Όλγα Δεβετζάκη - Ενδοκρινολόγος
Αναστασίου Ζίννη, 9, Αθήνα, Αττική, 11741
Phone: 210-9239440 URL of Map

Δευτέρα 26 Μαΐου 2025

Η ιστορία της ομορφιάς

 Οι πυθαγόρειοι μελετούν πρώτοι τις μαθηματικές σχέσεις που ρυθμίζουν τους μουσικούς ήχους, τις αναλογίες πάνω στις οποίες βασίζονται τα διαστήματα, τη σχέση ανάμεσα στο μήκος μιας χορδής και το ύψος του αντίστοιχου ήχου. Η ιδέα της μουσικής αρμονίας συνδέεται με κανόνες για την παραγωγή του Κάλλους. Αυτή η ιδέα της αναλογίας διατρέχει ολόκληρη την αρχαιότητα και μεταδίδεται στο Μεσαίωνα με το έργο του Βοήθιου, ανάμεσα στον 4ο και 5ο αι. μ.Χ. Ο Βοήθιος αναφέρει πως μια μέρα ο Πυθαγόρας παρατήρησε ότι τα σφυριά ενός σιδερά, χτυπώντας το αμόνι, παρήγαγαν διαφορετικούς ήχους, και αντιλήφθηκε ότι οι σχέσεις μεταξύ της γκάμας των παραγόμενων ήχων ήταν ανάλογες με το βάρος των σφυριών. Ο Βοήθιος αναφέρει επίσης ότι οι πυθαγόρειοι γνώριζαν πως διαφορετικοί μουσικοί τόνοι επιδρούν διαφορετικά στην ψυχολογία των ατόμων, και μιλούσαν για ρυθμούς σκληρούς και ρυθμούς ήπιους, ρυθμούς κατάλληλους να διαπαιδαγωγήσουν ρωμαλέα παιδιά και ρυθμούς μαλθακούς και λάγνους. Ο Πυθαγόρας είχε επαναφέρει στην ηρεμία και αυτοκυριαρχία έναν μεθυσμένο έφηβο βάζοντας τον να ακούσει μια μελωδία σε υποφρύγιο τόνο και σε σπονδειακό μέτρο (επειδή ο φρύγιος τόνος τον υπερερέθιζε). Οι πυθαγόρειοι, που με τον ύπνο διασκέδαζαν τις καθημερινές φροντίδες, μπορούσαν να αποκοιμηθούν με συγκεκριμένα νανουρίσματα.

Δευτέρα 19 Μαΐου 2025

Γιάννης Ρίτσος

 Πως αφήσαμε τις ώρες μας και χάθηκαν,

πασχίζοντας ανόητα να εξασφαλίσουμε μια θέση στην αντίληψη των άλλων

Ούτε ένα δικό μας δευτερόλεπτο μέσα σε τόσα μεγάλα καλοκαίρια,

να δούμε τον ίσκιο ενός πουλιού πάνω στα στάχυα

-μια μικρή τριήρης σε μια πάγχρυση θάλασσα-

μπορεί μ' αυτήν ν' αρμενίζουμε για έπαθλα σιωπηλά, για κατακτήσεις πιο ένδοξες

Δεν αρμενίσαμε

Τρίτη 13 Μαΐου 2025

Σπερματογέννεση

Διαταραχή στην παραγωγή του σπέρματος προκύπτει στο 36% του υπογόνιμου πληθυσμού , αλλά οι ενδοκρινικές αιτίες είναι σπάνιες. Οι σοβαρές μορφές διαταραχών παραγωγής σπέρματος που σχετίζονται με την ενδοκρινολογία περιλαμβάνουν εκείνες τις δυσλειτουργίες του άξονα υποθαλαμο-υπόφυσης που οδηγούν σε υπογοναδοτροφικό υπογοναδισμό, και είτε σχετίζονται με την ανοσμία (σύνδρομο Kalmann) είτε είναι ιδιοπαθείς (IHH). Ο υπογοναδοτροπικός υπογοναδισμός είναι σπάνιος, που συμβαίνει σε<1/500 άτομα. Η ανταπόκριση στη θεραπεία σχετίζεται με την υποκείμενη αιτία. Καλό προγνωστικό στοιχείο είναι ο όγκος των όρχεων καθώς και η ηλικία έναρξης του υπογοναδισμού.

 Ο υπογοναδοτροφικός υπογοναδισμός (και ο συγγενής) μπορεί να αντιμετωπιστεί με συνδυασμό hCG και FSH ή με αντλία GnRH για πρόκληση σπερματογέννεσης (πιο ακριβή θεραπεία)

HCG 1000-2000 IU 2-3 φορές την εβδομάδα με στόχο την επίτευξη τεστοστερόνης σε φυσιολογικά επίπεδα. Μέτρηση τεστοστερόνης μετά ένα μήνα θεραπείας.  Επι αποτυχίας επίτευξης σπερματογέννεσης μετά από 4-6 μήνες, προσθήκη ανασυνδυασμένης FSH 75 IU υποδορίως τρεις φορές την εβδομάδα και εάν δεν έχει αποτέλεσμα 150 IU. Η μέση διάρκεια θεραπείας είναι 18-24 μήνες.

Η ορμονική ρύθμιση της σπερματογένεσης περιλαμβάνει πολύπλοκη αλληλεπίδραση μεταξύ δομικών στοιχείων (παρακρινών και ενδοκρινών) στον όρχι και στο ενδοκρινικό σύστημα. 

Παρασκευή 9 Μαΐου 2025

Ο αριθμός και η μουσική

 Σύμφωνα με την κοινή αντίληψη κρίνουμε ένα πράγμα ως όμορφο αν έχει καλές αναλογίες. Ήδη από την αρχαιότητα το Κάλλος είχε ταυτιστεί με την αναλογία. Στον ελληνικό και λατινικό κόσμο, με την αναλογία συνέδεαν πάντοτε και το ευχάριστο χρώμα και φως.

Όταν στην αρχαία Ελλάδα οι επονομαζόμενοι προσωκρατικοί φιλόσοφοι - όπως ο Θαλής, ο Αναξίμανδρος και ο Αναξιμένης, μεταξύ του 7ου και 6ου αι. π.Χ. - αρχίζουν να αναρωτιούνται για την αρχή όλων των πραγμάτων (και υποδεικνύουν ότι η προέλευση των πραγμάτων βρίσκεται στο νερό, στο αρχέγονο άπειρο, στον αέρα), επιδιώκουν να δώσουν έναν ορισμό του κόσμου ως συνόλου που ρυθμίζεται και κυβερνάται από έναν μόνο νόμο. Αυτό σημαίνει ότι θεωρούν τον κόσμο ως εναία μορφή, και οι Έλληνες διαισθάνονται καθαρά την ταύτιση ανάμεσα σε Μορφή και Κάλλος. Ωστόσο εκείνος που θα διατυπώσει ξεκάθαρα αυτές τις ιδέες και θα συμπεριλάβει κοσμολογία, μαθηματικά, φυσικές επιστήμες και αισθητική είναι ο Πυθαγόρας με τη σχολή του, στον 6ο αι. π.Χ 

Ο Πυθαγόρας, ο οποίος στη διάρκεια των ταξιδιών του είχε έλθει σε επαφή με τον μαθηματικό στοχασμό των Αιγυπτίων, είναι ο πρώτος που υποστήριξε ότι η αρχή όλων των πραγμάτων είναι ο αριθμός. Οι πυθαγόριοι αισθάνονται κάποιο είδος ιερού δέους μπροστά στο άπειρο και σε ότι δεν μπορεί να αναχθεί σε ένα όριο, γιαυτό και αναζητούν στον αριθμό έναν κανόνα ικανό να περιορίσει την πραγματικότητα, να της προσδώσει τάξη και σαφήνεια. Με τον Πυθαγόρα γεννιέται μια αισθητικο-μαθηματική θεώρηση του σύμπαντος : όλα τα πράγματα υφίστανται επειδή αντανακλούν μια τάξη. Κι αυτή η τάξη αποτελεί έκφραση μαθηματικών νόμων, που είναι ταυτόχρονα και όρος ύπαρξης και Κάλλους.

Δευτέρα 5 Μαΐου 2025

CgA και νευρολογικά νοσήματα

 Η CgA και άλλες γρανίνες έχουν χρησιμοποιηθεί και ερευνηθεί ευρέως ως δείκτες νευροενδοκρινικών όγκων. Λίγες μελέτες έχουν αφιερωθεί στην ενδιαφέρουσα έκφραση της CgA σε νευρολογικές παθήσεις, η οποία θα μπορούσε επίσης να συνδεθεί με τις συσσωματωτικές και εκκριτικές της ιδιότητες. Για παράδειγμα, έχει αναφερθεί ότι η CgA συσσωρεύεται σε πλάκες β-αμυλοειδούς (Aβ) και αυξάνεται στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ). Στη νόσο Αλτσχάιμερ (AD), η προέλευση των νευροϊνιδιακών πλεγμάτων και των πλακών Aβ στους νευρώνες, καθώς και η εκφύλιση των νευρώνων και των συνάψεων που οδηγεί σε σταδιακή επιδείνωση της μνήμης και της γνωστικής λειτουργίας, είναι ακόμη ασαφής. Σε αυτή τη νευροεκφυλιστική νόσο, υψηλά επίπεδα CgA βρίσκονται στον κροταφικό φλοιό των ασθενών, και η CgA βρίσκεται σε έως και 20% των πλακών β-αμυλοειδούς. Η υψηλή ποσότητα κυστιδιακής CgA σε δυστροφικούς νευρώνες γύρω από πλάκες Aβ υποδεικνύει ότι η SG θα μπορούσε να εμπλέκεται στον σχηματισμό πλάκας Aβ. Είναι ενδιαφέρον ότι η CgA έχει περιγραφεί ως ένας ισχυρός ενεργοποιητής της μικρογλοίας. Επιπλέον, η CgA είναι πιθανό να είναι ένας μεσολαβητής μεταξύ νευρωνικών, νευρογλοιακών και φλεγμονωδών μηχανισμών που βρίσκονται στη νόσο Alzheimer (AD). Επιπλέον, το επίπεδο CgA στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ) χρησιμοποιείται μαζί με 11 πρωτεΐνες ως βιοδείκτες για την πρώιμη παθολογία της AD, για την ταξινόμηση του σταδίου της νόσου και για την παρακολούθηση της παθολογικής εξέλιξης.

Στην προοδευτική νευροεκφυλιστική αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση (ALS), η απώλεια νευρώνων στον κινητικό φλοιό, το εγκεφαλικό στέλεχος και τον νωτιαίο μυελό συνοδεύεται επίσης από την ανάπτυξη φλεγμονής, συμπεριλαμβανομένης της μικρογλοιακής διήθησης. 

Επιπλέον, η CgA, όπως πολλές άλλες προσυναπτικές πρωτεΐνες, μειώνεται στον προμετωπιαίο φλοιό και στο ΕΝΥ των σχιζοφρενών ασθενών, και το επίπεδο CgA αυξάνεται στους ορούς από ασθενείς με πρώιμη σχιζοφρένεια. Η απώλεια πρωτεϊνών της προσυναπτικής μεμβράνης που βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια εξωκυττάρωσης μπορεί να οδηγήσει σε σύνθετες συναπτικές αλλοιώσεις σε συγκεκριμένες περιοχές του ιππόκαμπου, με μειωμένη απελευθέρωση νευροδιαβιβαστών σε σχιζοφρενείς ασθενείς.

Συνολικά, αυτά τα δεδομένα δείχνουν ότι η έκκριση CgA μεταβάλλεται σε ένα ευρύ φάσμα ψυχιατρικών και νευρολογικών διαταραχών. Η χρήση της CgA ως βιοδείκτη για τη διάγνωση ασθενειών μπορεί να έχει μεγάλο κλινικό ενδιαφέρον. Επιπλέον, η περαιτέρω διερεύνηση του μηχανισμού δράσης της CgA που οδηγεί σε παθολογικούς μηχανισμούς έκκρισης θα μπορούσε να συμβάλει στην ανάπτυξη θεραπευτικών χειρισμών.

Παρά την αυξανόμενη κατανόηση της νευροέκκρισης, οι ακριβείς μοριακοί μηχανισμοί της εκβλάστησης και της ωρίμανσης των SG παραμένουν ασαφείς. Όσον αφορά τον ρόλο της CgA, η σημασία της στη βιογένεση των SG φαίνεται να ποικίλλει ανάλογα με τα νευροεκκριτικά κύτταρα και άλλες εκφραζόμενες γρανίνες.  Επειδή η διαταραχή στην έκκριση CgA ανιχνεύεται σε πολλές νευρολογικές και νευροενδοκρινικές παθήσεις, η CgA θα πρέπει να θεωρείται κάτι περισσότερο από ένας απλός βιοδείκτης και πρέπει να ενθαρρυνθούν περαιτέρω μελέτες για την αποκάλυψη των μοριακών μηχανισμών που διέπουν τη δράση της CgA, οι οποίες μπορεί να επιτρέψουν τον εντοπισμό νέων θεραπευτικών στρατηγικών για τη διόρθωση αυτών των νευροεκκριτικών δυσλειτουργιών.