Αϋπνία

 Χαρακτηρίζεται από δυσαρέσκεια με την ποιότητα ή τη διάρκεια του ύπνου που σχετίζεται με δυσκολία να κοιμηθείς και σημαντική αγωνία ή διαταραχές κατά τη διάρκεια της ημέρας. Χαρακτηρίζεται διαταραχή όταν εμφανίζεται 3 νύχτες ή περισσότερες την εβδομάδα, και επιμένει για περισσότερο από 3 μήνες. Συχνά συνυπάρχει με άλλες ιατρικές καταστάσεις (π.χ. πόνος) και ψυχιατρικές διαταραχές (π.χ. κατάθλιψη), καθώς και άλλες διαταραχές ύπνου (π.χ. σύνδρομο ανήσυχων ποδιών και υπνική άπνοια)

Θεραπευτικές Προσεγγίσεις στην Αϋπνία 

 • Η αϋπνία είναι συχνή και εμφανίζεται συχνά όταν υπάρχουν άλλες ιατρικές, ψυχιατρικές και άλλες διαταραχές ύπνου. 

 • Η επίμονη αϋπνία σχετίζεται με σημαντική δυσφορία, λειτουργική έκπτωση και δυσμενή αποτελέσματα στην υγεία, συμπεριλαμβανομένων αυξημένων κινδύνων μείζονος κατάθλιψης, υπέρτασης και δυσκολίας στην εργασία. 

 • Οι τρέχουσες κατευθυντήριες οδηγίες συνιστούν τη γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία για την αϋπνία (CBT-I) ως θεραπεία πρώτης γραμμής για την επίμονη αϋπνία. Το CBT-I περιλαμβάνει πρακτικές στρατηγικές για την τροποποίηση των συνηθειών ύπνου, τη ρύθμιση των χρονοδιαγραμμάτων ύπνου-αφύπνισης, και τη διαμόρφωση αντίληψης σχετικά με τον ύπνο και την αϋπνία.  

• Ως εναλλακτικές ή συμπληρωματικές θεραπείες συνιστώνται φάρμακα με ένδειξη για αϋπνία (π.χ. αγωνιστές υποδοχέα βενζοδιαζεπίνης) που έχουν εγκριθεί από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων. Υπάρχουν ανεπαρκή στοιχεία για την υποστήριξη φαρμάκων χωρίς ιατρική συνταγή, αντιψυχωσικών ή εναλλακτικών παραγόντων για την αϋπνία. 

 • Οι συνιστώμενες θεραπείες για την αϋπνία προκαλούν κλινικά σημαντικές μειώσεις των συμπτωμάτων της αϋπνίας, της καθυστέρησης έναρξης του ύπνου και του χρόνου αφύπνισης μετά την έναρξη του ύπνου. Το CBT-I μόνο του ή με φαρμακευτική αγωγή μπορεί να προάγει την ταχεία και διαρκή ανακούφιση των συμπτωμάτων της αϋπνίας με την πάροδο του χρόνου.

Η αϋπνία είναι η πιο διαδεδομένη διαταραχή ύπνου στον γενικό πληθυσμό και ένα από τα πιο συχνά ζητήματα που εγείρονται από τους ασθενείς κατά τις επισκέψεις στην πρωτοβάθμια περίθαλψη, αν και συχνά δεν αντιμετωπίζεται. Περίπου το 10% των ενηλίκων πληρούν τα κριτήρια για διαταραχή αϋπνίας και ένα άλλο 15 έως 20% αναφέρει περιστασιακά συμπτώματα αϋπνίας. Η αϋπνία είναι πιο διαδεδομένη μεταξύ των γυναικών και των ατόμων με ψυχικά ή ιατρικά προβλήματα και η συχνότητά της αυξάνεται στη μέση ηλικία και αργότερα, καθώς και κατά την περιεμμηνόπαυση και την εμμηνόπαυση. Αν και οι παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί της είναι ακόμη ανεπαρκώς κατανοητοί, η ψυχολογική και η φυσική υπερδιέγερση αναγνωρίζονται ως βασικά χαρακτηριστικά.

Η αϋπνία μπορεί να είναι περιστασιακή ή επεισοδιακή, αλλά ακολουθεί μια επίμονη πορεία σε περισσότερο από το 50% των ασθενών. Το πρώτο επεισόδιο συνήθως προκύπτει από στρεσογόνες καταστάσεις της ζωής, προβλήματα υγείας, άτυπα προγράμματα εργασίας ή ταξίδια σε πολλές ζώνες ώρας (jet lag). Αν και τα περισσότερα άτομα ξαναρχίζουν τον κανονικό ύπνο τους , μπορεί να αναπτυχθεί χρόνια αϋπνία σε άτομα που είναι ευάλωτα στη διαταραχή. Ψυχολογικοί, συμπεριφορικοί ή ιατρικοί παράγοντες συχνά διαιωνίζουν τις χρόνιες δυσκολίες ύπνου. Για παράδειγμα, ο ύπνος αργά το πρωί ή ο ύπνος κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορεί αρχικά να βοηθήσει τα άτομα να αντιμετωπίσουν τις διαταραχές του ύπνου. Ωστόσο, αυτές οι ίδιες πρακτικές μπορούν να επιδεινώσουν τις δυσκολίες ύπνου με την πάροδο του χρόνου και να γίνουν στόχοι θεραπείας. Στις περιεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, τα αγγειοκινητικά συμπτώματα μπορεί να χρησιμεύσουν τόσο ως επιταχυντικός όσο και ως διαιωνιστικός παράγοντας. Η χρόνια αϋπνία σχετίζεται με αυξημένους κινδύνους μείζονος κατάθλιψης, υπέρτασης, νόσου Alzheimer και εργασιακής δυσκολίας.

Η αξιολόγηση και η διάγνωση της αϋπνίας βασίζεται σε ένα προσεκτικό ιστορικό για την τεκμηρίωση των συμπτωμάτων, της πορείας, των συνυπαρχόντων καταστάσεων και άλλων παραγόντων που συμβάλλουν  Ένα 24ωρο ιστορικό συμπεριφορών ύπνου-εγρήγορσης μπορεί να προσδιορίσει πρόσθετους συμπεριφορικούς και περιβαλλοντικούς στόχους για παρέμβασης . Τα εργαλεία αξιολόγησης και τα ημερολόγια ύπνου που αναφέρθηκαν από τους ασθενείς μπορούν να παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με τη φύση και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων αϋπνίας, να βοηθήσουν στον έλεγχο για άλλες διαταραχές ύπνου και να παρακολουθήσουν την πρόοδο της θεραπείας .