Βιοχημικός έλεγχος
Ποιοι ασθενείς ελέγχονται;
Όλοι οι ασθενείς με σημεία ή συμπτώματα χαρακτηριστικά περίσσειας κατεχολαμινών πρέπει να αξιολογούνται ανεξάρτητα από ιστορικό υπέρτασης. Επίσης ασθενείς με ανεξήγητη μεταβλητότητα αρτηριακής πίεσης ή παράδοξη αύξηση πίεσης σε αναισθησία, χειρουργείο ή φάρμακα όπως και σε ασυμπτωματικούς ασθενείς με αδενώματα επινεφριδίων. Ελέγχονται όλοι οι νέοι ασθενείς με υπέρταση και όσοι χρειάζονται τρία ή περισσότερα φάρμακα για τον έλεγχο της πίεσης τους ή ασθενείς που παρουσιάζονται με ζάλη, ωχρότητα εφιδρώσεις και άγχος
Δοκιμασίες που χρησιμοποιούνται
Οι κλασικές που χρησιμοποιούνται είναι οι μετανεφρίνες των ούρων και του πλάσματος χρησιμοποιώντας ακριβείς τεχνικές μέτρησης. Επίσης η μέτρηση 3-ΜΤ (3-μεθοξυτυραμίνη) πλάσματος (μεταβολίτης της ντοπαμίνης) είναι ισχυρός δείκτης κακοήθους συμπεριφοράς όταν υπάρχει φαιοχρωμοκύτωμα. Μαζί με τις μετανεφρίνες μετράμε και κρεατινίνη ούρων για να επαληθευθεί η πληρότητα της συλλογής των ούρων. Επιπλέον η χρωμογρανίνη Α έχει συσχετισθεί με σχεδόν όλους τους τύπους νευροενδοκρινών όγκου, και του φαιοχρωμοκυτώματος. Είναι εξαιρετικά χρήσιμη σε ύποπτο διαγνωσμένο μη λειτουργικό φαιοχρωμοκύτωμα
Αρκετοί παράγοντες μπορεί να επηρεάσουν τα αποτελέσματα όπως άσκηση, άγχος, τροφές ,η υπογλυκαιμία και φάρκακα (η εφεδρίνη, η αμφεταμίνη, η κοκαΐνη, η καφεΐνη και η νικοτίνη, οι αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης και τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά). Επίσης αρκετά αντιυπερτασικά επηρεάζουν την έκκριση κατεχολαμινών, η φαινοξυβενζαμίνη και η L-DOPA
Πριν την δειγματοληψία ιδανικά οι ασθενείς θα πρέπει να διακόψουν όλα τα φάρμακα που μπορεί να επηρεάσουν και επίσης να αποφύγουν τροφές (μπανάνα, ανανάς, ξηροί καρποί, δημητριακά) που περιέχουν ποσότητες αμινών και μπορεί να δώσουν ψευδώς θετικά αποτελέσματα
Για μεγαλύτερη ακρίβεια, οι μετανεφρίνες πλάσματος πρέπει να μετρώνται μετά από 30 λεπτά ύπτιας ανάπαυσης
Σε συμπτωματικούς ασθενείς, με φυσιολογικές τιμές μετανεφρινών πλάσματος και ούρων, το φαιοχρωμοκύτωμα αποκλείεται. Αντίθετα όλα τα θετικά αποτελέσματα δεν σημαίνουν παρουσία όγκου. Όμως οι ασθενείς με θετικά αποτελέσματα θα πρέπει να έχουν τακτική παρακολούθηση
Αυξημένες μετανεφρίνες πάνω από το διπλάσιο του άνω φυσιολογικού ορίου δηλώνουν φαιοχρωμοκύτωμα ή παραγαγγλίωμα σε ασθενή που δεν παίρνει φαρμακευτική αγωγή
Αν τα αποτελέσματα δεν είναι ξεκάθαρα γίνεται δοκιμασία καταστολής με κλονιδίνη. Είναι αγωνιστής α-2 υποδοχέων που δρα κεντρικά, και καταστέλλει μέσω του συμπαθητικού συστήματος την παραγωγή κατεχολαμινών. Χορηγείται κλονιδίνη 0.3mg από του στόματος, και γίνεται μέτρηση κατεχολαμινών σε 1-2 και 3 ώρες. Οι κατεχολαμίνες πλάσματος μειώνονται <500pg/ml σε ασθενείς με υπέρταση αλλά όχι σε αυτούς με φαιοχρωμοκύτωμα. Η δοκιμασία έχει ειδικότητα 100% και ευαισθησία 97% αλλά δεν έχει επικυρωθεί με πολλές μελέτες
Σε περίπτωση οριακά θετικών αποτελεσμάτων και χαμηλή πιθανότητα ύπαρξης όγκου αναμένουμε και παρακολουθούμε τακτικά
Ποιοι ασθενείς ελέγχονται;
Όλοι οι ασθενείς με σημεία ή συμπτώματα χαρακτηριστικά περίσσειας κατεχολαμινών πρέπει να αξιολογούνται ανεξάρτητα από ιστορικό υπέρτασης. Επίσης ασθενείς με ανεξήγητη μεταβλητότητα αρτηριακής πίεσης ή παράδοξη αύξηση πίεσης σε αναισθησία, χειρουργείο ή φάρμακα όπως και σε ασυμπτωματικούς ασθενείς με αδενώματα επινεφριδίων. Ελέγχονται όλοι οι νέοι ασθενείς με υπέρταση και όσοι χρειάζονται τρία ή περισσότερα φάρμακα για τον έλεγχο της πίεσης τους ή ασθενείς που παρουσιάζονται με ζάλη, ωχρότητα εφιδρώσεις και άγχος
Δοκιμασίες που χρησιμοποιούνται
Οι κλασικές που χρησιμοποιούνται είναι οι μετανεφρίνες των ούρων και του πλάσματος χρησιμοποιώντας ακριβείς τεχνικές μέτρησης. Επίσης η μέτρηση 3-ΜΤ (3-μεθοξυτυραμίνη) πλάσματος (μεταβολίτης της ντοπαμίνης) είναι ισχυρός δείκτης κακοήθους συμπεριφοράς όταν υπάρχει φαιοχρωμοκύτωμα. Μαζί με τις μετανεφρίνες μετράμε και κρεατινίνη ούρων για να επαληθευθεί η πληρότητα της συλλογής των ούρων. Επιπλέον η χρωμογρανίνη Α έχει συσχετισθεί με σχεδόν όλους τους τύπους νευροενδοκρινών όγκου, και του φαιοχρωμοκυτώματος. Είναι εξαιρετικά χρήσιμη σε ύποπτο διαγνωσμένο μη λειτουργικό φαιοχρωμοκύτωμα
Αρκετοί παράγοντες μπορεί να επηρεάσουν τα αποτελέσματα όπως άσκηση, άγχος, τροφές ,η υπογλυκαιμία και φάρκακα (η εφεδρίνη, η αμφεταμίνη, η κοκαΐνη, η καφεΐνη και η νικοτίνη, οι αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης και τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά). Επίσης αρκετά αντιυπερτασικά επηρεάζουν την έκκριση κατεχολαμινών, η φαινοξυβενζαμίνη και η L-DOPA
Πριν την δειγματοληψία ιδανικά οι ασθενείς θα πρέπει να διακόψουν όλα τα φάρμακα που μπορεί να επηρεάσουν και επίσης να αποφύγουν τροφές (μπανάνα, ανανάς, ξηροί καρποί, δημητριακά) που περιέχουν ποσότητες αμινών και μπορεί να δώσουν ψευδώς θετικά αποτελέσματα
Για μεγαλύτερη ακρίβεια, οι μετανεφρίνες πλάσματος πρέπει να μετρώνται μετά από 30 λεπτά ύπτιας ανάπαυσης
Σε συμπτωματικούς ασθενείς, με φυσιολογικές τιμές μετανεφρινών πλάσματος και ούρων, το φαιοχρωμοκύτωμα αποκλείεται. Αντίθετα όλα τα θετικά αποτελέσματα δεν σημαίνουν παρουσία όγκου. Όμως οι ασθενείς με θετικά αποτελέσματα θα πρέπει να έχουν τακτική παρακολούθηση
Αυξημένες μετανεφρίνες πάνω από το διπλάσιο του άνω φυσιολογικού ορίου δηλώνουν φαιοχρωμοκύτωμα ή παραγαγγλίωμα σε ασθενή που δεν παίρνει φαρμακευτική αγωγή
Αν τα αποτελέσματα δεν είναι ξεκάθαρα γίνεται δοκιμασία καταστολής με κλονιδίνη. Είναι αγωνιστής α-2 υποδοχέων που δρα κεντρικά, και καταστέλλει μέσω του συμπαθητικού συστήματος την παραγωγή κατεχολαμινών. Χορηγείται κλονιδίνη 0.3mg από του στόματος, και γίνεται μέτρηση κατεχολαμινών σε 1-2 και 3 ώρες. Οι κατεχολαμίνες πλάσματος μειώνονται <500pg/ml σε ασθενείς με υπέρταση αλλά όχι σε αυτούς με φαιοχρωμοκύτωμα. Η δοκιμασία έχει ειδικότητα 100% και ευαισθησία 97% αλλά δεν έχει επικυρωθεί με πολλές μελέτες
Σε περίπτωση οριακά θετικών αποτελεσμάτων και χαμηλή πιθανότητα ύπαρξης όγκου αναμένουμε και παρακολουθούμε τακτικά
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου