Όλγα Δεβετζάκη - Ενδοκρινολόγος
Αναστασίου Ζίννη, 9, Αθήνα, Αττική, 11741
Phone: 210-9239440 URL of Map

Τρίτη 9 Μαρτίου 2021

Κιρκάδιος ρυθμός και μεταβολικά νοσήματα

 Καρδιαγγειακό σύστημα

Οι καρδιαγγειακές και θρομβωτικές διεργασίες έχουν ένα φλεγμονώδες συστατικό και επηρεάζονται από επιπρόσθετους κιρκαδικούς παράγοντες τόσο στον ιστό όσο και στο συστηματικό επίπεδο. Τα επιδημιολογικά στοιχεία δείχνουν μια χρονική ακμή στο έμφραγμα του μυοκαρδίου και τη ρήξη της αορτής το πρωί. Φυσιολογικοί ρυθμοί που βοηθούν τα καρδιαγγειακά συμβάματα περιλαμβάνουν ενεργοποίηση αιμοπεταλίων, νιτρικό οξείδιο των ενδοθηλιακών κυττάρων και παραγωγή θρομβοξάνης, παραγωγή αναστολέα ενεργοποιητή πλασμινογόνου 1, και αύξηση των επιπέδων κατεχολαμίνης.
Η ενδογενής ηλεκτρική αγωγιμότητα και οι αρρυθμίες επίσης κορυφώνονται στις αρχές της ημέρας.
Εκτός από τις αγγειακές επιδράσεις του εξασθενημένου ρυθμικού ελέγχου, η απορρύθμιση της λειτουργίας του ρολογιού εντός του λιπώδους ιστού, του ήπατος και των μυών μπορεί δευτερευόντως να προάγει καρδιομεταβολικές διαταραχές. Στους μυς, η λειτουργία ρολογιού ρυθμίζει την πρόσληψη γλυκόζης και την ικανότητα άσκησης, παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο μακροπρόθεσμα. Πολλά ένζυμα που περιορίζουν τον ρυθμό της χοληστερόλης και του μεταβολισμού των χολικών οξέων στο ήπαρ έχουν ημερήσια μοτίβα και η κακή ευθυγράμμιση αυτών των ενδογενών κύκλων με την κατανάλωση τροφής μπορεί να συμβάλει στη δυσλιπιδαιμία. Επιπλέον, η εσφαλμένη ευθυγράμμιση της λήψης τροφής με κιρκαδικούς κύκλους που ρυθμίζουν την ευαισθησία της λιπώδους ινσουλίνης, την αποθήκευση θρεπτικών ουσιών, τη φλεγμονή και τη θερμογένεση μπορεί να συμβάλουν σε μεταβολικές επιπλοκές της παχυσαρκίας.

Ομοιόσταση γλυκόζης

Η εξασθενημένη ανοχή στη γλυκόζη αντιπροσωπεύει μια σημαντική ένδειξη της διαταραχής του κιρκάδιου ρυθμού τόσο σε επιδημιολογικές όσο και σε κλινικές μελέτες. Η ανοχή της γλυκόζης είναι χαμηλότερη τη νύχτα σε υγιή άτομα και σε ασθενείς με διαβήτη. Το φαινόμενο της αυγής (υψηλά πρωινά επίπεδα σακχάρου) οφείλεται στη διαρκή παραγωγή γλυκόζης στο ήπαρ και τη μειωμένη πρόσληψη γλυκόζης που σχετίζονται με την αυξητική ορμόνη , κορτιζόλη και την αδρενεργική διέγερση κατά τη διάρκεια του ύπνου. Η απελευθέρωση ινσουλίνης από τα παγκρεατικά β-κύτταρα απαιτεί την έκφραση γονιδίων του κιρκαδικού ρολογιού εντός των νησιδίων που ανιχνεύουν τη γλυκόζη. Οι παράγοντες μεταγραφής του ρολογιού ρυθμίζουν τα γονίδια που εμπλέκονται στην έκκριση της ινσουλίνης και δημιουργούν τη μέγιστη εκκριτική ικανότητα όταν απαιτείται. Αντιθέτως, ο κιρκάδιος έλεγχος της παραγωγής γλυκαγόνης από τα α-κύτταρα μπορεί να είναι σημαντικός στη διατήρηση σταθερών επιπέδων γλυκόζης κατά τον ύπνο. Το αυτόνομο νευρικό σύστημα μπορεί να συντονίζει τα ρολόγια των α και β-κυττάρων στον κύκλο φωτός/σκότους εκτός από τη σηματοδότηση της μελατονίνης. Στους ανθρώπους, οι παραλλαγές του υποδοχέα μελατονίνης1B σχετίζονται με τα επίπεδα γλυκόζης, αν και το αν η μελατονίνη δρα στον εγκέφαλο ή στα νησίδια για τον έλεγχο της γλυκόζης παραμένει ασαφές. Τα επίπεδα μελατονίνης αυξάνονται τη νύχτα και μπορεί να αυξήσουν την μέσω ινκρετίνης έκκριση ινσουλίνης την επόμενη ημέρα. Το σύστημα του κιρκάδιου ρολογιού είναι το κεντρικό στοιχείο της παραγωγής ηπατικής γλυκόζης, της διάθεσης γλυκόζης σκελετικών μυών και της θερμογένεσης- διαδικασίες που ρυθμίζουν την αποθήκευση και χρήση γλυκόζης για ενέργεια.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου