπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό αφαιρούνται 3.5 αδένες με αποτέλεσμα μόνιμο υποπαραθυρεοειδισμό σε 20% και υποτροπή
Σε ασθενείς με ΜΕΝ 1 και  ινσουλίνωμα  μπορεί να βοηθήσει υφολική παγκρεατεκτομή. Αν στους ασθενείς αυτούς υπάρχουν εμφανείς όγκοι στο πάγκρεας επίσης αφαιρούνται
Μερικοί όγκοι μη ορμονοπαραγωγοί αφαιρούνται προφυλακτικά λόγω της πιθανότητας καρκίνου πχ σε von Hippel-Lindau αφαίρεση νησιδίων παγκρέατος
Σε ΜΕΝ 1 υπερέκκριση γλυκαγόνου και αγγειοδραστικού εντερικού πεπτιδίου συνήθως σημαίνει μεταστατικό καρκίνο στα νησίδια όπου γίνεται αφαίρεση των όγκων
Συγγενής υπερινσουλιναιμία :σε περιπτώσεις που δεν απαντούν σε γλυκόζη, διαζοξίδη, γλυκαγόνη και οκτρεοτίδιο συνιστάται εκτομή. Περίπου το 50% αυτών που δεν απαντούν σε διαζοξίδη είναι μωσαϊκά ή έχουν εστιακή υπερπλασία των νησιδίων. Οι περισσότεροι θεραπεύονται με εστιακή εκτομή του παγκρέατος. Σε ασθενείς με διάχυτη βλάβη των νησιδίων γίνεται σχεδόν ολική παγκρεατεκτομή
Κληρονομικοί όγκοι μυελού των επινεφριδίων (MEN2a, MEN2b, VHL, η φαιοχρωμοκύττωμα) μπορεί να εμφανιστούν σαν ετερόπλευροι αν και υπάρχει σημαντικός κίνδυνος και για το άλλο επινεφρίδιο. Γίνεται υφολική εκτομή. Αν διατηρηθεί 30% του υγιούς φλοιού δεν χρειάζεται υποκατάσταση με κορτικοειδή. Επίσης υφολική εκτομή γίνεται σε συγγενή πρωτοπαθή όγκο του φλοιού των επινεφριδίων
Φαρμακολογικές επιλογές
Σε όγκους με περίσσεια ορμονών δίνουμε φάρμακα που σταματούν την σύνθεση της ορμόνης πχ κετοκοναζόλη, που σταματούν την έκκριση της ορμόνης πχ ανάλογα σωματοστατίνης ή την δράση της ορμόνης πχ αναστολείς υποδοχέων ορμονών
Κάποιες φορές η μέθοδος εκλογής είναι η μη παρέμβαση (ούτε φάρμακα),πχ όγκοι που δεν παράγουν ορμόνες και που βρίσκονται σε ορμονο-εκκριτικούς ιστούς (υπόφυση, νησίδια, καρκινοειδές), απλά παρακολουθούνται ως προς την απεικόνιση, τον ρυθμό ανάπτυξης και την πιθανότητα κακοήθειας.
Οι περισσότερες περιπτώσεις οικογενούς υποασβεστιουρικής υπερασβεστιαιμίας δεν αντιμετωπίζονται με παραθυρεοειδεκτομή
Συμπερασματικά οι στρατηγικές διαχείρησης θα πρέπει να καθοδηγούνται από την πολλαπλότητα των όγκων. Καμμιά στρατηγική δεν έχει τέλειο αποτέλεσμα. Ωστόσο η κατανόηση της παθοφυσιολογίας και των θεραπευτικών επιλογών θα πρέπει να μας βοηθάει στην επιλογή της στρατηγικής για το βέλτιστο κλινικό αποτέλεσμα

Θεσσαλονίκη

Η Θεσσαλονίκη, που έφτασε κάποτε να διεκδικήσει και τη θέση της Βασιλεύουσας, ήταν πάντα στην ιστορία όλης της Μακεδονίας <<πρωτεύουσα και μήτηρ>>. Περιφανής, των άλλων υπερτερούσα ασυγκρίτως, μεγίστη, πολυάνθρωπη, λαμπροτάτη, μαρτυροφύλακτη και αγιοφύλακτη πόλη, αρχαιότερη της Κωνσταντινούπολης, η έχουσα τα πρεσβεία απέναντι στη Βασιλεύουσα, αυτή τη Θεσσαλονίκη ο Βενιζέλος αγωνιούσε να ξαναδώσει στην Ελλάδα και ο βασιλιάς Κωνσταντίνος ανιστόρητος και ξένος, προτιμούσε τη Φλώρινα και το Μοναστήρι.
Έξι μεραρχίες έσπευδαν προς Θεσσαλονίκη. Οι πέντε κάνοντας κυκλωτική κίνηση βορεινά, και η έκτη κατά μέτωπον επίθεση. Χιλιάδες φαντάροι εξαντλημένοι, ξεπαγιασμένοι, πεινασμένοι, βογγώντας και βρίζοντας το βασιλιά, τον αρχιστράτηγο, τον Βενιζέλο και όλους τους καραβανάδες αξιωματικούς με απίθανης εφευρετικότητας βλαστήμιες.
Βρέθηκαν σε μικρή απόσταση από τις δύο γέφυρες του Αξιού. Η πρώτη που την διέσχιζε η σιδηροδρομική γραμμή, ήταν άθικτη. Τη δεύτερη για την διέλευση φορτηγών , κάρων και ανθρώπων την είχαν ανατινάξει. Το μηχανικό έστρωσε την πρώτη γέφυρα για να περάσουν το πεζικό, το πυροβολικό, το ιππικό και τα μηχανοκίνητα. Ο τουρκικός στρατός ήταν σε τόσο άθλια κατάσταση, που μετά την μάχη των Γιαννιτσών, Τούρκοι φαντάροι, πειναλέοι και εξουθενωμένοι, τριγύριζαν στους δρόμους της Θεσσαλονίκης και πουλούσαν τουφέκια και σφαίρες για ένα κομμάτι ψωμί.
Στρατοπέδευσαν γύρω από τους σιδηροδρομικούς σταθμούς, σε μεγάλη απόσταση από την πόλη και οργανώθηκαν. Όλοι ήξεραν πως κατέβαιναν πίσω οι Βούλγαροι. Θα πρόφταιναν οι Έλληνες να καταλάβουν πρώτοι την πόλη;
Κι ο διάδοχος Κωνσταντίνος δεν έκανε καμία επιθετική κίνηση, ούτε μια κανονιά. Περίμενε σαν υπερφίαλος βαρονέτος να έλθει ο ηττημένος με υποταγμένα λάβαρα και σημαίες και να τα ρίξει στα πόδια του.
Κάποια στιγμή μέσα στο πένθιμο και γεμάτο αγωνία απόγευμα φάνηκε να προβάλλει μια ατμομηχανή. Κάποιος στο κουβούκλιο του μηχανοδηγού κρατούσε μια λευκή σημαία. Όδευε αργά προς την έδρα του γενικού στρατηγείου. Μέσα στο βαγόνι ήσαν οι πρόξενοι των Μεγάλων Δυνάμεων και ο Τούρκος στρατηγός Σεφίκ Πασάς, που έφερναν πρόταση του διοικητή της Θεσσαλονίκης να παραδώσει την πόλη αμαχητί, αλλά με τον όρο να αποσυρθεί ο τουρκικός στρατός με τα όπλα του στην περιοχή του Καραμπουρνού και να παραμείνει εκεί μέχρι το τέλος του πολέμου.
Η πρόταση δεν έγινε δεκτή και οι πρόξενοι έφυγαν άπρακτοι, με το προφορικό τελεσίγραφο πως, αν δεν παραδίνονταν έως τις 6 το απόγευμα της επόμενης άνευ όρων, ο Κωνσταντίνος θα εξαπέλυε ολομέτωπη επίθεση.
Οι Τούρκοι είχαν προδώσει την αδυναμία τους να υπερασπιστούν την Θεσσαλονίκη. Στο μεταξύ οι Βούλγαροι κατέβαιναν ορμητικά, φάνηκαν και ομάδες κομιτατζήδων, λεροί, εξαγριωμένοι, βρίζοντας και προκαλώντας.
Επιτέλους, πέντε ώρες πριν τη λήξη του τελεσίγραφου, στη μία το μεσημέρι, ο Χασάν Ταξίν πασάς, έστειλε καβαλάρηδες διαγγελείς την απάντηση στον Κωνσταντίνο πως δέχεται τους όρους του : οι Τούρκοι στρατιώτες θα παραδώσουν τον οπλισμό τους και θα απομονωθούν σε καταυλισμούς στο Καραμπουρνού.
Η ελληνική αντιπροσωπεία έφτασε κάτω από καταρρακτώδη βροχή στο διοικητήριο και ύστερα από πολύωρες διαβουλεύσεις, ο Χασάν Ταξίν πασάς, μορφή επιβλητική, σεβάσμια, με δάκρυα στα μάτια, έβαλε την υπογραφή του κάτω από το επίσημο κείμενο παράδοσης της Θεσσαλονίκης, και ήταν τότε έντεκα και μισή τη νύχτα της 26ης Οκτωβρίου 1912 με το παλιό ημερολόγιο, 8 Νοεμβρίου με το σημερινό, ανήμερα της εορτής του πολιούχου της πόλης Αγίου Δημητρίου
Ύστερα από 482 χρόνια τουρκικής σκλαβιάς, η Θεσσαλονίκη ήταν και πάλι ελληνική. Με 150.000 κατοίκους, όταν το Βελιγράδι είχε 120.000, η Σόφια 85.000, η Αθήνα 165.000. Στην πολυεθνική Θεσσαλονίκη ζούσαν 35.000 Έλληνες, 65.000 Εβραίοι και 30.000 Τούρκοι. Σε ένα χρόνο οι Έλληνες έγιναν 67.000, οι Τούρκοι μειώθηκαν στις 24.000 ενώ οι Εβραίοι κράτησαν αμείωτο τον πληθυσμό τους.

Το ημερολόγιο του Αδάμ (επεισόδιο έβδομο)

Τέσσερις μήνες αργότερα: Είχα πάει ένα μήνα για κυνήγι και ψάρεμα στην περιοχή που αυτή ονομάζει Μπάφαλο- δεν ξέρω γιατί, ίσως επειδή δεν υπάρχει κανένα βουβάλι εκεί. Στο μεταξύ η αρκούδα έχει μάθει και τριγυρίζει τελείως μόνη της πατώντας στα πίσω πόδια και λέγοντας <<μπαμπά>> και <<μαμά>>. Σίγουρα πρόκειται για καινούριο είδος. Αυτές οι λέξεις μπορεί βέβαια να είναι τυχαίες και να μην σημαίνουν τίποτα, αλλά και σ' αυτήν ακόμα την περίπτωση είναι κάτι το εξαιρετικό κι είναι ένα πράγμα που καμιά αρκούδα δεν μπορεί να κάνει. Αυτή η μίμηση της ομιλίας, μαζί με την γενική απουσία τριχώματος και την ολοκληρωτική απουσία ουράς, αποδεικνύουν με βεβαιότητα ότι πρόκειται για καινούριο είδος αρκούδας. Με ενδιαφέρει πάρα πολύ η παραπέρα μελέτη του. Στο μεταξύ θα κάνω μακρινή αποστολή στα δάση του Βορρά και θα κάνω μια εξαντλητική έρευνα. Πρέπει κάπου να υπάρχει και κάποιο άλλο, κι αυτό εδώ θα γίνει λιγότερο επικίνδυνο όταν θα έχει συντροφιά ένα άλλο δείγμα του είδους του. Θα φύγω αμέσως αλλά θα φιμώσω αυτό εδώ πρώτα.
Τρεις μήνες αργότερα : Ήταν ένα κουραστικό, πολύ κουραστικό κυνήγι, αλλά δεν απέδωσε τίποτα. Στο μεταξύ, αυτή έπιασε κι άλλο ένα, χωρίς να το κουνήσει καθόλου από την περιοχή του σπιτιού! Δεν έχω ξαναδεί τέτοια τύχη. Εγώ ακόμα κι αν κυνηγούσα εκατό χρόνια σ' αυτά τα δάση, δεν θα το έβρισκα ποτέ μου αυτό το πράγμα.
Την επόμενη μέρα : Συνέκρινα το καινούριο με το παλιό κι είμαι απολύτως βέβαιος ότι είναι ίδια ράτσα.. Ήθελα να βαλσαμώσω ένα απ' αυτά για τη συλλογή μου, αλλά αυτή αντιδρά για κάποιο λόγο. Έτσι εγκατέλειψα την ιδέα, αν και νομίζω πως δεν είναι σωστό. Θα αποτελούσε ανεπανόρθωτη απώλεια για την επιστήμη αν αυτά μια μέρα χάνονταν. Το μεγάλο τώρα είναι πιο ήρεμο και γελάει και μιλάει όπως ο παπαγάλος. Χωρίς αμφιβολία αυτό το έμαθε από τον παπαγάλο καθώς κάθεται τόσο καιρό μαζί του και έχει τόσο πολύ ανεπτυγμένη την μιμητική ικανότητα. Θα μου φανεί πολύ παράξενο αν αποδειχθεί ότι είναι καινούριο είδος παπαγάλου. Κι όμως δεν θα' πρεπε να μου φανεί καθόλου παράξενο, αφού μέχρι τώρα έχει γίνει οτιδήποτε μπορεί να φανταστεί κανείς, από τις πρώτες εκείνες μέρες που ήταν ψάρι. Το μικρό τώρα είναι τόσο άσχημο όσο το παλιό πρώτα.. Είναι το ίδιο κοκκινιάρικο και έχει το ίδιο παράξενο κεφάλι χωρίς τρίχωμα επάνω του. Αυτή το λέει Άβελ.
Δέκα χρόνια αργότερα : Είναι αγόρια, το ανακαλύψαμε πολύ καιρό πριν. Εκείνο που μας μπέρδεψε είναι ότι ήρθαν έτσι μικρά κι ανώριμα, δεν ήμασταν συνηθισμένοι. Υπάρχουν και μερικά κορίτσια τώρα. Ο Άβελ είναι κακό παιδί, αλλά ο Κάιν καλύτερα να έμενε αρκούδα. Μετά απ' όλα αυτά τα χρόνια, καταλαβαίνω πως δεν είχα δίκιο για την Εύα στην αρχή. Καλύτερα να ζω έξω από τον κήπο μαζί της, παρά μέσα χωρίς αυτήν. Πρώτα νόμιζα ότι μιλούσε πάρα πολύ αλλά τώρα θα λυπόμουν αν αυτή η φωνή σώπαινε και χανόταν από τη ζωή μου. Ευλογημένο να ' ναι το κάστανο που μας ένωσε και μ' έκανε να μάθω την καλοσύνη της καρδιάς της και τη γλυκύτητα του πνεύματος της.

Άγιοι έρωτες

Στέκεται το οχτάχρονο κορίτσι κάτω από τον συννεφιασμένο φθινοπωρινό ουρανό, ελάχιστη κουκκίδα μέσα στο απέραντο τοπίο από άνυδρους, άγονους λόφους, που διαδέχονταν ο ένας τον άλλο σαν μεγάλα πετρωμένα κύματα, και κρατάει στα χέρια της εκείνο το χάρτινο κουρέλι, που δεν γνωρίζει από που ήρθε, ποιοί το έφτιαξαν, ποιοί ήσαν οι δύο οργισμένοι άνδρες και η χαμογελαστή κοπέλα και τι έλεγαν εκείνα τα παράξενα μικρά, πολύ μικρά σημαδάκια κάτω από τη φωτογραφία.
Σίγουρα είχε έλθει από πολύ μακριά, το είχε ταξιδέψει ο άνεμος σε τόπους και άλλους τόπους, το έσκισε, του πήρε τα άλλα που θα είχε πάνω του και έμεινε αυτό το μικρό κουρέλι που το κοιτάζει τώρα σαν να κρατάει ένα μυστήριο.
Έτρεξε η Φωτεινή να ανέβει στην κορυφή του λόφου. Κοίταξε την κυματιστή γη και πέρα τα βουνά που χάνονταν μέσα σ' ένα θολό γκριζογάλανο φως. Ξεχώριζαν μερικά χειμαδιά, κάποιες μάντρες μισογκρεμισμένες και άχρηστες και πέρα από τα βουνά, ο κόσμος όλος.
Από κει είχαν έρθει τα τυπωμένα χαρτάκια. Αναστατωμένη κοιτούσε τον μεγάλο απέραντο κόσμο που ξεκινούσε από το ελάχιστο σώμα της και χανόταν μακριά, πίσω από το φως. Και απορούσες πως μικρά σφαιρικά φρύγανα είχαν ταξιδέψει τόσο πολύ, για να της φέρουν τα καρφωμένα πάνω τους χάρτινα κουρέλια. Σ' εκείνη τα έφεραν, για κείνη ταξίδεψαν τόσες μέρες και τόσες νύχτες. Κάποιος ή κάτι της τα έστελνε σαν μήνυμα. Ίσως εκείνες οι αράδες τα γράμματα να ήξεραν, εκείνα να κρατούσαν το μυστικό. Ω πόσο θα ήθελε να μπορούσε να τα διαβάσει, ή κάποιος άλλος να της τα διάβαζε.
Με τον άνεμο εκεί ψηλά να ορμάει επάνω της, κολλώντας στο κορμάκι της το χιλιομπαλωμένο φουστάνι της, με τα μεγάλα, υπέροχα μάτια της υγρά από τον ψυχρό αέρα, κοιτάζει το άγνωστο με την τεράστια απορία της παιδικής της ψυχής, τη χαρούμενη, τη μεθυσμένη από περιέργεια και τη σφοδρή επιθυμία να της διηγηθούν μια καταπληκτική ιστορία. 

Γήρανση- παχυσαρκία- διαβήτης

Ακόμα και μέτρια περίσσεια διατροφικών στοιχείων είναι τοξική για τον οργανισμό, ενώ μέτρια μείωση διατροφής είναι εξαιρετική προστασία
Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι οι νευρώνες του μεσοκοιλιακού πυρήνα του υποθαλάμου ρυθμίζουν την ισορροπία ενέργειας και την ομοιόσταση της γλυκόζης
Ο μεταβολισμός της γλυκόζης επηρεάζει την διαδικασία της γήρανσης και προκαλεί όλες τις επιπλοκές του ΣΔ
Οι ευαίσθητοι στην ισορροπία ενέργειας νευρώνες επίσης μπορεί να επηρεάσουν την διαδικασία της γήρανσης μέσω του περιφερικού μεταβολισμού γλυκόζης και ο διαιτητικός περιορισμός δρα προστατευτικά στους νευρώνες αυτούς
Η ενεργειακή ισορροπία, ο μεταβολισμός της γλυκόζης και η γήρανση φαίνεται ότι ρυθμίζονται σε μεγάλο βαθμό από νευρώνες του μεσοκοιλιακού πυρήνα του υποθαλάμου. Ο ρόλος των νευρώνων στην ρύθμιση της ενεργειακής ισορροπίας είναι σαφής. Τελευταία έχει αποδειχθεί και ο ρόλος τους στην ομοιόσταση της γλυκόζης. Αυτή η τελευταία λειτουργία μπορεί να σχετίζεται με την γήρανση και την διάρκεια ζωής. Ειδικότερα οι γλυκόζο/ευαίσθητοι νευρώνες προωθούν τον περιφερικό μεταβολισμό γλυκόζης και ο διαιτητικός περιορισμός μειώνοντας τον μεταβολισμό γλυκόζης στους νευρώνες, μειώνει τον μεταβολισμό γλυκόζης και στο υπόλοιπο σώμα και αυξάνει την διάρκεια ζωής
Ο μεταβολισμός γλυκόζης επηρεάζει την γήρανση και την διάρκεια ζωής
Η παρατήρηση έχει γίνει σε ένα ευρύ φάσμα ειδών και από τελευταίες μελέτες φαίνεται ότι γίνεται μέσω αύξησης της αναπνοής
Υπερβολική διατροφή και διάρκεια ζωής
Η προστασία που παρέχει η μείωση της διατροφής δεν είναι μόνο στη διάρκεια ζωής, αλλά και σε όλες τις νόσους που σχετίζονται με την ηλικία όπως πχ ο καρκίνος και νευρολογικά νοσήματα. Είναι χρήσιμο να εξετάσουμε τα επιβλαβή αποτελέσματα της υπερβολικής διατροφής δηλ. της παχυσαρκίας και του διαβήτη. Η παχυσαρκία είναι ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για διαβήτη όπως έχει αποδείξει η μελέτη DCCT. Οι συνέπειες της παχυσαρκίας και του ΣΔ είναι προφανείς, όπως είναι προφανείς και η συνέπειες διακοπής της σίτισης: η ζωή είναι αδύνατη.
Αντιθέτως δεν είναι προφανές γιατί είναι τοξική η επιπλέον τροφή. Για την πλειοψηφία των κυττάρων ο μεταβολισμός ρυθμίζεται από την ζήτηση και όχι από την προσφορά. Τα περισσότερα βήματα στην γλυκόλυση, όπως πχ της εξοκινάσης αναστέλλονται από το ΑΤP ή από άλλους δείκτες της κατάστασης ενέργειας του κυττάρου. Το μεταβολικό μυστήριο που υπάρχει είναι γιατί η μέτρια περίσσια θρεπτικών συστατικών είναι εξαιρετικά επιβλαβής, ενώ η μέτρια έλλειψη εξαιρετικά προστατευτική.
Μπορεί η απάντηση σ'αυτό να είναι ο μεταβολισμός της γλυκόζης. Η τοξικότητα της γλυκόζης φαίνεται ότι προκαλεί οξειδωτικό stress. Στην παχυσαρκία η μεταγευματική αύξηση γλυκόζης και ινσουλίνης πιθανόν να οδηγεί σε αύξηση του μεταβολισμού της γλυκόζης σε πολλούς ιστούς. Το σημείο στο οποίο συμφωνούν οι εργασίες είναι ότι οι μηχανισμοί με τους οποίους η παχυσαρκία και ο διαβήτης μειώνουν την διάρκεια ζωής αλληλεπικαλύπτονται με τους μηχανισμούς μέσω των οποίων η μείωση της τροφής αυξάνει τη διάρκεια ζωής. Οι μηχανισμοί αυτοί δεν έχουν διερευνηθεί πλήρως.
Μεταβολισμός γλυκόζης και γήρανση
Σε μελέτες σε πειραματόζωα έχει βρεθεί ότι η γλυκόζη επηρεάζει την διάρκεια ζωής τουλάχιστον εν μέρει επηρεάζοντας την έκφραση παραγόντων μεταγραφής. Με τον ίδιο τρόπο επηρεάζει την διάρκεια ζωής και η ινσουλίνη. Επιπλέον έχει βρεθεί ότι τα προστατευτικά αποτελέσματα της δίαιτας σταματούν όταν αναστείλουμε το CREB ( transcriptional coactivator cAMP response element-binding protein) το οποίο στρέφει τον μεταβολισμό από την χρησιμοποίηση της γλυκόζης σε λιγότερο τοξικά εναλλακτικά μεταβολικά μονοπάτια, ιδιαίτερα μεταβολισμό των λιπιδίων. Σε νάνους ποντικούς Snell που είναι ανεπαρκείς σε insulin-like growth factor 1 (IGF-1) και έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής ο μεταβολισμός της γλυκόζης είναι μειωμένος κατά 50%, ενώ τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα μειώνονται μόνο κατά 25%. Αντίθετα ο μεταβολισμός των λιπιδίων είναι αυξημένος κατά 20% και προκαλεί μείωση 50% στα επίπεδα τριακυλογλυκερόλης.
Είναι ενδιαφέρον ότι σε ανθρώπους με διαβήτη τύπου 2 η εντατική θεραπεία με ινσουλίνη σχετίζεται με αυξημένη 5ετή θνητότητα. Αυτό υποδηλώνει ότι οι τοξικές δράσεις του ινσουλινο-εξαρτώμενου μεταβολισμού της γλυκόζης υπερισχύουν στην προστατευτική επίδραση της μείωσης της γλυκόζης στο αίμα.
Η υπόθεση ότι ο μεταβολισμός της γλυκόζης περιορίζει τη διάρκεια ζωής υποστηρίζεται και από την ανακάλυψη ότι ελαττώσεις στα IGF1/insulin signaling pathways έχουν σαν αποτέλεσμα αυξημένη διάρκεια ζωής και ελαττωμένη νοσηρότητα σε σχέση με την ηλικία. Επειδή ο ρόλος της ινσουλίνης είναι να αυξάνει τον μεταβολισμό της γλυκόζης, η παρατήρηση ότι η αδρανοποίηση του υποδοχέα  insulin/IGF1 αυξάνει εντυπωσιακά την διάρκεια ζωής, υποστηρίζει την υπόθεση ότι ο μεταβολισμός της γλυκόζης περιορίζει τη διάρκεια ζωής.