Η πολλαπλή ενδοκρινική νεοπλασία τύπου 1 (MEN-1) είναι μία ομάδα διαταραχών, που επηρεάζουν το ενδοκρινικό σύστημα μέσω της ανάπτυξης νεοπλασματικών βλαβών στην υπόφυση, τον παραθυρεοειδή αδένα και το πάγκρεας. Τα άτομα που πάσχουν από αυτή τη διαταραχή είναι επιρρεπή στην ανάπτυξη πολλαπλών ενδοκρινών και μη ενδοκρινών όγκων. Περιγράφηκε για πρώτη φορά από τον Paul Wermer το 1954.
Ο υπερπαραθυρεοειδισμός είναι παρών σε ≥ 90% των ασθενών. Η ασυμπτωματική υπερασβεστιαιμία είναι η πιο συχνή εκδήλωση: περίπου το 25% των ασθενών έχουν ενδείξεις νεφρολιθίασης ή νεφροασβέστωσης. Σε αντίθεση με τις σποραδικές περιπτώσεις υπερπαραθυρεοειδισμού, η διάχυτη υπερπλασία ή τα πολλαπλά αδενώματα είναι συχνότερα από τα μεμονωμένα αδενώματα.
Οι όγκοι των κυττάρων των νησιδίων του παγκρέατος είναι σήμερα η κύρια αιτία θανάτου σε άτομα με MEN-1. Οι όγκοι εμφανίζονται στο 60-80% των ατόμων με ΜΕΝ-1 και είναι συνήθως πολυκεντρικοί. Συχνά εμφανίζονται πολλαπλά αδενώματα ή διάχυτη υπερπλασία κυττάρων νησίδων. Περίπου το 30% των όγκων είναι κακοήθεις και έχουν τοπικές ή απομακρυσμένες μεταστάσεις. Περίπου το 10-15% των όγκων των κυττάρων των νησίδων προέρχονται από β-κύτταρο, εκκρίνουν ινσουλίνη (ινσουλίνωμα) και μπορεί να προκαλέσουν υπογλυκαιμία νηστείας. Οι όγκοι των β-κυττάρων είναι πιο συχνοί σε ασθενείς ηλικίας < 40 ετών. Οι περισσότεροι όγκοι κυττάρων νησίδων εκκρίνουν παγκρεατικό πολυπεπτίδιο, η κλινική σημασία του οποίου είναι άγνωστη. Η γαστρίνη εκκρίνεται από πολλούς όγκους μη β-κυττάρων (η αυξημένη έκκριση γαστρίνης στο MEN 1 επίσης συχνά προέρχεται από το δωδεκαδάκτυλο). Η αυξημένη έκκριση γαστρίνης αυξάνει το γαστρικό οξύ, το οποίο μπορεί να απενεργοποιήσει την παγκρεατική λιπάση, οδηγώντας σε διάρροια και στεατόρροια. Η αυξημένη έκκριση γαστρίνης οδηγεί επίσης σε πεπτικά έλκη σε > 50% των ασθενών MEN 1. Συνήθως τα έλκη είναι πολλαπλά ή άτυπα στη θέση τους και συχνά αιμορραγούν, τρυπούν ή αποφράσσονται. Η νόσος του πεπτικού έλκους μπορεί να είναι ανίατη και περίπλοκη. Μεταξύ των ασθενών που παρουσιάζουν σύνδρομο Zollinger-Ellison, το 20 έως 60% έχει MEN 1. Μια σοβαρή εκκριτική διάρροια μπορεί να αναπτυχθεί και να προκαλέσει εξάντληση υγρών και ηλεκτρολυτών με όγκους μη β-κυττάρων. Αυτό το σύμπλεγμα, που αναφέρεται ως σύνδρομο υδαρής διάρροιας, υποκαλιαιμίας και χλωρυδρίας (VIPoma) έχει αποδοθεί σε αγγειοδραστικό εντερικό πολυπεπτίδιο, αν και άλλες εντερικές ορμόνες ή εκκριταγωγά (συμπεριλαμβανομένων των προσταγλανδινών) μπορεί να συνεισφέρουν. Υπερέκκριση γλυκαγόνης, σωματοστατίνης, χρωμογρανίνης ή καλσιτονίνης, έκτοπη έκκριση ACTH που οδηγεί σε σύνδρομο Cushing και υπερέκκριση ορμόνης απελευθέρωσης σωματοτροπίνης (προκαλώντας ακρομεγαλία) εμφανίζονται μερικές φορές σε όγκους μη β-κυττάρων. Όλα αυτά είναι σπάνια στο MEN 1. Μη λειτουργικοί όγκοι του παγκρέατος εμφανίζονται επίσης σε ασθενείς με MEN 1 και μπορεί να είναι ο πιο κοινός τύπος παγκρεατοδωδεκαδακτυλικού όγκου σε MEN 1. Το μέγεθος του μη λειτουργικού όγκου συσχετίζεται με τον κίνδυνο μετάστασης και θανάτου.
Οι όγκοι της υπόφυσης εμφανίζονται στο 15 έως 42% των ασθενών MEN 1. Από 25 έως 90% είναι προλακτινώματα. Περίπου το 25% των όγκων της υπόφυσης εκκρίνει αυξητική ορμόνη ή αυξητική ορμόνη και προλακτίνη. Η περίσσεια προλακτίνης μπορεί να προκαλέσει γαλακτόρροια και η περίσσεια της αυξητικής ορμόνης προκαλεί ακρομεγαλία που κλινικά δεν διακρίνεται από τη σποραδικά εμφανιζόμενη ακρομεγαλία. Περίπου το 3% των όγκων εκκρίνει ACTH, προκαλώντας τη νόσο του Cushing. Τα περισσότερα από τα υπόλοιπα είναι μη λειτουργικά. Η τοπική επέκταση του όγκου μπορεί να προκαλέσει οπτική διαταραχή, πονοκέφαλο και υπουποφυσισμό. Οι όγκοι της υπόφυσης σε ασθενείς MEN 1 φαίνεται να είναι μεγαλύτεροι και να συμπεριφέρονται πιο επιθετικά από τους σποραδικούς όγκους της υπόφυσης.
Αδενώματα επινεφριδίων εμφανίζονται περιστασιακά σε ασθενείς MEN 1. Ως αποτέλεσμα, η έκκριση ορμονών σπάνια μεταβάλλεται και η σημασία αυτών των ανωμαλιών είναι αβέβαιη. Οι καρκινοειδείς όγκοι, ιδιαίτερα αυτοί που προέρχονται από το εμβρυολογικό πρόσθιο έντερο (πνεύμονες, θύμος), εμφανίζονται σε μεμονωμένες περιπτώσεις. Μπορεί επίσης να εμφανιστούν πολλαπλά υποδόρια και σπλαχνικά λιπώματα, αγγειοϊνώματα και κολλαγονώματα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου