Η Θεσσαλονίκη, που έφτασε κάποτε να διεκδικήσει και τη θέση της Βασιλεύουσας, ήταν πάντα στην ιστορία όλης της Μακεδονίας <<πρωτεύουσα και μήτηρ>>. Περιφανής, των άλλων υπερτερούσα ασυγκρίτως, μεγίστη, πολυάνθρωπη, λαμπροτάτη, μαρτυροφύλακτη και αγιοφύλακτη πόλη, αρχαιότερη της Κωνσταντινούπολης, η έχουσα τα πρεσβεία απέναντι στη Βασιλεύουσα, αυτή τη Θεσσαλονίκη ο Βενιζέλος αγωνιούσε να ξαναδώσει στην Ελλάδα και ο βασιλιάς Κωνσταντίνος ανιστόρητος και ξένος, προτιμούσε τη Φλώρινα και το Μοναστήρι.
Έξι μεραρχίες έσπευδαν προς Θεσσαλονίκη. Οι πέντε κάνοντας κυκλωτική κίνηση βορεινά, και η έκτη κατά μέτωπον επίθεση. Χιλιάδες φαντάροι εξαντλημένοι, ξεπαγιασμένοι, πεινασμένοι, βογγώντας και βρίζοντας το βασιλιά, τον αρχιστράτηγο, τον Βενιζέλο και όλους τους καραβανάδες αξιωματικούς με απίθανης εφευρετικότητας βλαστήμιες.
Βρέθηκαν σε μικρή απόσταση από τις δύο γέφυρες του Αξιού. Η πρώτη που την διέσχιζε η σιδηροδρομική γραμμή, ήταν άθικτη. Τη δεύτερη για την διέλευση φορτηγών , κάρων και ανθρώπων την είχαν ανατινάξει. Το μηχανικό έστρωσε την πρώτη γέφυρα για να περάσουν το πεζικό, το πυροβολικό, το ιππικό και τα μηχανοκίνητα. Ο τουρκικός στρατός ήταν σε τόσο άθλια κατάσταση, που μετά την μάχη των Γιαννιτσών, Τούρκοι φαντάροι, πειναλέοι και εξουθενωμένοι, τριγύριζαν στους δρόμους της Θεσσαλονίκης και πουλούσαν τουφέκια και σφαίρες για ένα κομμάτι ψωμί.
Στρατοπέδευσαν γύρω από τους σιδηροδρομικούς σταθμούς, σε μεγάλη απόσταση από την πόλη και οργανώθηκαν. Όλοι ήξεραν πως κατέβαιναν πίσω οι Βούλγαροι. Θα πρόφταιναν οι Έλληνες να καταλάβουν πρώτοι την πόλη;
Κι ο διάδοχος Κωνσταντίνος δεν έκανε καμία επιθετική κίνηση, ούτε μια κανονιά. Περίμενε σαν υπερφίαλος βαρονέτος να έλθει ο ηττημένος με υποταγμένα λάβαρα και σημαίες και να τα ρίξει στα πόδια του.
Κάποια στιγμή μέσα στο πένθιμο και γεμάτο αγωνία απόγευμα φάνηκε να προβάλλει μια ατμομηχανή. Κάποιος στο κουβούκλιο του μηχανοδηγού κρατούσε μια λευκή σημαία. Όδευε αργά προς την έδρα του γενικού στρατηγείου. Μέσα στο βαγόνι ήσαν οι πρόξενοι των Μεγάλων Δυνάμεων και ο Τούρκος στρατηγός Σεφίκ Πασάς, που έφερναν πρόταση του διοικητή της Θεσσαλονίκης να παραδώσει την πόλη αμαχητί, αλλά με τον όρο να αποσυρθεί ο τουρκικός στρατός με τα όπλα του στην περιοχή του Καραμπουρνού και να παραμείνει εκεί μέχρι το τέλος του πολέμου.
Η πρόταση δεν έγινε δεκτή και οι πρόξενοι έφυγαν άπρακτοι, με το προφορικό τελεσίγραφο πως, αν δεν παραδίνονταν έως τις 6 το απόγευμα της επόμενης άνευ όρων, ο Κωνσταντίνος θα εξαπέλυε ολομέτωπη επίθεση.
Οι Τούρκοι είχαν προδώσει την αδυναμία τους να υπερασπιστούν την Θεσσαλονίκη. Στο μεταξύ οι Βούλγαροι κατέβαιναν ορμητικά, φάνηκαν και ομάδες κομιτατζήδων, λεροί, εξαγριωμένοι, βρίζοντας και προκαλώντας.
Επιτέλους, πέντε ώρες πριν τη λήξη του τελεσίγραφου, στη μία το μεσημέρι, ο Χασάν Ταξίν πασάς, έστειλε καβαλάρηδες διαγγελείς την απάντηση στον Κωνσταντίνο πως δέχεται τους όρους του : οι Τούρκοι στρατιώτες θα παραδώσουν τον οπλισμό τους και θα απομονωθούν σε καταυλισμούς στο Καραμπουρνού.
Η ελληνική αντιπροσωπεία έφτασε κάτω από καταρρακτώδη βροχή στο διοικητήριο και ύστερα από πολύωρες διαβουλεύσεις, ο Χασάν Ταξίν πασάς, μορφή επιβλητική, σεβάσμια, με δάκρυα στα μάτια, έβαλε την υπογραφή του κάτω από το επίσημο κείμενο παράδοσης της Θεσσαλονίκης, και ήταν τότε έντεκα και μισή τη νύχτα της 26ης Οκτωβρίου 1912 με το παλιό ημερολόγιο, 8 Νοεμβρίου με το σημερινό, ανήμερα της εορτής του πολιούχου της πόλης Αγίου Δημητρίου
Ύστερα από 482 χρόνια τουρκικής σκλαβιάς, η Θεσσαλονίκη ήταν και πάλι ελληνική. Με 150.000 κατοίκους, όταν το Βελιγράδι είχε 120.000, η Σόφια 85.000, η Αθήνα 165.000. Στην πολυεθνική Θεσσαλονίκη ζούσαν 35.000 Έλληνες, 65.000 Εβραίοι και 30.000 Τούρκοι. Σε ένα χρόνο οι Έλληνες έγιναν 67.000, οι Τούρκοι μειώθηκαν στις 24.000 ενώ οι Εβραίοι κράτησαν αμείωτο τον πληθυσμό τους.
Έξι μεραρχίες έσπευδαν προς Θεσσαλονίκη. Οι πέντε κάνοντας κυκλωτική κίνηση βορεινά, και η έκτη κατά μέτωπον επίθεση. Χιλιάδες φαντάροι εξαντλημένοι, ξεπαγιασμένοι, πεινασμένοι, βογγώντας και βρίζοντας το βασιλιά, τον αρχιστράτηγο, τον Βενιζέλο και όλους τους καραβανάδες αξιωματικούς με απίθανης εφευρετικότητας βλαστήμιες.
Βρέθηκαν σε μικρή απόσταση από τις δύο γέφυρες του Αξιού. Η πρώτη που την διέσχιζε η σιδηροδρομική γραμμή, ήταν άθικτη. Τη δεύτερη για την διέλευση φορτηγών , κάρων και ανθρώπων την είχαν ανατινάξει. Το μηχανικό έστρωσε την πρώτη γέφυρα για να περάσουν το πεζικό, το πυροβολικό, το ιππικό και τα μηχανοκίνητα. Ο τουρκικός στρατός ήταν σε τόσο άθλια κατάσταση, που μετά την μάχη των Γιαννιτσών, Τούρκοι φαντάροι, πειναλέοι και εξουθενωμένοι, τριγύριζαν στους δρόμους της Θεσσαλονίκης και πουλούσαν τουφέκια και σφαίρες για ένα κομμάτι ψωμί.
Στρατοπέδευσαν γύρω από τους σιδηροδρομικούς σταθμούς, σε μεγάλη απόσταση από την πόλη και οργανώθηκαν. Όλοι ήξεραν πως κατέβαιναν πίσω οι Βούλγαροι. Θα πρόφταιναν οι Έλληνες να καταλάβουν πρώτοι την πόλη;
Κι ο διάδοχος Κωνσταντίνος δεν έκανε καμία επιθετική κίνηση, ούτε μια κανονιά. Περίμενε σαν υπερφίαλος βαρονέτος να έλθει ο ηττημένος με υποταγμένα λάβαρα και σημαίες και να τα ρίξει στα πόδια του.
Κάποια στιγμή μέσα στο πένθιμο και γεμάτο αγωνία απόγευμα φάνηκε να προβάλλει μια ατμομηχανή. Κάποιος στο κουβούκλιο του μηχανοδηγού κρατούσε μια λευκή σημαία. Όδευε αργά προς την έδρα του γενικού στρατηγείου. Μέσα στο βαγόνι ήσαν οι πρόξενοι των Μεγάλων Δυνάμεων και ο Τούρκος στρατηγός Σεφίκ Πασάς, που έφερναν πρόταση του διοικητή της Θεσσαλονίκης να παραδώσει την πόλη αμαχητί, αλλά με τον όρο να αποσυρθεί ο τουρκικός στρατός με τα όπλα του στην περιοχή του Καραμπουρνού και να παραμείνει εκεί μέχρι το τέλος του πολέμου.
Η πρόταση δεν έγινε δεκτή και οι πρόξενοι έφυγαν άπρακτοι, με το προφορικό τελεσίγραφο πως, αν δεν παραδίνονταν έως τις 6 το απόγευμα της επόμενης άνευ όρων, ο Κωνσταντίνος θα εξαπέλυε ολομέτωπη επίθεση.
Οι Τούρκοι είχαν προδώσει την αδυναμία τους να υπερασπιστούν την Θεσσαλονίκη. Στο μεταξύ οι Βούλγαροι κατέβαιναν ορμητικά, φάνηκαν και ομάδες κομιτατζήδων, λεροί, εξαγριωμένοι, βρίζοντας και προκαλώντας.
Επιτέλους, πέντε ώρες πριν τη λήξη του τελεσίγραφου, στη μία το μεσημέρι, ο Χασάν Ταξίν πασάς, έστειλε καβαλάρηδες διαγγελείς την απάντηση στον Κωνσταντίνο πως δέχεται τους όρους του : οι Τούρκοι στρατιώτες θα παραδώσουν τον οπλισμό τους και θα απομονωθούν σε καταυλισμούς στο Καραμπουρνού.
Η ελληνική αντιπροσωπεία έφτασε κάτω από καταρρακτώδη βροχή στο διοικητήριο και ύστερα από πολύωρες διαβουλεύσεις, ο Χασάν Ταξίν πασάς, μορφή επιβλητική, σεβάσμια, με δάκρυα στα μάτια, έβαλε την υπογραφή του κάτω από το επίσημο κείμενο παράδοσης της Θεσσαλονίκης, και ήταν τότε έντεκα και μισή τη νύχτα της 26ης Οκτωβρίου 1912 με το παλιό ημερολόγιο, 8 Νοεμβρίου με το σημερινό, ανήμερα της εορτής του πολιούχου της πόλης Αγίου Δημητρίου
Ύστερα από 482 χρόνια τουρκικής σκλαβιάς, η Θεσσαλονίκη ήταν και πάλι ελληνική. Με 150.000 κατοίκους, όταν το Βελιγράδι είχε 120.000, η Σόφια 85.000, η Αθήνα 165.000. Στην πολυεθνική Θεσσαλονίκη ζούσαν 35.000 Έλληνες, 65.000 Εβραίοι και 30.000 Τούρκοι. Σε ένα χρόνο οι Έλληνες έγιναν 67.000, οι Τούρκοι μειώθηκαν στις 24.000 ενώ οι Εβραίοι κράτησαν αμείωτο τον πληθυσμό τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου