Ως ανδρικός υπογοναδισμός ορίζεται η ανεπαρκής παραγωγή τεστοστερόνης (Τ) και η μειωμένη παραγωγή σπερματοζωαρίων παρουσία αυξημένων η μειωμένων επιπέδων γοναδοτροπινών
Η πιο συχνή μέτρηση της τεστοστερόνης και η ανάπτυξη ευαίσθητων και ειδικών δοκιμασιών οδήγησαν στην ανίχνευση μιας λιγότερο εμφανούς κλινικά γοναδικής δυσλειτουργίας όπου οι βιοχημικές μεταβολές μπορεί να μη συνοδεύονται από σημεία και συμπτώματα. Ονομάζεται υποκλινικός υπογοναδισμός
Η γενετική λειτουργία του άρρενος ρυθμίζεται από ένα πολύπλοκο σύστημα που ξεκινάει από την παλμική έκκριση της GnRH από τους νευρώνες του υποθαλάμου, την έκκριση γοναδοτροπινών από τον πρόσθιο λοβό της υπόφυσης, την κινητοποίηση των κυττάρων Leydig (από την LH) και Sertoli (από την FSH) στους όρχεις. Τα κύτταρα με τη σειρά τους παράγουν στεροειδή του φύλου και ινχιμπίνη και αναστέλλουν την GnRH, LH και FSH. Εκτός από τη ρυθμιζόμενη έκκριση ορμονών οι γονάδες επίσης παράγουν σπερματοζωάρια-απαραίτητα για την αναπαραγωγή. Η απώλεια μίας ή και των δύο λειτουργιών οδηγεί σε υπογοναδισμό. Όταν οφείλεται σε ανεπάρκεια των όρχεων είναι υπεργοναδοτροπικός, όταν οφείλεται σε ανεπάρκεια της υπόφυσης είναι υπογοναδοτροπικός
Η σχέση ανάμεσα στα επίπεδα Τ και την παραγωγή σπερματοζωαρίων ρυθμίζεται από πολύπλοκο γενετικά καθορισμένο μηχανισμό που περιλαμβάνει την ευαισθησία των υποδοχέων των ανδρογόνων και τον πολυμορφισμό του γονιδίου της αρωματάσης (μετατρέπει ανδρογόνα σε οιστρογόνα). Αυτοί οι μηχανισμοί οδηγούν σε διαφορές στην αναλογία LH/Τ
Επίσης υπάρχει δυσκολία στον καθορισμό των φυσιολογικών επιπέδων Τ (τα επίπεδα της μειώνονται με την ηλικία). Η American Endocrine Society όρισε ως κατώτερο όριο τα 300 ng/dL ή 12 nmol/L, ενώ στην Ευρώπη ορίστηκε ότι όριο Τ 250–350 ng/dL ή 10–14 nmol/L μπορεί να σημαίνει βιοχημικό υπογοναδισμό. Αντίστοιχα τα όρια για τις γοναδοτροπίνες και κυρίως για την FSH είναι 9 ή 11 IU/ml, αν και πρόσφατες αναλύσεις δείχνουν ότι ο γόνιμος άνδρας πρέπει να έχει <7 IU/ml. Η εύρεση φυσιολογικής Τ και LH/ FSH στα άνω φυσιολογικά όρια μπορεί να δείχνει ήπιο υπογοναδισμό
Φυσιολογική Τ και αυξημένες FSH-LH σε νέους: βλάβη όρχεων-καλό ιατρικό ιστορικό για λοιμώξεις , τραύματα, κρυψορχία, αποκλεισμός Klinefelter, δυσγενεσίας όρχεων. Παρακολουθούνται ανα 1-2 χρόνια με κλινική εξέταση, ΥΗΓ όρχεων και ορμονικό έλεγχο. Θα πρέπει να ελέγχονται φάρμακα (και τα φυτικά), συμπληρώματα διατροφής, πρωτείνες, αμινοξέα
Έκθεση σε ακτινο/χημειοθεραπεία: η γοναδοτοξικότητα είναι δοσοεξαρτώμενη. Οι όρχεις είναι πιο ευάλωτοι σε ακτινοθεραπεία προεφηβικά και σε χημειοθεραπεία μετα/εφηβικά. Η ευπάθεια μπορεί να εκδηλωθεί αρκετά χρόνια μετά την θεραπεία
Ελέγχουμε σεξουαλική ανάπτυξη, δευτερογενή χαρακτηριστικά του φύλου, ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά, μυική μάζα, οστική πυκνότητα, ενόχληση στο στήθος ή γυναικομαστία, όγκο ή οζίδια όρχεων
Το ΥΗΓ όρχεων είναι η εξέταση εκλογής. Συχνά βρίσκονται υπόηχες περιοχές και θα πρέπει να γίνει διαφορική διάγνωση όγκου από όζο. Η εξομάλυνση της LH βελτιώνει το ορχικό παρέγχυμα
Η μέτρηση της ελεύθερης τεστοστερόνης είναι πιο αξιόπιστη. Η ολική Τ επηρεάζεται από την SHBG-που επηρεάζεται με τη σειρα της απο κίρρωση, αντιπηκτικά φάρμακα, οιστρογόνα, υπερθυρεοειδισμό, HIV λοίμωξη, καταβολικές καταστάσεις. Τέλος να θυμόμαστε ότι σε υγιείς άνδρες τα επίπεδα ολικής και ελεύθερης Τ εξαρτώνται από lifestyle παράγοντες όπως body mass index (BMI), αλκοόλ, κάπνισμα, φυσική δραστηριότητα και ψυχολογία
Η πιο συχνή μέτρηση της τεστοστερόνης και η ανάπτυξη ευαίσθητων και ειδικών δοκιμασιών οδήγησαν στην ανίχνευση μιας λιγότερο εμφανούς κλινικά γοναδικής δυσλειτουργίας όπου οι βιοχημικές μεταβολές μπορεί να μη συνοδεύονται από σημεία και συμπτώματα. Ονομάζεται υποκλινικός υπογοναδισμός
Η γενετική λειτουργία του άρρενος ρυθμίζεται από ένα πολύπλοκο σύστημα που ξεκινάει από την παλμική έκκριση της GnRH από τους νευρώνες του υποθαλάμου, την έκκριση γοναδοτροπινών από τον πρόσθιο λοβό της υπόφυσης, την κινητοποίηση των κυττάρων Leydig (από την LH) και Sertoli (από την FSH) στους όρχεις. Τα κύτταρα με τη σειρά τους παράγουν στεροειδή του φύλου και ινχιμπίνη και αναστέλλουν την GnRH, LH και FSH. Εκτός από τη ρυθμιζόμενη έκκριση ορμονών οι γονάδες επίσης παράγουν σπερματοζωάρια-απαραίτητα για την αναπαραγωγή. Η απώλεια μίας ή και των δύο λειτουργιών οδηγεί σε υπογοναδισμό. Όταν οφείλεται σε ανεπάρκεια των όρχεων είναι υπεργοναδοτροπικός, όταν οφείλεται σε ανεπάρκεια της υπόφυσης είναι υπογοναδοτροπικός
Η σχέση ανάμεσα στα επίπεδα Τ και την παραγωγή σπερματοζωαρίων ρυθμίζεται από πολύπλοκο γενετικά καθορισμένο μηχανισμό που περιλαμβάνει την ευαισθησία των υποδοχέων των ανδρογόνων και τον πολυμορφισμό του γονιδίου της αρωματάσης (μετατρέπει ανδρογόνα σε οιστρογόνα). Αυτοί οι μηχανισμοί οδηγούν σε διαφορές στην αναλογία LH/Τ
Επίσης υπάρχει δυσκολία στον καθορισμό των φυσιολογικών επιπέδων Τ (τα επίπεδα της μειώνονται με την ηλικία). Η American Endocrine Society όρισε ως κατώτερο όριο τα 300 ng/dL ή 12 nmol/L, ενώ στην Ευρώπη ορίστηκε ότι όριο Τ 250–350 ng/dL ή 10–14 nmol/L μπορεί να σημαίνει βιοχημικό υπογοναδισμό. Αντίστοιχα τα όρια για τις γοναδοτροπίνες και κυρίως για την FSH είναι 9 ή 11 IU/ml, αν και πρόσφατες αναλύσεις δείχνουν ότι ο γόνιμος άνδρας πρέπει να έχει <7 IU/ml. Η εύρεση φυσιολογικής Τ και LH/ FSH στα άνω φυσιολογικά όρια μπορεί να δείχνει ήπιο υπογοναδισμό
Φυσιολογική Τ και αυξημένες FSH-LH σε νέους: βλάβη όρχεων-καλό ιατρικό ιστορικό για λοιμώξεις , τραύματα, κρυψορχία, αποκλεισμός Klinefelter, δυσγενεσίας όρχεων. Παρακολουθούνται ανα 1-2 χρόνια με κλινική εξέταση, ΥΗΓ όρχεων και ορμονικό έλεγχο. Θα πρέπει να ελέγχονται φάρμακα (και τα φυτικά), συμπληρώματα διατροφής, πρωτείνες, αμινοξέα
Έκθεση σε ακτινο/χημειοθεραπεία: η γοναδοτοξικότητα είναι δοσοεξαρτώμενη. Οι όρχεις είναι πιο ευάλωτοι σε ακτινοθεραπεία προεφηβικά και σε χημειοθεραπεία μετα/εφηβικά. Η ευπάθεια μπορεί να εκδηλωθεί αρκετά χρόνια μετά την θεραπεία
Ελέγχουμε σεξουαλική ανάπτυξη, δευτερογενή χαρακτηριστικά του φύλου, ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά, μυική μάζα, οστική πυκνότητα, ενόχληση στο στήθος ή γυναικομαστία, όγκο ή οζίδια όρχεων
Το ΥΗΓ όρχεων είναι η εξέταση εκλογής. Συχνά βρίσκονται υπόηχες περιοχές και θα πρέπει να γίνει διαφορική διάγνωση όγκου από όζο. Η εξομάλυνση της LH βελτιώνει το ορχικό παρέγχυμα
Η μέτρηση της ελεύθερης τεστοστερόνης είναι πιο αξιόπιστη. Η ολική Τ επηρεάζεται από την SHBG-που επηρεάζεται με τη σειρα της απο κίρρωση, αντιπηκτικά φάρμακα, οιστρογόνα, υπερθυρεοειδισμό, HIV λοίμωξη, καταβολικές καταστάσεις. Τέλος να θυμόμαστε ότι σε υγιείς άνδρες τα επίπεδα ολικής και ελεύθερης Τ εξαρτώνται από lifestyle παράγοντες όπως body mass index (BMI), αλκοόλ, κάπνισμα, φυσική δραστηριότητα και ψυχολογία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου