Η ιατρική κοινότητα καθόρισε το υπερβολικό βάρος και τις συναφείς επιπτώσεις στην υγεία χρησιμοποιώντας ανθρωπομετρικές μετρήσεις. Τα τελευταία χρόνια έχουν εγκαταληφθεί υπέρ του Δείκτη μάζας σώματος, που είναι μέτρο σωματικού βάρους προσαρμοσμένο στο ύψος: ΒΜΙ=βάρος (kg) / ύψος m2 (αποδεκτό από τα Εθνικά Ινστιτούτα και την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας)
Στους ενήλικες ορίζεται ως υγιές σωματικό βάρος ΒΜΙ 18.5-24.9, υπέρβαρο 25-29.9, παχύσαρκο
≥30 kg / m2. Στα παιδιά και τους εφήβους ορίζεται με βάση τα διαγράμματα ανάπτυξης. Θεωρείται υπερβολικό το βάρος > 90η εκατοστιαία θέση και παχυσαρκία >95η θέση
Η παχυσαρκία είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα, με ποσοστά που αγγίζουν το 35-40%. Η ακραία παχυσαρκία με ΒΜΙ>40 είναι πολύ δύσκολη ομάδα, για αποτελεσματική αντιμετώπιση
Περιορισμοί του ΒΜΙ
- Δεν μπορεί να διακρίνει το βάρος μου σχετίζεται με μυικό ιστό, από το βάρος που σχετίζεται με λίπος. Ιδιαίτερα στα ηλικιωμένα άτομα, όπου μια πιθανή σαρκοπενία μπορεί να θεωρηθεί υγιές BMI
- Δεν μπορεί να διακρίνει την κατανομή του σωματικού λίπους που είναι καθοριστικός παράγοντας μεταβολικού κινδύνου. Το αυξημένο σπλαχνικό λίπος προβλέπει την ανάπτυξη μεταβολικού συνδρόμου, ΣΔ 2 και καρδιαγγειακής νόσου. Υπάρχουν ανθρωπομετρικές τεχνικές για την κατανομή του λίπους, όπως η περιφέρεια της μέσης, η αναλογία περιφέρειας μέσης/περιφέρειας ισχύων -
WHR και η περιφέρεια μέσης διαιρούμενη με το ύψος. Οι μελέτες έχουν δείξει ισχυρή συσχέτιση μεταξύ περιφέρειας μέσης και ΒΜΙ με τον κίνδυνο ανάπτυξης ΣΔ και καρδιαγγειακής νόσου
Υπάρχουν μεταβολικά υγιείς παχύσαρκοι;
Πολλά άτομα με παχυσαρκία δεν εκδηλώνουν συν/νοσηρότητες. Παρά το αυξημένο ΒΜΙ ≥30 kg/m2, δεν έχουν στοιχεία μεταβολικού συνδρόμου, όπως αντίσταση στην ινσουλίνη. Έχουν χαμηλότερα επίπεδα σπλαχνικού λίπους, ηπιότερη λιπώδη διήθηση ήπατος, ηπιώτερη συστηματική φλεγμονή. Αν και οι βραχυπρόθεσμες μελέτες με τα άτομα αυτά δείχνουν ότι δεν διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου, ωστόσο μακροπρόθεσμες μελέτες δείχνουν ότι ο φαινότυπος μπορεί να μην είναι καλοήθης, και η ομάδα αυτή διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο αύξησης του πάχους του μέσου όρου της καρωτίδας, στεφανιαίας βλάβης, μειωμένης αγγειοδραστικότητας και άλλων καρδιαγγειακών συμβαμάτων και αυξημένης θνητότητας
Η αύξηση σωματικής δραστηριότητας είναι πολύτιμη συμβουλή για τα άτομα αυτά
Ηλικία και παχυσαρκία
Υπάρχουν φυσιολογικές και λειτουργικές διαφορές που συμβαίνουν μεταξύ του γηράσκοντος πληθυσμού. Οι αλλαγές στη σύνθεση του σώματος που σχετίζονται με τη γήρανση είναι σαρκοπενία, μειωμένη οστική πυκνότητα και συσσώρευση σπλαχνικού λίπους. Το ΒΜΙ από μόνο του δεν εντοπίζει αυτές τις αλλαγές. Η σημασία της απώλειας μυικής μάζας επισημάνθηκε από μεγάλες μελέτες, όπου οι ενήλικες με απώλεια μυών του μηρού είχαν μεγαλύτερο κίνδυνο θνησιμότητας από εκείνους με ατόφιο μηρό, γεγονός που υποδηλώνει ότι πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για τη διατήρηση της μυικής μάζας στην τρίτη ηλικία
Κατά τη διάρκεια παιδικής και εφηβικής ηλικίας υπάρχουν ουσιαστικές αλλαγές στην ανάπτυξη και σύνθεση του σώματος. Πολλές φορές η αύξηση βάρους προηγείται της αύξησης ύψους και τις τελευταίες τρεις 10ετίες η αύξηση βάρους γίνεται με ρυθμό πολύ ταχύτερο από ότι θα μπορούσε να θεωρηθεί υγιές ή φυσιολογικό
Κρίσιμη περίοδος είναι ο χρόνος που παύει η αύξηση του ύψους και μειώνονται οι θερμιδικές απαιτήσεις. Εκεί θα πρέπει να γίνει προσαρμογή των θερμίδων. Επιπλέον η εφηβεία είναι χρόνος σχετικής αντίστασης στην ινσουλίνη. Λόγω αυτής της αντίστασης , οι έφηβοι που είναι παχύσαρκοι είναι πιο επιρρεπείς στην ανάπτυξη ΣΔ 2
Στους ενήλικες ορίζεται ως υγιές σωματικό βάρος ΒΜΙ 18.5-24.9, υπέρβαρο 25-29.9, παχύσαρκο
≥30 kg / m2. Στα παιδιά και τους εφήβους ορίζεται με βάση τα διαγράμματα ανάπτυξης. Θεωρείται υπερβολικό το βάρος > 90η εκατοστιαία θέση και παχυσαρκία >95η θέση
Η παχυσαρκία είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα, με ποσοστά που αγγίζουν το 35-40%. Η ακραία παχυσαρκία με ΒΜΙ>40 είναι πολύ δύσκολη ομάδα, για αποτελεσματική αντιμετώπιση
Περιορισμοί του ΒΜΙ
- Δεν μπορεί να διακρίνει το βάρος μου σχετίζεται με μυικό ιστό, από το βάρος που σχετίζεται με λίπος. Ιδιαίτερα στα ηλικιωμένα άτομα, όπου μια πιθανή σαρκοπενία μπορεί να θεωρηθεί υγιές BMI
- Δεν μπορεί να διακρίνει την κατανομή του σωματικού λίπους που είναι καθοριστικός παράγοντας μεταβολικού κινδύνου. Το αυξημένο σπλαχνικό λίπος προβλέπει την ανάπτυξη μεταβολικού συνδρόμου, ΣΔ 2 και καρδιαγγειακής νόσου. Υπάρχουν ανθρωπομετρικές τεχνικές για την κατανομή του λίπους, όπως η περιφέρεια της μέσης, η αναλογία περιφέρειας μέσης/περιφέρειας ισχύων -
WHR και η περιφέρεια μέσης διαιρούμενη με το ύψος. Οι μελέτες έχουν δείξει ισχυρή συσχέτιση μεταξύ περιφέρειας μέσης και ΒΜΙ με τον κίνδυνο ανάπτυξης ΣΔ και καρδιαγγειακής νόσου
Υπάρχουν μεταβολικά υγιείς παχύσαρκοι;
Πολλά άτομα με παχυσαρκία δεν εκδηλώνουν συν/νοσηρότητες. Παρά το αυξημένο ΒΜΙ ≥30 kg/m2, δεν έχουν στοιχεία μεταβολικού συνδρόμου, όπως αντίσταση στην ινσουλίνη. Έχουν χαμηλότερα επίπεδα σπλαχνικού λίπους, ηπιότερη λιπώδη διήθηση ήπατος, ηπιώτερη συστηματική φλεγμονή. Αν και οι βραχυπρόθεσμες μελέτες με τα άτομα αυτά δείχνουν ότι δεν διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου, ωστόσο μακροπρόθεσμες μελέτες δείχνουν ότι ο φαινότυπος μπορεί να μην είναι καλοήθης, και η ομάδα αυτή διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο αύξησης του πάχους του μέσου όρου της καρωτίδας, στεφανιαίας βλάβης, μειωμένης αγγειοδραστικότητας και άλλων καρδιαγγειακών συμβαμάτων και αυξημένης θνητότητας
Η αύξηση σωματικής δραστηριότητας είναι πολύτιμη συμβουλή για τα άτομα αυτά
Ηλικία και παχυσαρκία
Υπάρχουν φυσιολογικές και λειτουργικές διαφορές που συμβαίνουν μεταξύ του γηράσκοντος πληθυσμού. Οι αλλαγές στη σύνθεση του σώματος που σχετίζονται με τη γήρανση είναι σαρκοπενία, μειωμένη οστική πυκνότητα και συσσώρευση σπλαχνικού λίπους. Το ΒΜΙ από μόνο του δεν εντοπίζει αυτές τις αλλαγές. Η σημασία της απώλειας μυικής μάζας επισημάνθηκε από μεγάλες μελέτες, όπου οι ενήλικες με απώλεια μυών του μηρού είχαν μεγαλύτερο κίνδυνο θνησιμότητας από εκείνους με ατόφιο μηρό, γεγονός που υποδηλώνει ότι πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για τη διατήρηση της μυικής μάζας στην τρίτη ηλικία
Κατά τη διάρκεια παιδικής και εφηβικής ηλικίας υπάρχουν ουσιαστικές αλλαγές στην ανάπτυξη και σύνθεση του σώματος. Πολλές φορές η αύξηση βάρους προηγείται της αύξησης ύψους και τις τελευταίες τρεις 10ετίες η αύξηση βάρους γίνεται με ρυθμό πολύ ταχύτερο από ότι θα μπορούσε να θεωρηθεί υγιές ή φυσιολογικό
Κρίσιμη περίοδος είναι ο χρόνος που παύει η αύξηση του ύψους και μειώνονται οι θερμιδικές απαιτήσεις. Εκεί θα πρέπει να γίνει προσαρμογή των θερμίδων. Επιπλέον η εφηβεία είναι χρόνος σχετικής αντίστασης στην ινσουλίνη. Λόγω αυτής της αντίστασης , οι έφηβοι που είναι παχύσαρκοι είναι πιο επιρρεπείς στην ανάπτυξη ΣΔ 2
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου