Μετφορμίνη

 Είναι θεραπεία πρώτης γραμμής για την θεραπεία του ΣΔ 2. Είναι αποτελεσματική, ασφαλής και με χαμηλό κόστος. Η αντιδιαβητική επίδραση της μετφορμίνης οφείλεται κυρίως στην αναστολή της ηπατικής γλυκονεογένεσης. Ωστόσο, ο μηχανισμός δράσης του παραμένει αντικείμενο συζήτησης.

Η μετφορμίνη (1,1-διμεθυλδιγουανίδη) προέρχεται από το Galega officinalis, επίσης γνωστό ως το γαλλικό λιλά (French lilac), ένα φυτό που χρησιμοποιείται στη λαϊκή ιατρική για αιώνες. Η πρώτη αναφορά στα αποτελέσματα μείωσης της γλυκόζης στη βιβλιογραφία μπορεί να βρεθεί το 1772, όταν περιγράφηκε για τη θεραπεία της δίψας και της συχνής ούρησης. Στα μέσα του 19ου αιώνα, η χημική ανάλυση του G. officinalis προσδιόρισε το guanidine, μια ένωση μονογουανίδης που αργότερα αποδείχθηκε ότι είχε αποτελέσματα στη μείωση της γλυκόζης στα κουνέλια. Η γουανιδίνη αναφέρθηκε γρήγορα ότι είχε χαμηλό προφίλ τοξικότητας, και παράγωγα συντέθηκαν καθ 'όλη την αρχή του 20ού αιώνα, με τις πρώτες αναφορές σύνθεσης διμεθυλδιγουανίδης το 1922. Μέχρι τη δεκαετία του 1930, ωστόσο, το ενδιαφέρον για τις ενώσεις με βάση το γουανίδιο για τη θεραπεία του διαβήτη μειώθηκε λόγω της αύξησης της χρήσης ινσουλίνης, η οποία μετά την ανακάλυψή της από τον Banting και τους συναδέλφους του το 1921 έγινε ευρέως διαθέσιμη. Μόνο το 1957 ο Jean Sterne πυροδότησε την επανερεύνηση της μετφορμίνης χαρακτηρίζοντας τη φαρμακοδυναμική των ενώσεων με βάση τη γουανιδίνη σε υγιή και διαβητικά ζώα. Η μετφορμίνη είχε αρχικά μικρό κλινικό ενδιαφέρον λόγω της χαμηλής δραστικότητάς της, η οποία απαιτούσε πολύ υψηλές δόσεις για την αποτελεσματική μείωση της γλυκόζης στο αίμα σε υγιή ζώα. Αντ 'αυτού, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη ξεκίνησαν δοκιμές φαινφορμίνης και βουφορμίνης, οι οποίες έληξαν νωρίς λόγω της εμφάνισης σοβαρής γαλακτικής οξέωσης σε πολλούς ασθενείς. Οι γουανίδες κατέκτησαν φτωχή φήμη στην ιατρική κοινότητα και οι δοκιμές διακόπηκαν ευρέως. Ωστόσο, με βάση την προηγούμενη εργασία του Jean Sterne, ήταν σαφές ότι η υπογλυκαιμία και η γαλακτική οξέωση θα μπορούσαν πιθανώς να αποφευχθούν με τη λιγότερο ισχυρή μετφορμίνη  η οποία είχε καλύτερο προφίλ ασφάλειας με λιγότερες παρενέργειες. Περαιτέρω μελέτες το 1980-1990 παρείχαν ισχυρές ενδείξεις για τη μείωση της γλυκόζης με μετφορμίνη.Το FDA ενέκρινε τελικά τη μετφορμίνη το 1994.

Μέχρι το 1997, τα αποτελέσματα της μελέτης του UK Prospective Diabetes Study (UKPDS) επαναπροσδιόρισαν την κατανόησή μας για τα μακροπρόθεσμα οφέλη του γλυκαιμικού ελέγχου σε διαβητικούς ασθενείς και την αποτελεσματικότητα διαφόρων θεραπευτικών παρεμβάσεων. Σε αυτή τη μελέτη, περισσότεροι από 5000 ασθενείς με πρόσφατα διαγνωσμένο T2D χωρίστηκαν σε ομάδες θεραπείας μείωσης της γλυκόζης, συμπεριλαμβανομένων διατροφικής παρέμβασης, μετφορμίνης, σουλφονυλουρίας ή ινσουλίνης. Τα αποτελέσματα υπογράμμισαν σαφώς τα ευεργετικά αποτελέσματα της μετφορμίνης, οπότε και προτάθηκε στη συνέχεια ως θεραπεία πρώτης γραμμής για τον ΣΔ2.

Η μετφορμίνη έχει γίνει το πιο διαδεδομένο φάρμακο για το ΣΔ2. Ο τομέας του καρκίνου έχει αρχίσει να διερευνά την αντικαρκινική επίδραση της μετφορμίνης ως πιθανή θεραπεία για ορισμένα είδη καρκίνου και οι πρώτες δοκιμές της μετφορμίνης για τη θεραπεία της γήρανσης σε υγιείς ανθρώπους βρίσκονται σε εξέλιξη. Έχουν προταθεί διάφοροι μηχανισμοί που συνδέουν τη δράση της  με την αύξηση της διάρκειας ζωής και υγείας. Πιο πρόσφατα, αποδείχθηκε ότι ανακουφίζει τη φλεγμονή που σχετίζεται με την ηλικία βελτιώνοντας τη μιτοχονδριακή λειτουργία. Παρομοίως, έχει μελετηθει ως θεραπεία για νευροεκφυλιστικές ασθένειες, συμπεριλαμβανομένης της αμυοτροφικής πλευρικής σκλήρυνσης (ALS). Έχει επίσης αποδειχθεί ότι βελτιώνει τα καρδιαγγειακά αποτελέσματα σε ασθενείς με και χωρίς ΣΔ, τα οποία μπορούν να αποδοθούν σε αυξημένη αγγειακή λειτουργία, βελτιωμένα προφίλ λιπιδίων και ενδεχομένως, λόγω της επαγόμενης από μετφορμίνη απώλειας βάρους.

Συνοπτικά, κατά τη διάρκεια του περασμένου αιώνα, η μετφορμίνη προχώρησε από μια ένωση άγνωστου θεραπευτικού δυναμικού, σε ένα από τα πιο ευρέως συνταγογραφούμενα φάρμακα για το ΣΔ2 παγκοσμίως. Ωστόσο, Υπάρχει έρευνα γύρω από τον μηχανισμό δράσης της και το όφελος της μετφορμίνης για χρόνιες ασθένειες σε μη διαβητικούς ασθενείς δεν έχει ακόμη καθοριστεί.