Όλγα Δεβετζάκη - Ενδοκρινολόγος
Αναστασίου Ζίννη, 9, Αθήνα, Αττική, 11741
Phone: 210-9239440 URL of Map

Τετάρτη 31 Μαΐου 2017

Οξυτοκίνη

Οι νευρώνες των θηλαστικών που παράγουν οξυτοκίνη και βαζοπρεσίνη προκύπτουν από ένα κύτταρο με αισθητική και νευροεκκριτική ικανότητα που συνδέει την αναπαραγωγική λειτουργία με την ενεργειακή ισορροπία και την διατροφική συμπεριφορά. Ο οξυτοκίνη είναι αυτοκρινής/παρακρινής ρυθμιστής της λειτουργίας του κυττάρου , συστηματική ορμόνη, νευροδιαμορφωτής που απελευθερώνεται μέσα στον εγκέφαλο και δρα σε απομακρυσμένους υποδοχείς. Εμπλέκεται με την ισορροπία των ηλεκτρολυτών, την γαστρική κινητικότητα, την ομοιόσταση της γλυκόζης, τη λιπογέννεση, την οστεογέννεση και στον εγκέφαλο με την ανάγκη για τροφή, την επιλογή τροφής και τον κορεσμό. Καταστέλλει την πρόσληψη υδατανθράκων, βελτιώνει την ανοχή στη γλυκόζη και υποστηρίζει την αναμόρφωση του οστού
Οι κλασικοί ρόλοι της οξυτοκίνης είναι ο θηλασμός και η συσταλτικότητα της μήτρας, όμως δρα και στον εγκέφαλο και είναι υπέυθυνη για κοινωνική συμπεριφορά, αναπαραγωγή, σεξουαλική συμπεριφορά και ρύθμιση της πρόσληψης τροφής. Το κύριο σημείο δράσης της στον εγκέφαλο είναι ο κεντρικός πυρήνας που είναι βασικός στην ομοιόσταση της γλυκόζης, ενώ περιφερικά δρα στο πάγκρεας
Παράγεται από υποθαλαμικούς νευρώνες, καταλήγει στην νευρουπόφυση και εκκρίνεται στη συστηματική κυκλοφορία. H δεύτερη ορμόνη της νευρουπόφυσης είναι η βαζοπρεσίνη, πολύ στενά συνδεδεμένη με την οξυτοκίνη
Σε πειραματόζωα ενέσεις οξυτοκίνης αναστέλλουν την όρεξη. Υψηλή πυκνότητα υποδοχέων της υπάρχει στον πνεύμονα, στον νωτιαίο μυελό (θερμογέννεση, επεξεργασία του πόνου, στυτική λειτουργία). Οι πεπτικές λειτουργίες στομάχου και οισοφάγου συντονίζονται με τους πυρήνες του υποθαλάμου και με τη σειρά τους τα σήματα φτάνουν πίσω στον υποθάλαμο και ελέγχουν την συμπεριφορά της διατροφής και τον τερματισμό του γεύματος
Στον άνθρωπο η έκκριση οξυτοκίνης διαγείρεται από άσκηση υψηλής έντασης (αλλαγή στην ισορροπία των υγρών) ενώ δεν διαγείρεται από τη διάταση του στομάχου, μετά το φαγητό (υποδοχείς της βρίσκονται σε όλη την γαστρεντερική οδό). Υποδοχείς της επίσης βρίσκονται στον λιπώδη ιστό και μέσω αυτών προκαλεί λιπόλυση. Τα λιποκύτταρα και οι οστεοβλάστες προκύπτουν από τα ίδια προγονικά κύτταρα. Οι οστεοβλάστες παράγουν οξυτοκίνη και η ορμόνη δρα σαν ρυθμιστής του σχηματισμού οστού (μέσω οιστρογόνων) και αναστέλλει την απορρόφηση από τους ώριμους οστεοκλάστες. Τα πειραματόζωα που δεν διαθέτουν οξυτοκίνη ή τον υποδοχέα της αναπτύσουν οστεοπόρωση
Στον άνθρωπο ενδοφλέβια έγχυση οξυτοκίνης σε δόσεις φυσιολογικές δεν επηρεάζουν την πρόσληψη τροφής ή την γαστρική κένωση. Έχουν όμως πρόσφατα γίνει μελέτες σε άνδρες με οξυτοκίνη ενδορινικά. Όταν οι δόσεις υπερβούν τα φυσιολογικά επίπεδα φαίνεται ότι μειώνουν σημαντικά την πρόσληψη τροφής και κυρίως την κατανάλωση γλυκών. Φαίνεται επίσης ότι βελτιώνεται η ανοχή στην γλυκόζη με απ' ευθείας δράση στο β-κύτταρο
Οι ποικίλλες δυνατότητες της οξυτοκίνης μένει να διερευνηθούν. Η κατανόηση των μηχανισμών είναι ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον κεφάλαιο αφού πρώτα διαχωριστούν οι φυσιολογικές από τις φαρμακολογικές δράσεις της

Δευτέρα 29 Μαΐου 2017

Μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση - 3

Denosumab
Είναι η πρώτη βιολογική θεραπεία που εγκρίθηκε για τη θεραπεία της οστεοπόρωσης. Αναστέλλει την οστική απορρόφηση δεσμεύοντας το RANKL (receptor activator of nuclear factor-κβ ligand ) και επομένως μειώνοντας την διαφοροποίηση των οστεοκλαστών. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε γυναίκες με μειωμένη νεφρική λειτουργία. Μειώνει τον κίνδυνο σπονδυλικών καταγμάτων κατά 68%, τα κατάγματα ισχύου κατά 40%, τα μη σπονδυλικά κατά 20%. Σπάνια έχουν αναφερθεί άτυπα κατάγματα μηριαίου και οστεονέκρωση της γνάθου
Τεριπαρατίδη
Είναι αναβολικός παράγοντας. Μειώνει τον κίνδυνο καταγμάτων σπονδυλικών κατά 65%, μη σπονδυλικών κατά 35%, αλλά όχι του ισχύου. Χορηγείται με καθημερινή ένεση, μέχρι 2 χρόνια. Με το πέρας της αγωγής πρέπει να ακολουθεί αντι-απορροφητικό φάρμακο. Υπάρχει μια προειδοποίηση για κίνδυνο οστεοσαρκώματος που σχετίζεται με τη θεραπεία, αλλά σε πειραματόζωα που έλαβαν υψηλές δόσεις
Προς διερεύνηση
Οι δύο σπάνιες ανεπιθύμητες ενέργειες (άτυπα κατάγματα μηριαίου και οστεονέκρωση γνάθου) ανησυχούν πολλές γυναίκες και έχουν γίνει ουσιαστικό εμπόδιο στην έναρξη θεραπείας. Οι παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί των παρενεργειών δεν έχουν διευκρινιστεί. Για τα άτυπα κατάγματα η συχνότητα κυμαίνεται στα 4-5/1000 κατάγματα μηριαίου οστού. Πολύ χαμηλή είναι και η συχνότητα οστεονέκρωσης της γνάθου <1 περίπτωση / 10.000 χρήστες διφωσφονικών. Η συχνότητα είναι υψηλότερη σε ασθενείς με καρκίνο, που λαμβάνουν υψηλές δόσεις διφωσφονικών ή denosumab και ταυτόχρονα λαμβάνουν και ανοσοκατασταλτικά ή γλυκοκορτικοειδή. Δεν συνιστάται αλλαγή αγωγής πριν από οδοντικές επεμβάσεις. Δεδομένης της ανησυχίας για τα άτυπα κατάγματα έχει προταθεί η διακοπή του διφωσφονικού - προσωρινά - έως και πέντε χρόνια. Φαίνεται ότι τα οφέλη των φαρμάκων διατηρούνται για > 5 χρόνια μετά τη διακοπή τους. Χρειάζονται περισσότερα δεδομένα για να οριστούν οδηγίες σχετικά με την διακοπή και την επανέναρξη της θεραπείας. Μετά τη διακοπή της θεραπείας η αξία παρακολούθησης των βιοχημικών δεικτών και του BMD για να αποφασιστεί η συνέχιση ή μη της αγωγής είναι αμφιλεγόμενη
Επομένως
Σε γυναίκες στην εμμηνόπαυση με χαμηλό BMD και ιστορικό καταγμάτων συστήνεται άσκηση, αποφυσή καπνίσματος και αλκοόλ (υπερβολική λήψη), πρόσληψη 1000-1500 mg ασβεστίου και 600-800 IU D και χρήση αντι-απορροφητικού παράγοντα. Συστήνεται διφωσφονικό σαν πρώτη γραμμή θεραπείας αν δεν υπάρχουν αντενδείξεις. Συζητάμε την προσωρινή διακοπή του διφωσφονικού μετά από πέντε χρόνια θεραπείας

Παρασκευή 26 Μαΐου 2017

Μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση - 2

Φάρμακα
Tαξινομούνται ως αντι-απορροφητικά (ο στόχος είναι η απορρόφηση των οστεοκλαστών) ή αναβολικά (διέγερση οστεοβλαστών). Βελτιώνουν το BMD και μειώνουν τον κίνδυνο κατάγματος
Οιστρογόνα και SERMS (Selective Estrogen-Receptor Modulators)
H θεραπεία με οιστρογόνα, με ή χωρίς προγεστερόνη έχει άμεση επίδραση στα οστεοκύτταρα, οδηγεί σε αναστολή της απορρόφησης και διατήρηση του σχηματισμού οστού. Μειώνει σημαντικά την εμφάνιση νέων καταγμάτων σπονδυλικών, μη σπονδυλικών και ισχύων. Η ανησυχία για τους μη οστικούς κινδύνους που συνδέονται με την χρήση τους (π.χ. καρκίνος μαστού, στεφανιαία νόσος, ΑΕΕ, θρόμβωση) οδήγησε σε σύσταση κατά της χρήσης οιστρογόνων ως θεραπεία πρώτης γραμμής για την οστεοπόρωση
Οι SERMS ενεργοποιούν υποδοχείς οιστρογόνων στους ιστούς. Η ραλοξιφαίνη αναστέλλει την οστική απορρόφηση, αυξάνει ελαφρώς τo BMD και μειώνει τον κίνδυνο σπονδυλικών κατγμάτων κατά 30%. Δεν επιδρά στα μη σπονδυλικά ή τα ισχυακά κατάγματα. Η μακροχρόνια χρήση της μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού σε γυναίκες υψηλού κινδύνου, αλλά αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης θρομβοεμβολικών επεισοδίων. Πρόσφατα από το FDA έχει εγκριθεί ο συνδυασμός βασεδοξιφαίνης (SERM) και οιστρογόνου για αντιμετώπιση συμπτωμάτων εμμηνόπαυσης και πρόληψη οστεοπόρωσης, όχι όμως για θεραπεία οστεοπόρωσης
Διφωσφονικά
Αναστέλλουν το remodeling του οστού. Είναι η συντριπτική πλειοψηφία των συνταγών για τη θεραπεία της οστεοπόρωσης. Είναι γενικά ασφαλή. Μπορεί να εμφανίσουν ήπια υπασβεστιαιμία και μυικό πόνο. Δύο σπάνιες, αλλά σοβαρές αναπιθύμητες ενέργειες έχουν παρατηρηθεί. Είναι άτυπα μηριαία κατάγματα και οστεονέκρωση της σιαγόνας. Υπάρχουν σε εβδομαδιαία ή μηνιαία δόση. Εάν τηρηθούν οι οδηγίες λήψης αποφεύγεται ο γαστρεντερικός ερεθισμός. Δεν πρέπει να δίνονται σε άτομα με αχαλασία οισοφάγου. Μειώνουν σημαντικά την πιθανότητα κατάγματος . Η συμόρφωση των ασθενών είναι χαμηλή. Εναλλακτικά υπάρχουν τα ενδοφλέβια που δεν απαιτούν συχνή χρήση

Τετάρτη 24 Μαΐου 2017

Μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση

Η οστεοπόρωση είναι υπεύθυνη για πολλά κατάγματα και κυρίως σε γυναίκες στην εμμηνόπαυση. Η ασθένεια χαρακτηρίζεται από ευθραυστότητα του σκελετού και επιδείνωση της μικροαρχιτεκτονικής του. Ο όρος οστεοπόρωση συνδέει τον υψηλό κίνδυνο μετεμμηνοπαυσιακών καταγμάτων με την χαμηλή BMD και τις ποιοτικές μεταβολές στην μικροαρχιτεκτονική. Σε T-score=-2.5, εκτιμάται ότι γυναίκα 50 ετών έχει πιθανότητα κατάγματος ισχύου 15-20% και πιθανότητα 50% οποιουδήποτε οστεοπορωτικού κατάγματος. Το κάταγμα του ισχύου σημαίνει κακή ποιότητα ζωής, εξαρτώμενη κατάσταση διαβίωσης και αυξημένο κίνδυνο θανάτου. Το κάταγμα σπονδυλικής στήλης επίσης σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο θανάτου, είναι παράγων πρόβλεψης μελλοντικών καταγμάτων, και μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιο πόνο και κύφωση
Ο στόχος είναι η πρόληψη των μελλοντικών καταγμάτων. Επομένως είναι κλινική προτεραιότητα η αναγνώριση γυναικών με τον υψηλότερο κίνδυνο. Η χαμηλή BMD στο ισχύο είναι ισχυρός παράγοντας, ωστόσο χρειάζεται ολοκληρωμένη αξιολόγηση. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει προτείνει το FRAX (Fracture Risk Assessment Tool) που ενσωματώνει καθορισμένους παράγοντες κινδύνου και προβλέπει τον κίνδυνο κατάγματος με ορίζοντα 10ετίας
Ασθενείς με πρόσφατο οστεοπορωτικό κάταγμα είναι σε υψηλό κίνδυνο για επιπλέον κατάγματα
Άλλοι ασθενείς υψηλού κινδύνου είναι αυτοί με δευτεροπαθή οστεοπόρωση λόγω υπερπαραθυρεοειδισμού, πολλαπλού μυελώματος, δυσαπορρόφησης, ΣΔ ή φλεγμονώδους νόσου του εντέρου
Διαχείρηση
Μη φαρμακολογικοί παράγοντες
Η άσκηση μπορεί να αυξήσει την μυική μάζα, να αυξήσει προσωρινά την BMD και να βελτιώσει την μικροαρχιτεκτονική. Τα κατάγματα αυξάνονται με την ηλικία. Η άσκηση μπορεί να βελτιώσει την ισορροπία και να μειώσει τον αριθμό των πτώσεων. Πρέπει να αποφεύγεται το κάπνισμα και η υπερβολική λήψη αλκοόλ
Ασβέστιο και βιταμίνη D
Η αποτελεσματικότητα του ασβεστίου και της βιταμίνης D για την πρόληψη των οστεοπορωτικών καταγμάτων είναι αμφιλεγόμενη. Μεγάλες μελέτες έχουν δείξει ελάχιστη βελτίωση και κυρίως σε άτομα ηλικιωμένα και αυτά με χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης. Άλλες μελέτες δείχνουν αύξηση του κινδύνου νεφρολιθίασης μέχρι 17% σε υψηλές όμως δόσεις ασβεστίου. Η συνήθης σύσταση είναι 1000-1500 mg ασβεστίου/ημέρα και 600-800 IU D/ημέρα

Δευτέρα 22 Μαΐου 2017

Σύνδρομο Cushing - Διάγνωση/Διαφοροδιάγνωση - 2

Test καταστολής με δεξαμεθαζόνη
Αναπτύχθηκε από τον Liddle το 1960 για την διαφοροδιάγνωση ACTH-εξαρτώμενου από ACTH-ανεξάρτητο σ. Cushing (πριν ανακαλυφθεί η μέτρηση ACTH). Δίνεται από του στόματος 1 mg δεξαμεθαζόνης τα μεσάνυχτα και γίνεται μέτρηση την επόμενη ημέρα κορτιζόλης. Σε ασθενείς με παχυσαρκία και κατάθλιψη η κορτιζόλη δεν καταστέλλεται
Κάποιοι ασθενείς έχουν έντονη κλινική εικόνα αλλά κορτιζόλη ούρων χαμηλή ή μηδενική. Αυτοί οι ασθενείς λαμβάνουν εξωγενώς κορτικοειδή, τα οποία θα πρέπει να διακοπούν
Άλλοι έχουν αυξημένη απέκκριση στα ούρα, χωρίς κλινικά σημεία και αυτό συνήθως βρίσκεται στα πλαίσια διερεύνησης υπέρτασης. Έχουν αυξημένη ACTH. Θα πρέπει να βρεθεί το σημείο έκκρισης της είτε με καθετηριασμό των λιθοειδών είτε με διερεύνηση πιθανής έκτοπης έκκρισης (συνήθως νεοπλασματική και κυρίως από τον θώρακα)
Επίσης κάποιοι ασθενείς έχουν εντονη κλινική εικόνα και φυσιολογική κορτιζόλη ούρων. Θα πρέπει να εξασφαλιστεί ότι η συλλογή των ούρων έχει γίνει σωστά, και είναι σωστή η νεφρική λειτουργία. Το περιοδικό Cushing θα πρέπει να αποκλειστεί με συχνές μετρήσεις ούρων και η παρακολούθηση να γίνεται τακτικά τουλάχιστον επί έτος
Διαφορική διάγνωση
ΑCTH: μετρήσιμη = ACTH εξαρτώμενο, μη μετρήσιμη = ACTH ανεξάρτητο
Το ACTH εξαρτώμενο Cushing μπορεί να είναι υποφυσιακό ή έκτοπο.
Η μη έκτοπη παραγωγή σημαίνει κορτικοτρόφο αδένωμα της υπόφυσης. Αντιμετωπίζεται με διασφηνοειδική εκτομή .
Η έκτοπη ACTH παραγωγή σε άτομα με Cushing προκύπτει σε 10%. Σε άτομα με έκτοπη παραγωγή γίνεται απεικόνιση του θώρακα και στα 2/3 των ασθενών βρίσκεται η εστία. Εάν δεν βρεθεί κάτι στον θώρακα, γίνεται απεικόνιση των οργάνων της κοιλιάς. Εάν δεν βρεθεί εστία υπάρχουν δύο επιλογές: φαρμακευτικό block της σύνθεσης κορτιζόλης, και παρακολούθηση ασθενούς ανά 6μηνο, και αν στο τέλος του δεύτερου έτους δεν έχει βρεθεί η έκτοπη εστία γίνεται άμφω επινεφριδεκτομή
To ΑCTH ανεξάρτητο Cushing είναι συνήθως νεόπλασμα επινεφριδιακό. Οι καλοήθεις όγκοι είναι μικροί <5 εκ. σε διάμετρο και εκκρίνουν κορτιζόλη. Η παραγωγή από το ένα επινεφρίδιο καταστέλλει την παραγωγή του υγιούς επινεφριδίου. Αντιμετωπίζεται επιτυχώς με λαπαροσκοπική επινεφριδεκτομή
Υπάρχει η μικροοζώδης και μακροοζώδης υπερπλασία των επινεφριδίων. Εκκρίνεται κορτιζόλη. Καταστέλλεται η ACTH. Γίνεται άμφω επινεφριδεκτομή και δίνεται υποκατάσταση
Επινεφριδιακοί όγκοι που εκκρίνουν περισσότερες ορμόνες (κορτιζόλη, ανδρογόνα, οιστρογόνα) είναι κακοήθεις συνήθως. Χρειάζεται προσεκτική χειρουργική αφαίρεση, και έλεγχο για πιθανές μεταστάσεις οι οποίες επίσης αφαιρούνται από έμπειρο χειρουργό
Εαν τα επίπεδα κορτιζόλης την επόμενη ημέρα της επέμβασης είναι 0 η επέμβαση είναι επιτυχής
Ο ασθενής χρειάζεται υποκατάσταση με υδροκορτιζόνη από του στόματος σε δόση 12 mg/τ.μ. επιφάνειας σώματος σε μια δόση πρωινή . Μετά 3 μήνες γίνεται ACTH test. Εάν η κορτιζόλη ξεπερνά τα 20 μg/dl, διακόπτεται η αγωγή με υδροκορτιζόνη. Τα ίδια ισχύουν σε ετερόπλευρη επινεφριδεκτομή. Αν η επινεφριδεκτομή είναι αμφοτερόπλευρη, χρειάζεται υδροκορτιζόνη σε δόση 12-15  mg/τ.μ. επιφάνειας σώματος/ημέρα και φλουροκορτιζόνη (Florinef)  σε δόση 100 μg/ημέρα δια βίου

Τετάρτη 17 Μαΐου 2017

Σύνδρομο Cushing - Διάγνωση/Διαφοροδιάγνωση

Περισσότερα από εκατό χρόνια πριν ο Harvey Cushing περιέγραψε μια διαταραχή που χαρακτηριζόταν από γρήγορη ανάπτυξη κεντρικής παχυσαρκίας, υπέρταση, κεντρική μυική αδυναμία, σακχαρώδη διαβήτη, ολιγομηνόρροια, υπερτρίχωση, λεπτό δέρμα και εκχυμώσεις
Ο Cushing ήξερε ότι ήταν εκδηλώσεις καρκίνου επινεφριδίων και υποψιαζόταν συμμετοχή της υπόφυσης. 6/9/1911 έκανε κρανιοτομή σε ασθενή του αλλά δεν βρήκε υποφυσιακό όγκο. Με την πάροδο του χρόνου έγινε γνωστό ότι η νόσος προκαλείται από μικρά βασεόφιλα αδενώματα και έγινε γνωστή ως νόσος Cushing
Tα τελευταία χρόνια με την ταχεία αύξηση της παχυσαρκίας στον γενικό πληθυσμό το σύνδρομο Cushing δεν μπορεί να διαχωριστεί εύκολα και αξιόπιστα από το μεταβολικό σύνδρομο της απλής παχυσαρκίας
Φυσική εξέταση
Ο επιπολασμός του μεταβολικού συνδρόμου μεταξύ των παχυσάρκων αγγίζει το 10%. Ο επιπολασμός του αδιάγνωστου σ. Cushing είναι περίπου 75 /1.000.000 πληθυσμού. Η πιθανότητα ένα άτομο με ΣΔ, υπέρταση, υπερτρίχωση, δυσλιπιδαιμία να έχει σ. Cushing είναι περίπου 1/500
Στην εποχή του Harvey Cushing η παχυσαρκία ήταν σπάνια και η διάγνωση του συνδρόμου πιο εύκολη. Σήμερα είναι λιγότερο συγκεκριμένη
Το μεταβολικό σύνδρομο που προκαλείται από υπερέκκριση γλυκοκορτικοειδών μπορεί να διαφοροποιηθεί από το μεταβολικό σύνδρομο της παχυσαρκίας με την προσεκτική αξιολόγηση των αντιαναβολικών δράσεων της κορτιζόλης - οστεοπενία, λεπτό δέρμα, εκχυμώσεις - που υπάρχουν σε σ. Cushing αλλά όχι σε απλή παχυσαρκία. Σε ασθενείς που η οστεοπόρωση διαγιγνώσκεται ακτινογραφικά είναι πιθανότερο να έχουν σ Cushing, από όσους δεν έχουν οστεοπόρωση. Ένα z-score=-2 είναι ενδεικτικό. Ασθενείς που έχουν λεπτό δέρμα (μέτρηση με ειδικό παχύμετρο) και με τρεις ή περισσότερες εκχυμώσεις >1εκ. που δεν συνδέονται με τραύμα ή φλεβοκέντηση, έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να πάσχουν από Cushing
Kορτιζόλη ούρων 24ώρου
Η διάγνωση όλων των ενδοκρινικών νοσημάτων απαιτεί κλινική εικόνα συμβατή με την ασθένεια και ταυτοποίηση του παθοφυσιολογικού αιτίου
Υπάρχουν δύο είδη ελεύθερης κορτιζόλης: κορτιζόλη πλάσματος μη δεσμευμένη σε πρωτείνη, και κορτιζόλη μη συζευγμένη με θειικό ή υαλουρονικό οξύ. Η κορτιζόλη η μη δεσμευμένη με πρωτείνη διηθείται και επαναρροφάται στο σπείραμα. Ένα 3% καταλήγει στα ούρα, και είναι μη συζευγμένη, και είναι άμεση αντανάκλαση του ελεύθερου βιοδραστικού επιπέδου της ορμόνης στο πλάσμα. Η κρεατινίνη ούρων μετράται επίσης. Επίπεδα κρεατινίνης < 1.5 g/ ημέρα για άνδρες και < 1 g/ ημέρα για γυναίκες σημαίνουν ελλιπή συλλογή. Η κλινική κατάθλιψη αυξάνει την έκκριση της ελεύθερης κορτιζόλης ούρων

Δευτέρα 15 Μαΐου 2017

Αλεξανδρινό Κουαρτέτο

"Xρήματα που κουδουνίζουν πέφτοντας στα τσίγκινα πιάτα των ζητιάνων. Θραύσματα πολύγλωσσα- αρμένικα, ελληνικά, αμχάρικα, μαροκινά, αραβικά. Εβραίοι από τη Μικρασία, τον Πόντο, τη Γεωργία. Μανάδες που γεννήθηκαν σ' ελληνικά πολίσματα της Μαύρης Θάλασσας. Κοινότητες που σωριάστηκαν σαν κλαδιά δένδρων, που τους λείπει ο κορμός τους κι ονειρεύονται την Εδέμ. Αυτές είναι οι φτωχογειτονιές της λευκής πόλης. Δεν θυμίζουν σε τίποτα  εκείνους τους όμορφους δρόμους που έχτισαν και διακόσμησαν οι ξένοι κι όπου κάθονται οι χρηματιστές για να διαβάσουν τις πρωινές εφημερίδες. Ακόμα και το λιμάνι είναι ανύπαρκτο για μας εδώ. Καμιά φορά τον χειμώνα, σπάνια, μπορεί ν' ακουστεί η βροντή μιας σειρήνας- όμως σ' άλλη γη. Αχ η μιζέρια των λιμανιών και των ονομάτων τους όταν δεν πρόκειται να ταξιδέψει κανείς για πουθενά! Μοιάζει με θάνατο- τον προσωπικό θάνατο που προσφέρεται σε κάθε επανάληψη της λέξης Αλεξάνδρεια, Αλεξάνδρεια"
                                                                                                      Λόρενς Ντάρελ

Παρασκευή 12 Μαΐου 2017

Ο Τουρκικός στρατός..

..Άρτης πυροβολών Έλληνας
Η Άρτα ανάστατος
Ο νομάρχης Άρτης κύριος Καλοστύπης ανέφερε τηλεγραφικώς προς το Υπουργείον των Εξωτερικών, ότι ο Τουρκικός στρατός εγένετο πρόξενος λυπηρών σκηνών εις την πόλην
Πολλοί Τούρκοι στρατιώται συγκεντρωθένετες επί της δεξιάς όχθης του Αράχθου επυροβόλησαν αναιτίως κατά των ανυπόπτως καθημένων εν τω κεντρικώ καφενείω Μήτσου ρίψαντες δώδεκα βολάς
Το καφενείον κείμενον έναντι της Μονής της Θεοτόκου όθεν επυροβόλησαν οι Τούρκοι ανεστατώθη, ύαλοι εθραύσθησαν, έπιπλα εκρημνίσθησαν και η ταραχή της αιφνιδίας επιθέσεως μετεδόθη εις την πόλιν, ήτις έλαβεν ταχέος στάσιν αμυντικήν
Πλην, ουδεμίαν νεωτέραν αφορμήν, έδωκαν οι Τούρκοι, κατόπιν των πυροβολισμών εκείνων
                                                                                               Λάρισα 16 Φεβρουαρίου 1911

Τετάρτη 10 Μαΐου 2017

Οδυσσέας Ελύτης

Kατοίκησα μια χώρα που 'βγαινε από την άλλη, την πραγματική
Όπως τ' όνειρο από τα γεγονότα της ζωής μου
Την είπα κι αυτήν Ελλάδα και τη χάραξα πάνω στο χαρτί να τηνε βλέπω
Τόσο λίγη έμοιαζε, τόσο άπιαστη
Περνώντας ο καιρός όλο και τη δοκίμαζα, με κάτι ξαφνικούς σεισμούς, κάτι παλιές καθαρόαιμες θύελλες
Άλλαζα θέση στα πράγματα να τ' απαλλάξω από κάθε αξία
Μελετούσα τ΄Ακοίμηστα και την Ερημική ν' αξιωθώ να φκιάνω λόφους καστανούς, μοναστηράκια, κρήνες
Ως κι ένα περιβόλι ολόκληρο έβγαλα γιομάτο εσπεριδοειδή μου μύριζαν Ηράκλειτο κι Αρχίλοχο
Μα 'ταν η ευωδία τόση που φοβήθηκα
Κι έπιασα σιγά σιγά να δένω λόγια σαν διαμαντικά να την καλύψω τη χώρα που αγαπούσα. Μη και κανείς ιδεί το κάλλος. Ή κι υποψιαστεί πως ίσως δεν υπάρχει
Λοιπόν τριγύριζα μέσα στη χώρα μου κι έβρισκα τόσο φυσική τη λιγοσύνη της, που 'λεγα πως δε γίνεται, θα πρέπει να 'ναι από σκοπού το ξύλινο ετούτο τραπέζι με τις ντομάτες και τις ελιές μπρος στο παράθυρο
Για να μπορεί μια τέτοια αίσθηση βγαλμένη απ' το τετράγωνο του σανιδιού με τα λίγα ζωηρά κόκκινα και τα πολλά μαύρα να βγαίνει κατευθείαν στην αγιογραφία
Κι αυτή αποδίδοντας τα ίσα, να προεχτείνεται μ' ένα μακάριο φως πάνω απ' τη θάλασσα, ως ότου αποκαλυφθεί της λιγοσύνης το πραγματικό μεγαλείο
Φοβούμαι να μιλάω  μ' επιχειρήματα που μόνον η άνοιξη δικαιωματικά διαθέτει. Όμως την παρθενία που πρεσβεύω έτσι την αντιλαμβάνομαι και μόνο έτσι την φαντάζομαι να κρατάει την μυστική της αρετή. Μεταβάλλοντας σε άχρηστα όλα τα μέσα που θα μπορούσαν να επινοήσουν οι άνθρωποι για την συντήρηση και την ανανέωση της
Την άνοιξη δεν τη βρήκα τόσο στους αγρούς, ή έστω σ' έναν Botticelli όσο σε μια μικρή βαϊφόρο κόκκινη. Έτσι και μια μέρα, τη θάλασσα την ένιωσα κοιτάζοντας μια κεφαλή Διός
Όταν ανακαλύψουμε τις μυστικές σχέσεις των εννοιών και τις περπατήσουμε σε βάθος θα βγούμε σ' ένα άλλου είδους ξέφωτο που είναι η Ποίηση
Και η Ποίηση πάντοτε είναι μία, όπως ένας είναι ο ουρανός
Το ζήτημα είναι από που βλέπει κανείς τον ουρανό
Εγώ τον έχω δει από καταμεσής της θάλασσας

Δευτέρα 8 Μαΐου 2017

Μελατονίνη - 3

Μελατονίνη και αντιγήρανση
Ασκείται μέσω της αντιοξειδωτικής της δράσης και του επανασυγχρονισμού των κιρκάδιων ρυθμών
Μελατονίνη και ανοσοποιητικό
Φαίνεται ότι υπάρχει στενή σχέση. Είναι ανοσοενισχυτική. Διαγείερει Τ λεμφοκύτταρα, μονοκύτταρα, killer cells, oυδετερόφιλα. Τα λεμφοκύτταρα έχουν υποδοχείς μελατονίνης. Η ενεργοποίηση τους αυξάνει την απελευθέρωση κυταροκινών (ιντερφερόνη και ιντερλευκίνη). Έχει ενδιαφέρον ανοσοθεραπευτικό δυναμικό σε ιογενείς και βακτηριακές λοιμώξεις
Μελατονίνη και ρευματοειδής αρθρίτις (RA)
Φαίνεται ότι η ρευματοειδής αρθρίτις είναι συχνότερη και βαρύτερη σε βόρειες χώρες όπου ο πληθυσμός εκτίθεται σε μεγαλύτερες συγκεντρώσεις μελατονίνης λόγω μεγαλύτερης νύχτας και βαρύτερου χειμώνα. Επίσης η πρωινή δυσκαμψία μπορεί να οφείλεται στην προφλεγμονώδη δράση της ορμόνης. Έχει ανιχνευθεί αυξημένη μελατονίνη στο αρθρικό υγρό ασθενών με RA και υποδοχείς της σε μακροφάγα του αρθρικού υμένα. Οι ασθενείς με RA παρατηρούν μεταβολές του οιδήματος και των συμπτωμάτων που φαίνεται ότι ελέγχονται από κάποιο βιολογικό ρολόι. Στον κιρκάδιο ρυθμό συμμετέχει η κορτιζόλη και φαίνεται ότι συμμετέχει και η μελατονίνη
Μελατονίνη και Alzheimer
Σε πειραματόζωα έχει φανεί ότι μπορεί να αναστείλει τις αλλοιώσεις των νευρικών κυττάρων. Σε ανθρώπους με νόσο έχουμε διαταραχή της έκκρισης και του βιολογικού ρυθμού της. Ίσως θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί θεραπευτικά
Μελατονίνη και ΣΔ 2
Υποδοχείς της εκφράζονται στα νησίδια του παγκρέατος. Μελέτες έδειξαν σε παραλλαγές του γονιδίου του υποδοχέα της σχέση με υπεργλυκαιμία, διαταραχή στην έκκριση της ινσουλίνης και στη λειτουργία του β-κυττάρου. Φαίνεται ότι ελαττώνει την έκκριση της ινσουλίνης
Μελατονίνη και οφθαλμικά νοσήματα
Φαίνεται ότι προστατεύει από την εμφάνιση νοσημάτων φθοράς του οφθαλμού όπως το γλαύκωμα και η εκφύλιση της ωχράς
Επομένως: είναι ορμόνη με ποικίλλες δράσεις. Συμμετέχει στη ρύθμιση βιολογικών ρυθμών. Συμβάλλει στη ρύθμιση του ύπνου. Έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Προστατεύει από καρκινογέννεση και νόσους φθοράς. Έχει ανοσοενισχυτική δράση. Θεραπευτικά μπορεί να δοθεί σε αυπνία, σε jet lag, για επαναρύθμιση των κιρκάδιων ρυθμών, συμπληρωματικά στην αντιμετώπιση του καρκίνου, στην νόσο Alzheimer και ως αντιγηραντική θεραπεία

Παρασκευή 5 Μαΐου 2017

Μελατονίνη και καρκίνος

Προστασία
Η μελατονίνη αναστέλλει την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων καρκίνου μαστού, τραχήλου μήτρας και ωοθήκης. Ελέγχει τον πολλαπλασιασμό και τον θάνατο των κυττάρων και είναι ορμονικός ρυθμιστής ανάπτυξης των νεοπλασματικών κυττάρων. Σε φυσιολογικές συγκεντρώσεις είναι κυτταροστατική. Σε φαρμακολογικές συγκεντρώσεις είναι κυτταροτοξική. Σε μερικά καρκινικά κύτταρα δρα διαφοροποιητικά και μειώνει την διηθητική και μεταστατική τους ικανότητα, σε άλλα επάγει την απόπτωση. Βιοχημικοί και μοριακοί μηχανισμοί της ογκοστατικής της δράσης είναι ρύθμιση της έκφρασης των υποδοχέων οιστρογόνων, η δραστηριότητα του ασβεστίου και της καλμοντουλίνης, η ενεργότητα της πρωτεϊνικής κινάσης c, η αρχιτεκτονική και λειτουργία του σκελετού, η μεταφορά και ο μεταβολισμός λιπαρών οξέων
Έχει προταθεί σε συνδυασμό με προγεστερόνη στην μείωση κινδύνου καρκίνου του μαστού. Έχει εκφραστεί η υπόθεση ότι η τύφλωση στις γυναίκες μπορεί να είναι ανασταλτικός παράγοντας ανάπτυξης καρκίνου του μαστού (ισχυρό σήμα μελατονίνης που δρα προστατευτικά)
Σε πειράματα χορηγήθηκε σε συνδυασμό με ταμοξιφαίνη σε μεταστατικό καρκίνο του μαστού. Επίσης φάνηκε ότι αλλάζει την αντικαρκινική δράση της ιντερλευκίνης-2 και συμβάλλει στην πρόληψη της θρομβοπενίας (συχνή αιματολογική επιπλοκή της ιντερλευκίνης). Η ταυτόχρονη χορήγηση μελατονίνης και ιντερλευκίνης-2 σε μη μικροκυτταρικό καρκίνο πνεύμονα, ηπατοκυτταρικό καρκίνο, του εντέρου, του στομάχου, του παγκρέατος και καρκίνο του μαστού συμβάλλει στην σταθερότητα της νόσου
Ο αριθμός των λεμφοκυττάρων είναι σημαντική παράμετρος στην πρόγνωση ασθενών με προχωρημένο καρκίνο. Οι κύριες κυτταροκίνες με αντινεοπλασματική δράση είναι η ιντερλευκίνη-2 και η ιντερλευκίνη-12. Η δράση τους τροποποιείται από το νευροενδοκρινικό σύστημα, και ειδικότερα από το κωνάριο μέσω της ημερήσιας διακύμανσης της μελατονίνης
H μελατονίνη προκαλεί επίσης σημαντική μείωση στη συχνότητα κακουχίας, θρομβοπενίας, στοματίτιδας, καρδιοτοξικότητας και νευροτοξικότητας που προκαλεί η χημειοθεραπεία
Και ελαχιστοποιεί την οξειδωτική βλάβη της ιονίζουσας ακτινοβολίας σε ασθενείς που υποβάλονται σε ακτινοθεραπεία (κυρίως στους γύρω υγιείς ιστούς)
Από μελέτες βρέθηκε ότι υπάρχουν περιοχές δέσμευσης της μελατονίνης στα Τ-helper λεμφυκύτταρα στον μυελό των οστών. Ενεργοποίηση των περιοχών αυτών σημαίνει παραγωγή ιντερλευκίνης-4 που δρα στον μυελό και συμβάλλει στην παραγωγή αιμοποιητικών αυξητικών παραγόντων. Αυτό σε πειραματόζωα που έχουν υποστεί χημειοθεραπεία, συμβάλλει στη διατήρηση της αιμοποιητικής λειτουργίας
Μπορεί επίσης να προστατεύει την αιμοποίηση από την δράση αντινεοπλασματικών φαρμάκων μέσω της δράσης οπιοειδών κυτταροκινών των Τ-helper λεμφοκυττάρων. Τελευταία βρέθηκε ότι τα κύτταρα του μυελού των οστών μπορούν να συνθέτουν μελατονίνη και κατεχολαμίνες, σε συγκέντρωση ως και τρεις φορές υψηλότερη από τα φυσιολογικά επίπεδα
Όλα αυτά δείχνουν ότι η μελατονίνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί επιτυχώς στην κλινική ογκολογία ως υποστήριξη ασθενών με προχωρημένο καρκίνο και ως πρόληψη της τοξικότητας από την χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία

Τετάρτη 3 Μαΐου 2017

Μελατονίνη

Η μελατονίνη (Ν-ακετυλ 5 μεθοξυτρυπταμίνη) είναι μεθοξυ-ινδόλη που συντίθεται στο κωνάριο. Φαίνεται ότι έχει πολλές ευεργετικές επιδράσεις στο ανθρώπινο σώμα
Η μελατονίνη συντίθεται από τη τρυπτοφάνη στη διάρκεια της νύχτας (όταν υπάρχει σκοτάδι). Υποδοχείς της υπάρχουν στον υποθάλαμο, την πρόσθια υπόφυση, τον οφθαλμό και το πάγκρεας
Θεωρείται ότι συμμετέχει στην προσαρμογή του οργανισμού στον κύκλο φως-σκοτάδι. Η χορήγηση της στον άνθρωπο βοηθάει στην αντιμετώπιση του jet lag μετά από υπερατλαντικές πτήσεις. Συμμετέχει στη ρύθμιση του ανοσοποιητικού και είναι ισχυρός αντιοξειδωτικός παράγοντας σε όλα τα μέρη του κυττάρου συμπεριλαμβανομένου του πυρήνα (προλαμβάνει την βλαπτική δράση των ελεύθερων ριζών στο DNA) άρα μπορεί να προλαμβάνει την καρκινογέννεση. Είναι φυσικός ογκοστατικός παράγοντας
Μελατονίνη και ύπνος
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε διαταραχή ύπνου (κυρίως σε νυχτερινή εργασία ή εναλλασόμενες βάρδιες). Σε καταστάσεις που η έκκριση της είναι ελαττωμένη - λόγω δουλειάς, ηλικίας, σε τυφλούς- η χορήγηση της εξωγενώς μπορεί να βελτιώσει την διάρκεια και την ποιότητα του ύπνου. Δεν επιδρά την επόμενη ημέρα και δεν προκαλεί εθισμό, όμως έχει μικρό χρόνο ζωής και ήπια υπνωτική δράση
Βοηθά στον επαναπροσδιορισμό των βιολογικών ρυθμών και στον συγχρονισμό τους με το περιβάλλον.Έχουν αναπτυχθεί ανάλογα μελατονίνης (ramelteon-agomelatine) με υψηλή συγγένεια με τους υποδοχείς μελατονίνης, αποτελεσματικά στην καταπολέμηση της αυπνίας και των διαταραχών του συναισθήματος όπως η εποχιακή κατάθλιψη
Get Lag
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη διάρκεια υπερατλαντικών ταξιδιών όπου υπάρχει έλλειψη συντονισμού του ενδογενούς ρυθμού του οργανισμού με τον κύκλο ημέρα/νύχτα του τόπου προορισμού. Οι ημερήσιες δόσεις 0.5-5 mg είναι εξίσου αποτελεσματικές, αλλά οι άνθρωποι κοιμούνται ταχύτερα και καλύτερα με 5mg. Αντενδείκνυται σε ασθενείς με επιληψία και σε αυτούς που λαμβάνουν βαρφαρίνη
Αντιοξειδωτική δράση
Είναι ισχυρός δέκτης ελευθέρων ριζών και ισχυρός αντιοξειδωτικός παράγοντας. Η δράση της επιτελείται μέσω των μεταβολιτών της οπότε είναι αποτελεσματική και σε εξαιρετικά χαμηλές συγκεντρώσεις στην προστασία από το οξειδωτικό stress. Σημαντικές συγκεντρώσεις της βρίσκονται στο δέρμα, το έντερο και στον εγκέφαλο. Η παραγωγή της αυξάνεται με την άσκηση. Το έντονο οξειδωτικό stress σημαίνει οξεία ελάττωση μελατονίνης (πιθανός προστατευτικός μηχανισμός). Η καταστροφή DNA ανθρώπειων λεμφοκυττάρων από ιονίζουσα ακτινοβολία μειώνεται πολύ αν τα κύτταρα έχουν πριν εκτεθεί σε μελατονίνη. Οι κυτταροπλασματικές πρωτείνες προστατεύονται από τις ελεύθερες ρίζες παρουσία μελατονίνης. Η υπερ-οξείδωση των λιπιδίων της κυτταρικής μεμβράνης ελαττώνεται δραστικά παρουσία μελατονίνης. Όλες οι δράσεις της είναι ενδοκυττάριες