Η ανάδυση της αρχαιότητας στο γεωγραφικό χώρο του τουρκοκρατούμενου ελληνισμού εκδηλώνεται πριν την εξέγερση του 1821. Διατρέχει ολόκληρο τον 19ο αι. και οι καταβολές αναζητούνται στα γεγονότα που σφράγισαν την εποχή : στον άνεμο ελευθερίας που πνέει με τα ευρωπαϊκά επαναστατικά κινήματα, στον Διαφωτισμό που φέρνει στην επιφάνεια κλασικά πρότυπα. Το γεγονός πιστοποιεί το 1803 ο Κοραής. Αναφερόμενος στον καταλυτικό ρόλο της γαλλικής επανάστασης για τον ξεσηκωμό των ορθόδοξων, παρατηρεί οτι οι θαλασσινοί ξαναβαφτίζουν τα ιστιοφόρα τους με ονόματα μυθολογικά ή ιστορικών προσώπων της αρχαιότητας. Η συνήθεια περνάει από τα άψυχα στα έμψυχα, πράγμα που προκαλεί την αντίδραση της εκκλησίας. Το φαινόμενο επιβιώνει και μετά την επανάσταση. Τα αρχαία σύμβολα εισβάλλουν στην καθημερινή ζωή. Ειρηνική συμβίωση ονομάτων βαφτιστικών και ειδωλολατρικών. Κύριος δίαυλος αναπαραγωγής η εκπαίδευση.
Γάλλοι περιηγητές σημειώνουν από αυτοψία ότι στα μικρασιατικά παράλια υπάρχει μια δίψα αρχαιογνωσίας. Μαθητές ασκούνται στην ανάγνωση του Ομήρου και του Θουκυδίδη, και εκφωνούν χωρία του Πλάτωνα και του Δημοσθένη. Η αρχαιολατρεία επηρεάζει τη ζωή σε όλες τις εκφάνσεις : ενδυμασία, αρχιτεκτονική, θέατρο, ζωγραφική. Στα μέσα του αιώνα, στο πλαίσιο της επώασης των εθνικών συνειδήσεων, πρώτα οι Ελλαδίτες και όψιμα οι ορθόδοξοι της Ανατολής βιώνουν την εξαρχαϊστική τους περίοδο. Οι πρεσβύεροι δίνουν στους νεότερους αρχαιοπρεπή ονόματα, εξελληνίζουν τοπωνύμια, διασκευάζουν τραγωδίες, κοσμούν τα οικοδομήματα με ιωνικά κιονόκρανα. Στο κύλισμα όμως του χρόνου οι Νεοέλληνες μεταβάλλουν τη στάση τους απέναντι στο ένδοξο παρελθόν, και παγιώνεται ένα σχήμα συντηρητικό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου