Είναι ενώσεις που παράγονται από την καθημερινή κατανάλωση προϊόντων και επιδρόυν με το ενδοκρινικό σύστημα και με τον λιπώδη ιστό. Μελέτες σε πειραματόζωα δείχνουν ότι μπορούν να μεταβάλλουν το βάρος, την έκταση του λιπώδους ιστού, το profil των λιπιδίων και την λιπογένεση μέσω πολλαπλών μηχανισμών. Η παχυσαρκία τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί δραματικά καθώς και οι συν-νοσηρότητες της όπως ο ΣΔ 2, το μεταβολικό σύνδρομο, το λιπώδες ήπαρ και η καρδιαγγειακή νόσος. Παράγοντες που συμβάλλουν στην παχυσαρκία η υπερκατανάλωση θερμίδων, η καθιστική ζωή, γενετικοί παράγοντες, αλλά και το stress, το μικροβίωμα του εντέρου και το περιβάλλον. Η συμμετοχή του περιβάλλοντος υποστηρίζεται από την γεωγραφική κατανομή της παχυσαρκίας και τα πανταχού παρόντα EDCs που ευνοούν την συσσώρευση λιπώδους ιστού. Η αυξημένη παραγωγή χημικών τις τελευταίες 10ετίες και η κατανάλωση τους συμπίπτει με την αύξηση της παχυσαρκίας.
Ο λιπώδης ιστός θεωρείται όργανο, με κύρια λειτουργία την αποθήκευση ενέργειας αλλά και παραγωγή ορμονών και άλλων ουσιών : λεπτίνη, αδιπονεκτίνη, ρεσιστίνη, αδιψίνη, αγγεοτενσίνη και ελεύθερα λιπαρά οξέα. Όλα αυτά συμμετέχουν σε ένα ευρύ σύστημα φυσιολογικών λειτουργιών όπως ο μεταβολισμός γλυκόζης και λιπιδίων, ο έλεγχος της όρεξης και του αγγειακού τόνου, η αγγειογένεση και η ανοσία. Τα EDCs όχι μόνο αυξάνουν τον λιπώδη ιστό αλλά προκαλούν και μεταβολικές δυσλειτουργίες και γι' αυτό αναφέρονται ως metabolic disrupting chemicals. Είναι τα μη στεροειδή οιστρογόνα, τα πολυχλωριωμένα διφαινύλια, τα parabens, τα organotins, οι φαινόλες και τα phthalates τα οποία μπορεί να προκαλέσουν υπερτροφία ή υπερπλασία λιπώδους ιστού, διακοπή της λειτουργίας του με αποτέλεσμα αυξημένη παραγωγή λιπιδίων και δυσλιπιδαιμία, διαταραχή του μεταβολισμού των ορμονών, μια αύξηση στην μετατροπή των μεσεγχυματικών βλαστικών κυττάρων (MSCs) σε λιποκύτταρα. Oι μεταβλητές που εξετάστηκαν σε σχέση με την επίδραση των EDCs είναι
βάρος γέννησης, αύξηση προόδου σωματικού βάρος, δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ), μάζα λιπώδους ιστού, μέγεθος και αριθμός λιποκυττάρων, profil λιπιδίων πλάσματος και μεταβολικές ορμόνες.
Τα αποτελέσματα που εξετάστηκαν για τις in vitro μελέτες επικεντρώνονται στην ικανότητα των προ-λιποκυττάρων να διαφοροποιούνται σε λιποκύτταρα, υπερτροφία και υπερπλασία, συσσώρευση λιπιδίων και μοριακό φαινότυπο γονιδίων και πρωτεϊνών που ρυθμίζουν την λιπογένεση και τη διαφοροποίηση των MSCs
Μη στεροειδή οιστρογόνα : τα φυτοοιστρογόνα όπως π.χ. οι ισοφλαβόνες, τα SERMS π.χ. η ταμοξιφαίνη, η βισφαινόλη Α και η διεθυλσιλβεστρόλη (DES) εγκεκριμένη από το FDA μεταξύ 1940 και 1980 για την πρόληψη αποβολής. Η χορήγηση του έχει διακοπεί
Organotins : βουτυλτίνες και φαινυλτίνες . Η πιο γνωστή είναι η τριβουτυλίνη (ΤΒΤ) χημική ουσία που χρησιμοποιείται στην κατασκευή αντιρρυπαντικών χρωμάτων, ως συντηρητικό στα χαρτιά και στα υφάσματα, στα γεωργικά φυτοφάρμακα και ως σταθεροποιητής στην παραγωγή πλαστικών. Εύκολα διαρρέει στο περιβάλλον και συσσωρεύεται σε ιστούς ανθρώπων και ζώων και στον πλακούντα
Parabens : Αλκυλο-εστέρες του π-υδροξυβενζοϊκού οξέος κυρίως χρησιμοποιούνται σε τρόφιμα, συντηρητικά ποτών και προϊόντα προσωπικής φροντίδας. Η έκθεση είναι κυρίως διαδερμική
Phthalates : Διεστέρες του 1,2-βενζενδικαρβοξυλικού οξέος χρησιμοποιούνται ως βιομηχανικοί πλαστικοποιητές για χρήση σε δάπεδα, ταπετσαρίες βινυλίου, εσωτερικούς χώρους αυτοκινήτων, παιχνίδια και πλαστικές συσκευασίες τροφίμων αλλά και σε προϊόντα προσωπικής υγιεινής και αρώματα. Η έκθεση γίνεται κυρίως μέσω κατάποσης και εισπνοής
Πολυχλωριωμένα διφαινύλια : (POPs) πολυχλωριωμένα διφαινύλια χρησιμοποιούνται κυρίως σε φυτοφάρμακα και ως βιομηχανικοί διαλύτες. Λιπόφιλα και εξαιρετικά σταθερά, με χαμηλό ρυθμό αποσύνθεσης, καθιστώντας τα εξαιρετικά ανθεκτικά στο περιβάλλον. Είναι >200 χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται σε μια ποικιλία βιομηχανικών προϊόντων, όπως μετασχηματιστές, μόνωση καλωδίων, λιπαντικά, υδραυλικά υγρά ή σε υαλοβάμβακα. Ο κύριος τρόπος έκθεσης του ανθρώπου είναι από του στόματος.
Διφαινόλες : συνθετικές λιπόφιλες χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή πλαστικών και εποξικών ρητινών. Η διφαινόλη Α (BPA), η πιο μελετημένη εκπρόσωπος αυτής της ομάδας, είναι διαδεδομένη στον ανθρώπινο ορό, στο αίμα του ομφάλιου λώρου, στο μητρικό γάλα και στα ούρα με ανθρώπινη έκθεση μέσω στόματος, δέρματος και αναπνοής
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου