Όλγα Δεβετζάκη - Ενδοκρινολόγος
Αναστασίου Ζίννη, 9, Αθήνα, Αττική, 11741
Phone: 210-9239440 URL of Map

Πέμπτη 29 Ιανουαρίου 2015

Οδυσσέας Ελύτης


Στο κύμα πάει να κοιμηθεί
δεν έχει τι να φοβηθεί


Μήνας μπαίνει μήνας βγαίνει
γλάρος είναι και πηγαίνει


Από πόλεμο δεν ξέρει
ούτε τι θα πει μαχαίρι

Ο Θεός του `δωσε φύκια
και χρωματιστά χαλίκια

Υπόφυση 2014 (2)

Πασιρεοτίδη vs οκτρεοτίδη στην μεγαλακρία
Τα ανάλογα σωματοστατίνης στη θεραπεία της μεγαλακρίας έχουν καθιερωθεί με την οκτρεοτίδη και την λανρεοτίδη που δρουν και τα δύο μέσω δύο από τους πέντε υπότυπους των υποδοχέων σωματοστατίνης. Η πασιρεοτίδη έχει υψηλή συγγένεια με τους υπότυπους 2-4 και 5 που είναι οι πλέον διαδεδομένοι στα GH-αδενώματα υπόφυσης. Έγινε μελέτη με 30 mg πασιρεοτίδης και
20 mg LAR οκτρεοτίδης σε 358 ασθενείς για 12 μήνες. Τα επίπεδα IGF-1 έπεσαν στα φυσιολογικά  κυρίως με την πασιρεοτίδη και μεγαλύτερο ποσοστό ασθενών πέτυχε συγκέντρωση GH<2.5g/L. Η μείωση του μεγέθους του όγκου ήταν παρόμοια και με τα δύο φάρμακα καθώς και η βελτίωση της δύσπνοιας, αρθραλγίας και κεφαλαλγίας. ΣΔ παρουσιάστηκε συχνότερα σε ασθενείς που έλαβαν πασιρεοτίδη ενώ τα γαστρεντερικά ενοχλήματα ήταν παρόμοια. Επομένως η πασιρεοτίδη είναι θεραπευτική επιλογή αλλά λόγω του αυξημένου ποσοστού ΣΔ θα πρέπει να περιορίζεται σε ασθενείς που δεν ελέγχονται από τα συνήθη ανάλογα σωματοστατίνης
Θνησιμότητα μετά θεραπεία για σύνδρομο Cushing
Ορισμένα συνοδά νοσήματα του συνδρόμου επιμένουν ακόμα και μετά από επιτυχή θεραπεία. Από μεγάλες μελέτες φάνηκε ότι η θεραπεία βελτιώνει κάποια συνοδά νοσήματα αλλά δεν μεταβάλλει την επιβίωση. Υπάρχει αυξημένος κίνδυνος φλεβικής θρόμβωσης, εμφράγματος μυοκαρδίου και λοίμωξης αλλά όχι αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου. Τα αποτελέσματα ήταν παρόμοια και για υποφυσιακό και για επινεφριδιακό Cushing. Οι ασθενείς χρήζουν στενής παρακολούθησης
Θνητότητα σε GH-υποκατάσταση σε ασθενείς με υπο/υποφυσισμό
Είναι αυξημένη η θνητότητα σε ασθενείς με υπολειτουργία της υπόφυσης που παίρνουν υποκατάσταση με GH. Τα αίτια είναι η πιθανότητα επινεφριδιακής κρίσης σαν απάντηση σε οξύ stress ή συνοδά νοσήματα και η πιθανότητα ανάπτυξης κακοήθων όγκων του εγκεφάλου (κυρίως σε ασθενείς που έχουν ακτινοθεραπευθεί)
Προλακτίνη και καρδιά
Από μελέτες έχει βρεθεί παθογόνος ρόλος της προλακτίνης στην περιγεννητική μυοκαρδιοπάθεια (PPCM). Η PPCM παρουσιάζεται ως καρδιακή ανεπάρκεια δευτεροπαθής σε συστολική δυσλειτουργία αρ. κοιλίας προς το τέλος της εγκυμοσύνης ή τους πρώτους μήνες μετά τον τοκετό. Μοιάζει με διατατική μυοκαρδιοπάθεια αλλά είναι ξεχωριστή οντότητα. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ανεπαρκή μικροαγγείωση του μυοκαρδίου και εμπλέκουν την 16-kDa προλακτίνη ως παθογόνο παράγοντα. Η 16-kDa προλακτίνη-ταυτοποιήθηκε το 1991- παράγεται από τη διάσπαση της 23-kDa προλακτίνης από την καθεψίνη D και από μεταλλοπρωτεϊνάσες και έχει ισχυρές αντι/αγγειογενετικές ιδιότητες. Σε ποντίκια με PPCM παρατηρήθηκε ότι αυξημένο οξειδωτικό sress αυξάνει την καθεψίνη D και την παραγωγή 16-kDa προλακτίνης με αποτέλεσμα μειωμένη πυκνότητα τριχοειδών στην καρδιά και μειωμένη καρδιακή λειτουργία η οποία προλαμβάνεται με βρωμοκρυπτίνη
Παρατηρήθηκε ότι η 16-kDa προλακτίνη αύξησε σημαντικά την έκφραση του miR-146a ο οποίος παράγεται από τα ενδοθηλιακά κύτταρα και δρα παρακρινικά στα καρδιομυοκύτταρα. Αναστέλλει την λειτουργία ενός υποδοχέα τυροσινικής κινάσης που είναι σημαντικός για τον μεταβολισμό του κυττάρου, με αποτέλεσμα δυσλειτουργία του μυοκυττάρου. Σε ασθενείς με PPCM παρατηρήθηκαν αυξημένα επίπεδα miR-146a τα οποία υποχώρησαν με βρωμοκρυπτίνη
Η παρατήρηση αυτή είναι σημαντική εξέλιξη στην παθογένεια της PPCM και συνδεέι το ενδοκρινικό με το καρδιαγγεικό σύστημα

Τετάρτη 28 Ιανουαρίου 2015

Υπόφυση 2014

Σημαντικές πρόοδοι στην παθογένεση και διαχείρηση νόσων υπόφυσης 2014
Κρανιοφαρυγγίωμα: ο πιο εντυπωσιακός από τους καλοήθεις ενδοκράνιους όγκους. Ταξινομούνται ως αδαμαντινωματώδη-της παιδικής ηλικίας και θηλώδη-στην ενήλικη ζωή. Η μοριακή τους παθογένεση είναι ελάχιστα κατανοητή. Μεταλλάξεις στο γονίδιο της κατενίνης (CTNNB1) έχουν εντοπιστεί σε 11 από 12 κρανιοφαρυγγιώματα παιδικής ηλικίας και στα θηλώδη έχουν εντοπιστεί BRAF μεταλλάξεις (BRAF V600E) σε ποσοστό μέχρι 95%
B-Raf proto-oncogene, serine/threonine kinase:ογκογονίδιο με δυνατότητα να μετατρέψει φυσιολογικά κύτταρα σε καρκινικά όταν μεταλλαχθεί. Περιέχει πληροφορίες για τη σύνθεση πρωτεϊνών που μεταφέρουν χυμικά μυνήματα από το εξωτερικό των κυττάρων στον πυρήνα
Με την μοριακή ταξινόμηση φάνηκε ότι είναι διαφορετικός ο φαινότυπος των παιδιών από των ενηλίκων. BRAF αναστολείς έχουν δείξει αποτελέσματα σε μελανώματα, λευχαιμίες και γλοιώματα
Οικογενής υπερπρολακτιναιμία: Η αύξηση της προλακτίνης προκαλεί γαλακτόρροια και αμηνόρροια. Ερευνητές έχουν ανακαλύψει μία αδρανοποιητική μετάλλαξη του υποδοχέα της προλακτίνης που προκαλεί 5-8 φορές αύξηση της προλακτίνης στο αίμα-μία αλλαγή από ιστιδίνη σε αργινίνη στο σημείο 188 που προκαλεί μειωμένη ευαισθησία του υποδοχέα στην προλακτίνη. Ο αδρανής υποδοχέας της προλακτίνης δεν θα έπρεπε να επηρεάζει την υποφυσιακή γοναδική λειτουργία, όμως στα άτομα αυτά παρατηρήθηκε ολιγομηνόρροια. Επομένως χρειάζεται περισσότερη έρευνα
GH - αδενώματα: έχουν αργή ανάπτυξη παρά την παρουσία χαρακτηριστικών κακοήθειας (κυτταρολογικά) και την παραγωγή GH που ευνοεί τον πολλαπλασιασμό. Εκφράζουν p53 και p21 που είναι ογκοκατασταλτικά γονίδια και όμως οι όγκοι αυτοί έχουν σταθερή ανάπτυξη. Σε μελέτες έγινε διέγερση της έκφρασης του p53 με νουτλίνη και φάνηκε ότι η GH ήταν στόχος του p53 και αυξήθηκε η έκφραση GH από υποφυσιακά κύτταρα. Επιπλέον in vivo χορήγηση νουτλίνης προκάλεσε έκφραση GH στην υπόφυση αλλά και στους πνεύμονες και το ήπαρ. Φαίνεται ότι η αυξημένη έκφραση GH προστατεύει τα υποφυσιακά καρκινικά κύτταρα από απόπτωση και ότι υπάρχει ένας μοναδικός μηχανισμός παθογένεσης GH-αδενωμάτων που μετατρέπει τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό σε ενισχυμένη διαφοροποιημένη έκφραση GH (και ίσως εξηγεί την πάντα καλοήθη φύση αυτών των αδενωμάτων)

Δευτέρα 26 Ιανουαρίου 2015

Φόβος πάντα, φόβος παντού

Ευρώπη, 16ος αιώνας. Ο φόβος συνδεόταν με το σκοτάδι που άρχιζε έξω από την πόρτα της καλύβας και σκέπαζε τον κόσμο έξω
Όλα στο σκοτάδι, μπορούν να συμβούν. Ουδείς γνωρίζει τι θα συμβεί την επόμενη στιγμή. Η αβεβαιότητα είναι ο μέγας τροφοδότης του φόβου
Η εμπειρία του φόβου ενώνει με σκοτεινά δεσμά τους ανθρώπους. Ο άνθρωπος συρρικνώνεται. Κλείνεται σε κελλιά. Το "εγώ" γίνεται υπέρτατη αξία και ο "άλλος" θανάσιμη απειλή
Οι αποχρώσεις χάνονται. Ο άνθρωπος καταστρέφει για να μην καταστραφεί
Στην ιστορία της Δύσης κυριαρχούσαν για αιώνες οι "αυθόρμητοι φόβοι" των πλατιών στρωμάτων του πληθυσμού. Φόβοι που αφορούσαν τη φύση, τη νύχτα, τους βρυκόλακες, τα μάγια, τις επιδημίες, τους πολέμους, την πείνα κ.α.
Οι κατασκευασμένοι εκ των άνω φόβοι, οι "νοητικά επεξεργασμένοι φόβοι" όπως οι μάγισσες, οι αιρετικοί, οι ειδωλολάτρες, οι άπιστοι είναι απαραίτητοι για την συντήρηση μιάς δεδομένης τάξης πραγμάτων. Υποχείριο σε νοητικά επεξεργασμένους φόβους, ο εγκλωβισμένος άνθρωπος, ποτέ δεν έπαψε να έχει αφέντη τον φόβο. Ο φόβος παραλύει την σκέψη και παγώνει το συναίσθημα. Είναι φυλακή. Η αρπαγή της ελπίδας φτιάχνει μιά καταθλιπτική ζωή
Με το "μη μιλάς, υπάρχουν και χειρότερα" φυσικοποιείται η εξαθλίωση, η αποδοχή του ελάχιστου ως τρόπου ζωής. Όσο πιο φοβισμένος νιώθεις, τόσο πιο ανήμπορος και αβοήθητος γίνεσαι. Μόνος (προσωρινά) κερδισμένος, εκείνος που εμπορεύεται τον φόβο εκείνου που φοβάται
Κι όμως , σε πείσμα όλων των κυρίαρχων μηχανισμών, δεν φαίνεται μέχρι στιγμής, να έχει βρεθεί αποτελεσματικός τρόπος για να ξεριζωθεί από το φαντασιακό των ανθρώπων η ιδέα ότι ένας καλύτερος κόσμος είναι εφικτός

Πέμπτη 22 Ιανουαρίου 2015

Στο φως των "Πατατοφάγων"

"Οι πατατοφάγοι" λένε οι ειδικοί της ζωγραφικής, είναι ένας από τους καλύτερους-αν όχι ο καλύτερος πίνακας- του Βικέντιου βαν Γκόγκ. Ζωγραφισμένος τον Απρίλιο του 1885 στη Νουέντη της Ολλανδίας βρίσκεται σήμερα στο  μουσείο Βαν Γκογκ στο Άμστερνταμ. Τρία είναι τα στοιχεία στα οποία επικεντρώνεται , από ειδήμονες και μη, ο σχολιασμός των "Πατατοφάγων": τα χέρια τους, τα πρόσωπα τους και το φως της λάμπας
Το κοινωνικό και ηθικό στοιχείο του πίνακα το επισημαίνει και ο ίδιος ο ζωγράφος. Γράφει: "Θέλησα να αποδώσω σχολαστικά την ιδέα ότι αυτοί οι άνθρωποι, κάτω από τη λάμπα τους, τρώνε τις πατάτες με χέρια που τα βάζουν μέσα στo πιάτο και έχουν επίσης δουλέψει τη γη. Ο πίνακας μου εξυψώνει λοιπόν την χειρωνακτική εργασία και την τροφή που αυτοί οι ίδιοι κέρδισαν έτσι τίμια"
Στον πίνακα παρουσιάζεται η οικογένεια Groot της Νουέντης, η μόνη που επέτρεψε στον ζωγράφο, παράξενο ον "από αλλού", να μείνει στο σπιτικό της
Μιά γυναίκα σερβίρει καφέ, ένας άντρας κρατάει ένα φλυτζάνι έτοιμος να πιεί, οι άλλοι τεμαχίζουν τις πατάτες, τη μόνη τροφή που υπάρχει πάνω στο τραπέζι τους, έπειτα από μιά μέρα σκληρής και κουραστικής εργασίας. Το πρόσωπο τραχύ με χείλη πλατιά. Τα χέρια κακόσχημα και άγαρμπα από τη σκληρή δουλειά στα χωράφια. Μόνη η μικρή κόρη έχει στραμμένη την πλάτη, γιατί ίσως το παιδικό της πρόσωπο θα "αναιρούσε" την αγριότητα του πίνακα. Η λάμπα πετρελαίου φωτίζει, αλλά και τονίζει τις σκιάσεις, κάνοντας τα αποκαμωμένα πρόσωπα πιο εκφραστικά. Το λιγοστό αλλά γλυκό κίτρινο φως δίνει μιά αίσθηση ελπίδας
Μπορούν να ελπίζουν οι "Πατατοφάγοι" της ολλανδικής υπαίθρου του 19ου αιώνα
Γιατί να μην ελπίζουμε κι εμείς εδώ κάτω. Στη ρημαγμένη αλλά πάντα φωτεινή Ελλάδα!

Οστεοπόρωση και διατροφή (2)

Διατροφή και οστική απώλεια
Ασβέστιο
Η πρόσληψη ασβεστίου σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες μειώνεται σε 600-900/mg/ημέρα. Από έρευνα έχει βρεθεί ότι και σε νεαρές γυναίκες 11-23 ετών η πρόσληψη είναι ανεπαρκής. Σε γυναίκες που έχουν επιτύχει την μέγιστη οστική τους μάζα η αυξημένη πρόσληψη ασβεστίου σημαίνει αμελητέα απώλεια οστού 0,014% ετησίως, ενώ γυναίκες που δεν καταναλώνουν γαλακτοκομικά χάνουν 1% ετησίως. Μελέτες σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες δείχνουν ότι η υποκατάσταση με ασβέστιο δεν είναι αρκετή από μόνη της να μειώσει την πιθανότητα κατάγματος, χρειάζεται επιπλέον συμπλήρωμα βιταμίνης D. Μια μετα-ανάλυση έδειξε ότι συμπληρώματα ασβεστίου, και κυρίως όταν χορηγούνται χωρίς βιταμίνη D μπορεί να σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο εμφράγματος του μυοκαρδίου (ειδικά σε άτομα με υψηλή πρόσληψη). Ωστόσο αυξημένος κίνδυνος δεν παρατηρήθηκε όταν πηγή του ασβεστίου ήταν η διατροφή. Επομένως τα τρόφιμα είναι η προτιμότερη μορφή
Σε άλλες μελέτες δεν έχει φανεί αύξηση καρδιαγγειακού κινδύνου
Η ισορροπημένη διατροφική πρόσληψη είναι το πρώτο βήμα για την αποτελεσματική πρόληψη της οστεοπόρωσης. Σε γυναίκες άνω των 50 ετών προτείνεται ημερήσια πρόσληψη 1000 mgr/ημέρα
Πρωτείνες
Επαρκής πρόσληψη θεωρείται το 0.8-1.5 g/kg βάρος σώματος/ημέρα. Σε ηλικιωμένα άτομα με οστεοπόρωση με πρόσληψη 0.8 g/kg βάρος σώματος/ημέρα ή το 24% της συνολικής ημερήσιας πρόσληψης ενέργειας φαίνεται ότι έχουμε υψηλότερο BMD, μειωμένο ρυθμό οστικής απώλειας και μειωμένο κίνδυνο κατάγματος. Σε μελέτη τα χαμηλά επίπεδα IGF-I συνδέθηκαν με αυξημένο κίνδυνο οστεοπορωτικού κατάγματος σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες ανεξάρτητα από το BMD. Σε ηλικιωμένα άτομα η πρόσληψη πρωτείνης είναι περιορισμένη. Σε ορισμένες μελέτες χορηγήθηκε συμπλήρωμα πρωτείνης 20γρ/ημέρα
Γαλακτοκομικά
Τα γαλακτοκομικά προϊόντα και κυρίως τα εμπλουτισμένα με ασβέστιο και βιατμίνη D παρέχουν τουλάχιστον το 40% της ημερήσιας ανάγκης σε ασβέστιο ανά μερίδα (400 mg) .Περίπου 400 mg ασβεστίου μπορούν να ληφθούν με 200 ml γάλα, 180 γρ γιαούρτι ή 30 γρ σκληρό τυρί. Την ίδια ποσότητα δίνουν 24 μερίδες πράσινων λαχανικών ή 48 μερίδες ολικής άλεσης δημητριακών. Ένα λίτρο γάλα περιέχει 32-35 γρ πρωτείνης . Άρα τα γαλακτοκομικά περιέχουν το 52-65% της συνιστώμενης ημερήσιας δόσης σε ασβέστιο και το 20-28% σε πρωτείνη. Από μελέτες έχει φανεί ότι για την υγεία των οστών είναι σημαντική η κατανάλωση γαλακτοκομικού μετά την άσκηση. Σε γυναίκες που καταναλώνουν γάλα ή γιαούρτι εμπλουτισμένο με ασβέστιο και βιταμίνη D έχει βρεθεί αύξηση IGF-1, μείωση PTH και μείωση δεικτών οστικού καταβολισμού. Όμως δεν υπάρχουν μεγάλες μελέτες που να συσχετίζουν τα γαλακτοκομικά με τον κίνδυνο κατάγματος. Στην μελέτη Framingham πρόσφατα έχει αναφερθεί προστατευτική δράση των γαλακτοκομικών στα κατάγματα ισχύου. Θα πρέπει να γίνουν περισσότερες μελέτες
Πρακτικά σημεία
Επαρκής πρόσληψη ασβεστίου και πρωτείνης για σωστή οστική μάζα και μείωση της απώλειας με την ηλικία
Σε ενήλικες συστήνεται λήψη 1000 mg/ημέρα ασβεστίου και 1.0-1.2 g/kg βάρους σώματος πρωτείνη

Τετάρτη 21 Ιανουαρίου 2015

Οστεοπόρωση και διατροφή (1)

Η συχνότητα εμφάνισης καταγμάτων αυξάνεται μετά την 7η 10ετία της ζωής. Η αντοχή του σκελετού εξαρτάται από διάφορα ποσοτικά χαρακτηριστικά (οστική πυκνότητα, turnover, γεωμετρία, αρχιτεκτονική) που μετατρέπονται με τον χρόνο κάτω από την επίδραση γενετικών, ορμονικών, διατροφικών, φυσικών και τοξικών παραγόντων . Οι γενετικοί παράγοντες είναι οι πιο σημαντικοί και αντιπροσωπεύουν το 70% των μεταβολών. Η μέγιστη οστική μάζα (peak bone mass ) είναι σημαντικός καθοριστικός παράγοντας για τον κίνδυνο καταγμάτων αργότερα στη ζωή. Η γενετική επίδραση είναι ανιχνεύσιμη νωρίς στην εφηβεία. Η διατροφή μπορεί να επηρεάσει την γενετική δυναμική από νωρίς, ακόμα και από την ενδομήτρια ζωή. Οι παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη των οστών εμπλέκονται και στην διατήρηση της υγείας των οστών στην ενήλικη ζωή
Διατροφή και ανάπτυξη οστών
Η μέγιστη οστική μάζα συμπληρώνεται στο τέλος της 2ης 10ετίας της ζωής. Υπάρχει διαφορά μεταξύ των δύο φύλων που αναπτύσεται σταδιακά στη διάρκεια της εφηβείας. Μείωση οστικής μάζας προκύπτει σε φάσεις σοβαρού υποσιτισμού (anorexia nervosa). Εκτός από τα οιστρογόνα, και την ανεπάρκεια ασβεστίου και η χαμηλή πρόσληψη πρωτείνης πιθανώς συμβάλλει στην μείωση οστικής μάζας. Η καθυστερημένη εμμηναρχή είναι παράγοντας κινδύνου, καθώς και η δυσλειτουργία του υποθαλάμου σε άτομα που ασκούνται εντατικά
Ασβέστιο
Η αυξημένη πρόσληψη σημαίνει αυξημένη οστική μάζα (φαίνεται ότι μειώνεται ο ρυθμός οστικής ανακατασκευής). Αύξηση κατά 10% της μέγιστης οστικής μάζας σημαίνει μείωση του κινδύνου για οστεοπορωτικό κάταγμα κατά 50%-ισοδύναμο με καθυστέρηση εμμηνόπαυσης κατά 13 χρόνια. Η επίδραση του ασβεστίου ποικίλλει στα διαφορετικά σημεία του σκελετού. Η ημερήσια πρόσληψη ορίζεται από 600-800 μέχρι 1000-1300 mg/ημέρα. Η επίδραση του ασβεστίου συνεχίζεται τουλάχιστον επί 18 μήνες μετά την διακοπή του
Πρωτείνες
Το ασβέσιο και οι πρωτείνες είναι ανεξάρτητες μεταβλητές στην απόκτηση οστικής μάζας. Βρέθηκε σχέση της οστικής μάζας στη οσφύ και της πρόσληψης πρωτεινών κυρίως πριν την εφηβεία. Η πρόσληψη πρωτεϊνών φαίνεται ότι αντιπροσωπεύει το 3-4% των οστικών μεταβολών. Η πρόσληψη που προτείνεται είναι 0.99-2 g / kg σωματικού βάρους στην πρόεφηβεία και 0.95-1.5 g / kg στην εφηβεία. Με παράλληλη άσκηση η επίδραση αυξάνεται
Γαλακτοκομικά
1 λίτρο γάλα, εκτός από ασβέστιο, φωσφόρο, θερμίδες και βιταμίνες περιέχει 32-35 γρ πρωτείνη, κυρίως καζείνη. Τα γαλακτοκομικά προϊόντα επηρεάζουν την οστική μάζα, αλλά επίσης την ανάπτυξη των οστών και του περιόστεου. Επίσης η κατανάλωση γάλακτος στην ηλικά των 5-17 ετών φαίνεται ότι επηρεάζει το ύψος σε εφήβους 12-18 ετών. Σε μελέτες βρέθηκε αύξηση επιπέδων IGF-I (17%) στην ομάδα που κατανάλωσε γάλα. Ο IGF-I είναι σημαντικός παράγοντας για την κατά μήκος αύξηση των οστών δρώντας στους χόνδρους και διαγείροντας την μεταφορά ανόργανων φωσφορικών στους οστεοβλάστες. Στα νεφρικά σωληνάρια αυξάνει την επαναρρόφηση των φωσφορικών αλάτων και διαγείρει την σύνθεση καλσιτριόλης. Επηρεάζει έμμεσα τα επίπεδα ασβεστίου και φωσφόρου στον ορρό. Η παραγωγή του από τα οστεογενετικά κύτταρα επηρεάζεται από αμινοξέα όπως η αργινίνη και οι πρωτείνες στη διατροφή. Η ηπατική παραγωγή του αυξάνεται από την τρυπτοφάνη και την φαινυλαλανίνη (άφθονα στο τυρί). Μειωμένα επίπεδα βρίσκονται σε καταστάσεις υποθρεψίας (anorexia nervosa, κοιλιοκάκη). Η αυξημένη πρόσληψη πρωτείνης αποτρέπει την μείωση  IGF-I

Δευτέρα 19 Ιανουαρίου 2015

Της Νεφέλης

Το τραγούδι των ξωτικών
 
Ω!

Η ημέρα έφυγε
Τ' αστέρια λάμπουν
Τα φύλλα είναι ακίνητα
Το φεγγάρι λευκό
Γελάστε στη δυστυχία
Γελάστε στους εχθρούς

Ο άνεμος ειν' απαλός
Το ποτάμι βαθύ
Τα δένδρα ψηλά
Τα πουλιά κοιμούνται
Γελάστε στον εχθρό
Γελάστε στον πόνο
Έφτασε η ώρα να θεριστεί η χαρά  

Παρασκευή 16 Ιανουαρίου 2015

Η επιστροφή του ιππότη με τη σκουριασμένη πανοπλία

"Καλή σου μέρα αγαπημένε μου" είπε στον Ιππότη η Τζούλετ, "πάω στη δουλειά"
"Δουλειά;" επανέλαβε ο Ιππότης που δεν καταλάβαινε τίποτα
"Ναι" αποκρίθηκε η Τζούλιετ. "Όταν εσύ έφυγες, άρχισα να υφαίνω χαλιά και να πίνω κρασί για να περνάει η ώρα. Στα τρία χρόνια πάνω, πιο πολύ έπινα παρά ύφαινα. Στο τέλος, αναγκάστηκα να ψάξω κάτι άλλο για να απασχολούμαι"
Ο Ιππότης ανακάθισε στο κρεβάτι και τη ρώτησε όλο περιέργεια
"Τι κάνεις δηλαδη;"
"Αναστυλώσεις κάστρων."
"Τι; τι;"
"Αναστηλώσεις κάστρων. Είναι όλα λάθος σχεδιασμένα. Τα δωμάτια είναι πολύ μεγάλα, στους διαδρόμους κυκλοφορούν ελεύθερα ρεύματα, οι πέτρινοι τοίχοι είναι παγωμένοι"
"Και ... σε πληρώνουν για να το κάνεις αυτό;"
Η Τζούλιετ χαμογέλασε πανευτυχής:
"Και πολύ καλά μάλιστα. Κάνω τα δωμάτια τους να είναι πιο ζεστά και βολικά. Έχω γίνει διάσημη στο να φτιάχνω κάστρα-φωλίτσες"
Τον κοίταξε ερωτηματικά
"Δεν σε πειράζει που εργάζομαι, ε;;"
Ο Ιππότης ακίνητος στο προαύλιο και με συγκεχυμένα αισθήματα, έμεινε να την κοιτάζει που ξεμάκραινε

Πέμπτη 15 Ιανουαρίου 2015

Παρακολούθηση θεραπείας οστεοπόρωσης

Η οστεοπόρωση είναι μέγιστο πρόβλημα υγείας. Ορίζεται ως χαμηλή οστική μάζα και διαταραχή της αρχιτεκτονικής του οστού με αποτέλεσμα αυξημένη ευθραυστότητα και αυξημένο κίνδυνο κατάγματος. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας όρισε ως διαγνωστικό κριτήριο μία μέτρηση οστικής μάζας  (BMD) ίση ή μεγαλύτερη από δύο standard deviations κάτω από το όριο αναφοράς νεαρών γυναικών (T-score). Υπάρχει μεγάλος αριθμός φαρμάκων για θεραπεία με αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα. Ο στόχος της φαρμακευτικής αγωγής είναι να μειωθεί ο κίνδυνος κατάγματος αυξάνοντας την αντοχή του οστού
Παρακολούθηση θεραπείας
Στην κλινική πράξη χρησιμοποιούνται η Dual X-ray Absorptiometry (DXA) και οι δείκτες οστικού μεταβολισμού (Bone Turnover Markers-BTMs). Υπάρχει επίσης το ποσοτικό ΥΗΓ περιφερικών σκελετικών σημείων αλλά δεν φαίνεταο κλινικά χρήσιμο εργαλείο για παρακολούθηση θεραπείας. Η ποσοτική υπολογιστική τομογραφία (QCT) είναι πιο ακριβή και εκθέτει τον ασθενή σε περισσότερη ακτινοβολία
Οστική πυκνότητα με DXA
Μετρήσεις BMD μπορούν να αξιολογήσουν την ανταπόκριση στη θεραπεία βρίσκοντας αύξηση σταθερότητας και πυκνότητας του οστού. Σε απώλεια οστικής πυκνότητας χρειάζεται επανα/αξιολόγηση της θεραπείας ή έρευνα για δευτεροπαθή αιτία. Τυπικά η επανάληψη της μέτρησης γίνεται μετά έτος, και στη συνέχεια σε μεγαλύτερα διαστήματα εφ' όσον υπάρχει καλό θεραπευτικό αποτέλεσμα. Η ακριβής ανίχνευση των μεταβολών της οστικής πυκνότητας προϋποθέτει ότι η αλλαγή είναι μεγαλύτερη από το σφάλμα στην ακρίβεια της μέτρησης. Καλό θα ήταν η μέτρηση να γίνεται στο ίδιο μηχάνημα
Κλινικά
Αν και η αύξηση του BMD ποικίλλει ανάλογα με την φαρμακευτική ουσία φαίνεται ότι η μείωση στον κίνδυνο σπονδυλικών καταγμάτων είναι παρόμοια (στις έρευνες που έχουν γίνει κυρίως με αντι/απορροφητικά φάρμακα). Ο κίνδυνος κατάγματος μειώνεται σύντομα μετά την έναρξη της αγωγής και μελέτες δείχνουν ότι μπορεί να μειωθεί ακόμα και χωρίς βελτίωση του BMD
Σε μελέτες που έγιναν σε θεραπεία με strontium ranelate φάνηκε ισχυρή σχέση καταγμάτων και BMD ισχύου, αλλά όχι σπονδυλικών καταγμάτων. Επομένως η χρήση του BMD για παρακολούθηση θεραπείας οστεοπόρωσης θα πρέπει να είναι εξαρτώμενη από το φάρμακο. Η τυπική αλλαγή του BMD σαν απάντηση στη θεραπεία είναι μικρότερη από 2-5% ανά έτος (maximum 3% σε 3-6 μήνες)
BTMs
Στις περισσότερες θεραπείες οστεοπόρωσης μειώνονται τα BTMs κατά 30-200% σε 3-6 μήνες. Όμως η χρήση τους στην κλινική πράξη έχει προβλήματα (περιορίζεται από την μεταβλητότητα τους). Εξαρτάται η μέτρηση από την ώρα της ημέρας (κιρκάδιος ρυθμός), την κατάσταση νηστείας, την άσκηση και από παράγοντες μη τροποποιήσιμους όπως η ηλικία, το φύλο, η εμμηνόπαυση, κατάγματα, εγκυμοσύνη, γαλουχία, ακινησία και νοσήματα θυρεοειδούς, ήπατος, νεφρών, ΣΔ, φάρμακα (γλυκοκορτικοειδή, αντιεπιληπτικά, ηπαρίνη). Οι μετρήσεις για το ίδιο άτομο πρέπει να γίνονται στο ίδιο εργαστήριο
Κλινικά
Αλλαγές στα BTMs συνδέονται με αλλαγές στο BMD και με αντι/απορροφητικά και με τα αναβολικά φάρμακα. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι όσο μεγαλύτερη η μείωση στα BTMs τόσο μεγαλύτερη η μείωση στην πιθανότητα κατάγματος αλλά είναι επίσης εξαρτώμενη από το φάρμακο που χορηγείται
Ορισμένα σημεία χρήζουν περαιτέρω συζήτησης
Είναι φτωχή η συμμόρφωση. Αρκετοί ασθενείς διακόπτουν την αγωγή. Οι τακτικές μετρήσεις οστικής πυκνότητας δεν διασφαλίζουν ότι ο ασθενής θα παραμείνει στην αγωγή. Σε ασθενείς που δεν έχουν βελτίωση με την αγωγή δεν υπάρχει απόδειξη ότι αλλαγή αγωγής θα βοηθήσει. Επί του παρόντος δεν υπάρχουν ευρέως αποδεκτές κατευθυντήριες οδηγίες για την παρακολούθηση των αντι/οστεοπορωτικών φαρμάκων

Τρίτη 13 Ιανουαρίου 2015

Η ιδεατή εικόνα

...Όσο καιρό η ιδεατή εικόνα παραμένει πραγματική και άθικτη μπορεί να αισθάνεται σπουδαίος, ανώτερος, ισορροπημένος, όσο κι αν η φύση των αισθημάτων αυτών είναι φανταστική
Μπορεί να θεωρεί ότι δικαιούται να έχει όλων των ειδών τις απαιτήσεις και αξιώσεις και να ενεργεί με βάση την υποτιθέμενη ανωτερότητα του. Αν όμως αφήσει να υπονομευτεί η εικόνα του αυτή, απειλείται άμεσα με το να αντιμετωπίσει όλες τις αδυναμίες του, χωρίς πια να έχει δικαίωμα να εγείρει αξιώσεις, με μιά προσωπικότητα σχετικά ασήμαντη, ή ακόμα και περιφρονημένη στα ίδια του τα μάτια. Κι ακόμα τρομερώτερο, βρίσκεται αντιμέτωπος με τις συγκρούσεις του
Είναι αλήθεια ότι αυτό μπορεί να του δώσει μια ευκαιρία να γίνει καλύτερος. Αυτό όμως είναι ένα ευαγγέλιο που δεν σημαίνει τίποτα γι αυτόν. Αποτελεί πήδημα μέσα στο σκοτάδι που τον τρομάζει
Η αξία είναι υποκειμενική και έχει σοβαρά μειονεκτήματα. Όλο αυτό το οικοδόμημα της εικόνας είναι εξαιρετικά εύθραυστο, με πολλά πλασματικά  στοιχεία. Μοιάζει με σπίτι γεμάτο θησαυρούς, φορτωμένο όμως με δυναμίτη. Κάθε αντίρρηση ή κριτική από τους άλλους, κάθε επίγνωση αποτυχίας να ανταποκριθεί στην ιδεατή εικόνα, κάθε πραγματική αυτογνωσία, μπορεί να δημιουργήσει κίνδυνο έκρηξης και κατάρρευσης. Πρέπει να περιορίζει τη ζωή του. Πρέπει να αποφεύγει καταστάσεις όπου δεν θαυμάζεται ή δεν αναγνωρίζεται. Αποστρέφεται κάθε είδους προσπάθεια. Μεγαλώνει το χάσμα από τον γνήσιο εαυτό του ακόμα περισσότερο
Το άτομο δημιουργεί μιά ιδεατή εικόνα για τον εαυτό του , γιατί δεν μπορεί να τον ανέχεται όπως είναι στην πραγματικότητα. Δεν μπορεί να διδαχθεί από τα σφάλματα του γιατί δεν τα αντιλαμβάνεται. Παρ' όλους τους ισχυρισμούς του περί του αντιθέτου, στην πραγματικότητα είναι καταδικασμένο να μην αναπτυχθεί
Αξίζει τον κόπο να διατηρηθεί αυτή η εικόνα;;
Η ιδεατή εικόνα θα εγκαταληφθεί μόνο όταν υποχωρήσουν σημαντικά οι ανάγκες που την έχουν δημιουργήσει

Δευτέρα 12 Ιανουαρίου 2015

Νόσος Paget: κατευθυντήριες οδηγίες

Διάγνωση
Απεικόνιση: Σε ασθενείς ύποπτους για νόσο προτείνεται ακτινογραφία των ύποπτων περιοχών του σκελετού. Αν ο ασθενής διαγνωσθεί με νόσο προτείνεται scan οστών για να προσδιοριστεί η έκταση της νόσου και να εντοπιστούν πιθανά ασυμπτωματικά σημεία
Βιοχημεία: Μετά την ακτινολογική διάγνωση της νόσου η βιοχημική αξιολόγηση γίνεται με την μέτρηση αλκαλικής φωσφατάσης (ALP) ή με τους δείκτες σχηματισμού οστών. Παρακολουθούμε δείκτες σχηματισμού ή απορρόφησης οστών και ηπατική λειτουργία για να εκτιμήσουμε την ανταπόκριση στη θεραπεία ή για να παρακολουθήσουμε την εξέλιξη της νόσου σε ασθενείς χωρίς αγωγή
Θεραπεία
Ενδείξεις: Προτείνεται θεραπεία με διφωσφονικό για τους περισσότερους ασθενείς με ενεργή νόσο Paget που κινδυνεύουν από επιπλοκές. Η θεραπεία εκλογής είναι 5-mg  iv ζολενδρονάτη
Εκτίμηση ανταπόκρισης στη θεραπεία: Μέτρηση δεικτών οστικής απορρόφησης λίγο πριν και αμέσως μετά τη θεραπεία. Σε ασθενείς με οστεολυτικές αλλοιώσεις προτείνεται επανάληψη της ακτινογραφίας ένα χρόνο μετά την ακτινολογική διάγνωση. Επόμενες απεικονίσεις γίνονται με βάση τους βιοχημικούς δείκτες και την παρουσία πόνου
Διατήρηση ύφεσης
Για να μεγιστοποιηθεί η διάρκεια της ύφεσης οι δείκτες οστικού μεταβολισμού θα πρέπει να μειωθούν κάτω από τον μέσο όρο των τιμών αναφοράς. Σε ασθενείς με αυξημένο οστικό μεταβολισμό ο βιοχημικός έλεγχος είναι πιο αντικειμενικός δείκτης υποτροπής
Μονο-οστική νόσος Paget
Για να αξιολογήσουμε τη δραστηριότητα της νόσου παρακολουθούμε amino-terminal propeptide of type 1 collagen (P1NP) ή bone-specific ALP (BSAP) και βC-terminal propeptide of type 1 collagen (βCTx) ή N-terminal propeptide of type 1 collagen (NTx). Αν αυτά είναι φυσιολογικά η δραστηριότητα της νόσου αποδεικνύεται με σπινθηρογράφημα
Διαχείρηση επιπλοκών
Απώλεια ακοής: Τα διφωσφονικά αποτρέπουν την επιδείνωση
Οστεοαρθρίτιδα: Αναλγητικά σαν συμπληρωματική θεραπεία για τον πόνο από την φθορά των χόνδρων. Σε ασθενείς με σοβαρή οστεοαρθρίτιδα προτείνονται διφωσφονικά πριν από την χειρουργική αντικατάσταση της άρθρωσης καθώς και σε ασθενείς που υποβάλλονται σε οστεοτομή
Παράλυση
Σε περίπτωση παραπληγίας λόγω βάβης στην σπονδυλική στήλη προτείνεται διφωσφονικό και αν υπάρχει σοβαρή δομική βλάβη νευροχειρουργική αντιμετώπιση
Νεοπλασία
Ασθενείς με οστεοσάρκωμα ή όγκο γιγάντιων κυττάρων αντιμετωπίζονται χειρουργικά. Πριν την επέμβαση θεραπεία με διφωσφονικό για να μειωθεί η αιμορραγία από γειτονικά νοσούντα σημεία
Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια: Θεραπεία με διφωσφονικά και αντιμετώπιση της ανεπάρκειας

Παρασκευή 9 Ιανουαρίου 2015

Φαρμακολογία, φυσιολογία και μηχανισμός δράσης των αναστολέων διπεπτίδυλο-πεπτιδάσης -4 (DPP-4)-4

Ο ρόλος των DPP4 στην ενδοκρινολογική παθοφυσιολογία
Λιπώδης ιστός
Το DPP4 εκφράζεται και σε σπλαχνικό και σε υποδόριο λίπος. Αυξημένη έκφραση συνδέεται με μείωση στην ανοχή γλυκόζης, αυξημένο ΒΜΙ, και αυξημένη HbA1c. Σε ινσουλινο/ανθεκτικούς παχύσαρκους ασθενείς παρατηρήθηκε θετική συσχέτιση αυξημένων επιπέδων DPP4 και υπερτροφίας λιποκυττάρων, διείσδυσης μακροφάγων και αντίστασης στην ινσουλίνη. Δενδριτικά κύτταρα και  μακροφάγα που βρίσκονται στον σπλαχνικό λιπώδη ιστό εκφράζουν DPP4 και η έκφραση αυξάνεται σε παχυσαρκία και φλεγμονή. Παραμένει ασαφές αν συμμετέχει το DPP4 στην επέκταση και δυσλειτουργία του λιπώδους ιστού
Αρκετά DPP4 υποστρώματα όπως BNP , το GLP-1, και οξυντομοντουλίνη φαίνεται ότι αυξάνουν την κατανάλωση VO2 και την θερμογέννεση στον φαιό λιπώδη ιστό. Πολλά DPP4 υποστρώματα
όπως ΝΡΥ, ΡΥΥ, enterostatin, GLP-1, και GLP-2 ρυθμίζουν την πρόσληψη τροφής. Ο μηχανισμός άγνωστος. Τα ουδέτερα αποτελέσματα στο βάρος των DPP4 αναστολέων μπορεί να δείχνουν ότι η μέτρια αύξηση toy intact GLP-1 δεν αρκεί για τον έλεγχο του κορεσμού
Καρδιαγγειακό σύστημα 
Εκφράζεται στο αγγειακό ενδοθήλιο και στα φλεβικά τριχοειδή. Έχει ανιχνευθεί σε ινοβλάστες 
Πειραματόζωα που δεν εκφράζουν  DPP4 έχουν καρδιοπροστατευτικό φαινότυπο. Μόνο το GLP-1 και SDF-1 (Stromal cell-derived factor-1 ) έχουν χαρακτηριστεί ως πιθανά υποψήφια μόρια μέσω των οποίων το DPP4 ασκεί καρδιοπροστασία. Φαίνεται ότι το DPP4 αυξάνει τα κυκλοφορούντα βλαστικά κύτταρα καθώς και τα προγεννητικά ενδοθηλιακά κύτταρα
Σε μελέτη καρδιαγγειακής ασφάλειας με αναστολείς DPP4 δεν φάνηκε μείωση καρδιαγγειακών συμβαμάτων. Στη μελέτη SAVOR αναφέρθηκε μικρή αλλά σημαντική αύξηση του ποσοστού νοσηλείας λόγω καρδιακής ανεπάρκειας σε ασθενείς που έλαβαν σαξαγλιπτίνη. Έγινε μελέτη με βιλνταγλιπτίνη σε ασθενείς με ΣΔ 2 και καρδιακή ανεπάρκεια. Δεν υπήρχαν διαφορές στη λειτουργία της αρ. κοιλίας αλλά αναφέρθηκε μια μικρή αύξηση στον τελο/διαστολικό όγκο αρ. κοιλίας σε ασθενείς σε βιλνταγλιπτίνη. Επομένως τα τρέχοντα δεδομένα των κλινικών δοκιμών σε ασθενείς με εγκατεστημένη καρδιαγγειακή νόσο δεν υποστηρίζουν ότι οι αναστολείς DPP4 είναι καρδιοπροστατευτικοί. Σε κάποιες προκλινικές μελέτες οι DPP4 μειώνουν την αρ. πίεση με απ' ευθείας αγγειοδιασταλτική δράση και προκαλούν νατριούρηση. Ο μηχανισμός δεν είναι γνωστός
Εντερική έκκριση λιποπρωτείνης
Το DPP4 εκφράζεται ευρέως στα κύτταρα του εντέρου και στο ενδοθήλιο των αγγείων και λεμφαγγείων του λεπτού εντέρου. Τα επίπεδα είναι χαμηλότερα στο παχύ. Θεραπεία με πειραματόζωα με σιταγλιπτίνη ελαττώνει τα τριγλυκερίδια. Σε ανθρώπους έχει φανεί μείωση μεταγευματικά της apoB, των τριγλυκεριδίων και των ελεύθερων λιπαρών οξέων
Αυτοανοσία και φλεγμονή 
Έχουν αναφερθεί διαφορές σε υποπληθυσμούς λεμφοκυττάρων στον σπλήνα και το περιφερικό αίμα 
Επίσης σημαντική μείωση στην IL-4 και αύξηση στην IL-10 και την ιντερφερόνη . Φαίνεται ότι το DPP4 είναι απαραίτητο για την αύξηση και ωρίμανση των CD4, ΝΚ και ΝΚΤ κυττάρων. Σε μελέτες με DPP4 αναστολείς δείχνουν καθυστέρηση ΣΔ, μείωση φλεγμονής στα νησίδια, αύξηση αριθμού ρυθμιστικών Τ-κυττάρων και βελτίωση της επιβίωσης σε μεταμοσχευμένα νησίδια. Πολλές από τις δράσεις αυτές είναι ανεξάρτητες από την καταλυτική του δραστηριότητα
Ήπαρ
Σε θεραπεία με αναστολείς μειώνεται η στεάτωση, η ίνωση και η ηπατική φλεγμονή. Σε πειραματόζωα  μειώνονται τα τριγλυκερίδια (ηπατικά και κυκλοφορίας) και οι μοριακοί δείκτες προφλεγμονωδών κυτοκινών IL-6, TNF , plasminogen activator inhibitor-1, connective tissue growth factor, και and TGF. Φαίνεται ότι οι δράσεις αυτές γίνονται μέσω GLP-1 στα ηπατοκύτταρα. Εάν αυτά τα αποτελέσματα είναι δευτερεύοντα ή ανεξάρτητα από την ρύθμιση της γλυκόζης δεν είναι γνωστό
Νεφροί
Έχει εντοπιστεί DPP4 στα εγγύς σωληνάρια και στο τριχοειδές ενδοθήλιο των σπειραμάτων. Πολλές μελέτες δείχνουν νεφροπροστατευτική δράση των αναστολέων σε πειραματική νεφρική φλεγμονή, με μείωση στην έκκριση αλβουμίνης, μείωση δεικτών φλεγμονής και μειωμένο οξειδωτικό stress. Σε μελέτη με σιταγλιπτίνη φάνηκε βελτίωση στη νεφρική ροή αίματος και μείωση αρ. πίεσης σε πειραματόζωα και σε ασθενείς με ΣΔ 2 και θεραπεία με αναστολείς μείωση της αλβουμινουρίας
Οστά
Αρκετά υποστρώματα του DPP4 όπως GIP, GLP-1, PYY, ΝΡΥ, και GLP-2 ρυθμίζουν τον σχηματισμό και την απορρόφηση οστού σε πειραματόζωα και στις μελέτες αυτές σε θεραπέια με σιταγλιπτίνη φάνηκε αύξηση εναπόθεσης ασβεστίου στα οστά. Σε διαβητικούς ασθενείς σε θεραπεία με αναστολείς φάνηκε μέτρια μείωση των δεικτών οστικού μεταβολισμού, ωστόσο τα διαθέσιμα δεδομένα δεν είναι αρκετά για σαφή συμπεράσματα όσον αφορά την οστική πυκνότητα ή το ποσοστό καταγμάτων
Επομένως
Από το 2006 εκατομμύρια ασθενείς με ΣΔ έχουν πάρει αγωγή με αναστολείς DPP4. Παρά τις άπειρες δράσεις και τα πολλά υποστρώματα για δράση, είνα φάρμακα καλά ανεκτά και χωρίς σημαντικές παρενέργειες. Η πρόσφατη αναφορά αυξημένων ποσοστών νοσηλείας για καρδιακή ανεπάρκεια σε ασθενείς με σαξαγλιπτίνη μένει να διερευνηθεί. Παρά την δυνητική σημασία των DPP4 για διάσπαση υποστρωμάτων στόχων, πολλά υποθετικά DPP4 υποστρώματα δισπώνται και από πολλά άλλα ένζυμα σε σχέση πάντα με την νεφρική και ηπατική λειτουργία. Η ταυτοποίηση του κυρίαρχου ρόλου του  DPP4 μένει να αποδειχθεί. Χρησιμοποιούνται νέες μέθοδοι (chromatography-mass spectrometry) για την αποκρυπτογράφηση των μηχανισμών και τα βασικά υποστρώματα για την δράση των αναστολέων σε ζώα και ανθρώπους

Τετάρτη 7 Ιανουαρίου 2015

Auguste Corteau

Θάνατος η γλουτένη που στοιβάζει
το ξύγκι απ' των γιορτών τα αποφάγια.
Θάνατος η νοικοκυρά που βάζει
αλάτι που δεν είναι απ' τα Ιμαλάια.
Θάνατος το σπαγγέτι που δεν είναι
από ολικής αλέσεως αλεύρι.
Θάνατος αι αναρίθμηται τοξίναι
που μόνο ο διαιτολόγος σου τις ξεύρει.
Θάνατος ο αδηφάγος που διπλώνει
της πίτσας το κομμάτι σαν τον βόα.
Θάνατος τα κοψίδια στο μπαλκόνι
κι ό,τι δεν περιέχει ωμή κινόα.
Βάσις, φρουρά, απ' τον θόρυβο τα παίζεις.
Την Κυριακή θα φάμε και την μπάντα.
Με πήραν για τα χρέη της τραπέζης.
Τους είπα: "Να 'ναι οι μέρες σας σαράντα."
Περπατώντας αργά μπρος στα σαλάμια
του LIDL, του Άλφα-Βήτα, του Μασούτη,
νιώθεις σαν πλοίο. Από βδομάδα, μπάμια,
γιατί είναι σαν ντονέρ κάθε μου μπούτι.
Τουλάχιστον, αν μες σε τόσα βόδια
τα τίναζε κανείς από τη μάσα,
πατώντας με τα χέρια και τα πόδια
θα σπρώχναμε όλοι για να μπει στην κάσα.

Δευτέρα 5 Ιανουαρίου 2015

Από την Ευγενία

"Πως γίνεται
οι άλλοι να ορίζουν
λίγο-λίγο τη μοίρα μας
να μας την επιβάλλουν
κι εμείς να το δεχόμαστε;
Πως γίνεται μ' ελάχιστα νήματα
κάποιων δικών μας στιγμών
να μας υφαίνουν ολόκληρο τον χρόνο μας,
τραχύ και σκοτεινόν
ριγμένον σαν καλύπτρα
απ' το κεφάλι ως τα πόδια μας;"
                                   ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ
                                      (Ορέστης 1966)