Ψυχιατρικές και νευροεκφυλιστικές ασθένειες : Ίσως μια από τις μεγαλύτερες θεραπευτικές ευκαιρίες για την εφαρμογή της κιρκαδικής γνώσης είναι οι νευροεκφυλιστικές ασθένειες, για τις οποίες στερούμαστε σε μεγάλο βαθμό αποτελεσματικές θεραπείες τροποποίησης της νόσου. Διαταραχές των καθημερινών ρυθμών στο επίπεδο της συμπεριφοράς ύπνου-αφύπνισης, ορμονών (π.χ. μελατονίνης) και γονιδιακής έκφρασης είναι εμφανείς σε ασθενείς με ένα ευρύ φάσμα νευροεκφυλιστικών ασθενειών, όπως η νόσος του Huntington, η ασθένεια Parkinson και η νόσος του Αλτσχάιμερ . Σε πολλές περιπτώσεις, η κιρκαδική διαταραχή είναι εμφανής ακόμη και πριν από την έναρξη των παθογνωμονικών συμπτωμάτων. Πράγματι, κλινικές μελέτες έχουν συσχετίσει την κιρκαδική διαταραχή με τη συσσώρευση νευροτοξικών πρωτεϊνών και τον ίδιο τον νευροεκφυλισμό. Οι νευροεκφυλιστικές διεργασίες μπορεί επίσης να συμβούν μέσω του ρολογιού ελέγχου του ύπνου και της ρυθμικής κάθαρσης των νευροτοξικών πρωτεϊνών μέσω του γλυμφατικού συστήματος ή των αλλαγών που προκαλούνται από τον ύπνο στα εγκεφαλονωτιαία επίπεδα. Ένα αναδυόμενο θέμα είναι ότι ο κιρκαδικός έλεγχος του οξειδωτικού stress μπορεί να διαδραματίσει ρόλο νευροεκφυλιστικό. Τέτοια ευρήματα δείχνουν πιθανές νέες θεραπείες για νευροεκφυλιστικές ασθένειες.
Παρατηρήθηκε διαταραχή του κιρκαδικού ρολογιού στη σχιζοφρένεια και σε πολλές άλλες ψυχιατρικές διαταραχές . Πιθανώς η πιο εμφανής και πιο καλά κατανοητή μηχανικά είναι η κιρκαδική σύνδεση με διαταραχές της διάθεσης, όπως η εποχική συναισθηματική διαταραχή. Αυτές οι διαταραχές συνοδεύονται από μειωμένο πλάτος ή αλλοιωμένη φάση σε ένα ευρύ φάσμα ρυθμών, συμπεριλαμβανομένων των ρυθμών ύπνου-αφύπνισης, της αρτηριακής πίεσης, των ορμονικών ρυθμών (κορτιζόλη και μελατονίνη) και της 24ωρης ρυθμικότητας του γονιδίου του κιρκαδικού ρολογιού. Η κοινωνική θεωρία η οποία αρχικά περιγράφηκε σε σχέση με τη διπολική διαταραχή, υποθέτει ότι η διακοπή του χρονοδιαγράμματος των καθημερινών κοινωνικών ρουτίνων (ως αποτέλεσμα π.χ. της εργασίας με βάρδιες) μπορεί να επιδεινώσει τη διπολική κατάθλιψη και άλλες διαταραχές της διάθεσης. Είναι αξιοσημείωτο ότι η αποτελεσματικότητα της θεραπευτικής αγωγής για διαταραχές της διάθεσης σχετίζεται με την ικανότητά τους να μεταβάλλουν τους κιρκαδικούς ρυθμούς. Στην πραγματικότητα, η αντικαταθλιπτική αγομελατίνη στοχεύει άμεσα το κιρκαδικό σύστημα, ενεργώντας ως μικτός αγωνιστής-ανταγωνιστής: αγωνιστής υποδοχέα μελατονίνης και ανταγωνιστής υποδοχέα 5-υδροξυτρυπ-ταμίνης 2C (5-HT2C). Μελέτες, έχουν εντοπίσει παραλλαγές γονιδίου κιρκαδικού ρολογιού που συμβάλλουν ουσιαστικά στον κίνδυνο διαταραχών της διάθεσης.
Η έκθεση στο φως έχει από καιρό αναγνωριστεί ως παράγοντας στις συναισθηματικές διαταραχές, εκτός από τη συσχέτιση με τη μανία. Τα άτομα που έχουν αποσυμπίεση κατά τη διάρκεια των μικρών ημερών του χειμώνα και μανιακά συμπτώματα κατά τη διάρκεια των μεγάλων καλοκαιρινών ημερών έχουν διαταραχή στο ένα άκρο του φάσματος των ευαίσθητων στο φως διαταραχών της διάθεσης. Οι εποχιακές διαταραχές συμπεριφοράς μπορεί να επιδεχθούν τη θεραπεία με γαλάζιο φως, η οποία ενεργοποιεί κύτταρα μελανοψίνης του αμφιβληστροειδούς, διεγείροντας έτσι άμεσα περιοχές που ρυθμίζουν τη διάθεση ανεξάρτητη από την κεντρική δραστηριότητα νευρώνων βηματοδότη. Οι μηχανισμοί με τους οποίους η έκθεση στο φως και τα ενδογενή ρολόγια διαμορφώνουν τη διάθεση είναι πολυπαραγοντικοί και δεν είναι πλήρως κατανοητοί. Μελέτες σε ζωικά μοντέλα αποκάλυψαν συγκεκριμένες μοριακές, κυτταρικές και φυσιολογικές οδούς (π.χ. μονοαμινεργική νευροδιαβίβαση και τον άξονα υποθάλαμου-υπόφυσης-επινεφριδίων) που μπορεί να συνδέουν το κιρκαδικό ρολόι με τη ρύθμιση της διάθεσης, εκτός από τις μεταβολικές και ανοσολογικές οδούς. Τα γονίδια του κιρκαδικού ρολογιού ρυθμίζουν άμεσα την υδροξυλάση τυροσίνης και τη μονοαμινοξειδάση Α, ένζυμα περιορισμού του ρυθμού που παράγουν και αποικοδομούν ντοπαμίνη, αντίστοιχα. Δεδομένου του εξέχοντος ρόλου της ντοπαμίνης στη σχιζοφρένεια, καθώς και σε πολλές άλλες ψυχιατρικές διαταραχές, οι μηχανισμοί ρύθμισης του ρολογιού μπορεί να είναι ευαίσθητοι σε νέες θεραπείες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου