Όλγα Δεβετζάκη - Ενδοκρινολόγος
Αναστασίου Ζίννη, 9, Αθήνα, Αττική, 11741
Phone: 210-9239440 URL of Map

Τρίτη 18 Μαρτίου 2014

Αντίσταση στην ινσουλίνη: Ζήτημα μόνο των β-κυττάρων;

Η παγκόσμια επιδημία του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (ΣΔ 2) οφείλεται στην αντίσταση στην ινσουλίνη που επιδεινώνεται από την παχυσαρκία και την καθιστική ζωή. Τα περισσότερα άτομα με αντίσταση στην ινσουλίνη μπορούν να αυξήσουν την έκκριση των β-κυττάρων και να καλύψουν τις ανάγκες τους. Αν δεν καταφέρει το β-κύτταρο να ανταποκριθεί αναπτύσσεται διαβήτης
Η αύξηση της μάζας των β-κυττάρων, σαν απάντηση στην ινσουλινο/αντίσταση έχει αποδειχθεί στα τρωκτικά. Στους ανθρώπους η αύξηση μάζας έχει αποδειχθεί κατά τη διάρκεια της φυσιολογικής ανάπτυξης και σε ινσουλινο/ανθεκτικές καταστάσεις όπως η κύηση και η παχυσαρκία. Όμως η αύξηση της μάζας είναι περιορισμένη στους ανθρώπους (σε σχέση με τα τρωκτικά), έχει σχέση με την εθνική καταγωγή και παρουσιάζει εξαιρετική μεταβλητότητα
Με τις τεχνικές απεικόνισης που διαθέτουμε δεν μπορεί να μετρηθεί με ακρίβεια η μάζα του β-κυττάρου και έτσι η μελέτη σε ανθρώπους έχει σημαντικούς περιορισμούς
Έγινε μελέτη της λειτουργίας/μορφολογίας των νησιδίων και της αντίστασης στην ινσουλίνη σε 18 μη διαβητικούς ασθενείς, μετα παγκρεατεκτομή (50% του παγκρέατος) για θεραπεία όγκου στη λήκυθο του Vater. Μια εβδομάδα πριν την επέμβαση έγινε μεταβολική μελέτη του παγκρέατος και οι ασθενείς χωρίστηκαν σε ευαίσθητους και ανθεκτικούς στην ινσουλίνη. Έγινε επανέλεγχος 40 ημέρες μετά την επέμβαση, όπου 77% από τα ινσουλινο/ανθεκτικά άτομα παρουσίασαν ΣΔ 2
Το μέσο μέγεθος των νησιδίων και οι περιοχές με ινσουλίνη/γλυκαγόνη/σωματοστατίνη ήταν μεγαλύτερα σε ινσουλινο/ανθεκτικά άτομα. Η αντιγραφή, η απόπτωση και το ατομικό μέγεθος των β-κυττάρων ήταν παρόμοια σε όλους τους ασθενείς δείχνοντας ότι αυτοί οι παράγοντες δεν συμμετέχουν στην αύξηση της μάζας του β-κυττάρου. Αντίθετα στους ινσουλινο/ανθεκτικούς παρατηρήθηκε αύξηση νεογέννεσης στα νησίδια (αυξημένη πυκνότητα β-κυττάρων και νησιδίων) , και δραματική αύξηση των α-κυττάρων τα οποία σχετίζονται αντιστρόφως ανάλογα με την ευαισθησία στην ινσουλίνη. Η αύξηση της μάζας των β-κυττάρων μπορεί να συμβαίνει σε προϋπάρχοντα β-κύτταρα, ή σε καινούρια β-κύτταρα που προέρχονται από άλλες κυτταρικές σειρές όπως πχ α-κύτταρα. Στη μελέτη ταυτοποιήθηκε η έκφραση του Glucagon-like peptide 1 (GLP 1), στις περιοχές του γλουκαγόνου και σχετίστηκε θετικά με τις περιοχές των α-κυττάρων και αρνητικά με την ευαισθησία στην ινσουλίνη.
Τα σήματα που οδηγούν στην αντισταθμιστική απάντηση των β-κυττάρων είναι υπό διερεύνηση. Έχει προταθεί η γλυκόζη, αλλά πιθανώς υπάρχουν παράγοντες που δεν έχουν ακόμα ταυτοποιηθεί
Παρατηρήθηκε εξαπλάσια αύξηση της περιοχής των α-κυττάρων σε ινσουλινο/ανθεκτικά άτομα σε σχέση με την περιοχή των β-κυττάρων
Η πιθανότητα του ρόλου των α-κυττάρων στην έκκριση GLP 1 και στην αντισταθμιστική απόκριση των β-κυττάρων εγείρουν καινούρια ερωτήματα για το ρόλο τους στην αντίσταση στην ινσουλίνη και την εξέλιξη προς ΣΔ 2. Έχει προταθεί διαφοροποίηση των α σε β-κύτταρα (και αύξηση της μάζας των β-κυττάρων), όπως επίσης και η έκκριση του GLP 1 από τα α-κύτταρα που θα μπορούσε να έχει παρακρινική δράση είτε στα νησίδια είτε σε προγονικά παγκρεατικά κύτταρα
Πρόσφατα έχει περιγραφεί σε ποντικούς η αποδιαφοροποίηση των β-κυττάρων και η μετατροπή τους σε άλλους τύπους ενδοκρινικών κυττάρων στα νησίδια. Ίσως θα μπορούσε να συμβαίνει σε ινσουλινο/ανθεκτικά άτομα και να παίζει ρόλο στην προοδευτική απώλεια των β-κυττάρων και την ανάπτυξη ΣΔ 2
Στην παρούσα μελέτη η περιοχή των α-κυττάρων ήταν ασυνήθιστα μικρή στα ινσουλινο/ευαίσθητα άτομα (λιγότερο από 7% των περιοχών των β-κυττάρων). Επίσης η έκκριση γλυκαγόνου δεν αυξήθηκε στα ινσουλινο/ανθεκτικά άτομα παρά την αύξηση των περιοχών των α-κυττάρων
Σε άλλες μελέτες σε παχύσαρκα άτομα δεν βρέθηκε αύξηση των περιοχών των α-κυττάρων. Δυστυχώς είναι μικρός ο αριθμός των ασθενών και υπάρχει δυσκολία στον υπολογισμό της κυτταρικής μάζας και αυτό περιορίζει τις μελέτες
Συμπερασματικά: τα αποτελέσματα υποστηρίζουν σθεναρά την ικανότητα των β-κυττάρων να απαντούν σε αυξημένες απαιτήσεις στα ινσουλινο/ανθεκτικά άτομα. Υπάρχουν έμμεσες ενδείξεις για νεογέννεση που συμβάλλει στην αυξημένη μάζα των β-κυττάρων. Οι αυξημένες α-κυττάρων/περιοχές που βρέθηκαν σε ευγλυκαιμικά ινσουλινο/ανθεκτικά άτομα , όπως και η εμπλοκή του GLP 1, αν επιβεβαιωθούν, θα μπορούσαν να ανοίξουν καινούριες δυνατότητες όσον αφορά στην εξέλιξη σε ΣΔ 2

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου