Ο γλωσσικός εθνικισμός ήταν δημιούργημα ανθρώπων που έγραφαν και διάβαζαν, όχι ανθρώπων που μιλούσαν. Οι γραπτές γλώσσες συνδέονται στενά αλλά όχι κατ' ανάγκη με επικράτειες και θεσμούς. Η εκδοχή του εθνικισμού ήταν κατ' ουσίαν εδαφικής υφής. Το κύριο πρότυπο ήταν το κράτος της γαλλικής επανάστασης, που στηριζόταν στην αρχή της επικράτειας ή τουλάχιστον κάτι που έμοιαζε με κάποια από τις υπάρχουσες πολιτικές οντότητες οι οποίες διέθεταν πλήρη πολιτικό έλεγχο πάνω σε μια σαφώς οριζόμενη επικράτεια και τους κατοίκους της
Η ταύτιση των εθνών με μια αποκλειστική επικράτεια δημιούργησε τόσα προβλήματα σε μεγάλες περιοχές του κόσμου της μαζικής μετανάστευσης που διαμορφώθηκε ένας εναλλακτικός ορισμός της εθνότητας, κυρίως στην αυτοκρατορία των Αψβούργων και στην εβραϊκή διασπορά. Εδώ η εθνότητα θεωρήθηκε κάτι που υπάρχει, όχι σε συγκεκριμένο τμήμα του χάρτη στο οποίο ζει μιά ομάδα κατοίκων, αλλά σε όσα μέλη τέτοιων ομάδων ανδρών και γυναικών θεωρούσαν ότι ανήκαν σε μια εθνότητα, ασχέτως του που τύχαινε να ζουν
Οι υποστηρικτές των δύο θεωριών - οτι το <<έθνος>> ταυτίζεται με μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή ή ότι το <<έθνος>> ταυτίζεται με το σύνολο των ανθρώπων που ανήκουν σε αυτό - αντιπαρατέθηκαν σε μια παθιασμένη διαμάχη, κυρίως στο διεθνές σοσιαλιστικό κίνημα καθώς και μεταξύ των εβραίων. Καμμιά από τις δύο θεωρίες δεν ήταν ιδιαίτερα ικανοποιητική
Βέβαια καθώς έφθιναν οι πραγματικές κοινότητες στις οποίες ήταν συνηθισμένοι οι άνθρωποι (χωριό, οικογένεια, ενορία, συντεχνία, αδελφότητα ή ότι άλλο) τα μέλη ένιωσαν την ανάγκη να τις αντικαταστήσουν με κάτι άλλο. Σε μια αυξανόμενα δημοκρατική εποχή οι αρχές - που δεν μπορούσαν πλέον να βασίζονται στην αυθόρμητη υποταγή των κοινωνικών τάξεων στους κοινωνικά ανωτέρους τους κατά τον παραδοσιακό τρόπο, ή στην παραδοσιακή θρησκεία ως αποτελεσματική εγγύηση κοινωνικής υπακοής - είχαν ανάγκη από κάποιον τρόπο που θα δημιουργούσε άρρηκτους δεσμούς μεταξύ των υπηκόων του κράτους αποτρέποντας την υπονόμευση ή τη διαφωνία
Το <<έθνος>> ήταν η νέα κρατική θρησκεία των πολιτών. Ήταν αυτό που συνέδεε όλους τους πολίτες με το κράτος τους, ένας τρόπος να φτάνει το κράτος-έθνος απ' ευθείας σε κάθε πολίτη και να εξουδετερώνει κάθε άλλη πίστη που απειλούσε την πίστη στο κράτος: η πίστη στη θρησκεία, η πίστη σε κάποια εθνικότητα ή εθνότητα που δεν ταυτίζονταν με το κράτος, ίσως όμως πρωτίστως η πίστη στην τάξη
Η ταύτιση των εθνών με μια αποκλειστική επικράτεια δημιούργησε τόσα προβλήματα σε μεγάλες περιοχές του κόσμου της μαζικής μετανάστευσης που διαμορφώθηκε ένας εναλλακτικός ορισμός της εθνότητας, κυρίως στην αυτοκρατορία των Αψβούργων και στην εβραϊκή διασπορά. Εδώ η εθνότητα θεωρήθηκε κάτι που υπάρχει, όχι σε συγκεκριμένο τμήμα του χάρτη στο οποίο ζει μιά ομάδα κατοίκων, αλλά σε όσα μέλη τέτοιων ομάδων ανδρών και γυναικών θεωρούσαν ότι ανήκαν σε μια εθνότητα, ασχέτως του που τύχαινε να ζουν
Οι υποστηρικτές των δύο θεωριών - οτι το <<έθνος>> ταυτίζεται με μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή ή ότι το <<έθνος>> ταυτίζεται με το σύνολο των ανθρώπων που ανήκουν σε αυτό - αντιπαρατέθηκαν σε μια παθιασμένη διαμάχη, κυρίως στο διεθνές σοσιαλιστικό κίνημα καθώς και μεταξύ των εβραίων. Καμμιά από τις δύο θεωρίες δεν ήταν ιδιαίτερα ικανοποιητική
Βέβαια καθώς έφθιναν οι πραγματικές κοινότητες στις οποίες ήταν συνηθισμένοι οι άνθρωποι (χωριό, οικογένεια, ενορία, συντεχνία, αδελφότητα ή ότι άλλο) τα μέλη ένιωσαν την ανάγκη να τις αντικαταστήσουν με κάτι άλλο. Σε μια αυξανόμενα δημοκρατική εποχή οι αρχές - που δεν μπορούσαν πλέον να βασίζονται στην αυθόρμητη υποταγή των κοινωνικών τάξεων στους κοινωνικά ανωτέρους τους κατά τον παραδοσιακό τρόπο, ή στην παραδοσιακή θρησκεία ως αποτελεσματική εγγύηση κοινωνικής υπακοής - είχαν ανάγκη από κάποιον τρόπο που θα δημιουργούσε άρρηκτους δεσμούς μεταξύ των υπηκόων του κράτους αποτρέποντας την υπονόμευση ή τη διαφωνία
Το <<έθνος>> ήταν η νέα κρατική θρησκεία των πολιτών. Ήταν αυτό που συνέδεε όλους τους πολίτες με το κράτος τους, ένας τρόπος να φτάνει το κράτος-έθνος απ' ευθείας σε κάθε πολίτη και να εξουδετερώνει κάθε άλλη πίστη που απειλούσε την πίστη στο κράτος: η πίστη στη θρησκεία, η πίστη σε κάποια εθνικότητα ή εθνότητα που δεν ταυτίζονταν με το κράτος, ίσως όμως πρωτίστως η πίστη στην τάξη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου