Όλγα Δεβετζάκη - Ενδοκρινολόγος
Αναστασίου Ζίννη, 9, Αθήνα, Αττική, 11741
Phone: 210-9239440 URL of Map

Κυριακή 31 Μαΐου 2015

Δευτέρα

Το βασικό με τη δουλειά είναι να ξεκινήσεις νωρίς-νωρίς και να πέσεις με τα μούτρα,
όχι να κάθεσαι δυο ώρες να ακούς μουσική μέχρι να μεσημεριάσει.
Όχι χασομέρια.
Και οι πρωινές ώρες είναι οι πιο παραγωγικές, ιδίως όταν είσαι ξεκούραστος απ' το Σαββατοκύριακο. Και η Δευτέρα έτσι κι αλλιώς δεν είναι μέρα για βόλτα, όλοι τρέχουν για δουλειές, μποτιλιάρισμα, μηχανάκια στα πεζοδρόμια, πολυκοσμία, κόλαση.
Χώρια που μπορεί να μπει ο διάολος μέσα σου άμα είσαι στη γύρα και να μπουκάρεις στο βιβλιοπωλείο και να το σηκώσεις όλο - ενώ άμα κάτσεις σπίτι και δουλέψεις, κάνεις και οικονομία. Κι επιπλέον, τίποτα δεν συγκρίνεται με την ηθική ικανοποίηση που αισθάνεσαι μετά από οχτώ-εννιά-δέκα-έντεκα ώρες σκληρής δουλειάς, όταν ξέρεις ότι έκανες και σήμερα το καθήκον σου, και βγήκε το τίμιο μεροκάματο.
"Αργία μήτηρ πάσης κακίας" άλλωστε.

*(σιγοκλαίει)

Παρασκευή 29 Μαΐου 2015

Γοναδοτροπίνες και πρόκληση γονιμότητας σε άνδρα με υπογοναδισμό (2)

Συγγενής υπογοναδοτροπικός υπογοναδισμός (ΣΥΥ)
Η διακοπή της πολύπλοκης αναπτυξιακής διαδικασίας που ρυθμίζει τους GnRH νευρώνες οδηγεί σε ΣΥΥ. Είναι σπάνια γεννετική διαταραχή με πολλούς φαινότυπους. Τυπική η απουσία εφηβείας. Στη φυσική εξέταση ο όγκος των όρχεων είναι <4ml (είναι το μέγεθος που αποδεικνύει την έναρξη της εφηβείας). Βιοχημικά έχουμε χαμηλά επίπεδα FSH  και LH και χαμηλή τεστοστερόνη. Θα πρέπει να αποκλεισθούν βλάβες υποθάλαμου/υπόφυσης και να επιβεβαιωθεί η καλή λειτουργία της πρόσθιας υπόφυσης καθώς και τα φυσιολογικά επίπεδα φερριτίνης. Είναι θεραπεύσιμη μορφή ανδρικής υπογονιμότητας με παλμική θεραπεία με GnRH ή με εξωγενώς χορηγούμενες γοναδοτροπίνες
Ασθενείς με πιό σοβαρή ανεπάρκεια έχουν φτωχότερη πρόγνωση (πρόκληση γονιμότητας). Έχουν χαμηλότερα επίπεδα inhibin B (< 60 pg/mL). Επίσης η κρυψορχία είναι σημαντικός προγνωστικός παράγοντας που επηρεάζει την πιθανότητα σπερματογέννεσης
Θεραπεία γονιμότητας
Ρυθμική GnRH θεραπεία
Πρέπει να χορηγείται με ρυθμικό τρόπο μέσω αντλίας. Υπάρχουν πολλά πρωτόκολλα που ορίζουν τιτλοποίηση της δόσης μέχρι να πετύχουμε επίπεδα γοναδοτροπινών επαρκή για έκκριση τεστοστερόνης και σπερματογέννεση. Προκαλεί εφηβεία και γονιμότητα 80% σ' αυτούς που έχουν δυνατότητα σπερματογέννεσης. Χρειάζεται ιδιαίτερη εμπειρία, προσφέρεται σε εξειδικευμένα κέντρα και έχει τα ίδια αποτελέσματα με την εξωγενή χορήγηση γοναδοτροπινών
Θεραπεία με hCG
Είναι αποτελεσματική και για υποθαλαμικές και για υποφυσιακές βλάβες. Η μονοθεραπεία χρησιμοποιείται για επαγωγή σπερματογέννεσης σε ασθενείς με μεγαλύτερο όγκο όρχεων (με κάποιο βαθμό αυτόματης ανάπτυξης) και ήπια μορφή υπογοναδισμού. Δεν είναι ιδανική για άνδρες που έχουν όγκο όρχεων <4 ml
Θεραπεία με συνδυασμένες γοναδοτροπίνες
Είναι σκευάσματα ανασυνδυασμένων ορμονών που δίνονται υποδόρια. Ο χρόνος ανάπτυξης σπέρματος συνήθως είναι 9-12 μήνες και τα ποσοστά επιτυχίας φτάνουν το 85%, ενώ σε αυτούς που έχουν προ/εφηβικούς όρχεις το 36%. Μιά κοινή πρακτική είναι έναρξη αγωγής με hCG 1000-2000 U 2-3 φορές την εβδομάδα για 3-6 μήνες και στη συνέχεια προστίθεται FSH 75-150 IU/2η ημέρα. Το 80% των ανδρών αναπτύσει σπέρμα αποκτά μεγαλύτερο όγκο όρχεων και έχει σπερματοζωάρια στην εκσπερμάτωση μετά από 12-18 μήνες θεραπείας

Τετάρτη 27 Μαΐου 2015

Γοναδοτροπίνες και πρόκληση γονιμότητας σε άνδρα με υπογοναδισμό

Η ρυθμική έκκριση του GnRH (gonadotrophin-releasing hormone) από εξειδικευμένους υποθαλαμικούς νευρώνες είναι βασικός νευροενδοκρινικός ρυθμιστής του ανθρώπινου αναπαραγωγικού συστήματος. Η ρυθμική έκκριση GnRH διαγείρει την έκκριση της ωχρινοτρόπου (LH) και της ωοθυλακιοτρόπου (FSH) ορμόνης από την υπόφυση οι οποίες με τη σειρά τους προκαλούν ανάπτυξη όρχεων στους άνδρες, παραγωγή τεστοστερόνης και αναπαραγωγική ικανότητα (σπερματογέννεση). Διαταραχές της ανάπτυξης που διακόπτουν τον άξονα GnRH μπορεί να οδηγήσουν σε συγγενή υπογοναδοτροφικό υπογοναδισμό (σπάνια πάθηση) που είναι θεραπεύσιμη μορφή ανδρικής στειρότητας. Οι προσεγγίσεις πρόκλησης γονιμότητας στους άνδρες αυτούς ποικίλλουν. Εδώ παρουσιάζονται οι τελευταίες θεραπευτικές προσεγγίσεις
Ο αναπαραγωγικός άξονας
Στους ανθρώπους η δραστηριότητα του άξονα αλλάζει κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης. GnRH νευρώνες από την οσφρητική ακρολοφία μεταναστεύουν κατά μήκος των οσφρητικών ινών και φτάνουν στον τοξοειδή πυρήνα του υποθαλάμου πριν τη γέννηση. Τη 10η-15η εβδομάδα της εμβρυικής η hCG της μητέρας προκαλεί παραγωγή τεστοστερόνης από τους όρχεις. Στο δεύτερο 6μηνο της εμβρυικής ζωής η παραγωγή τεστοστερόνης ρυθμίζεται από την GnRH-επαγόμενη έκκριση της LH από την υπόφυση. Ο υποθάλαμο-υποφυσιακός άξονας παραμένει ενεργός το πρώτο 6μηνο της ζωής (μίνι-εφηβεία), στη συνέχεια αδρανοποιείται και επανέρχεται στην αρχή της εφηβείας με τη χαρακτηριστική παλμική έκκριση GnRH αρχικά στη διάρκεια του ύπνου. Αυξάνονται προοδευτικά τα επίπεδα των ορμονών και καταλήγουν σε αναπαραγωγική ωριμότητα. Οι γοναδοτροπίνες ασκούν διαφορετικές επιδράσεις στους όρχεις. Η LH διαγείρει την ωρίμανση των διάμεσων κυττάρων Leydig που εκκρίνουν τεστοστερόνη και insulin-like factor 3 (INSL3). Η ενδο-ορχική τεστοστερόνη μαζί με την  FSH επιδρά στα κύτταρα Sertoli για πρόκληση και διατήρηση σπερματογέννεσης. Ο ρόλος του INSL3 παραμένει ασαφής, αλλά είναι δείκτης της δραστηριότητας των κυττάρων Leydig και μπορεί να έχει αντι-αποπτωτικό αποτέλεσμα στα γεννητικά κύτταρα
 Η FSH είναι σημαντική για την ανάπτυξη των σωληναρίων που εμφανίζεται η σπερματογέννεση. Διαγείρει τον πολλαπλασιασμό ανώριμων κυττάρων Sertoli τα οποία εκκρίνουν  inhibin B (IB) και antimüllerian hormone (AMH). Τα ώριμα κύτταρα Sertoli υποστηρίζουν συγκεκριμένο αριθμό γεννητικών κυττάρων και καθορίζουν το τελικό μήκος του σπερματικού σωληναρίου. Το 90% του όγκου των όρχεων οφείλεται στα σπερματικά σωληνάρια, επομένως ο όγκος των όρχεων είναι κρίσιμος δείκτης γονιμότητας. Η ΑΜΗ εκκρίνεται από ανώριμα Sertoli και καταστέλλεται από την τεστοστερόνη. Επομένως είναι υψηλή νωρίς στην εφηβεία και πέφτει όσο αυξάνουν τα ανδρογόνα
Στο πρώτο 6μηνο της ζωής τα κύτταρα Sertoli δεν εκφράζουν ανδρογονικό υποδοχέα, και επομένως παρά τα υψηλά ενδο-ορχικά επίπεδα τεστοστερόνης τα κύτταρα παραμένουν ανώριμα
Όπως εξελίσσεται η εφηβεία αυξάνονται τα ενδο-ορχικά επίπεδα τεστοστερόνης από τα κύτταρα Leydig, τελειώνει η φάση πολλ/σιασμού και τα Sertoli ωριμάζουν, αναπτύσονται σωληνάρια και ξεκινάει η σπερματογέννεση. Τα επίπεδα τεστοστερόνης ενδο-ορχικά είναι πολύ υψηλότερα από αυτά του ορρού. Οι FSH  και LH έχουν συμπληρωματικούς ρόλους και είναι και οι δύο αναγκαίες για να επιτευχθεί ποσοτική και ποιοτική φυσιολογική σπερματογέννεση

Δευτέρα 25 Μαΐου 2015

Μάνος Χατζιδάκις

Μια φορά κι έναν καιρό, υπήρχε ένα νησί στο οποίο ζούσαν όλα τα συναισθήματα.
Εκεί ζούσαν η Ευτυχία, η Λύπη, η Γνώση, η Αγάπη και όλα τα άλλα συναισθήματα.
Μια μέρα έμαθαν ότι το νησί τους θα βούλιαζε και έτσι όλοι επισκεύασαν τις βάρκες τους και άρχισαν να φεύγουν.
Η Αγάπη ήταν η μόνη που έμεινε πίσω. Ήθελε να αντέξει μέχρι την τελευταία στιγμή.
Όταν το νησί άρχισε να βυθίζεται, η Αγάπη αποφάσισε να ζητήσει βοήθεια.
Βλέπει τον Πλούτο που περνούσε με μια λαμπερή θαλαμηγό.
Η Αγάπη τον ρωτάει: «Πλούτε, μπορείς να με πάρεις μαζί σου;»,
«Όχι, δεν μπορώ» απάντησε ο Πλούτος. «Έχω ασήμι και χρυσάφι στο σκάφος μου και δεν υπάρχει χώρος για σένα».
Η Αγάπη τότε αποφάσισε να ζητήσει βοήθεια από την Αλαζονεία που επίσης περνούσε από μπροστά της σε ένα πανέμορφο σκάφος.
«Σε παρακαλώ βοήθησέ με» είπε η Αγάπη.
«Δεν μπορώ να σε βοηθήσω Αγάπη. Είσαι μούσκεμα και θα μου χαλάσεις το όμορφο σκάφος μου» της απάντησε η Αλαζονεία.
Η Λύπη ήταν πιο πέρα και έτσι η Αγάπη αποφάσισε να ζητήσει από αυτή βοήθεια.
«Λύπη άφησέ με να έρθω μαζί σου».
«Ω Αγάπη, είμαι τόσο λυπημένη που θέλω να μείνω μόνη μου» είπε η Λύπη.
Η Ευτυχία πέρασε μπροστά από την Αγάπη αλλά και αυτή δεν της έδωσε σημασία.
Ήταν τόσο ευτυχισμένη, που ούτε καν άκουσε την Αγάπη να ζητά βοήθεια.
Ξαφνικά ακούστηκε μια φωνή:
«Αγάπη, έλα προς τα εδώ! Θα σε πάρω εγώ μαζί μου!».
Ήταν ένας πολύ ηλικιωμένος κύριος που η Αγάπη δεν γνώριζε, αλλά ήταν γεμάτη από τέτοια ευγνωμοσύνη, που ξέχασε να ρωτήσει το όνομά του.
Όταν έφτασαν στην στεριά ο κύριος έφυγε και πήγε στο δρόμο του.
Η Αγάπη γνωρίζοντας πόσα χρωστούσε στον κύριο που τη βοήθησε, ρώτησε την Γνώση:
«Γνώση, ποιος με βοήθησε»;
«Ο Χρόνος» της απάντησε η Γνώση.
«Ο Χρόνος;;» ρώτησε η Αγάπη. «Γιατί με βοήθησε η Χρόνος;»
Τότε η Γνώση χαμογέλασε και με βαθιά σοφία της είπε:
«Μόνο ο Χρόνος μπορεί να καταλάβει πόσο μεγάλη σημασία έχει η Αγάπη>>
                                                                    

Παρασκευή 22 Μαΐου 2015

Υποκατάσταση DHEA στη χρόνια ανεπάρκεια επινεφριδίων (2)

Σε ανεπάρκεια επινεφριδίων πρωτοπαθή ή δευτεροπαθή η έκκριση DHEA είναι μειωμένη. Στις γυναίκες η έλλειψη οδηγεί σε σημαντική ανεπάρκεια ανδρογόνων ενώ στους άνδρες η παραγωγή ανδρογόνων γίνεται από τους όρχεις. Ασθενείς με τυπική θεραπεία υποκατάστασης με γλυκο/αλατοκορτικοειδή έχουν συχνά μειωμένη ποιότητα ζωής και κατάθλιψη
Η DHEA έδειξε αντικαταθλιπτική και αγχολυτική δράση σε διαφορετικούς πληθυσμούς. Θετικά αποτελέσματα της υποκατάστασης με DHEA ( 25-50 mg/ημέρα για πάνω από 4 μήνες) στη διάθεση, την αίσθηση καλής υγείας και τη σεξουαλικότητα έχουν αναφερθεί σε πολλές μελέτες, ενώ σε άλλες δεν έχει βρεθεί σημαντική διαφορά. Πρόσφατη μετα-ανάλυση δείχνει ότι τα θετικά αποτελέσματα στη αίσθηση καλής υγείας είναι ήπια, αλλά η υποκατάσταση με DHEA έχει ευεργετικά αποτελέσματα στην κατάθλιψη
Μεταβολικές και καρδιαγγειακές επιδράσεις της DHEA
Μόνο μικρή επίδραση έχει αναφερθεί. Μείωση της ολικής και HDL χοληστερόλης έχει αποδειχθεί. Επομένως σε υποκατάσταση με DHEA προκύπτει δυσμενές profil λιποπρωτεϊνών πιθανώς μέσω αύξησης της ηπατικής λιπάσης. Μια σταθερή παρατήρηση είναι η αύξηση του IGF-I στον ορρό. Αυτή η παρατήρηση έχει αξία σε ασθενείς που παίρνουν υποκτάσταση με αυξητική (μείωση δόσης)
Έχει επίσης παρατηρηθεί μείωση των επιπέδων ινσουλίνης νηστείας και λεπτίνης
Επίδραση στη σύσταση σώματος, τη φυσική κατάσταση και τον σκελετό
Κυρίως στις γυναίκες η υποκατάσταση με DHEA έχει αναβολική δράση. Λίγες μελέτες έχουν δείξει μείωση σωματικού λίπους καθώς και αύξηση μυικής μάζας μόνο με υψηλές δόσεις και θεραπεία επί μακρόν και κυρίως σε γυναίκες στην εμμηνόπαυση. Η οστεο-αναβολική δράση της δεν έχει ακόμα αποδειχθεί αν και έχουν αναφερθεί αυξημένα επίπεδα οστεοκαλσίνης
Ανοσοποιητικό σύστημα
Σε ασθενείς που παίρνουν υποκατάσταση με DHEA έχει φανεί ομαλοποίηση του αριθμού των Τ-ρυθμιστικών κυττάρων, αλλαγή στη λειτουργία των λεμφοκυττάρων και των natural killer cells. Τα επίπεδα του DHEA σχετίζονται αρνητικά με την IL-6. Τ-κύτταρα υπό την επίδραση DHEA παράγουν περισσότερη IL-2 και εμφανίζουν κυτταροτοξική δράση 
Πρακτικές πτυχές της υποκατάστασης με DHEA
Tα ευεργετικά της αποτελέσματα παρουσιάζουν υψηλή διακύμανση. Ωστόσο υπάρχουν ασθενείς που παρουσιάζουν σημαντική βελτίωση στην αίσθηση καλής υγείας, την κατάθλιψη, τη σεξουαλική δυσλειτουργία και την κολπική ξηρότητα . Μία δόση 25 mg DHEA συνήθως αρκεί και λόγω μακράς ημίσειας ζωής μία δόση εφ' άπαξ το πρωί (αν χρειάζεται μείωση δόσης μπορεί να ληφθεί και κάθε 2η και 3η μέρα). Η επιτυχία της θεραπείας κρίνεται μετά από 6 μήνες. Οι ασθενείς ενημερώνονται ότι δεν ανήκει στην τυπική αγωγή υποκατάστασης σε χρόνια επινεφριδιακή ανεπάρκεια
Παρακολούθηση υποκατάστασης και παρενέργειες
Αξιολόγηση κλινικών συμπτωμάτων δράσης ανδρογόνων και μέτρηση DHEAS και ανδρογόνων ορρού. Προσέχουμε για αυξημένη λιπαρότητα δέρματος, ακμή και αλωπεκία που υποχωρούν με τη μείωση της δόσης. Σε γενικές γραμμές η υποκατάσταση θεωρείται ασφαλής

Τετάρτη 20 Μαΐου 2015

Γκιάκ

Ποιό; Τούτο δω στο χέρι; Όχι δεν είναι μαρτάκι. Μάρτης ακόμα; Αφού έχει περάσει το Πάσχα. Τούτο το'χω χρόνια πολλά.Μου το'χε πλέξει η μάνα μ' φυλαχτό. Είναι δεμένο με γητειές για το στοιχειά. Μην το γελάς. Τότες ο κόσμος έβλεπε πράγματα, γιατί είχε πίστη. Τώρα βλέπεις γινήκαμε όλοι διαόλοι. Σκιάξαμε και τα δαιμόνια
Έχω δει κι εγώ μιά φορά. Αλήθεια. Το πως γλύτωσα είναι θαύμα. Ερχόμουνα από την Αλογοπατησιά. Μ' είχε στείλει ο πατέρα μ' να πάω ν' αλλάξω θέση στο γαϊδούρι. Είχα κινήσει αργά και μέχρι να πάω να κάνω τη δουλειά μου έπιασε να σουρουπώνει. Λέω από μέσα μ', κάνε ογλήγορα Σταμάτη μη σε πιάσει η νύχτα. Σκέφτομαι που λες απ' τη δημοσιά να γυρίσω δεν θα προλάβω. Λέω να κόψω μέσα απ' το λόγγο, θα τον βρω το δρόμο
Κινάω που λες, και το κόβω σαπέρα και βγαίνω πίσω απ' το Αϊτολίμι. Δεν το 'χα υπολογίσει καλά όμως γιατί το Αϊτολίμι κοιτάει στη δύση και στον τόπο που περπάταγα γω είχε νύχτα. Που να ιδώ το μονοπάτι και που να βρω το δρόμο. Το κόβω σαπάν' για την κορφή μεσ' απ' τα βάτα. Δε με σήκωνε να καθυστερήσω άλλο. Μιά και δυό είμαι στα μισά να βγω απάν' κι ακούω πίσω μ' κάτι σα φασαρία
Κάνω μιά έτσι να ιδώ. Τίποτα. Μπα λέω θα κλώτσησα καμιά πέτρα. Κάνω δυό βήματα. Πάλιε το ίδιο. Πιάνω τη γκλίτσα. Στέκομαι. Τίτιιιι, φωνάζω. Τίποτα. Λέω από μέσα μ' μες στο κεφάλι σ' είναι Σταμάτη, άιντε κουνήσ' και μη χασομεράς. Και κει που κάνω να γυρίσω, ακούω: Ταραραρούρα, ταραραρούρα. Πάγωσε το αίμα μ'. Μου λυθήκανε τα γόνατα. Και ξανά φασαρία. Σαν από βήματα που σούρνονταν στις κροκάλες. Και ζυγώνανε.
Σκιάχτηκα τόσο που κοκκάλωσα. Μήτε μπρος μπόραγα να πάω μήτε να γυρίσω να ιδώ τι είναι. ΄Ηξερα μόνο πως δεν είναι άνθρωπος γιατί κόσμος τότες δεν περπάταε τη νύχτα. Αρχινάω πάλι να περπατάω πιό γλήγορα. Ήτανε νύχτα και δεν έβλεπα και ντιπ. Όι μανούλα μ'. Χτύπαε η καρδιά μ' σαν το ταμπούρλο. Με τα πολλά βγαίνω στη ράχη. Κι εκεί το ξανακούω δίπλα μ'. Ταραραρούρα. Τρέξε, τρέξε γίδι. Σα θέλω γω νομίζεις δε σε φτάνω; Κι όπως κάνω και γυρνάω τονε βλέπω μπρος μου. Μαύρος, και στη φάτσα σα σκυλί, με κάτι κέρατα γελαδινά
Δε μιλάς γίδι; μου λέει. Περνάς απ' τον τόπο το δικό μ' κι ούτε λες κουβέντα; Με προσβλήνεις. Μίλα γίδι θα σου φάω τη γλώσσα
Αγλιστράω κι αρχίζω να κουτρουβαλάω όλη την κατηφόρα προς το χωριό. Με κόβανε τα σκίνα κι οι πέτρες. Αυτός εκεί από κοντά κι όλο μου λεε πράματα. Ήθελε βλέπεις να με κάνει να του μιλήσω
Όταν μπήκα στο σπίτι, μιλιά . Τι να πω. Είχα σκιαχτεί τόσο που μου είχε κολλήσει η γλώσσα στο στόμα. Πήγα ίσα στα κονίσματα κι όλο το βράδυ έλεγα το πατερημόν
Τι; Ε, είναι δυνατόν ρε χαμένε να πέθανα και να σου μιλάω τώρα δα; Δεν ξέρω γιατί. Έχασα την πίστη μ' κείθε πέρα. Μπορεί γι' αυτό. Έκαμα κι είδα πράματα και κατάλαβα ότι οι χειρότεροι δαιμόνοι είναι οι άνθρωποι

Δευτέρα 18 Μαΐου 2015

Υποκατάσταση DHEA σε χρόνια επινεφριδική ανεπάρκεια

Αν και η δεϋδροεπιανδροστερόνη (DHEA) και ο θειικός εστέρας της θειική δεϋδροεπιανδροστερόνη (DHEAS) είναι οι στεροειδείς ορμόνες με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση στη ανθρώπινη κυκλοφορία, ο ακριβής τους ρόλος δεν είναι πλήρως κατανοητός. Σε ασθενείς με επινεφριδική ανεπάρκεια η έκκριση τους είναι μειωμένη. Η υποκατάσταση τους επιδρά θετικά στη διάθεση, τη σεξουαλικότητα και την αίσθηση καλής υγείας. Αν και έχει τεκμηριωθεί αύξηση IGF-I, αλλαγές στη σύσταση σώματος, τον μεταβολισμό και το καρδιαγγειακό δεν έχουν παρατηρηθεί σε ασθενείς με ανεπάρκεια επινεφριδίων που λαμβάνουν DHEA. Δεν υπάρχουν μεγάλες μελέτες και η απόφαση για υποκατάσταση εστιάζεται στους ασθενείς που έχουν σημεία και συμπτώματα ανεπάρκειας ανδρογόνων
Οι DHEA και DHEAS εκκρίνονται από τη δικτυωτή ζώνη του φλοιού των επινεφριδίων. Τα επίπεδα DHEA είναι υψηλά στο έμβρυο, υποχωρούν και αυξάνονται πάλι κατά τη διάρκεια της αδρεναρχής πριν την έναρξη της εφηβείας. Η υψηλότερη έκκριση προκύπτει την 3η δεκαετία της ζωής και στη συνέχεια τα επίπεδα υποχωρούν. Η έκκριση της DHEA εξαρτάται από την ACTH και έχει ημερήσια διακύμανση, ενώ τα επίπεδα DHEAS είναι πιο σταθερά
Ο μηχανισμός δράσης τους δεν είναι πλήρως κατανοητός. Η DHEA αναφέρεται ως ανδρογόνο αλλά η δράση της στον υποδοχέα ανδρογόνων είναι αμελητέα . Η έμμεση δράση της προκύπτει από μετατροπή σε δραστικό ανδρογόνο ή οιστρογόνο, στα επινεφρίδια τις γονάδες και τα περιφερικά κύτταρα στόχους. Τα ένζυμα 3β-ΟΗ στεροειδική δεϋδρογονάση, 17-ΟΗ στεροειδική δεϋδρογονάση, 5α ρεδουκτάση και P 450 αρωματάση τα οποία είναι αναγκαία για τη μετατροπή της DHEA εκφράζονται σχεδόν σε κάθε κύτταρο. Έτσι η ενδοκυττάρια σύνθεση και η μεταβολική αδρανοποίηση της μπορούν να πραγματοποιηθούν επί τόπου ανάλογα με τις συγκεκριμένες ανάγκες του κυττάρου χωρίς αλλαγές στη συγκέντρωση ενεργών στεροειδών στον ορρό. Αν και με την DHEA σουλφοτρανσφεράση μπορεί να μετατραπεί σε DHEAS, τα επίπεδα DHEAS που μετράμε στον ορρό δεν αντιστοιχούν ακριβώς τα επίπεδα της διαθέσιμης DHEA. Στις γυναίκες η εξωγενώς χορηγούμενη DHEA μετατρέπεται κυρίως σε ανδρογόνο. Σε αντίθεση σε άνδρες με φυσιολογικά επίπεδα DHEA μετατρέπεται σε οιστρογόνα, ενώ σε αυτούς με χαμηλά επίπεδα ανδρογόνων παρατηρείται ήπια αύξηση τους στον ορρό
Υπάρχουν αποδείξεις για σημαντικό ρόλο της DHEA ως νευροστεροειδές που ασκεί νευροτροφική, νευροπροστατευτική  και αντιφλεγμονώδη δράση στον εγκέφαλο. Έχουν βρεθεί υψηλές συγκεντρώσεις της στο ΕΝΥ. Το ΚΝΣ εκφράζει ένζυμα του κυτοχρώματος Ρ450 και μπορεί να συνθέσει επί τόπου DHEA, ανδρογόνα και οιστρογόνα. DHEA και DHEAS δείχνουν μία μετα-συναπτική δραστηριότητα μετατρέποντας τη δράση υποδοχέων σημαντικών νευρομεταβιβαστών. Έχει αποδειχθεί αγωνιστική και ανταγωνιστική δράση του GABAA-υποδοχέα. Επιπλέον έχει παρατηρηθεί τροποποίηση του NMDA-υποδοχέα και αγωνιστική δράση στον sigma-1 υποδοχέα που έχει σχέση με τη γνωστική λειτουργία. Προ-συναπτικές δράσεις στην έκκριση νευρομεταβιβαστών περιλαμβάνουν έκλυση γλουταμίδης και ακετυλοχολίνης και αυξημένη έκλυση ντοπαμίνης. Ωστόσο κανένας DHEA-υποδοχέας δεν έχει μέχρι τώρα χαρακτηριστεί. Άμεσες κυτταρικές επιδράσεις παρατηρούνται μέσω πρόσδεσης στην κυτταρική μεμβράνη ή μέσω άλλων κυτταρικών υποδοχέων. Η DHEAS ενεργοποιεί παράγοντες μεταγραφής σε σπερματογόνα GC-2-κύτταρα. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει την αγγειοδιασταλτική δράση της στα ενδοθηλιακά κύτταρα και φαίνεται ότι είναι ισχυρός αναστολέας της γλυκοζο-6-φωσφορικής δεϋδρογενάσης (G6PDH) που συμμετέχει σε μηχανισμούς καρκίνου και αθηροσκλήρυνσης. Επίσης έχει βρεθεί σημαντική της επίδραση στο ανοσοποιητικό από μελέτες που έχουν γίνει σε ασθενείς με συστηματικό ερυθηματώδη λύκο και φλεγμονώδη νόσο του εντέρου

Παρασκευή 15 Μαΐου 2015

Το γέλιο είναι η φωνή της ευτυχίας

Κοινοχρηστοφοβία: Ο φόβος ότι ο κοινοχρηστάς θα σε αιφνιδιάσει την ώρα που ακούς μουσική στη διαπασών ή μιλάς μεγαλόφωνα στον διάδρομο, οπότε δεν θα μπορείς να προσποιηθείς ότι λείπεις ή ότι έχεις πεθάνει χωρίς να βρομίσεις, και θα πρέπει ν' ανοίξεις και να πληρώσεις τα κοινόχρηστα που χρωστάς απ' το Μάη του '68, τότε που ο Κον-Μπεντίτ ακόμα ψήλωνε, άλλο που τι διάολο πληρώνεις είναι άγνωστο, διότι κι εμείς όλο το χειμώνα ξεπαραδιαζόμασταν για το φυσικό αέριο, και το μόνο αέριο ήταν από τη διαχείρηση που μας είχε κλασμένους, διότι μες στο σπίτι επικρατούσε πολικό ψύχος, και διαμαρτύρονταν οι τάρανδοι, και το βράδυ στην κρεβατοκάμαρα που μπάζει κοιμόμασταν με έξι κουβέρτες, παλτό, αρβύλες αλπινιστή και σκάφανδρο, κι όταν θέλαμε να μιλήσουμε, για να μην παγώσει ο στόμας ανοίγοντας, και πέσει η κουβέντα μαζί με τη γλώσσα και τη μασέλα, τα γράφαμε με τα χνώτα μας στο τζάμι (<<Σκέφτομαι να αυτοπυρποληθώ μπας και ζεσταθώ>>-<<Σιγά μη βρεις αναπτήρα που δουλεύει>>) και ήταν πολύ ρομαντικά

Τετάρτη 13 Μαΐου 2015

Ερωτοτροπίες

Όταν κάποιος επιθυμεί κάτι για πολύ καιρό, είναι πολύ δύσκολο να σταματήσει να το επιθυμεί
Θέλω να πω να παραδεχτεί ή να συνειδητοποιήσει ότι δεν το επιθυμεί πιά
ή ότι προτιμά κάτι άλλο
Η προσμονή τρέφει και ενισχύει αυτή την επιθυμία
Η προσμονή είναι αθροιστική ως προς το προσδοκώμενο
Το εδραιώνει και το πετρώνει
Και τότε αρνούμαστε να παραδεχτούμε ότι χαραμίσαμε χρόνια ολόκληρα περιμένοντας ένα σημάδι που, όταν επιτέλους έρχεται, δεν μας δελεάζει πιά
ή βαριόμαστε αφόρητα να προστρέξουμε στο όψιμο κάλεσμα του
απέναντι στο οποίο τώρα δυσπιστούμε
ίσως επειδή δεν μας βολεύει να ξεκουνηθούμε
Συνηθίζει κανείς να ζει προσδοκώντας την ευκαιρία που δεν έρχεται,
κατά βάθος ήσυχος,
ασφαλής και αδρανής,
μην πιστεύοντας κατά βάθος ότι θα παρουσιαστεί ποτέ

Κυριακή 10 Μαΐου 2015

Ναζίμ Χικμέτ

Να γελάσεις απ’ τα βάθη των χρυσών σου ματιών
είμαστε μες στο δικό μας κόσμο.

Η πιο όμορφη θάλασσα
είναι αυτή που δεν έχουμε ακόμα ταξιδέψει.
Τα πιο όμορφα παιδιά
δεν έχουν μεγαλώσει ακόμα.
Τις πιο όμορφες μέρες μας
δεν τις έχουμε ζήσει ακόμα.

Κι αυτό που θέλω να σου πω,
το πιο όμορφο απ' όλα,
δε σ' τό 'χω πει ακόμα.

Πέμπτη 7 Μαΐου 2015

Η επίδραση του φωτός κατά τη διάρκεια της νύχτας στον κιρκάδιο ρυθμό και τον μεταβολισμό (3)

Έκθεση σε φως στη διάρκεια της νύχτας και παχυσαρκία
Έκθεση σε φως > 180 lux επηρεάζει τον κιρκάδιο ρυθμό και καταστέλλει τη συγκέντρωση μελατονίνης. Πολλές μελέτες συνδέουν πληθυσμούς που δουλεύουν νυχτερινές ώρες με μεταβολικές διαταραχές. Η έκθεση στο φως τη νύχτα επίσης προκαλεί κακή ποιότητα ύπνου
Μελατονίνη και μεταβολισμός
Είναι μόριο που συντίθεται από την επίφυση κατά τη διάρκεια της νύχτας. Έκθεση του ανθρώπου για μία ώρα σε φως 45 lux μειώνει την έκκριση μελατονίνης κατά 60%. Η καταστολή της μελατονίνης επιτυγχάνεται με πολύ λιγότερο φως από αυτό που μετατοπίζει τον κιρκάδιο ρυθμό . Η καταστολή της αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου, παχυσαρκίας και προκαλεί αλλαγές στη διάθεση. Η χορήγηση της έχει προταθεί ως θεραπεία παχυσαρκίας αλλά δεν υπάρχουν αρκετές μελέτες. Μελέτες γονιδίων συνδέουν παραλλαγές του 1Β υποδοχέα της μελατονίνης με αυξημένα επίπεδα γλυκόζης νηστείας
Υποδοχείς μελατονίνης εκφράζονται στα παγκρεατικά νησίδια. Χορήγηση μελατονίνης αυξάνει την παραγωγή γλυκαγόνης από τα α-κύτταρα. Αυτός ο μηχανισμός μπορεί να εξασφαλίζει επαρκή καύσιμα για τον εγκέφαλο στη διάρκεια της νύχτας
Γλυκοκορτικοειδή και μεταβολισμός
Τα κορτικοειδή έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην έκθεση σε φως στη διάρκεια της νύχτας διότι 1) το φως μπορεί να προκαλεί stress και 2) είναι το κύριο feedback σήμα για το κιρκάδιο σύστημα. Συνδέονται με αλλαγές στο μεταβολισμό και η ενδογενής αύξηση της κορτιζόλης συνδέεται με παχυσαρκία και αιμοδυναμικές αλλαγές. Η νόσος Cushing σημαίνει παχυσαρκία, η Addison χαμηλό βάρος. Στον άνθρωπο η διακοπή του ύπνου και η εργασία σε βάρδιες σημαίνει διακοπή του ρυθμού κορτιζόλης, αλλά η έκθεση στο φως στη διάρκεια της νύχτας μπορεί να αυξήσει, να μειώσει ή να μην μεταβάλλει τα επίπεδα κορτιζόλης
Ύπνος και μεταβολισμός
Η διακοπή του ύπνου επηρεάζει τη φυσιολογία. Μικρής διάρκειας ύπνος αυξάνει την πιθανότητα παχυσαρκίας (και λόγω της αυξημένης κατανάλωσης θερμίδων)
Επιπτώσεις και παρεμβάσεις
Η πρόληψη από την υπερβολική έκθεση σε φως στη διάρκεια της νύχτας μπορεί να επιτευχθεί με απλά μέτρα. Σκούρες κουρτίνες, μάσκα ύπνου, δεν αφήνουμε φώτα στο διάδρομο, δεν υπάρχει τηλεόραση ή υπολογιστής μέσα στο υπνοδωμάτιο

Τετάρτη 6 Μαΐου 2015

Η επίδραση του φωτός κατά τη διάρκεια της νύχτας στον κιρκάδιο ρυθμό και τον μεταβολισμό (2)

Υπεροπτικός πυρήνας
Είναι ο βασικός πυρήνας του κιρκάδιου ρυθμού. Βρίσκεται στον πρόσθιο υποθάλαμο, ακριβώς πάνω από το οπτικό χίασμα. Στον άνθρωπο αποτελείται από περίπου 50.000 πυκνούς, μικρούς νευρώνες. Περιέχει διάφορα πεπτίδια και νευρομεταβιβαστές. Ο κυτταρικός μηχανισμός μέσα στον πυρήνα επιτυγχάνεται με πολλαπλούς μηχανισμούς όπως τα νάτριο-εξαρτώμενα δυναμικά και χυμικά σήματα
Υπάρχει ένα αυτορυθμιστικό feedback από μεταγραφικούς ενεργοποιητές και καταστολείς μέσα στον πυρήνα. Κιρκάδια συστήματα υπάρχουν σε όλους τους ιστούς των πολυκύτταρων οργανισμών. Ο υπερκοιλιακός πυρήνας είναι η κορυφή ενός ιεραρχικά οργανωμένου συστήματος. Τα περιφερικά συστήματα δεν επικοινωνούν μεταξύ τους, επικοινωνούν όμως με τον υπερκοιλιακό πυρήνα
Το κιρκάδιο σύστημα συντονίζει τη μετάβαση από μία βιολογική νύχτα σε μία βιολογική μέρα με κυκλικό τρόπο. Έκθεση σε σταθερά αμυδρό φως ή σε ολικό σκοτάδι οδηγεί σε κιρκάδιο ρυθμό που δεν συντονίζεται με το 24ωρο. Επομένως απαιτείται εξωτερικό ερέθισμα. Ο ισχυρότερος εξωτερικός παράγοντας είναι το φως, το οποίο ταξιδεύει από τα κύτταρα του αμφιβληστροειδούς απ' ευθείας στον πυρήνα. Στον πυρήνα φτάνουν και πρόσθετα σήματα από άλλα ευαίσθητα γάγγλια και προκαλούνται ταχείες αλλαγές στη κυτταρική δραστηριότητα (έκφραση γονιδίων).Έκθεση σε συνεχές έντονο φως ισοπεδώνει τον κιρκάδιο ρυθμό των γλυκοκορτικοειδών και της θερμοκρασίας
Το κιρκάδιο σύστημα ρυθμίζει τον μεταβολισμό-και το αντίθετο
Το κιρκάδιο σύστημα συμμετέχει στην ομοιόσταση της ενέργειας. Ανάμεσα στα ρυθμιστικά γονίδια, πολλά έχουν έναν ιδιαίτερο ρόλο στο συντονισμό θρεπτικών συστατικών. Οι μεταφορείς γλυκόζης, ο υποδοχέας γλουκαγόνου και πολλά ένζυμα του μεταβολισμού υδατανθράκων και της βιοσύνθεσης χοληστερόλης εκκρίνονται με ρυθμικό τρόπο. Μεταβολικά ενεργές ορμόνες όπως η γλυκαγόνη, η λεπτίνη, η γκρελίνη , η ινσουλίνη και η κορτικοστερόνη εκκρίνονται με κιρκάδιο ρυθμό. Υπάρχει ρυθμική έκφραση ορεξιογόνων σημάτων (νευροπεπτίδιο Υ, γαλανίνη, προοπιομελανοκορτίνη) και έχουν αναφερθεί κιρκάδιου τύπου διακυμάνσεις στην πείνα και την όρεξη
Εκτός από τη διακύμανση του μεταβολισμού που υποδηλώνει σύνδεση με τον κιρκάδιο ρυθμό, η διακοπή του ρυθμού με χειρισμό των υπεύθυνων γονιδίων επηρεάζει τον μεταβολισμό. Η σχέση κιρκάδιου ρυθμού και μεταβολισμού φαίνεται ότι είναι αμφίδρομη. Η παχυσαρκία και το μεταβολικό σύνδρομο φαίνεται ότι βλάπτουν τον κιρκάδιο ρυθμό. Η παχυσαρκία και η anorexia nervosa μεταβάλλουν τις ορμόνες και τον ρυθμό θερμοκρασίας του σώματος. Στα παχύσαρκα άτομα μεταβάλλεται ο τυπικός ημερήσιος ρυθμός της γλυκόζης και της ευαισθησίας στην ινσουλίνη
Τι είστε όταν τρώτε
Το φαγητό είναι ένα σημαντικό μύνημα για το κιρκάδιο σύστημα. Η πρόσληψη τροφής σε συκεκριμένες ώρες της ημέρας μπορεί να αυξήσει την εγρήγορση, την κινητική δραστηριότητα, την θερμοκρασία του σώματος, την έκκριση γλυκοκορτικοειδών και τον ηπατικό ρυθμό. Ο χρόνος λήψης τροφής είναι κρίσιμος παράγοντας στην ενεργειακή ομοιόσταση. Πειραματόζωα που τρέφονται με δίαιτα υψηλή σε λίπος κατά τη διάρκεια της ημέρας έχουν πολύ υψηλότερο βάρος από αυτά που τρέφονται με την ίδια δίαιτα αλλά κατά τη διάρκεια της νύχτας. Αυτή η διαφορά μπορεί να εξαρτάται από το ρυθμό της λεπτίνης. Η πρόσληψη θερμίδων και η δραστηριότητα ήταν παρόμοια και στις δύο ομάδες. Επιδημιολογικές μελέτες σε ανθρώπους υποστηρίζουν ότι ο χρόνος πρόσληψης ενέργειας είναι βασικός για τη χρησιμοποίηση αυτής της ενέργειας. Άτομα που καταναλώνουν περισσότερο φαγητό μετά τις 8.00 μμ τείνουν να έχουν υψηλότερο ΒΜΙ. Η προσπάθεια απώλειας βάρους είναι πιό αποτελεσματική σε άτομα που τρώνε νωρίς
Γυναίκες που τρώνε το μεγαλύτερο γεύμα τους το πρωί χάνουν περισσότερο βάρος ακόμα και αν καταναλώνουν τις ίδιες θερμίδες. Το τσιμπολόγημα αργά τη νύχτα αυξάνει την LDL χοληστερόλη. Επίσης η μικρή διάρκεια του ύπνου αυξάνει την πιθανότητα συσσώρευσης λίπους και αύξησης σωματικού βάρους

Δευτέρα 4 Μαΐου 2015

Η επίδραση του φωτός κατά τη διάρκεια της νύχτας στον κιρκάδιο ρυθμό και τον μεταβολισμό

Οι περισσότεροι οργανισμοί έχουν ενδογενώς ρυθμιζόμενη 24ωρη διακύμανση στη φυσιολογία και τη συμπεριφορά, που ονομάζεται κιρκάδιος ρυθμός. Ο κιρκάδιος ρυθμός ρυθμίζεται από ένα μεταγραφικό/μεταφραστικό  feedback που εκφράζεται στον εγκέφαλο και όλο το σώμα, με τον υπεροπτικό πυρήνα του υποθαλάμου να βρίσκεται στην κορυφή της ιεραρχίας ως ο κύριος ρυθμιστής του κιρκάδιου ρυθμού. Η κατάλληλη ρύθμιση είναι σημαντική για πολλές ομοιοστατικές λειτουργίες και για τον μεταβολισμό. Πολλά γονίδια εμπλέκονται στη ρύθμιση και πολλές μεταβολικά ενεργές ορμόνες όπως η γλυκαγόνη, η λεπτίνη, η γκρελίνη, η ινσουλίνη και η κορτικοστερόνη εκλύονται με κιρκάδιο ρυθμό. Πειραματόζωα που έχουν μεταλλάξεις σε γονίδια του κιρκάδιου ρυθμού μεταβάλλον τη διατροφική συμπεριφορά τους, την ενδοκρινική σηματοδότηση και την απορρόφηση του λίπους από την τροφή. Η κακή ρύθμιση προκαλεί παχυσαρκία και σε πειραματόζωα και σε ανθρώπους. Επιπλέον ο κιρκάδιος ρυθμός προσαρμόζεται με το εξωτερικό περιβάλλον και η έκθεση στο φως στη διάρκεια της νύχτας μπορεί να τον διακόψει. Με την εμφάνιση του ηλεκτισμού στην αλλαγή του 20ου αιώνα η έκθεση στο φως αυξήθηκε. Ταυτόχρονα αυξήθηκε παγκοσμίως και ο επιπολασμός της παχυσαρκίας και των μεταβολικών νοσημάτων
Η αύξηση της παχυσαρκίας τις τελευταίες 10ετίες είναι σημαντική. Η συσσώρευση περίσσειας λιπώδους ιστού μειώνει την ποιότητα ζωής και συνδέεται με διαβήτη, καρδιαγγειακά νοσήματα, άσθμα, υπέρταση, καρκίνο και αναπαραγωγική δυσλειτουργία
Κιρκάδιος ρυθμός
Η περιστροφή της γης γύρω από τον άξονα της παράγει μία ιδιαίτερα συνεπή εναλλαγή φωτός και σκότους (διαφέρει ανά γεωγραφικό πλάτος και εποχές). Για πάνω από 3 δισεκατομμύρια χρόνια η ζωή στη Γη εξελίχθηκε με φυσικές συνθήκες φωτισμού. Αυτό οδήγησε τους περισσότερους οργανισμούς από το μονοκύτταρο κυανοβακτηρίδιο μέχρι τις μύγες και τους ανθρώπους να αναπτύξουν ένα ενδογενές σύστημα χρονομέτρησης που συγχρονίζει φυσιολογία και συμπεριφορά με τον ηλιακό κύκλο. Ο κιρκάδιος ρυθμός ορίζεται ως εσωτερική ταλάντωση που πληρεί ορισμένα χαρακτηριστικά όπως 1) η περίοδος του ρυθμού είναι περίπου 24ωρη 2) επηρεάζεται από το περιβάλλον (π.χ. θερμοκρασία, συμπεριφορά) 3) μπορεί να αλλάξει υπό συγκεκριμένες συνθήκες, αλλά οι αλλαγές περιορίζονται σε συγκεκριμένα όρια
Ο ύπνος και οι ρυθμοί δραστηριότητας είναι παράλληλοι με τον ενδογενή ρυθμό έκκρισης ορμονών
Για παράδειγμα η έκκριση της κορτιζόλης παρουσιάζει αιχμή νωρίς τον πρωί, ακριβώς πριν το ξύπνημα και φτάνει στα χαμηλότερα επίπεδα πριν την έναρξη του ύπνου. Οι κιρκάδιοι ρυθμοί επηρεάζουν πολλές φυσιολογικές καταστάσεις και αλλαγή του ρυθμού συμβάλλει σε ένα ευρύ φάσμα διαταραχών (νοητικές βλάβες, διαταραχή διάθεσης, καρδιομεταβολικά νοσήματα)