Έπος

Δύο κορυφαία δείγματα του ηρωικού έπους, η Ιλιάδα και η Οδύσσεια, εγκαινιάζουν, τον 8ο αι. π.Χ. την ελληνική και την ευρωπαϊκή λογοτεχνία. Και τα δύο αποδίδονται συμβατικά στον Όμηρο. Το πρώτο, το αρχαιότερο έπος έχει ως θέμα την οργή του Αχιλλέα και τις τραγικές επιπτώσεις στο ελληνικό στρατόπεδο εξαιτίας της μακρόχρονης αποχής του ήρωα από τις πολεμικές επιχειρήσεις στην Τροία. Το δεύτερο, το μεταγενέστερο ποίημα αναφέρεται στον πολύπαθο νόστο του Οδυσσέα από την Τροία. Και τα δύο έπη χαρακτηρίζονται από στοχαστική ωριμότητα και συνθετική αρτιότητα
Φαίνεται ότι το κάθε ποίημα προέρχεται από έναν και μόνο ποιητή, που αξιοποίησε μία μακραίωνη προφορική επική παράδοση. Το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα είναι ανεπανάληπτο
Το αξιοσημείωτο είναι ότι έχουν αφομοιώσει πολιτισμικά και γλωσσικά στοιχεία που ξεκινούν από την Μυκηναϊκή εποχή. Η συνύπαρξη διαφορετικών διαλεκτικών τύπων, δημιουργεί μια γλώσσα μου δεν μιλήθηκε ποτέ σε αυτή τη μορφή. Είναι σύνδεση παραδοσιακού με νεοτερικό ιδίωμα, επηρεασμένο από την παράδοση των ραψωδών, από την επεξεργασία του κειμένου και περιλαμβάνει ιωνικά και αιολικά χαρακτηριστικά, αλλά και αρκαδοκυπριακά και αττικά στοιχεία καθώς και αρχαϊκούς τύπους
Πολλοί ομηρικοί λογότυποι επιβιώνουν ακόμα και σήμερα στον προφορικό και ιδίως στον γραπτό λόγο. Ορισμένοι έχουν καθιερωθεί ως μεταφραστικά δάνεια και σε ξένες γλώσσες. Οι συνηθέστερες είναι έπεα πτερόεντα, ροδοδάκτυλος Ηώς, κάρη κομόωντες, νόστιμον ήμαρ, έρκος οδόντων, επί ξηρού ακμής κ.α. Οι λογότυποι έπεα πτερόεντα, έρκος οδόντων και άπτερος μύθος συγκροτούν ένα σύστημα μεταφορών, όπου το στόμα παρουσιάζεται σαν κλουβί και τα λόγια σαν πουλιά. Η γλώσσα αναλαμβάνει το ρόλο στρόφιγγας με την οποία ανοιγοκλείνει η θύρα. Καθώς η γλώσσα στριφογυρνά η θύρα ανοίγει και τα πουλιά πετούν προς την ελευθερία. Ο ποιητής φαντάζεται τα λόγια ως φτερωτά βέλη