Ζωή και Πεπρωμένο

Τα ηλεκτρονικά μηχανήματα μπορούν να κάνουν υπολογισμούς, να θυμούνται ιστορικά γεγονότα, να παίζουν σκάκι και να μεταφράζουν βιβλία. Λύνουν μαθηματικά προβλήματα με μεγαλύτερη ταχύτητα από τον άνθρωπο, και η μνήμη τους είναι αλάνθαστη. Υπάρχει όριο στην πρόοδο, στην ικανότητα του ανθρώπου να δημιουργεί μηχανές κατ' εικόνα και ομοίωση του; Η απάντηση μοιάζει θετική
Δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε τις μηχανές των επόμενων χιλιετιών. Θα ακούνε μουσική, θα εκτιμούν την τέχνη, θα συνθέτουν μελωδίες, θα ζωγραφίζουν και θα γράφουν ποιήματα. Έχει τέλος αυτή η διαδικασία τελειοποίησης; Μπορούν να συναγωνιστούν τον άνθρωπο; Να τον ξεπεράσουν;
Τις παιδικές αναμνήσεις..τα δάκρυα ευτυχίας..τον πόνο του αποχωρισμού..την αγάπη για την ελευθερία..τη λύπη για ένα άρρωστο ζωάκι..τη νευρικότητα..την τρυφερότητα της μητέρας..τη σκέψη του θανάτου..τη φιλία..την αγάπη για τον αδύναμο κι αβοήθητο..τη θλίψη..την ξαφνική ελπίδα..τις ευοίωνες προβλέψεις..τη μελαγχολία..την παράλογη χαρά..την ξαφνική αμηχανία..
Όλα αυτά θα μπορεί να τα αναπαράγει μια μηχανή; Αλλά η επιφάνεια της γης δεν θα είναι αρκετή για να τη χωρέσει. Οι διαστάσεις και το βάρος της θα αυξάνονται στην προσπάθεια της να αναπαράγει τα χαρακτηριστικά του νου και της ψυχής ενός μέσου ασήμαντου ανθρώπου
Και να σκεφτεί κανείς πως ο φασισμός εξολόθρευσε δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους.
                                                                                                 Βασίλι Γκρόσμαν