Η κεφαλαλγία είναι ιδιαίτερα συχνή. Το ποσοστό του ενήλικα πληθυσμού με κεφαλαλγία φτάνει το 46%, η ημικρανία το 11%, η κεφαλαλγία τάσης το 42% και στο 3% χρόνια καθημερινή κεφαλαλγία
Συχνά η κεφαλαλγία συνδέεται με υποφυσιακή νόσο, κυρίως με αδένωμα, αλλά και άλλες παθολογίες της υπόφυσης. Η αιτίες του πόνου μπορεί να είναι το μέγεθος του όγκου, η διήθηση του σηραγγώδη κόλπου, ή έλξη είτε μετατόπιση αγγείων-νεύρων-σκληράς μήνιγγας καθώς και η υπερέκκριση ορμονών
Αδένωμα: σε διάφορες μελέτες αναφέρεται κεφαλαλγία σε ποσοστό 37.5-70%.
Αποπληξία υπόφυσης: σπάνια, ξαφνική αιμορραγία αδενώματος υπόφυσης, έντονη και ξαφνική κεφαλαλγία ως πρώτο σύμπτωμα (92-100%). Συχνά συνοδεύεται με ναυτία, εμετό, διαταραχές οπτικού πεδίου, πάρεση κοινού κινητικού, διαταραχή επιπέδου συνείδησης
Άλλα υποφυσιακά αίτια: λεμφοκυτταρική υποφυσίτιδα μέχρι και 60% αναφέρουν κεφαλαλγία πριν εμφανιστούν προβλήματα από την αλλαγή των ορμονών. Κοκκιωματώδης υποφυσίτιδα, ξανθωματώδης και νεκρωτική υποφυσίτιδα αναφέρουν συχνά κεφαλαλγία, μαζί με συμπτώματα πίεσης, υπο/υποφυσισμό, άποιο διαβήτη και υπερπρολακτιναιμία. Σπανιότερες περιπτώσεις είναι η φυματίωση, η σύφιλλη, μύκητες, συστηματικά φλεγμονώδη νοσήματα (πχ σαρκοείδωση). Σε αντίθεση με τις ανωτέρω σπάνιες παθολογίες το κρανιοφαρυγγίωμα συχνά προκύπτει με έντονη κεφαλαλγία (64%) και διαταραχή οπτικών πεδίων (55%)
Είδη κεφαλαλγίας:
Πρωτοπαθείς κεφαλαλγίες με αίτια γενετικά, νευροβιολογικά και ψυχοκοινωνικά. Είναι η ημικρανία, η κεφαλαλγία τάσης, η αθροιστική κεφαλαλγία
Δευτεροπαθείς κεφαλαλγίες όταν συνυπάρχει νόσημα που μπορεί να προκαλέσει πόνο πχ εγκεφαλικό τραύμα, αγγειακό επεισόδιο, όγκος εγκεφάλου
Νευραλγίες: πχ γλωσσοφαρυγγικό, πνευμονογαστρικό, τρίδυμο, αυχενικές ρίζες
Αταξινόμητες κεφαλαλγίες: δεν ταιριάζουν σε καμμία από τις ανωτέρω κατηγορίες
Πολλές φορές είναι δύσκολος ο διαχωρισμός ανάμεσα στα είδη κεφαλαλγίας
Μηχανική πίεση: η κεφαλαλγία προκαλείται από το μέγεθος του όγκου , τη διήθηση των σηραγγωδών κόλπων και από έλξη ή μετατόπιση αγγείων, νεύρων ή της σκληράς μήνιγγας
Βιοχημική βλάβη: ορμονική υπερέκκριση έχει ενοχοποιηθεί για κεφαλαλγία. Ειδικά η GH, και έχει αναφερθεί κεφαλαλγία και σε παιδιά που παίρνουν θεραπεία με GH. Φλεγμονή στην περιοχή της υπόφυσης ,οίδημα και λεμφοκυτταρική διήθηση οδηγεί σε πίεση των μηνίγγων και κεφαλαλγία
Ψυχολογικοί παράγοντες: είναι ευρέως αποδεκτοί σαν αιτία για πρωτοπαθή κεφαλαλγία. Το άγχος μπορεί να προκαλέσει οξεία κρίση κεφαλαλγίας, και μπορεί να γίνει χρόνια κεφαλαλγία όταν διαγνωσθεί όγκος. Επίσης η διαταραχή του ύπνου μπορεί να προκαλέσει κεφαλαλγία, και είναι συνήθης σε ασθενείς με μεγαλακρία
Η πρωτοπαθής κεφαλαλγία είναι πιο συχνή σε γυναίκες και οφείλεται σε γενετική προδιάθεση, στις ορμόνες σε ψυχολογικούς παράγοντες και στη συναισθηματική κατάσταση της γυναίκας
Θεραπεία της κεφαλαλγίας υποφυσιακής νόσου
Χειρουργείο, ακτινοθεραπεία και φάρμακα είναι διαθέσιμα ανάλογα με το υποκείμενο νόσημα. Ατινοβολία πχ μπορεί να εφαρμοσθεί σε επιθετικά ή υποτροπιάζοντα αδενώματα είτε σε μεταστάσεις στην υπόφυση. Σε μελέτη βρέθηκε βελτίωση της κεφαλαλγίας σε 49% των ασθενών μετά χειρουργείο, ενώ επιδεινώθηκε η κεφαλαλγία σε 15 % των ασθενών
Οι αγωνιστές ντοπαμίνης έχουν χρησιμοποιηθεί αλλά με αμφίβολα αποτελέσματα. Η μεγαλύτερη βελτίωση παρατηρήθηκε με καμπεργολίνη (80% των ασθενών παρουσίασαν ύφεση σε σοβαρότητα και συχνότητα). Η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων είναι δύσκολη καθώς η υποχώρηση των συμπτωμάτων - κυρίως σε προλακτινώματα οφείλεται και στην μείωση του μεγέθους του όγκου. Βεβαίως οι αγωνιστές ντοπαμίνης μπορεί και να επιδεινώσουν την κεφαλαλγία λόγω αρνητικών επιπτώσεων στο τρίδυμο
Ανάλογα σωματοστατίνης: χρησιμοποιούνται για τη μείωση του όγκου κυρίως σε μεγαλακρία. Έχει αναλγητική δράση λόγω αλληλεπίδρασης με το σύστημα των οπιοειδών. Σε καθημερινή είτε σε μακράς δράσης οκτρεοτίδη το 61% των ασθενών βελτιώθηκε αν και κάποιοι απ' αυτούς υποτροπίασαν
Συμπέρασμα
Οι παθολογίες της υπόφυσης προκαλούν διαφορετικούς τύπους κεφαλαλγίας. Συνηθέστερη η πρωτοπαθής . Μια καλά αποδεκτή παθοφυσιολογία είναι η ταχεία αύξηση του μεγέθους του όγκου, η αποπληξία ή οι μεταστάσεις. Η ορμονική υπερέκκριση έχει επίσης συζητηθεί και κυρίως σε ταχέως αναπτυσόμενους GH όγκους σε παιδιά και εφήβους. Δεν υπάρχουν μελέτες για τα αποτελέσματα ενδοκρινολογικής ή νευροχειρουργικής θεραπείας στην αντιμετώπιση της κεφαλαλγίας, και δεν υπάρχει συστηματική αξιολόγηση των αγωνιστών ντοπαμίνης ή των αναλόγων σωματοστατίνης. Η χειρουργική βελτιώνει σαφώς τα συμπτώματα μόνο σε ταχέως αναπτυσόμενες βλάβες
Είναι σημαντικό στην εκτίμηση κεφαλαλγίας υποφυσιακής αιτίας να γίνεται σωστός διαχωρισμός της αιτίας από άλλες συχνές αιτίες κεφαλαλγίας για να δίνονται σωστές κατευθύνσεις για φαρμακολογική ή μη φαρμακολογική θεραπεία
Συχνά η κεφαλαλγία συνδέεται με υποφυσιακή νόσο, κυρίως με αδένωμα, αλλά και άλλες παθολογίες της υπόφυσης. Η αιτίες του πόνου μπορεί να είναι το μέγεθος του όγκου, η διήθηση του σηραγγώδη κόλπου, ή έλξη είτε μετατόπιση αγγείων-νεύρων-σκληράς μήνιγγας καθώς και η υπερέκκριση ορμονών
Αδένωμα: σε διάφορες μελέτες αναφέρεται κεφαλαλγία σε ποσοστό 37.5-70%.
Αποπληξία υπόφυσης: σπάνια, ξαφνική αιμορραγία αδενώματος υπόφυσης, έντονη και ξαφνική κεφαλαλγία ως πρώτο σύμπτωμα (92-100%). Συχνά συνοδεύεται με ναυτία, εμετό, διαταραχές οπτικού πεδίου, πάρεση κοινού κινητικού, διαταραχή επιπέδου συνείδησης
Άλλα υποφυσιακά αίτια: λεμφοκυτταρική υποφυσίτιδα μέχρι και 60% αναφέρουν κεφαλαλγία πριν εμφανιστούν προβλήματα από την αλλαγή των ορμονών. Κοκκιωματώδης υποφυσίτιδα, ξανθωματώδης και νεκρωτική υποφυσίτιδα αναφέρουν συχνά κεφαλαλγία, μαζί με συμπτώματα πίεσης, υπο/υποφυσισμό, άποιο διαβήτη και υπερπρολακτιναιμία. Σπανιότερες περιπτώσεις είναι η φυματίωση, η σύφιλλη, μύκητες, συστηματικά φλεγμονώδη νοσήματα (πχ σαρκοείδωση). Σε αντίθεση με τις ανωτέρω σπάνιες παθολογίες το κρανιοφαρυγγίωμα συχνά προκύπτει με έντονη κεφαλαλγία (64%) και διαταραχή οπτικών πεδίων (55%)
Είδη κεφαλαλγίας:
Πρωτοπαθείς κεφαλαλγίες με αίτια γενετικά, νευροβιολογικά και ψυχοκοινωνικά. Είναι η ημικρανία, η κεφαλαλγία τάσης, η αθροιστική κεφαλαλγία
Δευτεροπαθείς κεφαλαλγίες όταν συνυπάρχει νόσημα που μπορεί να προκαλέσει πόνο πχ εγκεφαλικό τραύμα, αγγειακό επεισόδιο, όγκος εγκεφάλου
Νευραλγίες: πχ γλωσσοφαρυγγικό, πνευμονογαστρικό, τρίδυμο, αυχενικές ρίζες
Αταξινόμητες κεφαλαλγίες: δεν ταιριάζουν σε καμμία από τις ανωτέρω κατηγορίες
Πολλές φορές είναι δύσκολος ο διαχωρισμός ανάμεσα στα είδη κεφαλαλγίας
Μηχανική πίεση: η κεφαλαλγία προκαλείται από το μέγεθος του όγκου , τη διήθηση των σηραγγωδών κόλπων και από έλξη ή μετατόπιση αγγείων, νεύρων ή της σκληράς μήνιγγας
Βιοχημική βλάβη: ορμονική υπερέκκριση έχει ενοχοποιηθεί για κεφαλαλγία. Ειδικά η GH, και έχει αναφερθεί κεφαλαλγία και σε παιδιά που παίρνουν θεραπεία με GH. Φλεγμονή στην περιοχή της υπόφυσης ,οίδημα και λεμφοκυτταρική διήθηση οδηγεί σε πίεση των μηνίγγων και κεφαλαλγία
Ψυχολογικοί παράγοντες: είναι ευρέως αποδεκτοί σαν αιτία για πρωτοπαθή κεφαλαλγία. Το άγχος μπορεί να προκαλέσει οξεία κρίση κεφαλαλγίας, και μπορεί να γίνει χρόνια κεφαλαλγία όταν διαγνωσθεί όγκος. Επίσης η διαταραχή του ύπνου μπορεί να προκαλέσει κεφαλαλγία, και είναι συνήθης σε ασθενείς με μεγαλακρία
Η πρωτοπαθής κεφαλαλγία είναι πιο συχνή σε γυναίκες και οφείλεται σε γενετική προδιάθεση, στις ορμόνες σε ψυχολογικούς παράγοντες και στη συναισθηματική κατάσταση της γυναίκας
Θεραπεία της κεφαλαλγίας υποφυσιακής νόσου
Χειρουργείο, ακτινοθεραπεία και φάρμακα είναι διαθέσιμα ανάλογα με το υποκείμενο νόσημα. Ατινοβολία πχ μπορεί να εφαρμοσθεί σε επιθετικά ή υποτροπιάζοντα αδενώματα είτε σε μεταστάσεις στην υπόφυση. Σε μελέτη βρέθηκε βελτίωση της κεφαλαλγίας σε 49% των ασθενών μετά χειρουργείο, ενώ επιδεινώθηκε η κεφαλαλγία σε 15 % των ασθενών
Οι αγωνιστές ντοπαμίνης έχουν χρησιμοποιηθεί αλλά με αμφίβολα αποτελέσματα. Η μεγαλύτερη βελτίωση παρατηρήθηκε με καμπεργολίνη (80% των ασθενών παρουσίασαν ύφεση σε σοβαρότητα και συχνότητα). Η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων είναι δύσκολη καθώς η υποχώρηση των συμπτωμάτων - κυρίως σε προλακτινώματα οφείλεται και στην μείωση του μεγέθους του όγκου. Βεβαίως οι αγωνιστές ντοπαμίνης μπορεί και να επιδεινώσουν την κεφαλαλγία λόγω αρνητικών επιπτώσεων στο τρίδυμο
Ανάλογα σωματοστατίνης: χρησιμοποιούνται για τη μείωση του όγκου κυρίως σε μεγαλακρία. Έχει αναλγητική δράση λόγω αλληλεπίδρασης με το σύστημα των οπιοειδών. Σε καθημερινή είτε σε μακράς δράσης οκτρεοτίδη το 61% των ασθενών βελτιώθηκε αν και κάποιοι απ' αυτούς υποτροπίασαν
Συμπέρασμα
Οι παθολογίες της υπόφυσης προκαλούν διαφορετικούς τύπους κεφαλαλγίας. Συνηθέστερη η πρωτοπαθής . Μια καλά αποδεκτή παθοφυσιολογία είναι η ταχεία αύξηση του μεγέθους του όγκου, η αποπληξία ή οι μεταστάσεις. Η ορμονική υπερέκκριση έχει επίσης συζητηθεί και κυρίως σε ταχέως αναπτυσόμενους GH όγκους σε παιδιά και εφήβους. Δεν υπάρχουν μελέτες για τα αποτελέσματα ενδοκρινολογικής ή νευροχειρουργικής θεραπείας στην αντιμετώπιση της κεφαλαλγίας, και δεν υπάρχει συστηματική αξιολόγηση των αγωνιστών ντοπαμίνης ή των αναλόγων σωματοστατίνης. Η χειρουργική βελτιώνει σαφώς τα συμπτώματα μόνο σε ταχέως αναπτυσόμενες βλάβες
Είναι σημαντικό στην εκτίμηση κεφαλαλγίας υποφυσιακής αιτίας να γίνεται σωστός διαχωρισμός της αιτίας από άλλες συχνές αιτίες κεφαλαλγίας για να δίνονται σωστές κατευθύνσεις για φαρμακολογική ή μη φαρμακολογική θεραπεία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου