Όλγα Δεβετζάκη - Ενδοκρινολόγος
Αναστασίου Ζίννη, 9, Αθήνα, Αττική, 11741
Phone: 210-9239440 URL of Map

Τετάρτη 30 Μαρτίου 2016

Νευροενδοκρινείς όγκοι - Ιστορία - 2

Ινσουλίνη και ινσουλίνωμα
Τα κύτταρα των νησιδίων του παγκρέατος περιγράφηκαν πρώτη φορά από τον Paul Langerhans το 1869 αλλά δεν γνώριζε τη λειτουργία τους. Το 1902 περιγράφηκε για πρώτη φορά όγκος καταγόμενος από τα παγκρεατικά νησίδια. Το 1922 οι Banting και Best απομόνωσαν ινσουλίνη από εκχύλισμα παγκρέατος σκύλου. Το 1926 ο χειρουργός William Mayo πραγματοποίησε διερευνητική λαπαροτομία σε 39 ετών γυναίκα με υποτροπιάζουσα σοβαρή υπογλυκαιμία και βρήκε ανεγχείρητο όγκο στο πάγκρεας και πολλαπλές μεταστάσεις σε ήπαρ, λεμφαδένες και μεσεντέριο
Πρώτη χειρουργική θεραπεία ινσουλινώματος αναφέρεται το 1929 από την Καναδή χειρουργό Graham. Το 1939 αναφέρθηκε ότι ο ασθενής αυτός ήταν ακόμα ελεύθερος νόσου. Ο χειρουργός Whipple και η παθολόγος Frantz όρισαν την διαγνωστική τριάδα του ινσουλινώματος (τριάδα του Whipple) 1: συμπτώματα υπογλυκαιμίας 2: επιβεβαίωση χαμηλής γλυκόζης την στιγμή των συμπτωμάτων 3: υποχώρηση των συμπτωμάτων όταν χορηγείται γλυκόζη
Γλυκαγόνη και γλυκαγόνωμα
Το 1923 απομονώθηκε ο υπεργλυκαιμικός παράγοντας γλυκαγόνη. Το 1942 περιγράφηκε το χαρακτηριστικό νεκρολυτικό εξάνθημα δέρματος σε ασθενή με παγκρεατικό όγκο. Το 1963 απομονώθηκε εκχύλισμα γλυκαγόνης από παγκρεατικά κύτταρα νευροενδοκρινούς όγκου. Το 1966 περιγράφηκε 42 ετών γυναίκα με σακχαρώδη διαβήτη, αναιμία, εξάνθημα στο δέρμα και όγκο στο πάγκρεας. Στη συνέχεια βρέθηκε αυξημένη γλυκαγόνη στον ορρό. Από την δερματολόγο Wilkinson το εξάνθημα ονομάστηκε νεκρολυτικό μεταναστευτικό ερύθημα
VIP και VIPωμα
Το 1958 περιγράφηκε το σύνδρομο υδαρούς διάρροιας η παγκρεατική χολέρα. Εκτός από τη διάρροια που οδηγεί σε αφυδάτωση και υποκαλιαιμία το σύνδρομο χαρακτηρίζεται από αχλωρυδρία, υπεργυκαιμία και flushing (Watery Diarrhoea, Hypokalaemia, and Achlorhydria -W.D.H.A.- syndrome). Το 1970 απομονώθηκε το αγγειοδραστικό εντερικό πεπτίδιο (VIP) το οποίο διαγείρει την έκκριση νερού και ηλεκτρολυτών, αναστέλλει τη γαστρική έκκριση, προκαλεί γλυκονεογέννεση, υπεργλυκαιμία και υπερασβεστιαιμία, και αυξάνει την έκκριση του παγκρέατος. Είναι βασικό νευροπεπτίδιο του κεντρικού και περιφερικού νευρικού συστήματος. Δεν παράγεται σε ενδοκρινή κύτταρα. Δεν είναι ορμόνη. Στο σύνδρομο έχουν καλά αποτελέσματα και η α-ιντερφερόνη και η οκτρεοτίδη

Δευτέρα 28 Μαρτίου 2016

Νευροενδοκρινείς όγκοι - Ιστορία

H ανακάλυψη των νευροενδοκρινών όγκων του γαστρεντερικού σωλήνα και του παγκρέατος ξεκίνησε το 1870 όταν ο Rudolf Heidenhain ανακάλυψε τα νευροενδοκρινικά κύτταρα, τα οποία μπορούν να οδηγήσουν στην ανάπτυξη αυτών των όγκων. Ο Siegfried Oberndorfer είναι ο πρώτος που το 1907 εισήγαγε τον όρο καρκινοειδές και ο Carmelo Ciaccio τον όρο εντεροχρωμαφίνη
Τα κύτταρα των νησιδίων του παγκρέατος περιγράφηκαν πρώτη φορά το 1869 από τον Paul Langerhans. Το 1924 ο Seale Harris ήταν ο πρώτος που περιέγραψε ινσουλίνωμα. Το 1942 ο William Becker και οι συνεργάτες του περιέγραψαν γλουκαγόνωμα. Η πρώτη περιγραφή γαστρινώματος έγινε το 1955 από τους Robert Zollinger και Edwin Ellison. Το VIPωμα περιγράφηκε από τους John Verner και Ashton Morrison το 1958. Το 1977 περιγράφηκε το σωματοστατίνωμα και μόλις το 2013 το CCK-ωμα
Καρκινοειδές σύνδρομο
Το 1927 η Ολλανδή Δερματολόγος Cornelis Postma περιέγραψε flushing σε 45 ετών άνδρα που αποδείχθηκε πως έπασχε από μεταστατικό καρκινοειδές ειλεού. Το 1931 η παθολόγος Anna Scholte έκανε νεκροτομή στον συγκεκριμένο ασθενή και ανακάλυψε όγκο στον ειλεό, εκτεταμένες μεταστάσεις στο ήπαρ και την καρδιά, στένωση της πνευμονικής και πάχυνση της τριγλώχινας
Το ίδιο έτος η Βρετανίδα Maurice A. Cassidy περιέγραψε 31 έτους άνδρα με διάρροια και flushing, συστολικό φύσημα, δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια, στένωση τριγλώχινας , ηπατικές μεταστάσεις απο αδενοκαρκίνωμα και εκτεταμένη ίνωση στη λεκάνη
Η σεροτονίνη και ο μεταβολίτης της στα ούρα ( 5-hydroxy indole acetic acid (5-HIAA) ταυτοποιήθηκαν το 1954 ως δείκτες καρκινοειδούς συνδρόμου. Το 1983 περιγράφηκαν τα ευεργετικά αποτελέσματα της α-ιντερφερόνης στην αντιμετώπιση του καρκινοειδούς.Το 1986 χρησιμοποιήθηκε η οκτρεοτίδη που πλέον θεωρείται επιτυχής στη θεραπεία του καρκινοειδούς
Γαστρίνη και γαστρίνωμα
Το 1955 οι Zollinger και Ellison περιέγραψαν δύο γυναίκες με σοβαρά πεπτικά έλκη και παγκρεατικούς όγκους και σκέφτηκαν ότι ο παράγοντας που προκαλούσε τα έλκη ήταν η γλυκαγόνη
Η γαστρίνη ανακαλύφθηκε το 1905. Το 1967 ο Βρετανός φυσιολόγος Roderick Gregory απομόνωσε γαστρίνη από νευροενδοκρινικό όγκο του παγκρέατος. Από τότε η ασθένεια Zollinger-Ellison έχει συνδεθεί με το γαστρίνωμα

Τετάρτη 23 Μαρτίου 2016

Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ!

Η θεία είχε μάθει τη μις Ρόζα να βλέπει την αδελφή της σα μια γυναίκα που 'χε χαθεί, όχι μόνο από την οικογένεια και το σπίτι αλλά κι απ' τη ζωή, μέσα σ' ένα οικοδόμημα σαν του Κυανοπώγωνα. Κι είχε εκεί μεταμορφωθεί σε μάσκα που κοιτούσε με παθητική κι αθεράπευτη θλίψη πίσω προς τον αμετάκλητα χαμένο κόσμο, κρατημένη εκεί όχι φυλακισμένη μα σ' ένα είδος περιπαικτικής αναστολής από έναν άνθρωπο που πριν εκείνη γεννηθεί, είχε μπει στη δική της και στης οικογένειας της τη ζωή με το ξαφνικό του λαίλαπα. Είχε κάνει αμετάκλητη κι ανυπολόγιστη ζημιά, κι είχε προχωρήσει. Μέσα σ' ένα ζοφερό αέρα μαυσωλείου πουριτανικής ηθικής και ξέφρενης θηλυκής μνησικακίας κύλησαν τα παιδικά χρόνια της μις Ρόζας. Εκείνη η γερασμένη και αρχαία κι έξω απ' το χρόνο απουσία νιότης που την πέρασε κρυφακούγοντας σαν καμμία Κασσάνδρα πίσω από κλειστές πόρτες. Παραμονεύοντας σε μουντούς διαδρόμους γεμάτους από κείνη την πρεσβυτεριανή αναθυμίαση πένθιμης και μνησίκακης προσδοκίας. Ενώ περίμενε πότε η νηπιακή και η παιδική ηλικία που μ' αυτές την είχε καταραστεί και προδώδει η φύση θα 'φταναν την αποδοκιμασία για οτιδήποτε μπορούσε να περάσει τους τοίχους εκείνου του σπιτιού με τη μεσολάβηση οποιουδήποτε άντρα. Ιδιαίτερα του πατέρα της, που μ' αυτήν φαίνεται πως την είχε τυλίξει η θεία μόλις γεννήθηκε. Συγχρόνως με τα σπάργανα
                                                                                             Ουίλιαμ Φώκνερ

Δευτέρα 21 Μαρτίου 2016

Διαχείρηση εμμηνόπαυσης

Κατά τη διαδικασία της εμμηνόπαυσης σχεδόν τα 3/4 των γυναικών αναφέρουν συμπτώματα όπως οι εξάψεις ή οι νυχτερινές εφιδρώσεις. Οι εξάψεις συχνά διακόπτουν τον ύπνο και προκαλούν αλλαγές στη διάθεση, δυσκολία στη συγκέντρωση και διαταραχή της πρόσφατης μνήμης
Παρά τις αποτελεσματικές ορμονικές και μη ορμονικές θεραπείες λίγες γυναίκες θεραπεύονται
Η πλέον αποτελεσματική θεραπεία είναι η ορμονική υποκατάσταση που συστήνεται σε γυναίκες με μέτρια ή σοβαρά αγγειοκινητικά συμπτώματα ελλείψει αντενδείξεων. Τα ανωτέρω ισχύουν και για γυναίκες με πρόωρη εμμηνόπαυση, οι περισσότερες των οποίων παραμένουν χωρίς αντιμετώπιση παρά το γεγονός ότι τα συμπτώματα επηρεάζουν την καθημερινότητα τους (δραστηριότητες, ύπνο, ποιότητα ζωής). Για γυναίκες με αντενδείξεις ή με προτίμηση για μη ορμονικές προσεγγίσεις πολλές αποτελεσματικές επιλογές είναι διαθέσιμες, όπως π.χ. χαμηλή δόση παροξετίνης (paroxetine)
H χρήση συστηματικής ορμονικής θεραπείας έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια κατά 80%. Το 2002 σχεδιάστηκε η WHI μελέτη για τους κινδύνους και τα οφέλη της μακροχρόνιας χρήσης ορμονικής υποκατάστασης. Όμως οι γυναίκες που συμμετείχαν ήταν στην έναρξη της θεραπείας κατά μέσο όρο 63 ετών. Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης χρησιμοποιούνται για τη λήψη αποφάσεων σε γυναίκες 40-50 ετών με σοβαρά αγγεικινητικά συμπτώματα. Λίγα φάρμακα έχουν μελετηθεί τόσο καλά όσο η ορμονική υποκατάσταση σε γυναίκες 50 ετών. Ο κίνδυνος επιπλοκών είναι πολύ χαμηλότερος σε νεότερες γυναίκες και επιπλέον υπάρχουν σκευάσματα με χαμηλή περιεκτικότητα σε ορμόνες ή χορηγούμενα διαδερμικά. Τα τελευταία χρόνια έχουν εγκριθεί μη ορμονικά σκευάσματα για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης όπως οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης , νοραδρεναλίνης και γκαμπαπεντίνης αλλά δεν είναι τόσο αποτελεσματικά. Προτείνεται η χρήση ορμονών σε γυναίκες πρόσφατα στην εμμηνόπαυση, και με έντονα συμπτώματα όταν δεν υπάρχουν αντενδείξεις όπως κίνδυνος καρκίνου στο μαστό και καρδιαγγειακή νόσος. Επιπλέον η κολπική ατροφία εμφανίζεται σε έως 45% των γυναικών και επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα ζωής στην εμμηνόπαυση. Οι γιατροί θα πρέπει να εξοικειωθούν με τις επιλογές θεραπείας και τη διαχείρηση της εμμηνόπαυσης η οποία είναι ανεπαρκής. Θα πρέπει να ενημερωθούν για τρέχουσες ορμονικές και μη ορμονικές απόψεις και να βοηθούν τις γυναίκες να κάνουν συνειδητές επιλογές θεραπείας

Παρασκευή 18 Μαρτίου 2016

Η κερένια κούκλα

Την άλλη μέρα ήρθ' ο γιατρός για την Βεργινία. Έβαλε τ' αυτί του στην καρδιά της που μόλις ακουγότανε (με μισόκλειστα μάτια κοίταζε χαϊδευτικά την ξανθή γενειάδα του που 'τον πλαγιασμένη με φιλάρεσκη συγκατάβαση απάνω στο φτωχό στήθος της Βεργίνας), έπειτα έπιασε το σφυγμό, κοίταξε τα ματόφλουδα της από μέσα που ΄ταν ξέχρωμα, ανασήκωσε με το δάχτυλο τα χείλια της να δει τα γούλια που 'ταν κι αυτά σχεδόν άσπρα. Είπε πως έχει μεγάλη αναιμία και να μείνει κάμποσες μέρες στο κρεβάτι ακίνητη, ως ν΄αναλάβει. Την εμπόδισεν εδώ και πέρα να κάνει τον παραμικρότερο κόπο ούτε και να συγχύζεται. Έπειτα έγραψε κάτι καινούργια φάρμακα: πρώτα , ένα νερό κιτρινωπό σαν τσάι που θα γράφει απόξω το μπουκάλι Δακτυλίτις, να παίρνει δυο κουτάλια της σούπας, ένα το πρωί κι ένα το βράδυ, για τρεις μέρες το πολύ, κι έπειτα από λίγες μέρες ξανά. Δεύτερο εν' άλλο που θα ΄χει χρώμα σκούρο κόκκινο και θα λέει Κολά, να βάζει από μισό κουταλάκι ή καμιά εικοσαριά στάλες στο κρασί της - τρία δάχτυλα κρασί μαύρο κάθε φορά, όχο περισσότερο
Φαί δυναμωτικό κι αλαφρό: σούπα μ' αυγό χτυπητό, λίγη μπριζόλα με το αίμα, μυαλό και σοκολάτα πλάκες όση θέλει. Και να παίρνει πάντα τις πικρές της στάλες και τα χάπια. Σε δυο-τρεις μέρες, είπε , θα ξαναπεράσει
                                                                                                  Κων. Χρηστομάνος

Τετάρτη 16 Μαρτίου 2016

Χοληστερόλη και λιπώδες ήπαρ 2

Το ήπαρ έχει κυρίαρχο ρόλο στην παραγωγή και επεξεργασία λιποπρωτεϊνών. Επιπλέον ο κύριος τρόπος απομάκρυνσης της περίσσειας χοληστερόλης από το σώμα είναι η ηπατική απέκκριση της στη χολή (είτε ως χολικά οξέα είτε ως χοληστερόλη). Σε φυσιολογικές συνθήκες η ποσότητα χοληστερόλης στο ήπαρ είναι χαμηλή (132 mg/kg) σε σχέση με άλλους ιστούς. Ωστόσο η ροή στερολών μέσω του ήπατος από το έντερο , τα περιφερικά όργανα και η τοπική σύνθεση είναι μεγάλη (143 mg/day/kg). Δεδομένης της μεγάλης ροής και της καθημερινής διακύμανσης της διαιτητικής χοληστερόλης υπάρχουν πολλοί μηχανισμοί που προστατεύουν το ήπαρ από υπερβολική συσσώρευση. Στο λιπώδες ήπαρ υπάρχει εκτεταμένη απορύθμιση της ομοιόστασης της χοληστερόλης οδηγώντας σε αυξημένα ηπατικά επίπεδα
Σε μελέτη με 9221 άτομα η κατανάλωση χοληστερόλης σχετίσθηκε με αυξημένο κίνδυνο κίρρωσης και καρκίνου ήπατος (αύξηση 2.5 φορές). Στη μελέτη φάνηκε σχέση μεταξύ πρόσληψης χοληστερόλης και κινδύνου ή σοβαρότητας λιπώδους διήθησης. Η χρήση στατινών φαίνεται ότι παρέχει σημαντική προστασία από τη στεάτωση, τη φλεγμονή και την ίνωση καθώς και τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.
Χοληστερόλη και μεμβράνη
Η χοληστερόλη μπαίνει ανάμεσα στα φωσφολιπίδια της μεμβράνης,  αυξάνει την ακαμψία της, διακόπτει τη λειτουργία των πρωτεϊνών της μεμβράνης (3D αλλαγές) , καθώς και των μιτοχονρίων και του ενδοπλασματικού δικτύου (ΕR). Το stress του ER από την χοληστερόλη εμπλέκεται στην ανάπτυξη αντίστασης στην ινσουλίνη
Συσσώρευση στα κύτταρα Kupffer
Bασικό στοιχείο της φλεγμονής είναι η ενεργοποίηση των μακροφάγων. Τα κύτταρα Kupffer είναι το 10-20% των ηπατικών κυττάρων. Προσλαμβάνουν χοληστερόλη με ενδοκύττωση (ενδοσώματα), τα ενδοσώματα συνδέονται με τα λυσοσώματα που περιέχουν υδρολάσες και υδρολύουν τους εστέρες χοληστερόλης, οπότε η συσσώρευση χοληστερόλης ξεκινάει την ηπατική φλεγμονή
Η νέκρωση και απόπτωση των ηπατοκυττάρων είναι βασικό στοιχείο της στεατοηπατίτιδας (nonalcoholic steatohepatitis - NASH). Επίσης τα ηπατικά αστεροειδή κύτταρα είναι υπεύθυνα για την ίνωση. Κυτοκίνες όπως ο tumor necrosis factor a (TNFa), transforming growth factor b (TGFβ) που παράγονται κυρίως από τα Kupffer cells ενεργοποιούν τα αστεροειδή κύτταρα. Πρόσφατα όμως δεδομένα δείχνουν ότι η συσσώρευση χοληστερόλης μπορεί να ενεργοποιήσει άμεσα τα αστεροειδή κύτταρα χωρίς την μεσολάβηση κυτοκινών
Παρατηρήσεις/Προοπτικές
Η στεατοηπατίτιδα φαίνεται ότι είναι η κύρια αιτία κίρρωσης. Υπάρχουν επί του παρόντος μη εγκεκριμένες φαρμακολογικές ουσίες για την αντιμετώπιση της. Μικρή πρόοδος υπάρχει στη θεραπεία εκτός αν κατανοήσουμε την παθογέννεση της. Φαίνεται ότι τα αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης κινητοποιούν τα κύτταρα Kupffer και τα αστεροειδή κύτταρα και προκαλούν νεκρωτική φλεγμονή και ίνωση. Φαίνεται ότι η ηπατκή χοληστερόλη είναι ένα βασικό λιποτοξικό μόριο στη στεατοηπατίτιδα. Έχουν περιγραφεί μηχανισμοί σε πειραματόζωα. Μ.ενει να μελετηθούν σε ανθρώπους και να αναπτυχθούν στοχευμένες θεραπείες. Εφ' όσον οι στατίνες χρησιμοποιούνται ευρέως για την αντιμετώπιση της δυσλιπιδαιμίας, θα πρέπεινα τεκμηριωθεί ιστολογικά κατά πόσο τα φάρμακα αυτά βελτιώνουν την ηπατική βλάβη και ίνωση σε ασθενείς με στεατοηπατίτιδα ελαττώνοντας την ηπατική χοληστερόλη

Τρίτη 15 Μαρτίου 2016

Οι απόψεις ενός κλόουν

Kάθε Σάββατο απόγευμα, όλοι μια οικογένεια, μπαλάκια με φτερά πετούσαν πάνω απ' τους φράχτες, γατιά και κουτάβια ξεπόρτιζαν, τα μπαλάκια επιστρέφονταν πάνω απ' τους φράχτες, τα γατιά - 'αχ το γλυκούλι μου' - και τα κουτάβια - 'αχ το γλυκούλι μου'- παραδίνονταν απ' τις αυλόπορτες κι απ' τις τρύπες του φράχτη. Η ένταση των φωνών μαλακωμένη, ποτέ προσωπική.
Καμιά φορά μόνο, οι φωνές ξέφευγαν απ' την κανονική τους καμπύλη και γρατσούνιζαν τον ουρανό της γειτονιάς, πάντοτε γι' ασήμαντες αφορμές, ποτέ για τις αληθινές : όταν το πιατάκι του τσαγιού έσπαζε με κρότο, όταν κυλούσε η μπάλα και τσάκιζε τα λουλούδια, όταν κάποιο παιδικό χέρι πετούσε μια χούφτα χαλίκια κι έγδερνε τη μπογιά του αυτοκινήτου, όταν τα φρεσκοπλυμένα και τα φρεσκοσιδερωμάνα μούσκευαν με το λάστιχο του ποτίσματος - τότε οι φωνές στρίγκλιζαν
Οι φωνές που δεν κάνει να στριγκλίσουν για την απάτη, τη μοιχεία, την έκτρωση
"Α, παραείναι ευαίσθητα τ' αυτιά σου, γιατί δεν παίρνεις κάτι;"
Μην πάρεις τίποτα Μαρί
                                                                                                               Χαϊνριχ Μπελ

Παρασκευή 11 Μαρτίου 2016

Pablo Neruda

Δεν σ'αγαπώ σαν να 'σουν θαλασσόροδο ή τοπάζι,
καν σαΐτα από γαρύφαλλα που τη φωτιά θεριεύει...
Σ'αγαπώ όπως κάποια σκοτεινά πράγματα αγαπιούνται,
μυστικά, στης σκιάς και της ψυχής τ'ανάμεσο...
Σ'αγαπώ όπως το φυτό που δεν ανθεί,
μα κλείνει μέσα του κρυφό το φως των λουλουδιών του
και χάρη στην αγάπη σου ζει στα σκοτάδια του κορμιού μου
μία πνιχτή ευωδιά,που βγήκε από της γης...
Σ'αγαπώ χωρίς να ξέρω
πώς,πότε ή από πού...
Σ'αγαπώ δια μιας,
δίχως προβλήματα ή περηφάνια...
Έτσι σ'αγαπώ,
γιατί δεν ξέρω ν'αγαπώ με άλλον τρόπο
παρά μ'ετούτον,
που δεν έχει εγώ μήτε εσύ...
Τόσο σιμά,
που το χέρι σου στο στήθος μου είναι δικό μου...
Τόσο σιμά,
που τα μάτια σου βαραίνουν σαν αποκοιμιέμαι εγώ...
                                                                      Σονέτο 17

Τετάρτη 9 Μαρτίου 2016

Πρόσφυγες

''Όλη αυτή η περιοχή λέγεται ανέκαθεν Ανάβυσσος. […] Το τι τραβούσαμε δε λέγεται. Ούτε ο Χριστός δεν υπόφερε έτσι. [...] Νερό δεν είχαμε. ψωμί αγοράζαμε από το Λαύριο. Έπρεπε να το παραγγείλουμε και να το πληρώσουμε μια μέρα πιο μπροστά. Την άλλη μέρα μας το έφερναν με τα γαϊδούρια, μπαγιάτικο και κομματιασμένο. Οι ντόπιοι αλβανόφωνοι Καλυβιώτες που είχαν χτήματα στην Ανάβυσσο μας έβριζαν Τούρκους. Θέλαμε ένα τσαμπί σταφύλι να δροσιστούμε και δε μας έδιναν […]. Από το 1926 ως το 1927 ζευγαρίζαμε στους ελαιώνες του Μελισσουργού. Το 1928 ο τσιφλικούχος αυτός μας απαγόρεψε την καλλιέργεια. Διαμαρτυρηθήκαμε όλοι με τα γυναικόπαιδα μαζί. Ο τσιφλικούχος έφερε χωροφύλακες από το Λαύριο και το Κορωπί και μας χτύπησαν. Μ’ έβαλαν κι εμένα φυλακή.''
 {Αρχείο Προφορικής Παράδοσης Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, φάκελος 230.)

Δευτέρα 7 Μαρτίου 2016

Χοληστερόλη και λιπώδες ήπαρ

Η λιποτοξικότητα οδηγεί στην ανάπτυξη προοδευτικής ηπατικής φλεγμονής και ίνωσης σε ασθενείς με μη ακλοολική λιπώδη νόσο του ήπατος (nonalcoholic fatty liver disease (NAFLD) προκαλώντας μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα (nonalcoholic steatohepatitis (NASH) και εξέλιξη σε κίρρωση και ηπατοκυτταρικό καρκίνο. Και ενώ οι μηχανισμοί παραμένουν ασαφείς, πολλά στοιχεία δείχνουν ότι η ηπατική ελεύθερη χοληστερόλη είναι σημαντικό λιποτοξικό μόριο
NAFLD: χρόνια ασθένεια, υπερβολική εναπόθεση λιπιδίων, σταγονίδια λίπους μέσα στα ηπατοκύτταρα, απουσία αλκοόλ, ιογενών ή άλλων νοσημάτων ήπατος. Επηρεάζει 15-46% των ενηλίκων, πολύ συχνή λόγω παχυσαρκίας και των επιπλοκών της (διαβήτης, αντίσταση στην ινσουλίνη) που είναι οι κύριοι παράγοντες ανάπτυξης NAFLD. Είναι η τρίτη πιό συχνή αιτία κίρρωσης μετά από την ηπατίτιδα C (HCV) και την αλκοολική ηπατοπάθεια
Οι περισσότεροι ασθενείς με λιπώδες ήπαρ έχουν απλή στεάτωση, απουσία φλεγμονής και ίνωσης, με καλοήθη κλινική πορεία και μικρή πιθανότητα ανάπτυξης κίρρωσης. Ένα 10-30% κάνουν στεατοηπατίτιδα με ποικίλλου βαθμού φλεγμονή και ίνωση. Γιατί κάποιοι ασθενείς έχουν απλή στεάτωση και άλλοι προοδευτική στεατοηπατίτιδα είναι ένα από τα θεμελιώδη και αναπάντητα ερωτήματα της ηπατολογίας
Χοληστερόλη και στεατοηπατίτιδα
Ένας μεγάλος αριθμός γεννετικών (φυλή, φύλο, γεννετικοί πολυμορφισμοί) και περιβαλλοντικών παραγόντων (τρόπος ζωής, διατροφή) διαμορφώνουν τη μικροβιακή χλωρίδα του εντέρου, που έχει συσχετισθεί με τη στεατοηπατίτιδα. Ωστόσο υπάρχει και η πιθανότητα σε υποομάδα ασθενών να είναι ένα το κυρίαρχο αίτιο π.χ.  η ηπατική χοληστερόλη ενώ οι λοιποί παράγοντες δρουν υποστηρικτικά (τροποποιούν την έκφραση και εξέλιξη της νόσου)
Λιποτοξικότητα
Είναι συσσώρευση λιπιδίων μέσα στα ηπατικά κύτταρα που προκαλεί άμεση τοξικότητα (έναρξη φλεγμονής και ίνωσης). Η στεάτωση είναι απλή αποθήκευση. Η στεατοηπατίτιδα είναι έκθεση του ήπατος σε λιποτοξικό λιπίδιο. Κάποιες μελέτες υποστηρίζουν ότι τα τριγλυκερίδια είναι εν δυνάμει λιποτοξικά. Αντίθετα τα ω-3 λιπαρά έχουν ευεργετική επίδραση και μειώνουν τη λιποτοξικότητα
Δυνητικά λιποτοξικά μόρια είναι η χοληστερόλη, τα ελεύθερα λιπαρά οξέα, η διακυλογλυκερόλη και τα κεραμίδια που μπορεί να δράσουν στα ηπατικά, στα μακροφάγα και στα αστεροειδή κύτταρα (υπεύθυνα για την ηπατική ίνωση) καθώς και τα ενδοθηλιακά κύτταρα. Επίσης αυτά τα λιπίδια φαίνεται ότι επηρεάζουν τη λειτουργία μιτοχονδρίων, ενδοπλασματικού δικτύου, τη σηματοδότηση της ινσουλίνης, επάγουν την απόπτωση και διαταράσουν τη λειτουργία της μεμβράνης
Τα σταγονίδια λίπους αποτελούνται από έναν πυρήνα συνήθως τριγλυκεριδίων, με εστέρες χοληστερόλης και μια μονοστιβάδα φωσφολιπιδίων όπου υπάρχουν αρκετές πρωτείνες (perilipin family members). Θεωρούνται ενδοκυττάρια οργανίδια με σημαντικό ρόλο στην ομοιόσταση του κυττάρου και ποικίλλες αλληλεπιδράσεις κυρίως με τα μιτοχόνδρια και το ενδοπλασματικό δίκτυο. Όλα τα κύτταρα έχουν σταγονίδια λίπους, ωστόσο τα ηπατικά και τα λιποκύτταρα συσσωρεύουν πολλά και μεγάλα σταγονίδια σαν απάντηση σε υπερφαγία και άλλες μεταβολικές διαταραχές. Η μεμβράνη των σταγονιδίων περιέχει ελεύθερη χοληστερόλη η οποία επηρεάζει τις ιδιότητες της μεμβράνης, το μέγεθος των σταγονιδίων και τη σύντηξη μεταξύ τους. Επίσης υπάρχουν διαφορετικοί υποπληθυσμοί σταγονιδίων με διαφορετικό περιεχόμενο και διαφορετικές πρωτείνες στην επιφάνεια οι οποίες ρυθμίζουν και το λιπίδιο που έχει πρόσβαση μέσα στο σταγονίδιο

Παρασκευή 4 Μαρτίου 2016

Μιτοχόνδρια

Πολυάριθμες αναφορές δείχνουν ότι τα μιτοχόνδρια είναι το εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος του κυττάρου. Φαίνεται όμως ότι στην πραγματικότητα είναι πολύ περισσότερο από απλοί προμηθευτές ενέργειας
Τα μιτοχόνδρια είναι οργανίδια που βρίσκονται σε όλα τα ευκαρυωτικά κύτταρα. Υπεύθυνα για την ενορχήστρωση της κυτταρικής ενέργειας, κεντρικής σημασίας για τη διατήρηση της ζωής, φύλακες του κυτταρικού θανάτου (ενεργοποίηση απόπτωσης). Μεταφέρουν υπόλοιπο γονιδιώματος (έχουν διατηρήσει το δικό τους γονιδίωμα), κωδικοποιώντας 13 πρωτείνες απαραίτητες για την λειτουργία της αναπνευστικής αλυσίδας. Έχουν μία εσωτερική και μία εξωτερική μεμβράνη που διαχωρίζουν και διατηρούν τις ενδιάμεσες περιοχές. Συμβάλλουν στη σηματοδότηση του ασβεστίου, στην κυτταρική ανάπτυξη και διαφοροποίηση, στον έλεγχο του κυτταρικού κύκλου και θανάτου. Το σχήμα και η θέση τους μέσα στο κύτταρο είναι ζωτικής σημασίας και ο πληθυσμός τους στο κύτταρο σχετικά σταθερός
Η μιτοχονδριακή δυσλειτουργία εμπλέκεται σε μεταβολικές διαταραχές, διαταραχές που σχετίζονται με την ηλικία, νευροεκφυλιστικές νόσους και ισχαιμία καρδιάς και εγκεφάλου. Βλάβες στο μιτοχονδριακό DNA (mtDNA) έχουν ως αποτέλεσμα μία σειρά από ασθένειες όπως το σύνδρομο Leigh, την κληρονομική οπτική νευροπάθεια του Leber, την MELAS (Mitochondrial
Encephalomyopathy with Lactic Acidosis and Stroke like episodes) και MERFF (Myoclonus Epilepsy with Ragged Red Fibres)
Ασθένειες που προκαλούνται από μεταλλάξεις του mtDNA δεν ακολουθούν τον Μεντέλειο τύπο κληρονομικότητας αλλά κληρονομούνται μέσω της μητέρας. Αυτές οι διαταραχές προκαλούν παθολογία σε ιστούς που εξαρτώνται απόλυτα από την μιτοχονδριακή λειτουργία και κυρίως την οξειδωτική φωσφορυλίωση
Οξυγόνο χρησιμοποιείται για να υποστηρίξει την αναπνοή του μιτοχονδρίου, υπάρχει μετακίνηση πρωτονίων, δημιουργείται διαφορά δυναμικού και προκύπτει η λειτουργία του μιτοχονδρίου δηλαδή σύνθεση τριφωσφορικής αδενοσίνης (ΑΤΡ), μεταφορά ιόντων ασβεστίου και είσοδος πρωτεϊνών. Η οξειδωτική φωσφορυλίωση ρυθμίζεται από το ασβέστιο του κυττάρου. Η μεταφορά του ασβεστίου μέσα στο μιτοχόνδριο σημαίνει ανάγκη για ενέργεια και αύξηση λειτουργικότητας των ενζύμων του κύκλου του κιτρικού οξέος. Αποτυχία αύξησης της ενέργειας είναι συχνά μοιραία κυρίως σε νευρικά και μυικά κύτταρα. Η υπερβολική πρόσληψη ασβεστίου από το μιτοχόνδριο έχει ιδιαίτερη σημασία στον εγκέφαλο , την καρδιά και τους μυς, όπου σε συνδυασμό με οξειδωτικό stress μπορεί να οδηγήσει σε παθολογικούς μετασχηματισμούς, άνοιγμα των μιτοχονδριακών πόρων (mitochondrial permeability transition pore (mPTP) και κυτταρικό θάνατο. Πράγματι τα μιτοχόνδρια αναφέρονται ως ‘poison cabinets’του κυττάρου καθώς βασικές πρωτείνες απελευθερώνονται από την εσωτερική μεμβράνη και ξεκινούν την απόπτωση του κυττάρου. Έτσι τα μιτοχόνδρια είναι τοποθετημένα στην καρδιά του κυττάρου, στο κέντρο ζωής και θανάτου του, έτσι ώστε η κυτταρική λειτουργία συχνά, αντικατοπτρίζει το βαθμό μιτοχονδριακής βιωσιμότητας. Και η διαταραχή της λειτουργίας των μιτοιχονδρίων όλο και περισσότερο σχετίζεται με νόσο

Τετάρτη 2 Μαρτίου 2016

Αθανασίες

Όποιος έζησε μια στιγμή, έχει τη γεύση της αθάνατης μακαριότητας. Όχι "όποιος πεθάνει σήμερα, χίλιες φορές πεθαίνει", όχι κόντε και θεέ μου, δε θέλω να πεθάνω πολλές φορές, όχι. Θέλω να είμαι αθάνατη κάθε μια στιγμή, κάθε ένα δεκαπεντάλεπτο, κάθε μία ώρα, τρίωρο ή μέρα σε μια ανοιχτωσιά γαλήνια, έστω και μέσα σε έναν ωκεανό ανίας ή και πόνου και φτώχειας. Θέλω να έχω γίνει ξανά και ξανά, χίλιες φορές αθάνατη. Από πάρτυ σε κρεβάτι, από κρεβάτι σε πλατεία καινούργιας πόλης -- και ούτω καθεξής. Μέχρι να παραδοθώ εκεί που πρέπει και όταν πρέπει. Αλλά να έχω ζήσει χίλιες φορές, για να πεθάνω μία. Να έχω γευτεί χίλιες αθανασίες. Να έχουν πάρει από πάνω μου χαμόγελα αγαπημένων, ή και ούτε καν αγαπημένων, κάθε πόνο, λύπη και στεναγμό. Να έχω εκλάμψει ως φωστήρας στο αχνό και θολό φως του δρόμου τη νύχτα. Να με έχει εξαρπάσει από το πυρ ο χορός και η χαρά και το ακριβό φαρμάκι της φιλίας, σε δόσεις μικρές και στοχευμένες. Να έχω βρει τόπο αναψύξεως όχι μόνο σε τόπους χλοερούς αλλά και σε άνυδρους, σε ασφάλτους, σε λιθόστρωτα και face à la mer -- ή και σε όσα πίνουν οι άνθρωποι για να έρχονται κοντά με τον εαυτό τους και με τους άλλους.

Όποιος μοιράστηκε στιγμές υπήρξε αθάνατος . Όποιος μοιράστηκε έστω μία στιγμή, έχει τη γεύση της αθάνατης μακαριότητας

Αμήν