Βυζάντιο - 2

Έχει διατυπωθεί η άποψη ότι ένας από τους λόγους ταχείας εξάπλωσης του χριστιανισμού ήταν ότι οι επιστολές του Παύλου, τα Ευαγγέλια αλλά και η πρώιμη απολογητική γραμματεία είχαν γραφτεί στα ελληνικά. Ελληνική επίσης είναι η γλώσσα των μεγάλων Πατέρων της Εκκλησίας, των Οικουμενικών Συνόδων, των θεολογικών πραγματειών και των Κανόνων του μοναχισμού. Στα ελληνικά λοιπόν καταρρίπτεται η ελληνική ειδωλολατρεία και στα ελληνικά διαλαλεί η Εκκλησία την καχυποψία της για κάθε τι ελληνικό
Τα κύρια χαρακτηριστικά του βυζαντινού πνευματικού βίου είναι η ολοκληρωτική υποταγή στον χριστιανισμό και η προσήλωση στην ελληνομάθεια. Όμως η ελληνομάθεια αυτή φέρει ανεξίτηλο το στίγμα του διχασμού. Από τη μια μεριά βρίσκεται η μετεξελιγμένη ελληνιστική Κοινή που συνεχίζει να ρέπει προς την απλούστευση και την ομοιομορφία, και που αποδέχεται και αφομοιώνει ταχύτατα τα λεξικολογικά δάνεια. Από την άλλη ορθώνεται παγερή και αριστοκρατική η δόκιμος και λογία, η Αττικιστική δηλαδή, την οποία υποστηρίζει η σχολική αρχαϊζουσα παράδοση. Με τον καιρό μάλιστα το χάσμα διευρύνεται με αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας επίσημης διγλωσσίας
Και η "ιδιωτική Κοινή" με τις ποικίλλες τοπικές παραλλαγές και η Αττικιστική λογία με τις πολυποίκιλλες διανθίσεις και τα διαφορετικά επίπεδα δημιουργούν μια γλωσσική Βαβέλ
Οι Βυζαντινοί λοιπόν διανοούμενοι υπερασπίζονται τα δόγματα του χριστιανισμού, αλλά στη γλώσσα των Αττικών ρητόρων και του Πλάτωνα. Ο απλός λαός, της υπαίθρου και των επαρχιών εκφράζεται στην καθομιλουμένη κοινή, μακριά από σχολικές επιρροές. Έτσι, ο κύριος όγκος των Βυζαντινών κειμένων που σώθηκαν ανήκει στη λόγια παράδοση, ενώ τα δείγματα της καθομιλουμένης είναι λιγοστά