Όλγα Δεβετζάκη - Ενδοκρινολόγος
Αναστασίου Ζίννη, 9, Αθήνα, Αττική, 11741
Phone: 210-9239440 URL of Map

Τρίτη 30 Ιουλίου 2013

Αρχαϊκές γραφές

Το 1928 η γερμανική αποστολή που ανέσκαπτε την πόλη Ουρούκ της νότιας Μεσοποταμίας άρχισε να φέρνει στο φως τις πήλινες πινακίδες σφηνοειδούς γραφής που είναι τα αρχαιότερα ευρήματα γραφής στον κόσμο. Οι πινακίδες χρονολογούνται περί το 3100 π.Χ. και ανήκουν στην λεγόμενη <<αρχαϊκή>> περίοδο γραφής. H πόλη Ουρούκ υπήρξε το επίκεντρο του πολιτισμού της Μεσοποταμίας κατά την 4η χιλιετία π.Χ. Στις όψιμες φάσεις του πολιτισμού Ουρούκ έχουμε την λεγόμενη <<αστική επανάσταση>>. Την ίδια περίοδο που σε περιοχές της Ευρώπης κτίζονται ακόμη νεολιθικά μεγαλιθικά μνημεία, στην νότια Μεσοποταμία εμφανίζονται οι πιο πρώιμες πολυάνθρωπες πόλεις-κράτη με ανεπτυγμένες διοικητικές δομές και εξελιγμένη κοινωνική διαστρωμάτωση. Η παρουσία μιας ανώτερης πολιτικής και θρησκευτικής τάξης αντικατοπτρίζεται στις αρχιτεκτονικές μορφές των διοικητικών κτηρίων, των μνημειωδών ναών και των ανακτορικών συγκροτημάτων. Σε αυτές τις ιστορικές συνθήκες προέκυψε η ανάγκη συστηματοποίησης τόσο των διοικητικών πρακτικών καταγραφής όσο και των αυξημένων πλέον διαπροσωπικών συναλλαγών, στην υπηρεσία της οποίας τέθηκε η γραφή.
Η γλώσσα  που καταγράφεται με την σφηνοειδή γραφή των πινακίδων της Ουρούκ μας είναι γνωστή: πρόκειται για την σουμεριακή. Ομιλητής της υπήρξε ο λαός των Σουμερίων, ο πολιτισμός του οποίου αναπτύχθηκε στο νότιο τμήμα της Μεσοποταμίας (Σουμερία-μεταγενέστερη Βαβυλωνία) κατά το χρονικό διάστημα 5300-2000 π.Χ. Οι Σουμέριοι είναι ο κατεξοχήν λαός του αρχαίου κόσμου για τον οποίο το <<πόθεν και πότε>> είναι ακόμα υπό διερεύνηση. Η αίσθηση του μυστηρίου επιτείνεται από την ιδιομορφία της γλώσσας η οποία δεν παρουσιάζει συγγένεια με καμία άλλη γλώσσα. Αυτό υποδηλώνει πως το χρονικό βάθος των γλωσσών είναι πολύ μεγαλύτερο απ'ότι πιστεύεται. Δημιουργεί δηλαδή την υπόνοια ότι πολλές γλώσσες αναπτύχθηκαν και εξέλιπαν ήδη πολλές χιλιετίες πριν την εφεύρεση της γραφής. Κατά συνέπεια η σουμεριακή αντιπροσωπεύει πιθανόν το τελευταίο κατάλοιπο μιας γλωσσικής οικογένειας η οποία την εποχή της εμφάνισης των πρώτων γραπτών μνημείων είχε μάλλον προ πολλού εξαφανιστεί.
Τα γραπτά κείμενα της 3ης χιλιετίας π.Χ. μας πληροφορούν πως οι Σουμέριοι ήδη εκείνη την εποχή συνυπήρχαν στα εδάφη της Μεσοποταμίας, σε στενή πολιτιστική αλληλεπίδραση με μια άλλη γλωσσική ομάδα , τους Ακκάδες.
Η ακκαδική είναι η αρχαιότερη γνωστή γλώσσα της σημιτικής οικογένειας, συγγενής με την αραβική και την εβραϊκή. Με την πάροδο του χρόνου οι σημιτικοί ακκαδικοί πληθυσμοί υποσκέλισαν το σουμεριακό στοιχείο τόσο γλωσσικά όσο και πολιτικά. Κατά την Ακκαδική περίοδο (περ. 2340-2200 π.Χ.) δημιουργείται στην Μεσοποταμία υπό τον βασιλέα Σαργών η πρώτη μεγάλη αυτοκρατορία, με επικράτεια που έφτανε ως την Συρία και την Μέση Ανατολή. Παρά την σύντομη νεοσουμεριακή αναγέννηση που ακολούθησε με την λεγόμενη 3η δυναστεία της Ούρ (2112-2004 π.Χ.), περί το 1800 η σουμεριακή είχε πλέον εκλείψει ως ομιλούμενη γλώσσα, διατηρήθηκε όμως για πολλούς αιώνες ακόμα ως γλώσσα των λογίων και της θρησκευτικής λατρείας. Η ακκαδική- κυρίαρχη πλέον διαχωρίστηκε κατά την 2η χιλιετία π.Χ. σε δύο διαλέκτους: την ασσυριακή στον βορρά και την βαβυλωνιακή στον νότο. Αποτέλεσε την γλώσσα των μεγάλων βασιλείων της Μεσοποταμίας κατά την 2η και 1η χιλιετία π.Χ. και την διεθνή γλώσσα στην αρχαία Εγγύς Ανατολή ως περίπου τον 8ο αιώνα π.Χ.   

1 σχόλιο:

  1. πολύ ενδιαφέρον, θα το χρησιμοποιήσω ως εισαγωγικό για τους φοιτητές μου στο μάθημα της γραμματολογίας.... εννοείται αναφέροντας το μπλογκ σας και το όνομά σας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή