Ιστοριογραφία

Η ανάπτυξη της ιστοριογραφίας στην αρχαία Ελλάδα οφείλει πολλά στο θαλάσσιο εμπόριο και στην ίδρυση των αποικιών. Οι πρώτοι ιστορικοί, που ονομάζονται λαογράφοι, χρησιμοποιούν , ανεξάρτητα από τον τόπο καταγωγής τους την Ιωνική διάλεκτο, ανάμικτη με αττικούς τύπους
Στον Ηρόδοτο (490;-425;) από την Αλικαρνασσό, μαρτυρείται πρώτη φορά η λέξη "ιστορία"=έρευνα για γεγονότα, από αυτοψία ή από έμμεσες κατά το δυνατόν αξιόπιστες πηγές. Ο Ηρόδοτος γράφει στη νέα Ιωνική διάλεκτο, αλλά με πλήθος ποιητικά στοιχεία, κυρίως ομηρικά. Η άνεση και η γλυκύτητα της γλώσσας καθιερώνουν τον πατέρα της Ιστορίας ως τον Νέστορα=του και από γλώσσης μέλιτος γλυκίων ρέει αυδή, της ελληνικής πεζογραφίας
Ο μακροπερίοδος και υποταγμένος λόγος, αλλά και η πληθώρα αφηρημένων εννοιών, περίτεχνων περιφράσεων και τολμηρότατων σχημάτων λέξεως και διανοίας προσδίδουν στο ύφος του Θουκυδίδη (περίπου 460-400;;π.Χ.) της αίσθηση της μεγαλοπρέπειας. Ο Θουκυδίδης έχει τάση προς τον αρχαϊσμό, λόγω και της μακρόχρονης εξορίας του (424-404) που δεν του επέτρεψε να παρακολουθήσει την εξέλιξη της γλώσσας.
Ο Ξενοφών (περίπου 430-355;) θεωρείται η "αττική μέλισσα" για τη σαφήνεια και την απλότητα του ύφους του. Ωστόσο η περιπετειώδης ζωή του, που είχε ως συνέπεια αφ' ενός την απουσία του για μεγάλο χρονικό διάστημα από την Αθήνα και αφ' ετέρου τη συναναστροφή του με Δωριείς ασφαλώς επηρέασε την καθαρότητα του λεξιλογίου του. Έτσι χρησιμοποιεί πλήθος όρους της σπαρτιατικής στρατιωτικής ιεραρχείας και της πολεμικής τακτικής. Οι ιωνισμοί οφείλονται στα ποιητικά του αναγνώσματα (Όμηρος) και στην εξοικείωση του με την ιωνική πεζογραφία