Η αναμέτρηση ελληνισμού και λατινισμού αρχίζει από την πρώτη κιόλας επαφή τους, τον 6ο π.Χ. αι. και αντανακλάται στον συνεχή ανταγωνισμό των δύο γλωσσών και την αποδοχή της ελληνικής ως συμβόλου ανώτερης παιδείας και πολιτισμού. Η λατινική, σύμβολο της Ρωμαϊκής ηγεμονίας κυριαρχεί ως επίσημη γλώσσα. Στη μεταβατική περίοδο από την αυτοκρατορική στη βυζαντινή εποχή αναζωπυρώνεται ο πολιτισμικός αγώνας. Με την ίδρυση της Κωνσταντινούπολης το 324 μ.Χ. το κέντρο μετατοπίζεται στην ανατολή και η ρωμαϊκή γλώσσα μεταφυτεύεται στην καρδιά του ελληνιστικού κόσμου. Ο Μ. Κωνσταντίνος και οι διάδοχοι επιχειρούν να διατηρήσουν την λατινική φυσιογνωμία του κράτους. Αναθέτουν το διοικητικό έργο κυρίως σε Ρωμαίους υπαλλήλους και παραγγέλλουν στον στρατό τη χρήση "της Ρωμαίας γλώττης". Η γνώση της απαιτείται και στον τομέα της δικαιοσύνης λόγω εφαρμογής του ρωμαϊκού δικαίου. Η ρωμαϊκή επικρατεί και στην εμπορική ορολογία. Αυτό παραμένει αμετάβλητο μέχρι τη διαίρεση του κράτους επί Αρκαδίου (395 μ.Χ.) . Από τα τέλη του 4ου αι. η ελληνική περνά στην αντεπίθεση και γίνεται ισότιμη στα δικαστήρια και το σημαντικότερο στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης οπότε αναγνωρίζεται επισήμως ως γλώσσα της πλειονότητας στην ανατολική Αυτοκρατορία . Στο τέλος του 5ου αι. η ελληνική έχει σαφές προβάδισμα. Και επί Ιουστινιανού επιτυγχάνει την αποφασιστική νίκη της επί της λατινικής αν και ο Αυτοκράτορας είναι λατινόφωνος. Η επιθυμία του όμως να εξυγιάνει την διοίκηση του κράτους τον αναγκάζει να αναγνωρίσει την ελληνική ως γλώσσα της νομοθεσίας και του δικαίου, ώστε οι θεσμοί και τα διατάγματα να είναι κατανοητά από τον λαό.
Τέλος επί Ηρακλείου ανακαλείται και η τυπική ισοτιμία των δύο γλωσσών. μετά την κατάλυση του περσικού βασιλείου , το 629, αντί για τον τίτλο αυτοκράτωρ (λατινικό imperator) o Ηράκλειος υιοθετεί την ελληνική λέξη βασιλεύς. Ωστόσο, ο χαρακτηρισμός Ρωμιός για τον Έλληνα πολίτη του ανατολικού κράτους επιβιώνει μέχρι και σήμερα ως συνώνυμο της λέξης Έλληνας. Η λατινική εξαφανίζεται από το προσκήνιο της δημόσιας ζωής, αλλά η έντονη ρωμαϊκή επίδραση σε τομείς που αφορούσαν την εσωτερική συνοχή και το εξωτερικό μεγαλείο του κράτους συνέβαλε στη διατήρηση της λατινικής γλώσσας κυρίως σε νομικούς και στρατιωτικούς όρους του βυζαντινού κράτους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου