Οι περισσότεροι οργανισμοί έχουν ενδογενώς ρυθμιζόμενη 24ωρη διακύμανση στη φυσιολογία και τη συμπεριφορά, που ονομάζεται κιρκάδιος ρυθμός. Ο κιρκάδιος ρυθμός ρυθμίζεται από ένα μεταγραφικό/μεταφραστικό feedback που εκφράζεται στον εγκέφαλο και όλο το σώμα, με τον υπεροπτικό πυρήνα του υποθαλάμου να βρίσκεται στην κορυφή της ιεραρχίας ως ο κύριος ρυθμιστής του κιρκάδιου ρυθμού. Η κατάλληλη ρύθμιση είναι σημαντική για πολλές ομοιοστατικές λειτουργίες και για τον μεταβολισμό. Πολλά γονίδια εμπλέκονται στη ρύθμιση και πολλές μεταβολικά ενεργές ορμόνες όπως η γλυκαγόνη, η λεπτίνη, η γκρελίνη, η ινσουλίνη και η κορτικοστερόνη εκλύονται με κιρκάδιο ρυθμό. Πειραματόζωα που έχουν μεταλλάξεις σε γονίδια του κιρκάδιου ρυθμού μεταβάλλον τη διατροφική συμπεριφορά τους, την ενδοκρινική σηματοδότηση και την απορρόφηση του λίπους από την τροφή. Η κακή ρύθμιση προκαλεί παχυσαρκία και σε πειραματόζωα και σε ανθρώπους. Επιπλέον ο κιρκάδιος ρυθμός προσαρμόζεται με το εξωτερικό περιβάλλον και η έκθεση στο φως στη διάρκεια της νύχτας μπορεί να τον διακόψει. Με την εμφάνιση του ηλεκτισμού στην αλλαγή του 20ου αιώνα η έκθεση στο φως αυξήθηκε. Ταυτόχρονα αυξήθηκε παγκοσμίως και ο επιπολασμός της παχυσαρκίας και των μεταβολικών νοσημάτων
Η αύξηση της παχυσαρκίας τις τελευταίες 10ετίες είναι σημαντική. Η συσσώρευση περίσσειας λιπώδους ιστού μειώνει την ποιότητα ζωής και συνδέεται με διαβήτη, καρδιαγγειακά νοσήματα, άσθμα, υπέρταση, καρκίνο και αναπαραγωγική δυσλειτουργία
Κιρκάδιος ρυθμός
Η περιστροφή της γης γύρω από τον άξονα της παράγει μία ιδιαίτερα συνεπή εναλλαγή φωτός και σκότους (διαφέρει ανά γεωγραφικό πλάτος και εποχές). Για πάνω από 3 δισεκατομμύρια χρόνια η ζωή στη Γη εξελίχθηκε με φυσικές συνθήκες φωτισμού. Αυτό οδήγησε τους περισσότερους οργανισμούς από το μονοκύτταρο κυανοβακτηρίδιο μέχρι τις μύγες και τους ανθρώπους να αναπτύξουν ένα ενδογενές σύστημα χρονομέτρησης που συγχρονίζει φυσιολογία και συμπεριφορά με τον ηλιακό κύκλο. Ο κιρκάδιος ρυθμός ορίζεται ως εσωτερική ταλάντωση που πληρεί ορισμένα χαρακτηριστικά όπως 1) η περίοδος του ρυθμού είναι περίπου 24ωρη 2) επηρεάζεται από το περιβάλλον (π.χ. θερμοκρασία, συμπεριφορά) 3) μπορεί να αλλάξει υπό συγκεκριμένες συνθήκες, αλλά οι αλλαγές περιορίζονται σε συγκεκριμένα όρια
Ο ύπνος και οι ρυθμοί δραστηριότητας είναι παράλληλοι με τον ενδογενή ρυθμό έκκρισης ορμονών
Για παράδειγμα η έκκριση της κορτιζόλης παρουσιάζει αιχμή νωρίς τον πρωί, ακριβώς πριν το ξύπνημα και φτάνει στα χαμηλότερα επίπεδα πριν την έναρξη του ύπνου. Οι κιρκάδιοι ρυθμοί επηρεάζουν πολλές φυσιολογικές καταστάσεις και αλλαγή του ρυθμού συμβάλλει σε ένα ευρύ φάσμα διαταραχών (νοητικές βλάβες, διαταραχή διάθεσης, καρδιομεταβολικά νοσήματα)
Η αύξηση της παχυσαρκίας τις τελευταίες 10ετίες είναι σημαντική. Η συσσώρευση περίσσειας λιπώδους ιστού μειώνει την ποιότητα ζωής και συνδέεται με διαβήτη, καρδιαγγειακά νοσήματα, άσθμα, υπέρταση, καρκίνο και αναπαραγωγική δυσλειτουργία
Κιρκάδιος ρυθμός
Η περιστροφή της γης γύρω από τον άξονα της παράγει μία ιδιαίτερα συνεπή εναλλαγή φωτός και σκότους (διαφέρει ανά γεωγραφικό πλάτος και εποχές). Για πάνω από 3 δισεκατομμύρια χρόνια η ζωή στη Γη εξελίχθηκε με φυσικές συνθήκες φωτισμού. Αυτό οδήγησε τους περισσότερους οργανισμούς από το μονοκύτταρο κυανοβακτηρίδιο μέχρι τις μύγες και τους ανθρώπους να αναπτύξουν ένα ενδογενές σύστημα χρονομέτρησης που συγχρονίζει φυσιολογία και συμπεριφορά με τον ηλιακό κύκλο. Ο κιρκάδιος ρυθμός ορίζεται ως εσωτερική ταλάντωση που πληρεί ορισμένα χαρακτηριστικά όπως 1) η περίοδος του ρυθμού είναι περίπου 24ωρη 2) επηρεάζεται από το περιβάλλον (π.χ. θερμοκρασία, συμπεριφορά) 3) μπορεί να αλλάξει υπό συγκεκριμένες συνθήκες, αλλά οι αλλαγές περιορίζονται σε συγκεκριμένα όρια
Ο ύπνος και οι ρυθμοί δραστηριότητας είναι παράλληλοι με τον ενδογενή ρυθμό έκκρισης ορμονών
Για παράδειγμα η έκκριση της κορτιζόλης παρουσιάζει αιχμή νωρίς τον πρωί, ακριβώς πριν το ξύπνημα και φτάνει στα χαμηλότερα επίπεδα πριν την έναρξη του ύπνου. Οι κιρκάδιοι ρυθμοί επηρεάζουν πολλές φυσιολογικές καταστάσεις και αλλαγή του ρυθμού συμβάλλει σε ένα ευρύ φάσμα διαταραχών (νοητικές βλάβες, διαταραχή διάθεσης, καρδιομεταβολικά νοσήματα)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου