Καθυστερημένη εφηβεία ορίζεται η μη ανάπτυξη
των μαστών για τα κορίτσια μέχρι την ηλικία των 13 ετών (ή εμμηναρχής
μέχρι 16 ετών) και η μη αύξηση του μεγέθους των όρχεων και του πέους για
τα αγόρια μέχρι την ηλικία των 14 ετών.
Επιπλέον, ακόμη και αν η έναρξη της εφηβείας είναι φυσιολογική, όταν δεν υπάρχει φυσιολογική εξέλιξη των σταδίων της εφηβείας, τότε είναι πιθανόν να υποκρύπτεται κάποιο παθολογικό αίτιο. Συνήθως η καθυστέρηση της εφηβείας είναι μια καλοήθης κατάσταση (ιδιοσυστασιακή) και δεν οφείλεται σε παθολογικά αίτια.
Εμφανίζεται πιο συχνά στα αγόρια και συνήθως υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καθυστερημένης εφηβείας. Οι ορμόνες που ρυθμίζουν την ανάπτυξη των όρχεων (οι γοναδοτροπίνες) είναι χαμηλές, καθώς και η τεστοστερόνη (η ανδρική ορμόνη).
Μπορεί να συνυπάρχει καθυστέρηση του ύψους και της οστικής ηλικίας και χαμηλός ρυθμός αύξησης. Τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά θα επιτύχουν ένα ικανοποιητικό τελικό ανάστημα.
Σε ορισμένες σπάνιες περιπτώσεις η καθυστερημένη εφηβεία οφείλεται σε παθολογικά αίτια, όπως διαταραχές του υποθαλάμου και της υπόφυσης, καθώς και διαταραχές της ανάπτυξης των γονάδων (δηλαδή των ωοθηκών ή των όρχεων). Διαταραχές του υποθαλάμου ή σπανιότερα της υπόφυσης μπορεί να προέλθουν από το σύνδρομο Kallmann (ένα σπάνιο νόσημα που χαρακτηρίζεται από ανοσμία σε συνδυασμό με υποθαλαμική βλάβη που οδηγεί σε μη εμφάνιση της εφηβείας), όγκους, ακτινοβολίες, σπάνια γενετικά νοσήματα, χρόνια νοσήματα (όπως η νευρογενής ανορεξία, η ινοκυστική νόσος και άλλα) και από ορισμένες ενδοκρινοπάθειες (όπως ο υποθυρεοειδισμός και η υπερπρολακτιναιμία).
Καθυστερημένη εφηβεία μπορεί να προκαλέσουν και ορισμένα νοσήματα που οφείλονται σε χρωμοσωμιακές βλάβες, όπως το σύνδρομο Turner στα κορίτσια και το σύνδρομο Klinefelter στα αγόρια και άλλα πιο σπάνια νοσήματα. Το σύνδρομο Turner χαρακτηρίζεται από χαμηλό ανάστημα σε συνδυασμό με ορισμένες άλλες συγγενείς ανωμαλίες (σκελετού, καρδιάς, νεφρών).
Το σύνδρομο Klinefelter στα αγόρια χαρακτηρίζεται από μικρούς και σκληρούς όρχεις, εμφάνιση μαστών (γυναικομαστία) και στειρότητα.
Το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών στα κορίτσια μπορεί να προκαλέσει διαταραχές της εμμήνου ρύσεως (σπάνια πρωτοπαθή αμηνόρροια, δηλαδή καθυστέρηση εμφάνισης εμμήνου ρύσεως) καθώς και δασυτριχισμό, ακμή και σε ορισμένες περιπτώσεις παχυσαρκία.
Για τη διερεύνηση της καθυστερημένης εφηβείας απαιτείται η εκτίμηση από εξειδικευμένους γιατρούς με λεπτομερές ιστορικό, έλεγχο οστικής ηλικίας και λεπτομερείς ορμονικούς προσδιορισμούς. Σε ορισμένες περιπτώσεις γίνεται και έλεγχος των χρωμοσωμάτων (καρυότυπος).
Η θεραπεία εξαρτάται από την αιτία του προβλήματος και σε ορισμένες περιπτώσεις γίνεται ορμονική θεραπεία.
Διαταραχές της ανάπτυξης
Η σωματική ανάπτυξη του παιδιού αξιολογείται λαμβάνοντας υπ’ όψιν το ύψος των γονέων, το ιστορικό κυήσεως, το ιστορικό του παιδιού καθώς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Για τη μέτρηση του ύψους και βάρους χρησιμοποιούνται διαγράμματα που βασίζονται στο φυσιολογικό πληθυσμό.
Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης υπολογίζεται από μετρήσεις που απέχουν μεταξύ τους 6 μήνες τουλάχιστον και διαφέρει ανάλογα με την ηλικία και το φύλο. Το ύψος και ο ετήσιος ρυθμός αύξησης εκφράζονται σαν εκατοστιαίες θέσεις ή σταθερές αποκλίσεις από το φυσιολογικό και μας δίνουν τη δυνατότητα να αξιολογήσουμε την ανάπτυξη του παιδιού ανάλογα με την ηλικία και το φύλο.
Ακόμη, το προβλεπόμενο γενετικό ανάστημα, το οποίο υπολογίζεται με βάση το ύψος του πατέρα και της μητέρας, είναι χρήσιμο για την αξιολόγηση της ανάπτυξης του παιδιού.
Επιπλέον, ακόμη και αν η έναρξη της εφηβείας είναι φυσιολογική, όταν δεν υπάρχει φυσιολογική εξέλιξη των σταδίων της εφηβείας, τότε είναι πιθανόν να υποκρύπτεται κάποιο παθολογικό αίτιο. Συνήθως η καθυστέρηση της εφηβείας είναι μια καλοήθης κατάσταση (ιδιοσυστασιακή) και δεν οφείλεται σε παθολογικά αίτια.
Εμφανίζεται πιο συχνά στα αγόρια και συνήθως υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καθυστερημένης εφηβείας. Οι ορμόνες που ρυθμίζουν την ανάπτυξη των όρχεων (οι γοναδοτροπίνες) είναι χαμηλές, καθώς και η τεστοστερόνη (η ανδρική ορμόνη).
Μπορεί να συνυπάρχει καθυστέρηση του ύψους και της οστικής ηλικίας και χαμηλός ρυθμός αύξησης. Τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά θα επιτύχουν ένα ικανοποιητικό τελικό ανάστημα.
Σε ορισμένες σπάνιες περιπτώσεις η καθυστερημένη εφηβεία οφείλεται σε παθολογικά αίτια, όπως διαταραχές του υποθαλάμου και της υπόφυσης, καθώς και διαταραχές της ανάπτυξης των γονάδων (δηλαδή των ωοθηκών ή των όρχεων). Διαταραχές του υποθαλάμου ή σπανιότερα της υπόφυσης μπορεί να προέλθουν από το σύνδρομο Kallmann (ένα σπάνιο νόσημα που χαρακτηρίζεται από ανοσμία σε συνδυασμό με υποθαλαμική βλάβη που οδηγεί σε μη εμφάνιση της εφηβείας), όγκους, ακτινοβολίες, σπάνια γενετικά νοσήματα, χρόνια νοσήματα (όπως η νευρογενής ανορεξία, η ινοκυστική νόσος και άλλα) και από ορισμένες ενδοκρινοπάθειες (όπως ο υποθυρεοειδισμός και η υπερπρολακτιναιμία).
Καθυστερημένη εφηβεία μπορεί να προκαλέσουν και ορισμένα νοσήματα που οφείλονται σε χρωμοσωμιακές βλάβες, όπως το σύνδρομο Turner στα κορίτσια και το σύνδρομο Klinefelter στα αγόρια και άλλα πιο σπάνια νοσήματα. Το σύνδρομο Turner χαρακτηρίζεται από χαμηλό ανάστημα σε συνδυασμό με ορισμένες άλλες συγγενείς ανωμαλίες (σκελετού, καρδιάς, νεφρών).
Το σύνδρομο Klinefelter στα αγόρια χαρακτηρίζεται από μικρούς και σκληρούς όρχεις, εμφάνιση μαστών (γυναικομαστία) και στειρότητα.
Το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών στα κορίτσια μπορεί να προκαλέσει διαταραχές της εμμήνου ρύσεως (σπάνια πρωτοπαθή αμηνόρροια, δηλαδή καθυστέρηση εμφάνισης εμμήνου ρύσεως) καθώς και δασυτριχισμό, ακμή και σε ορισμένες περιπτώσεις παχυσαρκία.
Για τη διερεύνηση της καθυστερημένης εφηβείας απαιτείται η εκτίμηση από εξειδικευμένους γιατρούς με λεπτομερές ιστορικό, έλεγχο οστικής ηλικίας και λεπτομερείς ορμονικούς προσδιορισμούς. Σε ορισμένες περιπτώσεις γίνεται και έλεγχος των χρωμοσωμάτων (καρυότυπος).
Η θεραπεία εξαρτάται από την αιτία του προβλήματος και σε ορισμένες περιπτώσεις γίνεται ορμονική θεραπεία.
Διαταραχές της ανάπτυξης
Η σωματική ανάπτυξη του παιδιού αξιολογείται λαμβάνοντας υπ’ όψιν το ύψος των γονέων, το ιστορικό κυήσεως, το ιστορικό του παιδιού καθώς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Για τη μέτρηση του ύψους και βάρους χρησιμοποιούνται διαγράμματα που βασίζονται στο φυσιολογικό πληθυσμό.
Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης υπολογίζεται από μετρήσεις που απέχουν μεταξύ τους 6 μήνες τουλάχιστον και διαφέρει ανάλογα με την ηλικία και το φύλο. Το ύψος και ο ετήσιος ρυθμός αύξησης εκφράζονται σαν εκατοστιαίες θέσεις ή σταθερές αποκλίσεις από το φυσιολογικό και μας δίνουν τη δυνατότητα να αξιολογήσουμε την ανάπτυξη του παιδιού ανάλογα με την ηλικία και το φύλο.
Ακόμη, το προβλεπόμενο γενετικό ανάστημα, το οποίο υπολογίζεται με βάση το ύψος του πατέρα και της μητέρας, είναι χρήσιμο για την αξιολόγηση της ανάπτυξης του παιδιού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου