MICHAEL SHERMER

Και ο Θεός δημιούργησε τα πιθηκοειδή και τα ανθρωποειδή με κοινό το 98% του γενετικού τους υλικού, και δύο από αυτά τα ονόμασε Αδάμ και Εύα. Στο βιβλίο στο οποίο ο Θεός εξηγεί πως τα έκανε όλα αυτά, στο ένα κεφάλαιο λέει ότι δημιούργησε τον Αδάμ και την Εύα ταυτόχρονα από τον χουν της γης. Στο άλλο λέει ότι δημιούργησε πρώτα τον Αδάμ και αργότερα δημιούργησε την Εύα από ένα κοκκαλάκι του. Αυτό προκάλεσε σύγχυση στην κοιλάδα της σκιάς της αμφιβολίας και ως εκ τούτου ο Θεός δημιούργησε τους θεολόγους για να την ξεδιαλύνουν.
Και στα πετρώματα της Γης ο Θεός τοποθέτησε δόντια, γνάθους, κρανία και πυέλους μεταβατικών απολιθωμάτων και ελλειπόντων κρίκων από πλάσματα της προαδαμικής εποχής. Και ένα από αυτά, που μπορούσε να περπατά όρθιο όπως οι άνθρωποι αλλά ο εγκέφαλος του ήταν μικρός όπως των πιθήκων, το ονόμασε Λούσυ. Και ο Θεός κατάλαβε ότι αυτό θα προκαλούσε σύγχυση, και ως εκ τούτου δημιούργησε τους παλαιοανθρωπολόγους για να την ξεδιαλύνουν.
Ολοκληρώνοντας τη δημιουργία , ο Θεός συνειδητοποίησε ότι οι άμεσοι απόγονοι του Αδάμ δεν θα καταλάβαιναν την κοσμολογία, τη γενική θεωρία της σχετικότητας, την κβαντομηχανική, την αστροφυσική, τη βιοχημεία, την παλαιοντολογία και την εξελικτική βιολογία, ως εκ τούτου δημιούργησε μύθους περί της δημιουργίας. Αλλά υπήρχαν τόσο πολλές ιστορίες περί της δημιουργίας του κόσμου, ώστε ο Θεός αντιλήφθηκε ότι και αυτό επίσης προκαλούσε σύγχυση, και έτσι δημιούργησε τους ανθρωπολόγους και τους μυθολόγους.
Αλλά ήδη η κοιλάδα της σκιάς της αμφιβολίας είχε κατακλυστεί από σκεπτικιστές, και ο Θεός θύμωσε, θύμωσε τόσο πολύ, ώστε έχασε την ψυχραιμία του και καταράστηκε τους πρώτους ανθρώπους, λέγοντας τους να πάνε να πολλαπλασιαστούν (ή κάπως έτσι). Και οι άνθρωποι πήραν τα λόγια του κατά γράμμα και τώρα έχουν φτάσει έξι δισεκατομμύρια. Και εγένετο εσπέρα και εγένετο πρωί, ημέρα έκτη.
Τώρα πια ο Θεός είχε κουραστεί. Φώναξε λοιπόν <<Δόξα μοι ο Θεός είναι Παρασκευή>> και δημιούργησε το Σαββατοκύριακο. Δεν ήταν κακή ιδέα.

ΧΩΡΙΣ ΟΝΟΜΑ

...H αποδοχή της πραγματικότητας μας υποχρεώνει να αναγνωρίσουμε τη βασική, την εγγενή μας μοναξιά, ακόμα και σε καταστάσεις που δείχνουν να την εξορκίζουν. Σημειωτέον ότι απουσία και παρουσία είναι στοιχεία που στηρίζουν κάθε σχέση και για να μπορέσουμε να δεχτούμε την απόσταση πρέπει, εν τέλει να καταλάβουμε ότι η επιθυμία μας έχει να κάνει κυρίως με τη φαντασία μας. Πρόκειται για το οδυνηρό και αιώνιο θέμα της καταστροφής του φαινομενικού. Για να επιζήσουμε είμαστε αναγκασμένοι να παραπλανούμε τον εαυτό μας, για τα πράγματα που κάνουμε, για τις σχέσεις μας, για τη σπουδαιότητα που πιστεύουμε ότι έχουμε στον κόσμο. Στην πραγματικότητα είναι απλώς και μόνο μια πολύ πιο ανεκτή αποδοχή της πραγματικότητας. Κι έπειτα ποιος γνωρίζει ποια θα έπρεπε να είναι η διαφορετική πραγματικότητα σε σχέση με τα συναισθήματα;
...Ωστόσο η σαγήνευση διαδραματίζει έναν κυρίαρχο ρόλο και ως προς την αυτογνωσία και ως προς τη μεταμόρφωση. Η εικόνα που έχω για τον άλλο, που καταστρέφει ή εξυψώνει τη ζωή μου, που γίνεται έξη και με σαγηνεύει, μπορεί να αποτελέσει το κλειδί-αν καταφέρω να το αρπάξω-για την κατανόηση της προσωπικής μου συμπεριφοράς. Γιατί στη σαγήνευση δεν υπάρχει κανείς, ο άλλος γίνεται το φως που φωτίζει τον κόσμο μου υπό την ώθηση των αναγκών μου. Πίσω απο τη γοητεία κρύβεται μια δική μου κρυφή ανάγκη, μια δική μου ανησυχητική εικόνα που ακριβώς επειδή τη διατηρώ στην αφάνεια, αποκτά τεράστια δύναμη και ανα πάσα στιγμή μπορεί να γίνει ισχυρή, ακαταμάχητη και ανατρεπτική δύναμη. Μπορούμε να πούμε ότι χρειάζεται θάρρος για να ζήσουμε τη σαγήνευση ως τις ακραίες της συνέπειες. Ας μην ξεχνούμε ότι ο μεγάλος εκμαυλιστής της ιστορίας υπήρξε ο διάβολος που ανέκαθεν αποπλανούσε τον άνθρωπο. Η σαγήνευση είναι μια ψυχολογική κατάσταση που μας επιτρέπει να καταλάβουμε άγνωστες πλευρές της προσωπικότητας μας. Πότε εμφανίζεται αυτή η εμπειρία; Τη στιγμή που την αξίζουμε. Εγώ θα έλεγα: ευτυχείς όσοι καταφέρουν να σαγηνευτούν, διότι αυτοί θα αποκτήσουν καλύτερη γνώση του εαυτού τους. Πρόκειται για ένα είδος ναρκωτικού, δηλητηρίου που από τη στιγμή που θα μας διαποτίσει δεν μας εγκαταλείπει αν δεν φτάσουμε μέχρι τέλους, αν δεν διανύσουμε και δεν αφομοιώσουμε ολόκληρη την εμπειρία. Μόνο τότε συναντούμε τις πλευρές του εαυτού μας για τις οποίες ντρεπόμαστε και κρατούμε στο σκοτάδι. Επομένως η σαγήνευση είναι μια εμπειρία παρεκτροπής και μαζί αναγνώριση ορισμένων πλευρών της προσωπικότητας μας, την ύπαρξη των οποίων δεν θα είχαμε ποτέ υποψιαστεί. Θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε ότι αυτή η πλάνη-πλάνη γιατί το πρόσωπο που μας σαγηνεύει δεν είναι όπως το βλέπουμε-προσφέρει μια ευκαιρία για γνώση και αλήθεια. Πρέπει να μπορούμε να έχουμε αυταπάτες, γιατί μόνο μέσα από τα λάθη βαδίζουμε προς εκείνο που ονομάζουμε "αλήθεια".

Πρόωρη εφηβεία

Πρόωρη εφηβεία είναι η παραγωγή ή η έκθεση σε ορμόνες του φύλου νωρίτερα απο το αναμενόμενο για την ηλικία. Εμφανίζεται σε 0.2% των κοριτσιών και <0.05% των αγοριών. Στο ποσοστό αυτό περιλαμβάνονται και παραλλαγές της πρόωρης εφηβείας όπως η πρώιμη θηλαρχή και η πρώιμη αδρεναρχή.
Φυσιολογική εφηβεία
Η εφηβεία στα κορίτσια αρχίζει συνήθως με θηλαρχή, και μετά από λίγους μήνες εφηβαρχή. Η εφηβαρχή συνήθως προκαλείται από την έκκριση ανδρογόνων των επινεφριδίων (αδρεναρχή). Στα αγόρια το πρώτο σημάδι εφηβείας είναι η διόγκωση των όρχεων. Η εφηβαρχή μπορεί να είναι το πρώτο σημάδι εφηβείας και στα δύο φύλα. Ο όρος γοναδαρχή χρησιμοποιείται για να δηλώσει την έναρξη παραγωγής ορμονών απο τις ωοθήκες ή τους όρχεις. Ο βαθμός εφηβικής ωρίμανσης περιγράφεται χρησιμοποιώντας τα στάδια Tanner . Στα κορίτσια η εμμηναρχή συνήθως προκύπτει σε στάδιο ανάπτυξης στήθους Tanner 4. Στα αγόρια ο όγκος των όρχεων αυξάνει από 1–3 mL προεφηβικά σε 15–25 mL στην ενήλικη ζωή. Η εφηβεία συνήθως ολοκληρώνεται 4 χρόνια μετά την έναρξη της.
Ενδοκρινικές αλλαγές
Στην προεφηβεία Gn-RH παράγεται σε χαμηλή συχνότητα και χαμηλό ύψος παλμών.Η πρωιμότερη νευροενδοκρινική αλλαγή είναι η αυξημένη έκκριση κισπεπτίνης από τον τοξοειδή και τον παρακοιλιακό πυρήνα του υποθαλάμου. Η κισπεπτίνη μεταβάλλει την απελευθέρωση Gn-RH από τον υποθάλαμο. Στα πρώτα στάδια της εφηβείας αυξάνει το ύψος παλμού και η συχνότητα γίνεται κάθε 1-2 ώρες κυρίως τη νύχτα. Όσο προχωράει η ωρίμανση οι αιχμές εμφανίζονται και στη διάρκεια της ημέρας. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την παραγωγή LH και FSH .
Στα κορίτσια η FSH προάγει την πρώιμη ανάπτυξη ωοθυλακίων στην ωοθήκη, και σε συνδυασμό με την LH έχουμε σταδιακά αυξανόμενη παραγωγή οιστραδιόλης , στην αρχή τις πρωινές ώρες και στη συνέχεια όλο το 24ωρο. Στα αγόρια η αυξημένη παραγωγή LH οδηγεί σε αυξημένη έκκριση τεστοστερόνης αρχικά νωρίς το πρωί και στη συνέχεια όλο το 24ωρο αν και διατηρείται μία ημερήσια διακύμανση. Τα επίπεδα της αυξάνουν απο <10 ng/dL προεφηβικά σε 300–900 ng/dL κατά την ενήλικη ζωή και η μεγαλύτερη αύξηση της συμβαίνει σε στάδιο Tanner 2 και 3 ανάπτυξης των γεννητικών οργάνων στον άνδρα.
Ρύθμιση της φυσιολογικής εφηβείας
Η ανακάλυψη της κισπεπτίνης και του υποδοχέα της έχει βοηθήσει πολύ στην κατανόηση του μηχανισμού της φυσιολογικής εφηβείας. Η μελέτη της κισπεπτίνης είναι σε εξέλιξη. Οι υποθαλαμικοί νευρώνες που παράγουν κισπεπτίνη συμπαράγουν νευροκινίνη Β και δυνορφίνη που φαίνεται ότι έχουν τοπική διεγερτική και κατασταλτική δράση και ρυθμίζουν την έκκριση κισπεπτίνης. Στην αναπαραγωγικά ώριμη γυναίκα η αναπαραγωγική δράση του υποθαλάμου επηρεάζεται απο την ενεργειακή κατάσταση του οργανισμού με μυνήματα που έρχονται μέσω της λεπτίνης και της γκρελίνης. Η λεπτίνη παράγεται στον λιπώδη ιστό, σχετίζεται άμεσα με την αποθηκευμένη ενέργεια και αυξάνει την έκκριση της κισπεπτίνης. Η έκκριση γκρελίνης ποικίλλει ανάλογα με την πρόσληψη τροφής, επηρεάζεται από τις αποθήκες ενέργειας και καταστέλλει την έκκριση κισπεπτίνης. Επιπλέον την έκκριση κισπεπτίνης φαίνεται ότι επηρεάζουν το νευροπεπτίδιο Υ και η προπιομελανοκορτίνη. Αυτοί οι μηχανισμοί είναι σημαντικοί για την διατήρηση της ωοθηκικής λειτουργίας, αλλά δεν έχει διευκρινιστεί ο ρόλος τους στην έναρξη της εφηβείας. Μεταλλάξεις των γονιδίων της κισπεπτίνης και των υποδοχέων της έχουν βρεθεί σε άτομα με πρόωρη εφηβεία.
Πολλά στοιχεία εμπλέκουν υποθαλαμικά αστροκύτταρα και νευρογλοιακά κύτταρα στη ρύθμιση της εφηβείας. Τα υποθαλαμικά αστροκύτταρα εκκρίνουν TGF-β, αυξητικό παράγοντα ινοβλαστών και επιδερμικό αυξητικό παράγοντα οι οποίοι μέσω ειδικών υποδοχέων αυξάνουν τη λειτουργία των    Gn-RH νευρώνων.Τα νευρογλοιακά κύτταρα εναποτίθενται στους Gn-RH νευρώνες και αυξάνουν την έκκριση Gn-RH . Η εναπόθεση επηρεάζεται αρνητικά από την οιστραδιόλη. Συλλογές απο νευρογλοιακά κύτταρα δημιουργούν υποθαλαμικά αμαρτώματα τα οποία ευθύνονται συνήθως για πρόωρη εφηβεία.
Υπήρχε μεγάλη διαμάχη για τον χρόνο έναρξης της εφηβείας. Το παραδοσιακά αποδεκτό κατώτερο φυσιολογικό όριο για κορίτσια ήταν τα 8 έτη για θηλαρχή και εφηβαρχή, και συνήθως η μέση ηλικία θηλαρχής τα 10.5 χρόνια. Ο συνήθης χρόνος εμμηναρχής είναι τα 12-12.5 χρόνια.
Στα αγόρια έχει βρεθεί μέσος χρόνος έναρξης της εφηβείας τα 11.5 χρόνια και η έναρξη πριν τα 9 χρόνια θεωρείται παθολογική.
Υπάρχουν βέβαια σημαντικές διαφορές ανάλογα με την φυλή, τη εθνικότητα, τους κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες.
Διαφορική διάγνωση
Τα αίτια της πρόωρης εφηβείας χωρίζονται σε Gn-RH-εξαρτώμενα και Gn-RH-ανεξάρτητα.
 Η Gn-RH-εξαρτώμενη πρόωρη εφηβεία ονομάζεται και κεντρική και οφείλεται σε ενεργοποίηση του υποθαλαμο/υποφυσιακού άξονα απο προβλήματα του ΚΝΣ. Τα αίτια είναι παρόμοια σε αγόρια και κορίτσια, αν και η ιδιοπαθής πρώιμη εφηβεία είναι συχνότερη στα κορίτσια (σχεδόν το 90% των περιπτώσεων). Στα αγόρια τα αίτια είναι συνήθως παθολογικά.
Τα Gn-RH-ανεξάρτητα αίτια-περιφερική πρόωρη εφηβεία διαφέρουν μεταξύ των φύλων. Μπορεί να είναι αυξημένη παραγωγή στεροειδών του φύλου από τις γονάδες όπως στο McCune-Albright σύνδρομο, οικογενής μορφή πρόωρης εφηβείας, συγγενής υπερπλασία επινεφριδίων, όγκοι που εκκρίνουν β-HCG, ή εξωγενής χορήγηση ορμονών.
Υπάρχουν δύο φυσιολογικές παραλλαγές πρόωρης εφηβείας. Η πρόωρη θηλαρχή (ΠΘ) δηλ. μεμονωμένη ανάπτυξη του μαστού, χωρίς άλλα σημεία εφηβείας, που συνήθως υποχωρεί μετά από μερικούς μήνες. Και η πρόωρη αδεναρχή (ΠΑ) δηλ. ελαφρά αυξημένη παραγωγή ανδρογόνων από τα επινεφρίδια και ανάπτυξη τρίχωσης μασχαλών/εφηβαίου, χωρίς ανάπτυξη στήθους.
Διάγνωση πρόωρης εφηβείας
Είναι δύσκολο να ξεχωρίσουμε αληθή πρόωρη εφηβεία απο τις φυσιολογικές παραλλαγές. Στοιχεία ύποπτα για παθολογικά αίτια είναι γρήγορη αύξηση ύψους, γρήγορη ωρίμανση του σκελετού και στα κορίτσι ανάπτυξη στήθους και τρίχωσης. Τα αγόρια με κεντρική πρόωρη εφηβεία έχουν συμμετρικά διογκωμένους όρχεις, ενώ σε περιφερική εφηβεία έχουν όρχεις προεφηβικούς ή μικρούς για το βαθμό αρρενοποίησης τους. Βιοχημικά διαγνωστικά κριτήρια για κεντρική πρόωρη εφηβεία συμπεριλαμβάνουν LH >5 U/L μετά απο χορήγηση Gn-RH ή βασική τιμή LH>0.3 U/L με πολύ ευαίσθητες μετρήσεις.
Θεραπεία
Βάση της θεραπείας είναι τα Gn-RH ανάλογα, τα οποία διατηρούν σταθερά τα επίπεδα Gn-RH του ορού.Τα τελευταία 10 χρόνια έχει χρησιμοποιηθεί η ιστρελίνη, ένα υποδερματικό εμφύτεμα.
Είναι ασφαλές και μπορεί να παραμείνει μέχρι 2 χρόνια και να είναι αποτελεσματικό. Μειώνονται τα επίπεδα LH και η μέση αύξηση του τελικού ύψους είναι 5.1 εκ. Ανεπιθύμητες ενέργειες όπως πόνος ή μώλωπες στο σημείο της εισαγωγής παρατηρήθηκαν στο 61% των ασθενών.
Επίσης υπάρχουν δεδομένα για τη χρήση ενέσεων παρατεταμένης αποδέσμευσης οξικής λευπρολίδης που δείχνουν ότι η 11.25-mg δόση μπορεί να μην προκαλεί πλήρη βιοχημική καταστολή, αλλά μπορεί να καταστείλει τα σημάδια εφηβείας όπως η γρήγορη αύξηση ύψους και η γρήγορη ωρίμανση του σκελετού. Μακροχρόνιες μελέτες δείχνουν ότι στα άτομα αυτά έχουμε συνολικά καλή έμμηνο ρύση και αναπαραγωγική λειτουργία, αν και έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν PCO. Στην περιφερική πρόωρη εφηβεία η θεραπεία εξαρτάται από την αιτία.
Στα κορίτσια που έλαβαν  θεραπεία με Gn-RH ανάλογα μελετήθηκαν η συχνότητα εμμήνου ρύσεως, τα ποσοστά εγκυμοσύνης και οι γεννήσεις και δεν υπήρχε διαφορά σε σχέση με τον φυσιολογικό πληθυσμό.
Συμπερασματικά η πρόωρη εφηβεία είναι ένα σύνηθες πρόβλημα. Οι θεραπείες που διαθέτουμε έχουν βελτιωθεί με αποτέλεσμα καταστολή της εφηβείας και βελτίωση του τελικού ύψους κυρίως για τους ασθενείς που ξεκινούν αγωγή πριν την ηλικία των 6 ετών. Υπάρχουν μεγάλα κενά στην κατανόηση μεταβολικών επιδράσεων της πρόωρης εφηβείας καθώς και επιπτώσεων στην ψυχολογία και τη συμπεριφορά. Αναμένουμε πρόσθετες πληροφορίες σχετικά με αυτά τα θέματα τα επόμενα χρόνια.

BERTRAND RUSSELL

Αλλά αυτά δεν είναι τα μόνα πράγματα για τα οποία οφείλει να συγχαρεί τον εαυτό του. Εκτός των άλλων, δεν είναι ένα άτομο του είδους Homo sapiens; Μόνον αυτός μεταξύ των ζώων έχει λογικό και ψυχή αθάνατη, ξέρει να διακρίνει το καλό και το κακό και κατέχει την προπαίδεια. Ο Θεός δεν τον δημιούργησε κατ' εικόνα του; Και δεν δημιουργήθηκαν όλα για τη δική του βολή; Ο ήλιος έγινε για να φωτίζει τη μέρα και η σελήνη τη νύχτα-αν και η σελήνη εκ παραδρομής, λάμπει τις μισές μόνο ώρες της νύχτας. Οι καρποί της γης έγιναν για τη διατροφή του. Ακόμη και οι λευκές ουρές των κουνελιών, έχουν ένα σκοπό, να διευκολύνουν τους κυνηγούς στο σημάδι. Είναι αλήθεια πως ορισμένα πράγματα είναι λίγο άβολα: τα λιοντάρια και οι τίγρεις είναι πολύ άγρια, τα καλοκαίρια πολύ ζεστά και οι χειμώνες πολύ κρύοι. Αλλά αυτά άρχισαν ευθύς ως ο Αδάμ έφαγε το μήλο, μέχρι τότε όλα τα ζώα ήταν φυτοφάγα και είχαμε πάντα άνοιξη. Αν ο Αδάμ είχε αρκεστεί στα ροδάκινα και τα νεκταρίνια, τα σταφύλια , τα αχλάδια και τους ανανάδες αυτές οι χαρές θα ήταν ακόμα δικές μας.
Όσο δυσάρεστα και αν ήταν τα αποτελέσματα, ο Αδάμ θα πρέπει να ένιωθε ιδιαίτερα κολακευμένος που αυτά τα γιγάντια φαινόμενα τελέστηκαν για να του δώσουν ένα μάθημα. Όλη η θεολογία, αναφορικά με την κόλαση όσο και με τον παράδεισο, θεωρεί δεδομένο ότι ο άνθρωπος είναι το σημαντικότερο ον στο σύμπαν της δημιουργίας. Και εφ'οσον όλοι οι θεολόγοι είναι άνθρωποι, αυτή η πρόταση δεν αμφισβητήθηκε ποτέ ουσιαστικά.
Από τότε που η εξέλιξη έγινε του συρμού, η εξύμνηση του ανθρώπου πήρε νέα μορφή. Μας λένε ότι η εξέλιξη καθοδηγήθηκε απο έναν μεγάλο σκοπό: καθ'ολη τη διάρκεια των εκατομμυρίων ετών, όταν υπήρχε μόνο λάσπη, καθ'όλη τη διάρκεια των αιώνων των δεινοσαύρων , των μελισσών και των άγριων ανθέων ο Θεός σχεδίαζε το Μέγα Αποκορύφωμα. Τελικά, όταν έφτασε ο καιρός, δημιούργησε τον Άνθρωπο, με χαρακτηριστικά δείγματα τον Νέρωνα και τον Καλιγούλα, τον Χίτλερ και τον Μουσολίνι, η λαμπρότητα των οποίων δικαίωσε τελικά την μακρά επίπονη διαδικασία. Για μένα ακόμη και η αιώνια καταδίκη είναι λιγότερο απίστευτη, και σίγουρα λιγότερο γελοία, από αυτό το ανάπηρο και ανίκανο τελικό αποτέλεσμα, το οποίο μας ζητούν να το θαυμάζουμε ως το κορυφαίο έργο της θείας παντοδυναμίας. Και αν ο Θεός είναι πράγματι παντοδύναμος, γιατί δεν δημιούργησε αυτό το λαμπρό αποτέλεσμα χωρίς τον ατελείωτο αυτόν πρόλογο;

1Q84

Όταν ύστερα από είκοσι λεπτά επέστρεψε στο δωμάτιο, τον πατέρα του δεν τον είχαν φέρει ακόμη. Αντί γι'αυτόν όμως, στο βαθούλωμα που είχε αφήσει ο πατέρας του πάνω στο κρεβάτι είδε ένα άσπρο πράγμα που δεν το είχε ξαναδεί. Ένα αντικείμενο περίπου 1,40 με 1,50 μέτρα, με όμορφες λείες καμπύλες. Στην αρχή του φάνηκε σαν κέλυφος απο φιστίκι αράπικο, καλυμένο με κάτι που έμοιαζε με μαλακά πούπουλα, τα οποία έβγαζαν ένα ανεπαίσθητο αλλά σταθερό γλυκό φως. Το τύλιγε μια αμυδρά γαλαζωπή λάμψη, στο δωμάτιο που ολοένα και σκοτείνιαζε. Κοντοστάθηκε με το χέρι στο πόμολο και κοίταξε για λίγη ώρα το παράξενο αντικείμενο.
Τι να 'ναι άραγε; αναρωτήθηκε. Γιατί πήρε τη θέση του πατέρα μου αυτό το αντικείμενο;
Και ξαφνικά του ήρθε η αναλαμπή: ήταν μια χρυσαλλίδα του αέρα.
Πρώτη φορά έβλεπε μια χρυσαλλίδα του αέρα. Την είχε περιγράψει με κάθε λεπτομέρεια στη νουβέλα, αλλά δεν είχε δει ποτέ με τα μάτια του, ούτε και φανταζόταν πως υπήρχε στ'αλήθεια.
Όμως εκεί, μπροστά του, έβλεπε τη χρυσαλλίδα που είχε φανταστεί και περιγράψει.Ένιωσε σαν να του έσφιγγαν το στομάχι με τανάλια. Μπήκε στο δωμάτιο. Πλησίασε στο κρεβάτι και παρατήρησε προσεκτικά τη χρυσαλλίδα του αέρα.
Είναι ακριβώς σαν τη χρυσαλλίδα που σχεδίασα αρχικά και μετά την περιέγραψα με λόγια, σκέφτηκε.
Το ίδιο είχε συμβεί και με τα δυο φεγγάρια. Για κάποιο λόγο, ότι περιέγραφε στο χαρτί γινόταν με κάθε λεπτομέρεια πραγματικότητα. Είχε μπλεχτεί η αιτία με το αποτέλεσμα.
Ένιωσε παράξενα, σαν να έστριβαν τα νεύρα του στα τέσσερα άκρα, και τον διαπέρασαν ρίγη. Δεν μπορούσε να ξεχωρίσει τι από τον κόσμο όπου ζούσε ανήκε στην πραγματικότητα και τι στη μυθοπλασία.
Μια κάθετη ρωγμή στο πάνω μέρος ετοιμαζόταν να χωρίσει τη χρυσαλλίδα στα δύο. Ήταν εμφανές. Το άνοιγμα είχε φτάσει τα 2 εκατοστά. Αν έσκυβε , μπορούσε να δεί τι υπήρχε μέσα. Δεν είχε όμως το απαιτούμενο θάρρος. Κάθισε στο σκαμνάκι δίπλα στο κρεβάτι και κοίταζε τη χρυσαλλίδα, ενώ οι ώμοι του ανεβοκατέβαιναν ελαφρά, στην προσπάθεια να συντονίσει την αναπνοή του.
Τι υπήρχε μέσα στη χρυσαλλίδα;
Τι προσπαθούσε να του δείξει;
Καταλάβαινε πως η επόμενη κίνηση ήταν δική του. Μόνο που δεν μπορούσε να βρει το κουράγιο να σηκωθεί και να κοιτάξει μέσα. Φοβόταν. Μπορεί αυτό που θα έβρισκε να τον πλήγωνε ή να του άλλαζε δραματικά τη ζωή. Έτσι συνέχισε να κάθεται κοκκαλωμένος, σαν κάποιος που δεν έχει που να πάει. Δεν ήθελε να μάθει τι κρυβόταν μέσα στη χρυσαλλίδα του αέρα που είχε φταχτεί ειδικά γι'αυτόν. Ήθελε να φύγει έτσι όπως ήταν, Να κλείσει τα μάτια του, να βουλώσει τα αυτιά του και να βρεί καταφύγιο μέσα στον μικρό ολόδικο του κόσμο.
Ήξερε όμως πως δεν μπορούσε να το κάνει. Αν φύγω χωρίς να δω τι έχει μέσα, θα το μετανιώνω μια ζωή. Ποτέ δε θα συγχωρέσω τον εαυτό μου που απέστρεψα το βλέμμα μου από αυτό το κάτι.
Τελικά, το αποφάσισε, σηκώθηκε από το σκαμνάκι κι έσκυψε πάνω από το κρεβάτι. Δεν μπορούσε να φύγει έτσι. Δεν γινόταν να συνεχίσει να ζει για πάντα σαν φοβισμένο παιδί, που απέστρεφε το βλέμμα του από τα πράγματα που είχε μπροστά στα μάτια του.
Μόνο η γνώση της αλήθειας έδινε τη σωστή δύναμη.
Όποια κι αν ήταν αυτή η αλήθεια.

CHAPMAN COHEN

<<Του δε Ιησού η γένεσις ούτως ην. Μνηστευθείσης της μητρός αυτού Μαρίας τω Ιωσήφ πριν η συνελθείν αυτούς ευρέθη εν γαστρί έχουσα εκ πνεύματος αγίου>>. Του δε Έλληνος ημιθέου Περσέως η γένεσις ούτως ην. Όταν ο Ακρίσιος, βασιλεύς του Άργους, έμαθε ότι θα δολοφονηθεί στο μέλλον από τον γιό της κόρης του Δανάης, έχτισε έναν πύργο από χαλκό, όπυ την φυλάκισε, ελπίζοντας έτσι ότι θα αποφύγει την επαλήθευση του χρησμού. Αλλά ο Δίας επισκέφτηκε την κόρη με την μορφή χρυσής βροχής και έτσι γεννήθηκε ο Περσέας. Η δε γένεσις του Χουιτζιλοπότστλι, Θεού των Αζτέκων, ούτως ην. Όταν η Κοατλίκουε, η οφιούσα, ήταν στην εξοχή, μια μικρή μπάλα απο πούπουλα έπεσε απο τον ουρανό. Την έπιασε και την έκρυψε στον κόρφο της. Και έτσι γεννήθηκε ο θεός. Του δε θεού Άττη η γέννεσις ούτως ην. Απο το αίμα της δολοφονημένης Άγδιστης φύτρωσε μια ροδιά και η παρθένος Νάνα έβαλε μερικά ρόδια στην ποδιά της και έτσι γεννήθηκε ο θεός. Επίσης του ιδρυτή της δυναστείας των Μαντσού η γέννεσις ούτως ην. Μια θεσπέσια παρθένα που έκανε μπάνιο μια μέρα, βρήκε στον ποδόγυρο της φούστας της ένα κόκκινο φρούτο. Το έφαγε και γέννησε ένα γιό. Παρόμοια, ο Φο-Χι γεννήθηκε από μια παρθένα. Και η παρθένα κόρη ενός βασιλιά των Μογγόλων ξύπνησε μια νύχτα και είδε να την έχει αγκαλιάσει ένα μεγάλο φως-γέννησε τρία αγόρια, ένα από τα οποία είναι ο διάσημος Τσέγκις Χαν. Στην Κορέα η κόρη του ποταμού Χο γονιμοποιήθηκε από τις ακτίνες του ήλιου και γέννησε ένα θαυμάσιο αγόρι. Παρόμοια γεννήθηκε ο Κρίσνα από την παρθένα Ντεβάκα, ο Ώρος από την παρθένα Ίσιδα, ο Ερμής από την παρθένα Μαία, ο Ρωμύλος από την παρθένα Ρέα Σύλβια. Υπάρχουν πολλές σχετικές ιστορίες, αλλά απ'όλες αυτές μόνο η πρώτη είναι αληθινή. Έτσι μας λένε εκατομμύρια χριστιανοί. Διοτι αυτή η ιστορία περιέχεται στην Καινή Διαθήκη, ενώ οι άλλες όχι.
Ποιό το νόημα αυτών των αφηγήσεων; Και γιατί όλοι οι θεοί και οι ημίθεοι γεννιούνται με αυτόν τον τρόπο; Τα περισσότερα πράγματα που σε εμάς φαίνονται κοινότοπα, στην πραγματικότητα ανακαλύφθηκαν με το πέρασμα πολλών γενεών. Η αναγνώριση της πραγματικής φύσης της γέννησης ήταν μια αργή διαδικασία. Ήταν μια ανακάλυψη στην οποία έφτασε κάποτε η ανθρωπότητα. Είναι ίχνη μιας κατώτερης πολιτισμικής φάσης, από την οποία εξελίχθηκε μια ανώτερη και αληθέστερη φάση. Η πίστη στην υπερφυσική γέννηση των θεών εξουσίασε τη σκέψη των ανθρώπων. Η επίμονη παρουσία της δείχνει ότι όλες οι θρησκείες, όσο και αν εξευγενιστούν, έχουν τις ρίζες τους στις πλάνες που κυριάρχησαν στη σκέψη της ανθρωπότητας στις πιο πρωτόγονες φάσεις της ιστορίας της.
Το πρωτόγονο είναι η πραγματική αφετηρία.
Και για τους μελετητές η αλήθεια για τη θρησκεία δεν είναι πια θέμα ιστορικής ή φιλοσοφικής εξέτασης. Σημασία έχει η ψυχολογία της θρησκείας. Όχι αν οι άνθρωποι σωστά πιστεύουν όσα πιστεύουν, αλλά το πως έφτασαν να πιστεύουν ότι αυτά είναι αληθινά-αυτό πρέπει να ερευνούμε. Η ανθρωπολογία κρατά μέσα της το μυστικό της θεότητας. Όταν ο ιεραπόστολος αποπειράται να προσηλυτίσει τον πρωτόγονο, έχει μπροστά του τον γονέα της θρησκείας του. Γιατί μόνον αυτός μπορεί να του εξηγήσει γιατί <<Του δε Ιησού η γένεσις ούτως ην>>.

Πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός και 25-ΟΗ D.

Ο πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός (ΠΥ) είναι η συνηθέστερη αιτία υπερασβεστιαιμίας σε ασυμπτωματικούς ασθενείς, και εμφανίζεται σε 0-3% του πληθυσμού. Οφείλεται σε νεοπλασία (συνήθως καλοήθη) η υπερπλασία ενός η περισσότερων παραθυρεοειδών αδένων. Αυτόνομη έκκριση PTH αυξάνει τα επίπεδα ασβεστίου και μπορεί να προκαλέσει βλάβες όπως οστεοπόρωση και νεφρολιθίαση.
Η βιταμίνη D είναι ορμόνη που ρυθμίζει την εναπόθεση ασβεστίου στα οστά και την απορρόφηση του απο το έντερο. Η ανεπάρκεια της είναι συνήθης, κυρίως στη Βόρεια Ευρώπη, ίσως λόγω αύξησης του μεταβολισμού της. Τα χαμηλά επίπεδα βιτ. D επιδεινώνουν την υπερέκκριση PTH, αυξάνουν περαιτέρω την υπερπλασία του αδενώματος και έχουμε μεγαλύτερες βλάβες όπως νεφρολιθίαση, λέπτυνση φλοιώδους οστού και αυξημένο κίνδυνο κατάγματος. Χαμηλά προεγχειρητικά επίπεδα βιτ. D επίσης αυξάνουν την πιθανότητα ανάπτυξης υπασβεστιαιμίας μετεγχειρητικά λόγω του συνδρόμου hungry bone .
Κατευθυντήριες οδηγίες απο το NIH συνιστούν χορήγηση βιτ. D σε ασυμπτωματικούς ασθενείς με υπερασβεστιαιμία και χαμηλά επίπεδα βιταμίνης. Ωστόσο μεταξύ των νοσοκομειακών γιατρών υπάρχουν αμφιβολίες για την τακτική αυτή γιατί η χορήγηση της βιταμίνης επιδεινώνει την υπερασβεστιαιμία, αν και σε λίγες μελέτες έχει φανεί βελτίωση των δεικτών οστικού μεταβολισμού. Επιπλέον δεν έχει καθοριστεί η καλύτερη δόση υποκατάστασης.
Πραγματοποιήθηκε μια μεγάλη αναδρομική μελέτη που εξέτασε τη σχέση των επιπέδων βιτ. D, του ασβεστίου και άλλων σημαντικών βιοχημικών δεικτών σε αθενείς με ΠΥ.
Μελετήθηκαν 251 ασθενείς με ΠΥ και έγιναν βιοχημικές μετρήσεις σε πλάσμα και ούρα. Οι ασθενείς χωρίστηκαν σε 4 ομάδες με βάση τα επίπεδα βιτ. D. 86 ασθενείς με 25-ΟΗ D < 20 nm; 97 ασθενείς με 25-ΟΗ D 20–40 nm; 39 ασθενείς με 25-ΟΗ D 40–60 nm; 29 ασθενείς με 25-ΟΗ D > 60 nm. 144 ασθενείς υπέστησαν παραθυρεοειδεκτομή με ιστολογικούς χαρακτήρες ΠΥ και φυσιολογικά επίπεδα ασβεστίου μετεγχειρητικά. Οι υπόλοιποι 107 είχαν αυξημένα επίπεδα PTH, χαμηλό φώσφορο, και αδένωμα παραθυρεοειδούς σε scan τεχνήτιο-sestamibi. H μέση ηλικία ήταν 60 έτη-59 ασθενείς ήταν άνδρες. Αποκλείσθηκαν ασθενείς που ελάμβαναν λίθιο και θειαζίδες και είχαν σπειραματική διήθηση <30 ml/min/1 · 73 m2. Ορίστηκαν συγκεκριμένα όρια ασβεστίου, αλβουμίνης και 25-υδροξυβιταμίνης D. Υπήρχε σημαντικά αρνητική συσχέτιση μεταξύ PTH και 25-ΟΗ D. Οι ασθενείς με τα χαμηλότερα επίπεδα βιτ. D είχαν τα υψηλότερα επίπεδα PTH. Χρησιμοποιήθηκε ο μέσος όρος των επιπέδων κάθε βιοχημικού παράγοντα για περαιτέρω συσχέτιση μεταξύ βιτ. D, PTH, ασβεστίου και φωσφόρου. Βρέθηκε σημαντικά θετική συσχέτιση μεταξύ επιπέδων βιτ. D στον ορρό και φωσφόρου. Ο μέσος όρος των τιμών φωσφόρου ήταν σημαντικά υψηλότερος σε ασθενείς με αυξημένο μέσο όρο βιτ. D. Βρέθηκε σημαντικά αρνητική συσχέτιση τών επιπέδων φωσφόρου με τα επίπεδα PTH. Δεν βρέθηκε σχέση της βιτ. D με τα επίπεδα ασβεστίου ακόμα και όταν χωρίστηκαν σε υποομάδες.
Μελετήθηκε η σχέση της βιτ. D με το ασβέστιο ούρων 24ώρου. Ασθενείς με 25-ΟΗ D < 20 nm είχαν σημαντικά χαμηλότερη αποβολή ασβεστίου στα ούρα όταν συγκρίθηκαν με όλους τους άλλους ασθενείς, δηλ. αυτούς που είχαν 25-ΟΗ D >20 nm .
Αρα σε ασθενή με ΠΥ τα επίπεδα βιτ. D δεν σχετίζονται με τα επίπεδα ασβεστίου, αλλα σχετίζονται με αυξημένη απέκρριση ασβεστίου στα ούρα, αυξημένα επίπεδα φωσφόρου και χαμηλά επίπεδα PTH.
Να σημειωθεί οτι η ανεπάρκεια βιτ. D μπορεί να προκαλέσει δευτεροπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό.
Στους ασθενείς με ΠΥ 25-ΟΗ D < 20 nm είχαν περίπου διπλάσια έκκριση PTH, απο αυτούς με 25-ΟΗ D > 60 nm, αλλά και αυτοί με 25-ΟΗ D 20–40 nm είχαν σημαντικά μειωμένη έκκριση PTH σε σχέση με αυτούς που είχαν χαμηλή βιτ. D. Επομένως ακόμα και μικρή αύξηση της βιτ. D μπορεί να μειώσει την υπερέκκριση PTH. Μένει να αποδειχτεί αν έχει αντίκτυπο και στις τελικές βλάβες όπως η νεφρασβέστωση και η οστεοπόρωση.
Η υποφωσφαταιμία μπορεί να προκαλέσει αδυναμία, σύγχυση, ανώμαλη εναπόθεση ασβεστίου στα οστά και σαν αποτέλεσμα έντονο πόνο και κατάγματα. Η μελέτη έδειξε οτι οι ασθενείς με 25-ΟΗ D > 60 nm είχαν 10% υψηλότερο φωσφόρο απο αυτούς με 25-ΟΗ D < 20 nm . Η συνυπάρχουσα έλλειψη της βιτ. D επιδεινώνει περαιτέρω την υποφωσφαταιμία, ενδεχομένως λόγω υπερέκκρισης PTH. Θα ήταν ενδιαφέρον να μελετηθεί αν η υποκατάσταση σε βιτ. D ανακουφίζει απο τα συμπτώματα της υποφωσφαταιμίας.
Επίσης σε ασθενείς με αυξημένα επίπεδα βιτ. D  βρέθηκε 10% μεγαλύτερη αποβολή ασβεστίου  στα ούρα 24ώρου. Αυτό μπορεί να είναι συνέπεια της μειωμένης έκκρισης PTH. Επομένως είναι δυνατόν αυξημένα επίπεδα βιτ. D να μην επιδεινώνουν την υπερασβεστιαιμία σε ασθενείς με ΠΥ, επειδή αυξάνουν την αποβολή ασβεστίου στα ούρα.
Τέσσερεις πρόσφατες προοπτικές μελέτες δείχνουν οτι η υποκατάσταση βιτ. D σε ασθενείς με ανεπάρκεια και με ΠΥ δεν επιδεινώνει την υπερασβεστιαιμία. Γίνονται ακόμα μελέτες παρακολούθησης της υποκατάστασης.
Συνοπτικά η παρούσα μελέτη δείχνει οτι επίπεδα 25-ΟΗ D >20 nm είνα επαρκή σε ασθενείς με ΠΥ για να μειώσουν την υπερέκκριση PTH και την υποφωσφαταιμία. Επιπλέον επίπεδα 25-ΟΗ D > 60 nm συνοδεύονται με μέγιστη βελτίωση των βιοχημικών παραμέτρων, χωρίς να σχετίζονται με αυξημένα επίπεδα ασβεστίου στον ορρό. Αρα μικρές αυξήσεις είναι ευεργέτικες αλλά το βέλτιστο αποτέλεσμα επιτυγχάνεται με 25-ΟΗ D > 60 nm .

Ενδοκρινικα νοσηματα και γυναικεια στειροτητα

Υπογονιμοτητα οριζεται ως η αδυναμια συλληψης μετα απο ενα χρονο τακτικης επαφης σε γυναικες <35 ετων που δεν χρησιμοποιουν αντισυλληψη, και μετα απο 6 μηνες σε γυναικες >35 ετων.
Στειροτητα οριζεται ως η απολυτη αδυναμια συλληψης (απουσια σπερματοζωαριων, προωρη εμμηνοπαυση η πληρης αποφραξη σαλπιγγων).
Επιδημιολογικα δεδομενα δειχνουν οτι 10-15% των ζευγαριων αντιμετωπιζουν προβληματα.
Η γυναικεια υπογονιμοτητα εμφανιζεται στο 37% του συνολου των υπογονιμων ζευγαριων. Τα συνηθεστερα προβληματα, τα οποια ευθυνονται για το 81% της γυναικειας υπογονιμοτητας ειναι διαταραχη ωοθυλακιορρηξιας (25%), ενδομητριωση (15%), πυελικες συμφυσεις (11%), αποφραξη σαλπιγγων (11%), αλλες ανωμαλιες σαλπιγγων (11%), και υπερπρολακτιναιμια (7%).
Η υποθαλαμικη αμηνορροια θα πρεπει να διερευνηθει. Η αλλαγη στην παλμικη εκκριση του GnRH μπορει να προκαλεσει ανωοθυλακιορρηξια και αμηνορροια. Τα αιτια μπορει να ειναι λειτουργικα (υπερβολικη ασκηση, διαταραχη στη διατροφη, και stress), φυσιολογικη υποθαλαμικη αμηνορροια (μετα τοκετο, και στη διαρκεια του θηλασμου), φαρμακολογικα (οπιοειδη), και σε σχεση με ψυχιατρικα νοσηματα (ανορεξια/βουλιμια).Η λεπτινη φαινεται οτι παιζει βασικο ρολο στην ρυθμιση του υποθαλαμου, καθως χορηγηση λεπτινης φαινεται οτι ευοδωνει την παλμικοτητα του GnRH και βελτιωνει την εμμηνη ρυση.
Τελος μπορει να εχει σχεση με οργανικη βλαβη του υποθαλαμου-υποφυσης οπως η συγγενης ανεπαρκεια GnRH (ιδιοπαθης  υπογοναδοτροπικος υπογοναδισμος).Σπανιες μεταλλαξεις σε γονιδια που σχετιζονται με υπογοναδοτροπικο υπογοναδισμο, προσφατα εντοπιστηκαν σε γυναικες με υποθαλαμικη αμηνορροια (FGFR1, PROKR2, GNRHR και KAL1, γονιδια που παιζουν θεμελιωδη ρολο στην οντογεννεση και λειτουργια του GnRH). Οι ερευνητες πιστευουν οτι γεννετικες μεταλλαξεις σε αυτους τους ασθενεις μπορει να συμβαλλουν και στη διαταραχη της διατροφης τους.
Αν και σπανια υπαρχουν και διηθητικες βλαβες του υποθαλαμου που μπορει να οδηγησουν σε αμμηνοροια (κρανιοφαρυγγιωμα, κυστεις, ογκοι πρωτοπαθεις του ΚΝΣ, ιστιοκυττωση, κοκκιωματα, λεμφωματα, νευροσαρκοειδωση, συφιλλη, φυματιωση).
Ενας πρακτικος ορισμος της υποθαλαμικης αμηνορροιας ειναι απουσια εμμηνου ρυσης για διαστημα μεγαλυτερο απο 6 μηνες, χωρις ανατομικες η οργανικες βλαβες. Επομενως η λειτουργικη υποθαλαμικη αμηνορροια ειναι μια διαγνωση που γινεται εξ' αποκλεισμου.
Οι ωοθηκες ειναι σε αμεση αλληλεπιδραση με αλλους ενδοκρινεις αδενες. Η αλληλεπιδραση αυτη μπορει να ευθυνεται για την υπογονιμοτητα.
Η υπερπρολακτιναιμια εχει επιδραση στη φυσιολογικη λειτουργια των γοναδων και μπορει να αντιμετωπιστει. Τα προλακτινωματα ειναι ο συνηθεστερος ογκος στην υποφυση. Αλλα αυξημενη προλακτινη βρισκεται φυσιολογικα στην εγκυμοσυνη, στη γαλουχια, σε καταστασεις stress, αλλα και συμπιεση του στελεχους της υποφυσης, φαρμακα, υποθυρεοειδισμο και νεφρικη διαταραχη.
Η μεγαλακρια και η νοσος Cushing επηρεαζουν την γονιμοτητα σε διαφορα επιπεδα.
Οι θυρεοειδικες παθησεις , υπερ/υποθυρεοειδισμος επιδρουν στις ωοθηκες με απ'ευθειας δραση, μεσω της αυτοανοσιας αλλα και λογω μεταβολης στα επιπεδα SHBG.
Πρωτοπαθεις βλαβες των ωοθηκων οπως το PCO, και η πρωτοπαθης ανεπαρκεια των ωοθηκων ειναι συχνα ευρηματα και αναπτυσονται νεες θεραπειες.

Albert Einstein

Εκει εξω απο εσενα βρισκοταν αυτος ο μεγαλος κοσμος που υπαρχει ανεξαρτητα απο τα ανθρωπινα οντα και στεκεται μπροστα μας σαν μεγαλο, αιωνιο αινιγμα, το οποιο εν μερει τουλαχιστον μπορουμε να το εξετασουμε και να το εννοησουμε. Η θεωρηση αυτου του κοσμου ηταν μια απελευθερωση και συντομα διαπιστωσα οτι πολλοι ανθρωποι τους οποιους εκτιμουσα και θαυμαζα ειχαν βρει εσωτερικη ελευθερια και σιγουρια σε αυτην την ενασχοληση. Η διανοητικη συλληψη αυτου του εξωτερικου κοσμου εντος του πλαισιου των δυνατοτητων μας μου φαινοταν, εν μερει συνειδητα εν μερει ασυνειδητα, οτι ειναι ο υπερτατος στοχος. Ανθρωποι που ειχαν παρομοια κινητρα, στο παρον η το παρελθον, οπως και οι συλληψεις τους, ηταν οι φιλοι που δεν μπορουσαν ποτε να χαθουν. Ο δρομος γι'αυτον τον παραδεισο δεν ηταν τοσο ευκολος και δελεαστικος οσο για τον θρησκευτικο παραδεισο, αλλα αποδειχτηκε αξιοπιστος και ποτε δεν μετανιωσα που τον ακολουθησα.

Οδυσσεας Ελυτης

Πινοντας ηλιο κορινθιακο
Διαβαζοντας τα μαρμαρα
Δρασκελιζοντας αμπελια θαλασσες
Σημαδευοντας με το καμακι
Ενα ταμα ψαρι που γλιστρα
Βρηκα τα φυλλα που ο ψαλμος του ηλιου αποστηθιζει
Τη ζωντανη στερια που ο ποθος χαιρεται
Ν'ανοιγει
Πινω νερο κοβω καρπο
Χωνω το χερι μου στις φυλλωσιες του ανεμου
Οι λεμονιες αρδευουνε τη γυρη της καλοκαιριας
Τα πρασινα πουλια σκιζουν τα ονειρα μου
Φευγω με μια ματια
Ματια πλατια οπου ο κοσμος ξαναγινεται
Ομορφος απο την αρχη στα μετρα της καρδιας

Προσεγγιση ασθενους με υπογοναδοτροπικο υπογοναδισμο

Ο υπογοναδοτροπικος η δευτεροπαθης υπογοναδισμος (ΥΥ) οριζεται ως ανεπαρκεια των γοναδων που οφειλεται σε υποφυσιακη ανεπαρκεια γοναδοτροπινων. Οφειλεται σε απουσια η ανεπαρκεια του GnRH απο τον υποθαλαμο ειτε ανεπαρκη εκκριση γοναδοτροπινων απο την υποφυση. Υπαρχουν σοβαρες συγγενεις η επικτητες αιτιες, λειτουργικες η οργανικες. Μπορει να ειναι ενας ογκος στον υποθαλαμο η μια συστηματικη νοσος. Παροδικη ανεπαρκεια του GnRH ειναι συχνη σε γυναικες ιδιαιτερα μετα απο σημαντικη απωλεια βαρους, ασκηση η stress. Η κατασταση χαρακτηριζεται απο χαμηλα επιπεδα στεροειδων του φυλου , με χαμηλα η δυσαναλογα φυσιολογικα επιπεδα γοναδοτροπινων. Η ακριβης και εγκαιρη διαγνωση μπορει να προλαβει τις κλινικες και ψυχολογικες συνεπειες, να αποκαταστησει φυσιολογικη οστικη πυκνοτητα, και την γονιμοτητα.
Μεμονωμενος συγγενης ΥΥ: χαρακτηριζεται απο μερικη η πληρη ελλειψη εφηβειας-λογω ανεπαρκειας GnRH και κατα συνεχεια γοναδοτροπινων, απουσια ανατομικων ανωμαλιων στον υποθαλαμο-υποφυση και φυσιολογικη εκκριση των λοιπων ορμονων της υποφυσης. Αυτη η συγγενης κατασταση χωριζεται σε 2 υποομαδες βασει της παρουσιας η απουσιας διαταραχης στην οσφρηση. Περιπου 50-60% των ασθενων εχουν υποσμια η ανοσμια και χαρακτηριζονται ως συνδρομο Kallmann. Μπορει να εχουν κρανιοπροσωπικες βλαβες, κωφωση, νεφρικη αγενεσια, νευρολογικα προβληματα. Οι ασθενεις που δεν εχουν προβληματα οσφρησης συνηθως δεν εχουν αλλες δυσπλασιες. Στο συνδρομο Kallmann η ανοσμια σχετιζεται με απλασια η υποπλασια των οσφρητικων βολβων, ενω ο υπογοναδισμος οφειλεται σε ελαττωματικη μεταναστευση των οσφρητικων και GnRH νευρωνων. Εχουν αναφερθει σποραδικες περιπτωσεις-οι πιο συχνες, αλλα και οικογενεις που κληρονομουνται με αυτοσωμο επικρατουντα η υπολλειματικο χαρακτηρα. Παρουσιαζεται με μικροτερη συχνοτητα σε γυναικες (2-5 φορες). Ενας αυξανομενος αριθμος γονιδιων φαινεται οτι συμμετεχει στην παθογενεια του συγγενους υπογοναδοτροφικου υπογοναδισμου. Αυτα τα γονιδια κωδικοποιουν νευροπεπτιδια και πρωτεινες που συμμετεχουν στην αναπτυξη και μεταναστευση των GnRH νευρωνων, ειτε στον ελεγχο των διαφορων σταδιων λειτουργιας του GnRH. Υπαρχει σημαντικη διακυμανση στην κλινικη εικονα, σε ατομα με ομοια γενετικη βλαβη, απο πληρες συνδρομο Kallmann μεχρι απλη εφηβικη καθυστερηση. Αυτο μπορει να αποδοθει σε περιβαλλοντικους η επικτητους παραγοντες ειτε στη συνυπαρξη βλαβης σε 2 η περισσοτερα γονιδια.
Επικτητα και λειτουργικα αιτια ΥΥ: συνηθως οφειλονται σε δομικες η λειτουργικες ανωμαλιες στον υποθαλαμο-υποφυση και συνυπαρχει ελλειψη και αλλων ορμονων. Τα αιτια μπορει να ειναι σαρκοειδωση, λεμφοκυτταρικη υποφυσιτιδα, ιστιοκυτταρωση και χωροκατακτητικες βλαβες οπως κρανιοφαρυγγιωμα, αδενωμα υποφυσης η ογκος του ΚΝΣ. Σε ενηλικες μεμονωμενη ανεπαρκεια μπορει να ειναι αποτελεσμα ναρκωτικων, συστηματικης νοσου, λειτουργικων ανωμαλιων η ιδιοπαθης. Συνηθης αιτια ειναι η υπερπρολακτιναιμια, συνηθως απο χρηση φαρμακων, απο προλακτινωματα η απο οποιαδηποτε αιτια που διακοπτει την επικοινωνια υποθαλαμου-υποφυσης. Θα πρεπει να αποκλεισθει η πιθανοτητα διαταραχων διατροφης, υποθυρεοειδισμου και αιμοχρωματωσης η οποια οδηγει σε μεμονωμενη ανεπαρκεια γοναδοτροφινων. Φαρμακα που μπορει αναστρεψιμα να καταστειλουν τα επιπεδα στεροειδων ειναι τα οπιουχα, τα γλυκοκορτικοειδη και τα ψυχοτροπα οπως οι φαινοθειαζιδες.
Η λειτουργικη υποθαλαμικη αμηνορροια ειναι μια αναστρεψιμη κατασταση που προκυπτει μετα απο εντονο stress, υπερβολικη ασκηση και διαταραχη στη διατροφη που καταστελλει την παλμικη εκκριση του GnRH. Συνηθως εμφανιζεται σε γυναικες , με μεγαλα διαστηματα αμηνορροιας, χαμηλα η φυσιολογικα επιπεδα γοναδοτροπινων, χαμηλα επιπεδα οιστρογονων και χωρις οργανικες ανωμαλιες. Ειναι ενδιαφερον, οτι σπανιες μεταλλαξεις γονιδιων που εχουν βρεθει σε γυναικες με συγγενη ΥΥ, εχουν εντοπιστει και σε γυναικες με υποθαλαμικη αμηνορροια, γεγονος που δηλωνει οτι αυτες οι μεταλλαξεις μπορει να σημαινουν ευαισθησια της γυναικας σε λειτουργικες αλλαγες της εκκρισης GnRH. Επιπλεον σημαντικο ρολο φαινεται οτι εχει η λεπτινη. Γυναικες με υποθαλαμικη αμηνορροια ειχαν σημαντικη βελτιωση μετα απο χορηγηση λεπτινης. Αν και ειναι ασθενεια των γυναικων, προβληματα αναφερονται και στους ανδρες. Ενα 5-15% των ατομων με νευρικη ανορεξια ειναι ανδρες.
Διαγνωση και αντιμετωπιση:
Η κλινικη εκφραση εξαρταται απο τον χρονο εμφανισης, την σοβαροτητα της βλαβης και την παρουσια συνοδων καταστασεων.Τυπικα η διαγνωση συγγενους ΥΥ γινεται την δευτερη με τριτη 10ετια της ζωης, και παρουσιαζεται με καθυστερηση εφηβειας, αποντα δευτερογενη χαρακτηριστικα του φυλου, πρωτοπαθη αμηνορροια, ευνουχοειδεις αναλογιες και υπογονιμοτητα. Σε καποιες περιπτωσεις μπορει να υποπτευθουμε τη διαγνωση πριν την εφηβεια. Η παρουσια μικρου φαλλου, κρυψορχιας, συγγενεις ανωμαλιες μεσης γραμμης και θετικο οικογενειακο ιστορικο μπορει να μας κατευθυνουν. Συνηθως η διαγνωση γινεται στην εφηβεια.Η παρουσια ανοσμιας βοηθαει στη διαγνωση συνδρομου Kallmann. Η MRI μπορει να δειξει απουσια οσφρητικων βολβων, αν και σε 20% των περιπτωσεων ειναι φυσιολογικη. Ο υπογοναδισμος των ενηλικων εμφανιζεται στις γυναικες με δευτεροπαθη αμηνορροια, ελαττωμενη libido, υπογονιμοτητα και οστεοπορωση. Στους ανδρες εμφανιζεται με ελαττωμενη libido, ελλειψη πρωινης στυσης, στυτικη δυσλειτουργια, καταβολη, καταθλιψη, κοπωση και στειροτητα.
Χαμηλα/φυσιολογικα επιπεδα γοναδοτροπινων και χαμηλα επιπεδα οιστρογονων και τεστοστερονης υποδεικνυουν τη διαγνωση. Ελεγχουμε την λειτουργια της προσθιας υποφυσης και αν υπαρχει ισχυρη υποψια ανεπαρκειας ορμονων κανουμε διεγερτικα tests. Η αξια του GnRH test ειναι αμφιβολη, γιατι η απαντηση ειναι εξαιρετικα μεταβλητη και εξαρταται απο την σοβαροτητα της ανεπαρκειας. H ανοσμια επιβεβαιωνεται ευκολα. Η MRI ειναι χρησιμη γιατι μπορει να δειξει δυσμορφια, επεκταση η διηθηση του αξονα υποθαλαμου-υποφυσης. U/S νεφρων γινεται σε ασθενεις με Kallmann. Το τελευταιο βημα ειναι γενετικη μελετη. Οστικη πυκνοτητα μετραμε στην αρχη και 1-2 χρονια μετα τη θεραπεια του ΥΥ.
Στοχος της θεραπειας ειναι προκληση και διατηρηση εφηβειας και γονιμοτητας.
Στους ενηλικες ανδρες με συμπτωματικη ανεπαρκεια ανδρογονων η τεστοστερονη βελτιωνει την σεξουαλικη λειτουργια, την αισθηση καλης υγειας, το μυικο συστημα, την οστικη πυκνοτητα. Ειναι η κυρια μεθοδος θεραπειας για την διατηρηση των χαρακτηρων του φυλου και την σεξουαλικη λειτουργια, αλλα δεν μπορει να αποκαταστησει την γονιμοτητα. Υπαρχει θεραπεια με ενδομυικες ενεσεις η διαδερμικα σκευασματα και ο στοχος ειναι να διατηρηθει η συγκεντρωση των στεροειδων του φυλου στα φυσιολογικα πλαισια. Η θεραπεια με τεστοστερονη δεν ενδεικνυται σε ασθενεις με καρκινο μαστου η προστατη, σκληρυνση του προστατη και PSA >4ng/mL, αιματοκριτη >50%, σοβαρη αποφρακτικη απνοια υπνου, συμπτωματα κατωτερου ουροποιητικου, και κακως ελεγχομενη καρδιακη ανεπαρκεια.
Οταν ειναι επιθυμητη η γονιμοτητα χρειαζονται ενεσιμες γοναδοτροπινες για επαγωγη σπερματογεννεσης. Υπαρχουν διαφορα πρωτοκολλα. Μετα απο 6 μηνες συνεχους θεραπειας στο 80% των ασθενων επιτυγχανεται σπερματογεννεση. Προγνωστικοι παραγοντες για την καλυτερη εκβαση ειναι το μεγεθος των ορχεων, η απουσια κρυψορχιας και τα καλυτερα επιπεδα β-inhibin στην αρχη της θεραπειας. Παρενεργειες της θεραπειας ειναι ο ενεσιμος τροπος χορηγησης, η γυναικομαστια και τα αντισωματα εναντιον του hCG.
Το δυσκολο ειναι να διαφοροδιαγνωσουμε ΥΥ απο ιδιοπαθη καθυστερηση εφηβειας. Στην ιδιοπαθη καθυστερηση συνηθως υπαρχει καθυστερηση της αναπτυξης και πριν την εφηβεια, και καθυστερημενη οστικη ηλικια συμβατη με το υψος. Αντιθετα οι ασθενεις με συγγενη ΥΥ εχουν φυσιολογικη γραμμικη αναπτυξη στην παιδικη ηλικια, αυξηση του υψους στην εφηβεια παρα την απουσια δευτερογενων χαρακτηρων του φυλου, και ευνουχοειδεις αναλογιες. Εχουν προταθει πολλες εργαστηριακες δοκιμες. Προσφατα σε μια εργασια φανηκε οτι μια απλη μετρηση β-inhibin διαχωρισε ΥΥ απο ιδιοπαθη καθυστερηση. Η ευαισθησια και η ειδικοτητα της μεθοδου ηταν 100% για επιπεδα β-inhibin <35 pg/ml για αγορια με σταδιο εφηβειας 1 (ογκος ορχεων <3mL). Eιναι ενδιαφερον οτι ενα 10% των ασθενων με συγγενη ΥΥ, μετα την διακοπη της θεραπειας ειχε αποκατασταση του υπογοναδισμου. Η υποκατασταση τεστοστερονης σε ηλικιωμενους ανδρες ειναι ιδιαιτερο θεμα. Οι ηλικιωμενοι ειναι πιο επιρρεπεις σε καλοηθη υπερπλασια προστατη, καρκινο προστατη και καρδιαγγειακη νοσο.
Στις γυναικες με συγγενη ΥΥ η κλινικη εικονα μπορει να διαφερει απο πρωτοπαθη αμηνορροια με αποντα τα χαρακτηριστικα του φυλου, μεχρι αναπτυξη στηθους και περιστασιακη εμμηνο ρυση. Σε μια μεγαλη σειρα γυναικων το 51% των γυναικων ειχε μικρη αναπτυξη στηθους και το 10% περιστασιακα εμμηνο ρυση. Ειναι πιθανος ο ρολος των επινεφριδιακων ανδρογονων. Στις νεες γυναικες με ΥΥ χρειαζεται προσοχη ο σκελετος. Εκτος απο την απωλεια του σκελετου, δεν επιτυγχανουν την μεγιστη οστικη μαζα. Χρειαζονται υποκατασταση με οιστρογονο-προγεστερονη, ασβεστιο-βιταμινη D και οδηγιες διατροφης. Οταν δεν εχει αρχισει ακομα η εφηβεια αρχιζουμε με χαμηλες δοσεις οιστρογονου για την αναπτυξη του μαστου και μετα απο 6μηνες , ειτε οταν προκυψει αιμορραγια προσθετουμε προγεσταγονο και αυξανουμε σταδιακα τη δοση του οιστρογονου (σε 2-3 χρονια). Πληρης υποκατασταση επιτυγχανεται με 0.625 ως 1.25 mg συζευγμενα οιστρογονα σε συνδυασμο με κυκλικη χορηγηση 5-10 mg οξικης μεδροξυπρογεστερονης. Εναλλακτικα μπορει να χρησιμοποιηθουν αντισυλληπτικα χαπια, αλλα τα φυσικα οιστρογονα ειναι προτιμοτερα γιατι τα συνθετικα εχουν μεγαλυτερο κινδυνο υπερτασης και θρομβοεμβολικης νοσου. Οταν επιθυμουν γονιμοτητα γινεται θεραπεια με γονναδοτροπινες.
Σιγουρα υπαρχουν πολλα αμφιλεγομενα θεματα στην ασκηση της ιατρικης. Μακροχρονιες και καλα οργανωμενες μελετες ειναι απαραιτητες για να αντιμετωπιστουν οι σημερινες αβεβαιοτητες στον τομεα της αναπαραγωγης.