Κλίμα

 Τους τελευταίους μήνες γίναμε μάρτυρες των άμεσων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, από θανατηφόρες πλημμύρες, μέχρι καύσωνα και πυρκαγιές. Η μόλυνση του περιβάλλοντος μας από ατμοσφαιρικούς ρύπους, ταυτόχρονα με το φαινόμενο του θερμοκηπίου και η μακροπρόθεσμη μεταβολή της θερμοκρασίας καθώς και τα καιρικά μοτίβα συνδέονται περίπλοκα μεταξύ τους. Η θέρμανση της ατμόσφαιρας που σχετίζεται με την κλιματική αλλαγή επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα του αέρα τοπικά και αντίστροφα η ατμοσφαιρική ρύπανση αυξάνει το ρυθμό της κλιματικής αλλαγής. Είναι κρίσιμη η ανάγκη να περιοριστεί η αύξηση του μέσου όρου παγκοσμίως της θερμοκρασίας έως 1,5 °C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα. Άνοδος 2°C προβλέπεται να οδηγήσει σε άλλα 100 εκατομμύρια πρόωρους θανάτους παγκοσμίως κατά τον 21ο αιώνα . Μείωση σε εκπομπές αερίων θερμοκηπίου (GHG) μέσω εφαρμογής - λύσεων πιο πράσινης ενέργειας και μεταφορών - μείωση της βιομηχανικής και οικιακής μας απαίτηση για ορυκτά καύσιμα- πρέπει να αποτελεί σημαντικό μέρος οποιασδήποτε πρωτοβουλίας για να διασφαλίσουμε ότι θα πετύχουμε το στόχο του 1,5 °C. Από την διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (COP26) στη Γλασκώβη του Ηνωμένου Βασιλείου τον Νοέμβριο του 2021, φαίνεται να υπάρχει πολιτική βούληση σε όλο τον κόσμο να προκύψει πραγματική αλλαγή.

Ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής στην υγεία προκύπτει άμεσα (άμεση επίδραση θερμότητας) και έμμεσα  μέσω αλλαγών του οικοσυστήματος , για παράδειγμα, αλλαγές σε προμήθειες τροφίμων ή νερού, μετάδοση λοιμώξεων ή φτώχεια και μετανάστευση. Το ενδοκρινικό σύστημα δεν είναι απρόσβλητο. Ίσως τα πιο μελετημένα αποτελέσματα είναι αυτά που προκύπτουν από χημικές ουσίες που προκαλούν ενδοκρινικές διαταραχές - έως και 1000 χημικές ουσίες έχει αποδειχθεί ότι παρεμβαίνουν στη δράση των ορμονών. Τα ισχυρά δεδομένα συνδέουν πλέον την έκθεση με τις ευρέως χρησιμοποιούμενες υπερφθοροαλκυλικές ουσίες (PFAS) με παχυσαρκία, διαβήτη, την ποιότητα του σπέρματος και το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Υπάρχουν συσχετίσεις για την έκθεση στη δισφαινόλη Α, που χρησιμοποιείται ευρέως σε πλαστικά και για οργανοφωσφορικά φυτοφάρμακα. Φθαλικές ενώσεις, υπάρχουν σε εκατοντάδες προϊόντα. Τα σαπούνια και τα σαμπουάν έχουν επίσης συνδεθεί με διαταραχές στην αναπαραγωγή. Σωματίδια 2.5 microns ή μικρότερα εκπέμπονται από καύση στερεών και υγρών καυσίμων συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, οικιακής χρήσης θέρμανσης και μεταφοράς. Σχηματίζονται επίσης από τις χημικές αντιδράσεις αερίων όπως το διοξείδιο του θείου (SO 2 ) και οξείδια του αζώτου (NO x : νιτρικό). Οι κύριες επιπτώσεις τους στην ανθρώπινη υγεία θεωρούνται γενικά ότι είναι επιδεινωμένο άσθμα, μειωμένη πνευμονική λειτουργία και πρόωρος θάνατος από αναπνευστικά και καρδιαγγειακά αίτια . Η έκθεση σε σωματίδια σχετίζεται σημαντικά με τη συχνότητα εμφάνισης και τον επιπολασμό του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 ή μπορεί να επιδεινώσει ήδη εγκατεστημένο διαβήτη. Επίσης αυξάνονται τα επίπεδα κορτιζόλης και κατεχολαμινών και επηρεάζεται η θυρεοειδική λειτουργία και τα επίπεδα της βιταμίνης D.

Ένας τομέας που η ενδοκρινολογία έχει βασικό ρόλο είναι η κατανάλωση θερμίδων. Η γεωργία επί του παρόντος αντιπροσωπεύει το ένα τρίτο όλων των εκπομπών GHG. Το μεθάνιο και το νιτρικό από τα λιπάσματα είναι σημαντικές πηγές ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Η κατά κεφαλήν πρόσληψη κρέατος  αυξήθηκε από 20 kg/έτος το 1961 σε 43 kg/ έτος το 2014, όπου τα ποσοστά παχυσαρκίας έχουν διπλασιαστεί στις περισσότερες δυτικές κοινωνίες, τροφοδοτώντας μια πανδημία διαβήτη και, μαζί του, πρόωρο θάνατο από καρδιαγγειακά νοσήματα και καρκίνους. Ο επιπολασμός της παχυσαρκίας είναι υψηλότερος στις πιο άπορες ομάδες. Η διατροφική φτώχεια οδηγεί σε φθηνότερα, ενεργειακά πυκνά τρόφιμα, πλούσια σε λιπαρά και ζάχαρη, τα οποία περιέχουν πολλά πρόσθετα. Η αλλαγή συμπεριφοράς μπορεί να έχει τεράστιο αντίκτυπο . Αποφυγή υπερκατανάλωσης και καλύτερη ισορροπία μεταξύ ζωικής και φυτικής προέλευσης τροφών μπορούν να έχουν οφέλη τόσο για την υγεία όσο και για το κλίμα. Η δίαιτα θα είχε ως αποτέλεσμα μείωση κατά 17% των GHG που σχετίζονται με τη διατροφή και μείωση κατά 50% των εκπομπών στη γεωργία, οδηγώντας σε περαιτέρω μείωση κατά 19% της ατμοσφαιρικής ρύπανσης . Αύξηση της άσκησης από αντικατάσταση των μηχανοκίνητων μεταφορών με περπάτημα και ποδήλατο εκ νέου μειώνει τις εκπομπές GHG και έτσι μπορεί να έχει δραματική επίδραση τόσο στο περιβάλλον όσο και στην προσωπική υγεία.

Δεδομένα της Βιοτράπεζας του Ηνωμένου Βασιλείου δείχνουν ότι οι μετακινούμενοι με ποδήλατο έχουν ~50% μείωση στη θνησιμότητα από κάθε αιτία και στα καρδιαγγειακά νοσήματα. Σαφώς, αυτή είναι μια πρόχειρη επισκόπηση του ποια είναι τα προκλητικά ζητήματα και πρέπει να έχουμε πάντα επίγνωση του κινδύνου ανεπιθύμητων συνεπειών, αλλά οι ενδοκρινολόγοι πρέπει να είναι μέρος της συζήτησης για μελλοντικές αλλαγές. Τα lockdown που επιβλήθηκαν από τον COVID-19 και η πανδημία είχε την ακούσια συνέπεια της ουσιαστικής μείωσης των επιπέδων NO 2 και PM 2,5 σε μεγάλο μέρος του κόσμου, τονίζοντας τη δυνατότητα μείωσης των επιπτώσεων της ρύπανσης με αλλαγές σε καθημερινές δραστηριότητες για το περιβάλλον. Όλοι μπορούμε να κάνουμε επιλογές που θα ωφελήσουν τη δική μας ζωή ενώ συλλογικά, μειώνοντας τις εκπομπές GHG, θα ωφελήσουμε και  τις ζωές των άλλων.