Όλγα Δεβετζάκη - Ενδοκρινολόγος
Αναστασίου Ζίννη, 9, Αθήνα, Αττική, 11741
Phone: 210-9239440 URL of Map

Πέμπτη 30 Νοεμβρίου 2023

Οστεοπόρωση - Θεραπεία

 Ο θεμελιώδης στόχος της θεραπείας είναι η πρόληψη των καταγμάτων σε γυναίκες υψηλού κινδύνου πριν από το πρώτο τους κάταγμα (πρωτογενής πρόληψη) ή πριν από ένα επόμενο κάταγμα (δευτερογενής πρόληψη). Οι τροποποιήσεις του τρόπου ζωής ισχύουν για όλους αυτούς τους ασθενείς. Οι φαρμακολογικές παρεμβάσεις απευθύνονται σε γυναίκες υψηλού κινδύνου για κατάγματα. Τα κατώφλια παρέμβασης ποικίλλουν σύμφωνα με διαφορετικές κατευθυντήριες γραμμές , αλλά πολλές κατευθυντήριες οδηγίες συνιστούν τη θεραπεία γυναικών που έχουν κατάγματα ευθραυστότητας του ισχίου ή της σπονδυλικής στήλης, ανεξάρτητα από την οστική πυκνότητα. Εκείνοι με βαθμολογία T −2,5 ή λιγότερο στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης, στο ολικό ισχίο ή στον αυχένα του μηριαίου, και εκείνων με υψηλό κίνδυνο κατάγματος 10 ετών όπως αξιολογήθηκε με τη χρήση του FRAX (κίνδυνος κατάγματος ισχίου ≥3% ή κίνδυνος μείζονος οστεοπορωτικού κατάγματος ≥20%). Τα ευρήματα από τυχαιοποιημένες, ελεγχόμενες δοκιμές υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητα μείωσης του κινδύνου κατάγματος θεραπειών εγκεκριμένων από τον FDA με βάση τις βαθμολογίες Τ ή τα κριτήρια κατάγματος (ή και τα δύο). Τα στοιχεία που υποστηρίζουν τη θεραπεία με βάση τον εκτιμώμενο από το FRAX κίνδυνο κατάγματος είναι λιγότερο ισχυρά.

Αλλαγές τρόπου ζωήςΟι ασθενείς θα πρέπει να ενθαρρύνονται να σταματήσουν το κάπνισμα, να αποφεύγουν το υπερβολικό αλκοόλ, να αυξάνουν την άσκηση με βάρος και να αποτρέπουν τις πτώσεις. Οι περισσότερες κατευθυντήριες οδηγίες συνιστούν 1000 έως 1200 mg ασβεστίου ημερησίως σε γυναίκες με μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση, κατά προτίμηση από δίαιτα, και 400 έως 1000 IU βιταμίνης D καθημερινά. Ορισμένοι ειδικοί και οδηγίες συνιστούν την προσαρμογή της πρόσληψης βιταμίνης D για την επίτευξη επιπέδων 25-υδροξυβιταμίνης D στον ορό υψηλότερα από 20 έως 30 ng ανά χιλιοστόλιτρο, αλλά αυτή η προσέγγιση είναι αμφιλεγόμενη και δεν υποστηρίζεται από αυστηρά δεδομένα.

Το αν η λήψη συμπληρωμάτων ασβεστίου και βιταμίνης D μειώνει τα κατάγματα παραμένει συζητήσιμη. Τα περιορισμένα στοιχεία δείχνουν ότι το συμπληρωματικό ασβέστιο σε συνδυασμό με βιταμίνη D μειώνει σημαντικά τα κατάγματα του ισχίου, αλλά όχι τα μη σπονδυλικά ή σπονδυλικά κατάγματα, σε ασθενείς με μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση. Τα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν υπασβεστιαιμία, η επαρκής πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D είναι συνετή. Οι κίνδυνοι που σχετίζονται με τη λήψη συμπληρωμάτων ασβεστίου περιλαμβάνουν νεφρολιθίαση και, σύμφωνα με ορισμένες μετα-αναλύσεις, αυξημένη επίπτωση καρδιαγγειακών συμβαμάτων, αν και οι μελέτες που περιλαμβάνονται στις μετα-αναλύσεις δεν σχεδιάστηκαν για την αξιολόγηση των καρδιαγγειακών εκβάσεων.

Δευτέρα 27 Νοεμβρίου 2023

Μετεμμηνοπαυσιακή Οστεοπόρωση και Κάταγμα.

 Η οστεοπόρωση είναι ασυμπτωματική μέχρι το πρώτο κλινικό κάταγμα. Η οστική πυκνότητα όπως μετράται με τη χρήση του DXA είναι το χρυσό πρότυπο για τον εντοπισμό ασθενών σε κίνδυνο. Κάθε μείωση τυπικής απόκλισης κάτω από τη βαθμολογία T του 0 σχετίζεται με διπλασιασμό ή τριπλασιασμό του κινδύνου κατάγματος. Οι περισσότερες κατευθυντήριες γραμμές συνιστούν DXA της σπονδυλικής στήλης και του ισχίου για μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες ηλικίας 65 ετών και άνω και για μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες μικρότερες των 65 ετών που έχουν παράγοντες κινδύνου . Η οστική πυκνότητα του αντιβραχίου προβλέπει κάταγμα και μπορεί να μετρηθεί εάν οι συνιστώμενες θέσεις δεν είναι αξιολογήσιμες ή εάν υπάρχει υπερπαραθυρεοειδισμός. Τα κατάγματα ευθραυστότητας της σπονδυλικής στήλης, του ισχίου, του αντιβραχίου, του βραχιονίου και της λεκάνης είναι διαγνωστικά για οστεοπόρωση, ακόμη και με βαθμολογίες T υψηλότερες από -2,5. Η εμφάνιση ενός κατάγματος ευθραυστότητας σχετίζεται με αξιοσημείωτη αύξηση του επικείμενου κινδύνου πρόσθετων καταγμάτων.

Τα συμπιεστικά κατάγματα των σπονδύλων, τα πιο κοινά οστεοπορωτικά κατάγματα, είναι συχνά επώδυνα και προκαλούν απώλεια ύψους, αλλά μπορεί να είναι ασυμπτωματικά. Τα σπονδυλικά κατάγματα σχετίζονται με αυξημένη θνησιμότητα και η παρουσία σπονδυλικών καταγμάτων επηρεάζει τη διάγνωση, τη διαστρωμάτωση κινδύνου και τις θεραπευτικές αποφάσεις. Ανάλυση σπονδυλικών καταγμάτων ή ακτινογραφία σπονδυλικής στήλης θα πρέπει να εκτελείται όταν υπάρχει μεγάλη υποψία (π.χ. απώλεια ύψους >1,5 ίντσες [>3,8 cm]) ή εάν μπορεί να επηρεαστεί η στρατηγική διαχείρισης . Ο κίνδυνος κατάγματος μπορεί να εκτιμηθεί με τη χρήση του εργαλείου αξιολόγησης κινδύνου κατάγματος (FRAX) ή άλλων επικυρωμένων αριθμομηχανών. Το FRAX εκτιμά τη 10ετή πιθανότητα μείζονος οστεοπορωτικού κατάγματος και κατάγματος ισχίου με βάση τους κλινικούς παράγοντες κινδύνου με ή χωρίς μέτρηση της οστικής πυκνότητας.
 
Άλλες αξιολογήσεις : Φαρμακολογικές θεραπείες για την μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση. Το ιατρικό ιστορικό, τα φάρμακα και οι παράγοντες κινδύνου θα πρέπει να αξιολογούνται. Άλλες μεταβολικές ασθένειες των οστών που σχετίζονται με χαμηλή οστική πυκνότητα, όπως η οστεομαλακία, αποτελούν σημαντικά διαγνωστικά ζητήματα . Καταστάσεις (π.χ. κοιλιοκάκη) και φάρμακα (π.χ. γλυκοκορτικοειδή) που προκαλούν επανορθώσιμη οστική απώλεια θα πρέπει να αντιμετωπίζονται . Επειδή δεν υπάρχει συναίνεση σχετικά με την πιο αποδοτική από πλευράς κόστους εργαστηριακή αξιολόγηση, η δοκιμή εξαρτάται από την κλινική κατάσταση, αλλά πρέπει, τουλάχιστον, να προσδιορίζει αντενδείξεις σε συγκεκριμένα θεραπευτικά φάρμακα.

 

Πέμπτη 23 Νοεμβρίου 2023

Μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση

 Η μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση προκαλείται από ανεπάρκεια οιστρογόνων, η οποία οδηγεί σε αυξημένη διαφοροποίηση και ενεργοποίηση οστεοκλαστών, επιταχυνόμενη οστική απορρόφηση που ξεπερνά το σχηματισμό και ταχεία οστική απώλεια, ιδιαίτερα τα χρόνια πριν και μετά την εμμηνόπαυση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα χαμηλή οστική πυκνότητα, επιδείνωση της μικροαρχιτεκτονικής των οστών, μειωμένη αντοχή των οστών και αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων ευθραυστότητας. Η μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση διαγιγνώσκεται με βάση την εμφάνιση κατάγματος ευθραυστότητας (χωρίς σχετικό τραύμα ή με τραύμα ισοδύναμο με πτώση από όρθιο ύψος ή λιγότερο) ή την οστική πυκνότητα στη σπονδυλική στήλη, το ολικό ισχίο ή τον αυχένα του μηριαίου οστού που είναι τουλάχιστον 2,5 τυπικές αποκλίσεις κάτω από το μέσο όρο του πληθυσμού αναφοράς νεαρών ενηλίκων (βαθμολογία T −2,5 ή λιγότερο), όπως μετράται με τη χρήση του DXA.  Περίπου το 50% των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών θα έχουν κατάγματα ευθραυστότητας, που προκαλούν πόνο, αναπηρία και μειωμένη ποιότητα ζωής. Μετά από ένα κάταγμα ισχίου, πολλές γυναίκες δεν ανακτούν ποτέ την ανεξαρτησία τους, το 20% είναι ιδρυματοποιημένο και ο κίνδυνος θανάτου εντός 1 έτους διπλασιάζεται. 

Τα κατάγματα ευθραυστότητας είναι πολύ συχνά μεταξύ των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών και σχετίζονται με αυξημένη νοσηρότητα, θνησιμότητα και δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης.

. Η απορρόφηση ακτίνων Χ διπλής ενέργειας (DXA) συνιστάται σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες ηλικίας 65 ετών ή μεγαλύτερες και σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες ηλικίας μικρότερης των 65 ετών που έχουν παράγοντες κινδύνου.

. Η οστεοπόρωση διαγιγνώσκεται με βάση ένα κάταγμα ευθραυστότητας ή μια βαθμολογία DXA T −2,5 ή λιγότερο.  

. Η θεραπεία της μετεμμηνοπαυσιακής οστεοπόρωσης συνιστάται σε ασθενείς που έχουν οποιοδήποτε από τα ακόλουθα ευρήματα: κάταγμα ευθραυστότητας (ή κατάγματα), ιδιαίτερα του ισχίου ή της σπονδυλικής στήλης, ανεξάρτητα από την οστική πυκνότητα του ασθενούς. Βαθμολογία T −2,5 ή λιγότερο στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης, στο ολικό ισχίο ή στον αυχένα του μηριαίου, ή υψηλό κίνδυνο κατάγματος 10 ετών (κίνδυνος κατάγματος ισχίου ≥3% ή κίνδυνος μείζονος οστεοπορωτικού κατάγματος ≥20%) σύμφωνα με το εργαλείο αξιολόγησης κινδύνου κατάγματος (FRAX). 

Η αξιολόγηση θα πρέπει να περιλαμβάνει τη διαστρωμάτωση κινδύνου (με βάση τη βαθμολογία T, την παρουσία καταγμάτων και τη βαθμολογία FRAX) για να κατηγοριοποιηθούν οι υποψήφιοι που πληρούν τα κατώφλια θεραπείας ως «υψηλού κινδύνου» ή «πολύ υψηλού κινδύνου».  

. Η επιλογή της θεραπείας πρέπει να περιλαμβάνει στην εξέταση συνυπάρχουσες παθήσεις και αντενδείξεις, αλλά οι αναβολικοί παράγοντες είναι η προτιμώμενη πρώτη γραμμή θεραπείας σε γυναίκες με πολύ υψηλό κίνδυνο.  

Τρίτη 21 Νοεμβρίου 2023

Το δώρο του Χάμπολτ

 Αυτή τη στιγμή οφείλω να πω εν είδει κατάθεσης, χωρίς να επιθυμώ να επιχειρηματολογήσω, ότι δεν πιστεύω πως η πρώτη μου ύπαρξη ξεκίνησε με τη γέννηση μου. Ούτε του Χάμπολτ. Ούτε κανενός. Για λόγους , αν μη τι άλλο αισθητικούς, δεν μπορώ να αποδεχτώ την περί θανάτου άποψη που έχουν οι περισσότεροι και είχα κι εγώ στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου - κατά συνέπεια, για λόγους αισθητικούς είμαι υποχρεωμένος  να αρνηθώ ότι κάτι τόσο εξαιρετικό όσο η ανθρώπινη ψυχή μπορεί να χαθεί για πάντα. Όχι, οι νεκροί είναι παντού γύρω μας, αποκλεισμένοι απλώς εξαιτίας της μεταφυσικής μας άρνησης απέναντι τους. Την ώρα που ξαπλώνουμε τις νύχτες, δισεκατομμύρια κοιμισμένοι, στα ημισφαίρια μας, οι νεκροί έρχονται κοντά μας. τροφή τους είναι οι ιδέες μας. Είμαστε ο σιτοβολώνας τους. Άλλα είμαστε άγονοι και τους αφήνουμε πεινασμένους. Μη ξεγελιέστε όμως, οι νεκροί μας παρακολουθούν, μας παρακολουθούν πάνω σ΄αυτή τη γη, που είναι το σχολείο της ελευθερίας μας. Στην επόμενη σφαίρα, εκεί που τα πράγματα είναι πιο καθαρά, η σαφήνεια κατατρώει την ελευθερία. Είμαστε ελεύθεροι εδώ στη γη εξαιτίας , της ασάφειας, εξαιτίας του λάθους, εξαιτίας των θαυμάσιων ορίων, αλλά και χάρη στην ομορφιά όσο και στην τυφλότητα και το κακό. Όλα αυτά πάνε πάντα μαζί με την ευλογία της ευτυχίας. Αλλά για την ώρα μόνο αυτά έχω να πω επί του θέματος, διότι βιάζομαι, βρίσκομαι υπό πίεση- τόσες δουλειές είναι στη μέση.

                                                                                                                Saul Bellow


Δευτέρα 13 Νοεμβρίου 2023

MTC - χειρουργείο

 Η βέλτιστη προσέγγιση στη χειρουργική επέμβαση μπορεί να είναι διαφοροποιημένη και να εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των συννοσηροτήτων και της έκτασης της νόσου. Πριν από τη χειρουργική επέμβαση ως μέρος της τυπικής φροντίδας (εάν η κατάσταση της μετάλλαξης RET είναι άγνωστη), οι μετανεφρίνες στο πλάσμα θα πρέπει να μετρώνται για να αποκλειστεί το φαιοχρωμοκύτωμα. Τα μικροκαρκινώματα <1 cm σπάνια σχετίζονται με απομακρυσμένες μεταστάσεις (1,3%), αλλά η αύξηση του μεγέθους του όγκου σχετίζεται με τη συμμετοχή των λεμφαδένων . Συνολικά, το 40% έως 50% των MTC θα εμφανιστεί με περιφερειακή συμμετοχή λεμφαδένων. Για τοπικό MTC χωρίς απομακρυσμένη μετάσταση, συνήθως συνιστάται μια ολοκληρωμένη επέμβαση που περιλαμβάνει ολική θυρεοειδεκτομή και λεμφαδενικό καθαρισμό . Ωστόσο, σε επιβεβαιωμένο σποραδικό MTC, η ημιθυρεοειδεκτομή θα μπορούσε να είναι κατάλληλη. Ελλείψει αυχενικής συμμετοχής στο υπερηχογράφημα και χωρίς ενδείξεις απομακρυσμένων μεταστάσεων, οι κατευθυντήριες οδηγίες της ATA συνιστούν την εκτομή των πλευρικών λεμφαδένων (επίπεδα II-V) που πρέπει να αξιολογηθεί με βάση τα επίπεδα καλσιτονίνης ορού . Η πλευρική αυχενική κάθαρση συνιστάται όταν η προεγχειρητική απεικόνιση (υπερηχογράφημα) του ομόπλευρου αυχένα είναι θετική. Η ετερόπλευρη κάθαρση του αυχένα παραμένει αμφιλεγόμενη. Οι κατευθυντήριες οδηγίες της ATA συνιστούν ετερόπλευρο λεμφαδενικό καθαρισμό όταν η καλσιτονίνη είναι >200 pg/mL σε μια προσπάθεια να επιτευχθεί ίαση στην αρχική επέμβαση . Ωστόσο, οι οδηγίες της British Thyroid Association σημειώνουν ότι ο αντίκτυπός του στην επιβίωση είναι λιγότερο σίγουρος . Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να είναι κατάλληλη για υποτροπιάζουσα ή μεταστατική MTC. Οι λεμφαδένες τραχήλου και οι μεμονωμένες πνευμονικές μεταστάσεις είναι συχνά κατάλληλες για εκτομή. Εάν υπάρχουν υποψίες για ηπατικές μεταστάσεις αλλά δεν απεικονίζονται σε δομική ή λειτουργική απεικόνιση, τότε η λαπαροσκόπηση μπορεί να είναι κατάλληλη σε επιλεγμένες περιπτώσεις.

Αναστολείς κινασών: Την τελευταία δεκαετία, οι αναστολείς έχουν αλλάξει τα αποτελέσματα των ασθενών με προχωρημένο MTC με αποτέλεσμα τη βελτίωση επιβίωσης. Πολλοί αναστολείς, συμπεριλαμβανομένων των motesanib, sorafenib, sunitinib, axitinib, imatinib, pazopanib, anlotinib, έχουν αξιολογηθεί στο MTC , αλλά μόνο το vandetanib και το cabozantinib έχουν εγκριθεί από τις ρυθμιστικές αρχές για μεταστατικό MTC και, ως εκ τούτου, είναι τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται κυρίως σε κλινική χρήση. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες που σχετίζονται με τη θεραπεία είναι συχνές με τους παράγοντες αυτής της κατηγορίας και περιλαμβάνουν διάρροια, κόπωση, υπέρταση και άλλες τοξικότητες. Οι ανεκτές δόσεις αυτών των φαρμάκων είναι συνήθως πολύ χαμηλότερες από αυτές που απαιτούνται για την πλήρη αναστολή RET. Για τα προχωρημένα MTC που δεν έχουν μεταλλάξεις RET, τα φάρμακα αυτά είναι επί του παρόντος η θεραπεία εκλογής.

Οι ειδικοί για το RET αναστολείς κινάσης έχουν το πλεονέκτημα της ισχυρής αναστολής του ογκογόνου γονιδίου με λιγότερη αναστολή κινάσης εκτός στόχου και καλύτερη ανεκτικότητα από τον ασθενή. Τα τελευταία χρόνια, τόσο το selpercatinib όσο και το pralsetinib ήταν σημαντικές προσθήκες στο φάσμα των θεραπευτικών επιλογών για το MTC . Οι ανεπιθύμητες ενέργειες που σχετίζονται με τη θεραπεία ήταν ήπιες στη συντριπτική πλειονότητα των ασθενών και στα δύο φάρμακα, με την υπέρταση να είναι η πιο συχνή (17-21%). Μειώσεις της δόσης παρατηρήθηκαν στο 46% των ασθενών που έλαβαν pralsetinib κυρίως λόγω ουδετεροπενίας και λεμφοπενίας και 4% των ασθενών που διέκοψαν τη θεραπεία λόγω τοξικότητας. Κλινικές δοκιμές που διερευνούν το ρόλο αυτών των εκλεκτικών αναστολέων είναι σε εξέλιξη και τα αποτελέσματα μπορεί να αποφέρουν σημαντικές αλλαγές παρέχοντας πιο εξατομικευμένες επιλογές για τους ασθενείς.

Πέμπτη 9 Νοεμβρίου 2023

Το δώρο του Χάμπολντ

 Σκέψου όμως κάτι : αν η Ενέργεια είναι Ευχαρίστηση και η Ζωντάνια είναι Ομορφιά, τότε ο Μανιοκαταθλιπτικός ξέρει από Ευχαρίστηση και Ομορφιά περισσότερα απ' οποιονδήποτε άλλον. Ποιος άλλος έχει τόση ενέργεια και ζωντάνια; Ίσως αποτελεί στρατηγική της Ψυχής να αυξάνει την Κατάθλιψη. Ο Φρόιντ είπε πως η Χαρά δεν είναι παρά υποχώρηση του Πόνου; Άρα όσο περισσότερος ο πόνος, τόσο πιο έντονη η χαρά. Αλλά έχει απώτερη καταγωγή όλο αυτό κι έτσι η ψυχή δημιουργεί πόνο επιτούτου. Τέλος πάντων, η ανθρωπότητα μένει έκθαμβη από τη Ζωντάνια και την Ομορφιά ορισμένων ατόμων. Όταν ένα μανιοκαταθλιπτικός καταφέρνει να ξεφύγει από τα Δαιμόνια του γίνεται ακαταμάχητος. Κατακτά την Ιστορία. Νομίζω πως η επιδείνωση είναι μια μυστική τεχνική του Ασυνείδητου. Όσο για τον αν οι σπουδαίοι άνδρες και βασιλιάδες είναι σκλάβοι της Ιστορίας, νομίζω πως ο Τολστόι είχε αστοχήσει εντελώς. Μην γελιέσαι, οι βασιλιάδες είναι οι πιο εξαίσιοι ασθενείς. Οι Μανιοκαταθλιπτικοί ήρωες προσελκύουν την Ανθρωπότητα στη δική τους σφαίρα και παρασύρουν τους πάντες μαζί τους.

                                                                                                                Saul Bellow

Δευτέρα 6 Νοεμβρίου 2023

MTC - εκτίμηση νόσου

 Η αρχική θεραπεία του MTC είναι κυρίως χειρουργική. Η μη ανιχνεύσιμη καλσιτονίνη συνεπάγεται πλήρη χειρουργική απόκριση και ο κίνδυνος υποτροπής είναι χαμηλός. Συνιστάται επί του παρόντος κλινική ανασκόπηση με αξιολόγηση υπερήχων μαζί με βιοχημική αξιολόγηση της καλσιτονίνης και του CEA ετησίως . Η επίμονη αύξηση της καλσιτονίνης ορού και του CEA είναι χρήσιμοι δείκτες για την παρουσία υπολειπόμενου ή υποτροπιάζοντος MTC. Οι ασθενείς μπορεί να έχουν ήδη παρουσιάσει απομακρυσμένες μεταστάσεις. Οι πιο κοινές θέσεις απομακρυσμένων μεταστάσεων από το MTC είναι το ήπαρ (πιο συχνό), ο πνεύμονας, τα οστά και ο εγκέφαλος. Η περιφερειακή κομβική εξάπλωση στον λαιμό και το στήθος είναι πολύ συχνή και μπορεί να συμβεί νωρίς. Κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης, ο εντοπισμός της υποτροπής μπορεί να είναι δύσκολος, ιδιαίτερα όταν τα επίπεδα καλσιτονίνης ή CEA είναι μόνο μέτρια αυξημένα. Συνιστάται συνδυασμός δομικής και λειτουργικής απεικόνισης τόσο στην πρωτογενή σταδιοποίηση όταν υπάρχει υψηλός κίνδυνος μεταστατικής νόσου όσο και στη συνέχεια για την αποτελεσματική αξιολόγηση της υποτροπιάζουσας νόσου.

Η μαγνητική τομογραφία (MRI) χρησιμοποιείται συχνά στη δομική αξιολόγηση για υποτροπιάζουσα ή μεταστατική MTC τόσο για τη σταδιοποίηση όσο και στη συνέχεια για την αξιολόγηση της ανταπόκρισης στη θεραπεία. Η ηπατική μετάσταση αξιολογείται καλύτερα με μαγνητική τομογραφία , αλλά οι κλινικοί γιατροί θα πρέπει να γνωρίζουν τα πιθανά ψευδώς θετικά ευρήματα . Η αξονική τομογραφία (CT) προτιμάται για την απεικόνιση των λεμφαδένων και των πνευμονικών μεταστάσεων . Πριν από την ευρεία χρήση της λειτουργικής απεικόνισης, η συνιστώμενη επεξεργασία για μεταστατικό MTC περιελάμβανε υπερηχογράφημα αυχένα, αξονική τομογραφία θώρακα, μαγνητική τομογραφία ήπατος, σάρωση οστών και μαγνητική τομογραφία σκελετού . Σε υποτροπιάζοντα MTC, μια αυξανόμενη καλσιτονίνη θα πρέπει να προκαλέσει εκτεταμένη δομική απεικόνιση. Ωστόσο, ανάλογα με τη διαθεσιμότητα της απεικόνισης PET και την κρίση του κλινικού, ένας συνδυασμός και των δύο τρόπων μπορεί να είναι κατάλληλος.

Το PET-CT με χρήση αναλόγων σωματοστατίνης έχουν βελτιωμένη ανίχνευση τόσο του υποτροπιάζοντος όσο και του μεταστατικού MTC. Το 68Ga-DOTATATE, το 68Ga-DOTATOC και το 68Ga-DOTANOC είναι ραδιοανιχνευτές που έχουν υψηλή συγγένεια για τον υποδοχέα σωματοστατίνης τύπου 2, που εκφράζεται σε πολλά αλλά όχι σε όλα τα MTC. Η επιλογή του ραδιοφαρμάκου θα πρέπει να βασίζεται στο εάν κάποιος στοχεύει στον εντοπισμό υπολειπόμενης, υποτροπιάζουσας ή μεταστατικής νόσου, καθώς οι ευαισθησίες για κάθε μέθοδο μπορεί να ποικίλλουν. Υπήρχε σημαντική ετερογένεια σε πολλές από τις μελέτες σύγκρισης, αλλά συνολικά, υπήρχε μια τάση για υψηλότερη ευαισθησία για το 68Ga-DOTATATE.

Το 2020 προτάθηκε μια αναθεωρημένη ιστοπαθολογική βαθμολόγηση που παρέχει βελτιωμένες προγνωστικές πληροφορίες . Τρία ιστολογικά χαρακτηριστικά (πολλαπλασιαστικός δείκτης Ki-67, μιτωτικός αριθμός και παρουσία πηκτικής νέκρωσης) βαθμολογήθηκαν και στη συνέχεια χωρίστηκαν σε χαμηλού, ενδιάμεσου και υψηλού βαθμού, τα οποία στη συνέχεια συσχετίστηκαν με την πρόγνωση . Ομοίως, αυτό το σύστημα βαθμολόγησης εφαρμόστηκε στο microMTC.

Πέμπτη 2 Νοεμβρίου 2023

Tumor markers

 Η καλσιτονίνη είναι ένας εξαιρετικά ευαίσθητος καρκινικός δείκτης που χρησιμοποιείται στη διάγνωση, την αξιολόγηση και την παρακολούθηση του MTC. Τα κύτταρα C φαίνεται να μην χάνουν την εκκριτική τους ικανότητα όταν γίνονται νεοπλασματικά, καθιστώντας τα έναν εξαιρετικό δείκτη όγκου εκτός από τις πολύ σπάνιες περιπτώσεις μη εκκριτικού MTC (0,83% ). Το καρκινοεμβρυϊκό αντιγόνο (CEA) είναι ένας άλλος δείκτης κυττάρων C που χρησιμοποιείται συχνά εκτός από την καλσιτονίνη. Τα επίπεδα καλσιτονίνης μπορεί να βοηθήσουν στο χρονοδιάγραμμα της χειρουργικής επέμβασης μείωσης του κινδύνου για συγγενείς RET. Επιπλέον, η μέτρηση της καλσιτονίνης ως μέρος της αξιολόγησης των όζων του θυρεοειδούς μπορεί να είναι χρήσιμη για απροσδιόριστους όζους (Bethesda III/IV). Μία μετα-ανάλυση έδειξε ευαισθησία 100% (83-100%), ειδικότητα 97,2% (94-100%) με ουδό 10 pg/mL για διάγνωση MTC . Τα προεγχειρητικά επίπεδα καλσιτονίνης συσχετίζονται με το βαθμό της μεταστατικής νόσου. Επίπεδα <53 pg/mL αντικατοπτρίζουν χαμηλή πιθανότητα μεταστάσεων στους λεμφαδένες και αν είναι πάνω από 500 pg/mL, αντίθετα, υψηλή πιθανότητα. Σε επίπεδα >1000 pg/mL, η απομακρυσμένη μεταστατική νόσος είναι ιδιαίτερα ενδεικτική και η προεγχειρητική σταδιοποίηση θα πρέπει να περιλαμβάνει εκτεταμένη δομική απεικόνιση . Η χειρουργική αντιμετώπιση μπορεί επίσης να καθοδηγείται από το προεγχειρητικό επίπεδο καλσιτονίνης. Όταν τα προεγχειρητικά επίπεδα είναι >200 pg/mL, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη εκτός από την ολική θυρεοειδεκτομή, ο αμφοτερόπλευρος και ο ομόπλευρος καθαρισμός του τραχήλου. 

Οι χρόνοι διπλασιασμού (DTs) της καλσιτονίνης και του CEA αναγνωρίζονται ως αξιόπιστοι δείκτες εξέλιξης της νόσου. Η φυσική ιστορία του MTC ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των ασθενών και μπορεί να κυμαίνεται από ήπια έως επιθετική, επομένως η ατομική αξιολόγηση της καλσιτονίνης DT είναι χρήσιμη για τον προσδιορισμό της φύσης κάθε MTC. Οι Barbet et al περιέγραψαν την προγνωστική αξία της καλσιτονίνης DT ανώτερη από την κλινική σταδιοποίηση και βρήκαν όλους τους ασθενείς με DT >2 έτη ζωντανούς στην παρακολούθηση της μελέτης (μέσος όρος 10,5 έτη) . Σε μια μικρή ομάδα, μια σύντομη DT καλσιτονίνης έχει προταθεί ως έναυσμα για την έναρξη αναστολέων κινάσης σε μεταστατικό MTC, αλλά αυτό απαιτεί περαιτέρω μελέτη . Ο μεγάλος χρόνος ημιζωής της καλσιτονίνης περιπλέκει την ερμηνεία μιας άμεσης μετεγχειρητικής τιμής με t½ που αναφέρεται περίπου 30 ώρες . Ως εκ τούτου, τα επίπεδα καλσιτονίνης θα πρέπει ιδανικά να επαναξιολογούνται τουλάχιστον 1 μήνα μετά την θυρεοειδεκτομή . Η χαμηλή/φυσιολογική καλσιτονίνη 3 μήνες μετεγχειρητικά υποδηλώνει πλήρη χειρουργική ανταπόκριση και ως εκ τούτου τα διαστήματα αξιολόγησης μπορούν στη συνέχεια να παραταθούν.