Η ιδεολογία του 1789, στην πιο γενική της μορφή ήταν η μασονική ιδεολογία που εκφράζεται στον Μαγεμένο Αυλό του Mozart (1791), ένα από τα μεγάλα προπαγανδιστικά έργα τέχνης , μιας εποχής της οποίας τα αξολογότερα καλλιτεχνικά επιτεύγματα ανήκαν συχνά στη σφαίρα της προπαγάνδας.
Οι αξιώσεις της αστικής τάξης του 1789 διατυπώνονται στην περίφημη Διακύρηξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη, του ίδιου έτους. Το κείμενο είναι μανιφέστο κατά της ιεραρχικής κοινωνίας των προνομίων των ευγενών, αλλά όχι μανιφέστο υπέρ της δημοκρατικής κοινωνίας ή υπέρ της κοινωνικοπολιτικής ισότητας.
<<Οι άνθρωποι γεννιούνται και ζούν ελεύθεροι και ίσοι απέναντι στους νόμους>> ορίζει το πρώτο άρθρο. Το κείμενο όμως προβλέπει την ύπαρξη κοινωνικών διακρίσεων αν και <<μόνο για λόγους κοινής ωφελείας>>
Η ιδιοκτησία είναι φυσικό δικάιωμα, ιερό, αναφαίρετο και απαραβίαστο. Οι άνθρωποι είναι ίσοι ενώπιον του νόμου και η σταδιοδρομία εξίσου ανοιχτή για τον καθένα, ανάλογα με την ικανότητα του. Αλλά αν ο αγώνας άρχιζε χωρίς ισοζυγισμό, θεωρούνταν εξίσου δεδομένο ότι οι δρομείς δεν θα τερμάτιζαν όλοι μαζί
Η διακύρηξη όριζε (σε αντίθεση με την αριστοκρατική ιεραρχία και τον απολυταρχισμό) ότι <<όλοι οι πολίτες έχουν δικάιωμα να συνεργάζονται στη σύνταξη του νόμου, είτε προσωπικά είτε μέσω των αντιπροσώπων του>>. Και η αντιπροσωπευτική συνέλευση, που η διακύρηξη οραματιζόταν ως βασικό όργανο διακυβέρνησης, δεν ήταν απαραίτητα δημοκρατικά εκλεγμένη. Ούτε το καθεστώς που υπονοούσε ήταν ένα καθεστώς που καταργούσε την βασιλεία. Μια συνταγματική μοναρχία, βασισμένη σε μια ολιγαρχία που διαθέτει περιουσία και εκφράζεται μέσω αντιπροσωπευτικής συνέλευσης, ήταν για τους περισσότερους φιλελεύθερους αστούς ένα σχήμα πιο οικείο από την αβασίλευτη δημοκρατία
Σε γενικές γραμμές ο κλασικός φιλελεύθερος του 1780 δεν ήταν υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας αλλά θιασώτης του συνταγματικού πολιτεύματος, ενός κοσμικού κράτους με αστικές ελευθερίες και εγγυήσεις για τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, με διακυβέρνηση που θα την εξασφάλιζαν οι φορολογούμενοι και όσοι είχαν κάποια περιουσία
Επισήμως ένα τέτοιο καθεστώς θα εξέφραζε όχι απλώς τα ταξικά συμφέροντα αλλά την γενική επιθυμία του <<λαού>>, ο οποίος αποτελούσε με τη σειρά του το <<γαλλικό έθνος>>.
Οι αξιώσεις της αστικής τάξης του 1789 διατυπώνονται στην περίφημη Διακύρηξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη, του ίδιου έτους. Το κείμενο είναι μανιφέστο κατά της ιεραρχικής κοινωνίας των προνομίων των ευγενών, αλλά όχι μανιφέστο υπέρ της δημοκρατικής κοινωνίας ή υπέρ της κοινωνικοπολιτικής ισότητας.
<<Οι άνθρωποι γεννιούνται και ζούν ελεύθεροι και ίσοι απέναντι στους νόμους>> ορίζει το πρώτο άρθρο. Το κείμενο όμως προβλέπει την ύπαρξη κοινωνικών διακρίσεων αν και <<μόνο για λόγους κοινής ωφελείας>>
Η ιδιοκτησία είναι φυσικό δικάιωμα, ιερό, αναφαίρετο και απαραβίαστο. Οι άνθρωποι είναι ίσοι ενώπιον του νόμου και η σταδιοδρομία εξίσου ανοιχτή για τον καθένα, ανάλογα με την ικανότητα του. Αλλά αν ο αγώνας άρχιζε χωρίς ισοζυγισμό, θεωρούνταν εξίσου δεδομένο ότι οι δρομείς δεν θα τερμάτιζαν όλοι μαζί
Η διακύρηξη όριζε (σε αντίθεση με την αριστοκρατική ιεραρχία και τον απολυταρχισμό) ότι <<όλοι οι πολίτες έχουν δικάιωμα να συνεργάζονται στη σύνταξη του νόμου, είτε προσωπικά είτε μέσω των αντιπροσώπων του>>. Και η αντιπροσωπευτική συνέλευση, που η διακύρηξη οραματιζόταν ως βασικό όργανο διακυβέρνησης, δεν ήταν απαραίτητα δημοκρατικά εκλεγμένη. Ούτε το καθεστώς που υπονοούσε ήταν ένα καθεστώς που καταργούσε την βασιλεία. Μια συνταγματική μοναρχία, βασισμένη σε μια ολιγαρχία που διαθέτει περιουσία και εκφράζεται μέσω αντιπροσωπευτικής συνέλευσης, ήταν για τους περισσότερους φιλελεύθερους αστούς ένα σχήμα πιο οικείο από την αβασίλευτη δημοκρατία
Σε γενικές γραμμές ο κλασικός φιλελεύθερος του 1780 δεν ήταν υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας αλλά θιασώτης του συνταγματικού πολιτεύματος, ενός κοσμικού κράτους με αστικές ελευθερίες και εγγυήσεις για τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, με διακυβέρνηση που θα την εξασφάλιζαν οι φορολογούμενοι και όσοι είχαν κάποια περιουσία
Επισήμως ένα τέτοιο καθεστώς θα εξέφραζε όχι απλώς τα ταξικά συμφέροντα αλλά την γενική επιθυμία του <<λαού>>, ο οποίος αποτελούσε με τη σειρά του το <<γαλλικό έθνος>>.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου