Πήξη
Το Cushing (CS) προκαλεί αύξηση των παραγόντων πήξης με επακόλουθο τον σχηματισμό θρόμβων. Η υπερπηκτική διαδικασία που σχετίζεται με την κορτιζόλη είναι πολυπαραγοντική. Να σημειωθεί ότι υπάρχει αντισταθμιστική αύξηση των ενδογενών αντιπηκτικών (αντιθρομβίνη, πρωτεΐνη C και πρωτεΐνη S) αλλά δεν προστατεύουν από τις θρομβώσεις. Μετατρέπεται η δρασηριότητα του ινωδολυτικού συστήματος με μειωμένη ινωδόλυση. Εκτός από τη δράση της κορτιζόλης στον μηχανισμό πήξης, συνεισφέρουν και άλλοι παράγοντες που συνυπάρχουν στο CS όπως η παχυσαρκία , η υπέρταση, ο διαβήτης και η δυσλιπιδαιμία. Επίσης συνυπάρχει ενδοθηλιακή δυσλειτουργία και πολυκυτταραιμία
Οστά
Η οστική πυκνότητα μειώνεται. Οστεοπενία εμφανίζεται στο 40-78% και οστεοπόρωση στο 22-57%. Αυτόματα κατάγματα προκύπτουν σε 30-50% των ασθενών, κυρίως σπονδυλικά και μπορεί να είναι η πρώτη εκδήλωση του CS. Τα γλυκοκορτικοειδή (GS) επηρεάζουν τον μεταβολισμό των οστών και το ασβέστιο σε διάφορα επίπεδα. Υπάρχουν άμεσες επιδράσεις στο turnover του σκελετού (ανισορροπία μεταξύ σχηματισμού οστού και επαναπορρόφησης οστού μέσω της αναστολής της διαφοροποίησης και της λειτουργίας των οστεοβλαστών, την προώθηση της απόπτωσης των οστεοβλαστών και των οστεοκυττάρων και την παράταση της διάρκειας ζωής των οστεοκλαστών), αλλαγή στην ομοιόσταση του ασβεστίου, καταβολική επίδραση στους μύες. Η μείωση της λειτουργίας των οστεοκλαστών σημαίνει μείωση οστεοκαλσίνης και αλκαλικής φωσφατάσης. Επιπλέον τα GC μειώνουν την σύνθεση κολλαγόνου και αναστέλλουν την απορρόφηση ασβεστίου από το έντερο. Συνιστάται μέτρηση οστικής πυκνότητας και κατάλληλη αγωγή. Τα προβλήματα των οστών μπορεί να αντιστραφούν εν μέρει μετά την ύφεση της υπερκορτιζολαιμίας
Νευροψυχιατρικές διαταραχές
Τα GC επηρεάζουν τη συμπεριφορά, τη διάθεση, τη νευρική δραστηριότητα και ορισμένες συγκεκριμένες βιοχημικές διεργασίες στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Τα πιο συχνά ψυχιατρικά προβλήματα είναι μείζων κατάθλιψη 50-81%, άγχος 66% και διπολικές διαταραχές 30%.
Η χρόνια έκθεση στον εγκέφαλο σε περίσσεια κορτιζόλης προκαλεί βαθιές δομικές και λειτουργικές αλλαγές σε διάφορες εγκεφαλικές περιοχές που είναι πλούσιες σε υποδοχείς GC, ιδιαίτερα στον ιππόκαμπο, στην αμυγδαλή, στον προμετωπιαίο φλοιό και στο λεμφατικό σύστημα, τα οποία είναι θεμελιώδεις περιοχές για συναισθηματικές και γνωστικές λειτουργίες. Ο βασικός παράγοντας της θεραπείας είναι η ομαλοποίηση της κορτιζόλης αλλά δεν ακολουθείται πάντοτε από πλήρη αποκατάσταση, υποδηλώνοντας μη αναστρέψιμες δυσμενείς επιπτώσεις στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Απαιτούνται μεγάλες περίοδοι παρακολούθησης για να προσδιοριστεί εάν οι γνωστικές, συναισθηματικές και ανατομικές ανωμαλίες είναι πλήρως αναστρέψιμες. Εκτός από την ομαλοποίηση της έκκρισης κορτιζόλης, οι ψυχοθεραπευτικές στρατηγικές, γνωστικές συμπεριφορικές θεραπείες και ψυχοτρόπα φάρμακα μπορούν να είναι χρήσιμα στη θεραπεία ψυχιατρικών διαταραχών που σχετίζονται με την CS
Μυϊκό σύστημα
Ατροφία και αδυναμία των μυών προκύπτει σε 42-83% . Η περίσσεια GC προκαλεί ατροφία μυϊκής ίνας με δράση και καταβολική και αντι-αναβολική. Επηρεάζει τη σύνθεση πρωτεϊνων, αναστέλλει την πρόσληψη αμινοξέων, καταστέλλει τον IGF1, διαγείρει την πρωτεόλυση. Η θεραπεία ξεκινά με τη διόρθωση της περίσσειας κορτιζόλης. Πειραματικές θεραπείες με αναβολικούς παράγοντες έχουν προταθεί αλλά χρειάζονται περαιτέρω έρευνα. Μόνο λίγες μελέτες έχουν δείξει ότι οι ασκήσεις αερόβιας και αντίστασης είναι αποτελεσματικές στη μείωση της μυϊκής ατροφίας που προκαλείται από GC
Λοιμώξεις
Οι ασθενείς με CS είναι πιο επιρρεπείς σε συστημικές βακτηριακές και ευκαιριακές λοιμώξεις που μπορεί να είναι απειλητικές για τη ζωή. Μπορεί να είναι και βασική αιτία θανάτου κυρίως τους πρώτους τρεις μήνες μετά τη διάγνωση. Ακόμα μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν ασθενείς που έχουν και σακχαρώδη διαβήτη διότι η υπεργλυκαιμία σχετίζεται με εξασθενημένη ανοσοαπόκριση που προκαλείται από κύτταρα και αντισώματα. Τέλος, πρέπει επίσης να υπενθυμίσουμε ότι η εξάρτηση από τα GC μετά από αποτελεσματική χειρουργική επέμβαση για CS έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο θανάτου για λοιμώξεις, όπως επίσης και η ανεπαρκής υποκατάσταση με GC
Το Cushing (CS) προκαλεί αύξηση των παραγόντων πήξης με επακόλουθο τον σχηματισμό θρόμβων. Η υπερπηκτική διαδικασία που σχετίζεται με την κορτιζόλη είναι πολυπαραγοντική. Να σημειωθεί ότι υπάρχει αντισταθμιστική αύξηση των ενδογενών αντιπηκτικών (αντιθρομβίνη, πρωτεΐνη C και πρωτεΐνη S) αλλά δεν προστατεύουν από τις θρομβώσεις. Μετατρέπεται η δρασηριότητα του ινωδολυτικού συστήματος με μειωμένη ινωδόλυση. Εκτός από τη δράση της κορτιζόλης στον μηχανισμό πήξης, συνεισφέρουν και άλλοι παράγοντες που συνυπάρχουν στο CS όπως η παχυσαρκία , η υπέρταση, ο διαβήτης και η δυσλιπιδαιμία. Επίσης συνυπάρχει ενδοθηλιακή δυσλειτουργία και πολυκυτταραιμία
Οστά
Η οστική πυκνότητα μειώνεται. Οστεοπενία εμφανίζεται στο 40-78% και οστεοπόρωση στο 22-57%. Αυτόματα κατάγματα προκύπτουν σε 30-50% των ασθενών, κυρίως σπονδυλικά και μπορεί να είναι η πρώτη εκδήλωση του CS. Τα γλυκοκορτικοειδή (GS) επηρεάζουν τον μεταβολισμό των οστών και το ασβέστιο σε διάφορα επίπεδα. Υπάρχουν άμεσες επιδράσεις στο turnover του σκελετού (ανισορροπία μεταξύ σχηματισμού οστού και επαναπορρόφησης οστού μέσω της αναστολής της διαφοροποίησης και της λειτουργίας των οστεοβλαστών, την προώθηση της απόπτωσης των οστεοβλαστών και των οστεοκυττάρων και την παράταση της διάρκειας ζωής των οστεοκλαστών), αλλαγή στην ομοιόσταση του ασβεστίου, καταβολική επίδραση στους μύες. Η μείωση της λειτουργίας των οστεοκλαστών σημαίνει μείωση οστεοκαλσίνης και αλκαλικής φωσφατάσης. Επιπλέον τα GC μειώνουν την σύνθεση κολλαγόνου και αναστέλλουν την απορρόφηση ασβεστίου από το έντερο. Συνιστάται μέτρηση οστικής πυκνότητας και κατάλληλη αγωγή. Τα προβλήματα των οστών μπορεί να αντιστραφούν εν μέρει μετά την ύφεση της υπερκορτιζολαιμίας
Νευροψυχιατρικές διαταραχές
Τα GC επηρεάζουν τη συμπεριφορά, τη διάθεση, τη νευρική δραστηριότητα και ορισμένες συγκεκριμένες βιοχημικές διεργασίες στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Τα πιο συχνά ψυχιατρικά προβλήματα είναι μείζων κατάθλιψη 50-81%, άγχος 66% και διπολικές διαταραχές 30%.
Η χρόνια έκθεση στον εγκέφαλο σε περίσσεια κορτιζόλης προκαλεί βαθιές δομικές και λειτουργικές αλλαγές σε διάφορες εγκεφαλικές περιοχές που είναι πλούσιες σε υποδοχείς GC, ιδιαίτερα στον ιππόκαμπο, στην αμυγδαλή, στον προμετωπιαίο φλοιό και στο λεμφατικό σύστημα, τα οποία είναι θεμελιώδεις περιοχές για συναισθηματικές και γνωστικές λειτουργίες. Ο βασικός παράγοντας της θεραπείας είναι η ομαλοποίηση της κορτιζόλης αλλά δεν ακολουθείται πάντοτε από πλήρη αποκατάσταση, υποδηλώνοντας μη αναστρέψιμες δυσμενείς επιπτώσεις στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Απαιτούνται μεγάλες περίοδοι παρακολούθησης για να προσδιοριστεί εάν οι γνωστικές, συναισθηματικές και ανατομικές ανωμαλίες είναι πλήρως αναστρέψιμες. Εκτός από την ομαλοποίηση της έκκρισης κορτιζόλης, οι ψυχοθεραπευτικές στρατηγικές, γνωστικές συμπεριφορικές θεραπείες και ψυχοτρόπα φάρμακα μπορούν να είναι χρήσιμα στη θεραπεία ψυχιατρικών διαταραχών που σχετίζονται με την CS
Μυϊκό σύστημα
Ατροφία και αδυναμία των μυών προκύπτει σε 42-83% . Η περίσσεια GC προκαλεί ατροφία μυϊκής ίνας με δράση και καταβολική και αντι-αναβολική. Επηρεάζει τη σύνθεση πρωτεϊνων, αναστέλλει την πρόσληψη αμινοξέων, καταστέλλει τον IGF1, διαγείρει την πρωτεόλυση. Η θεραπεία ξεκινά με τη διόρθωση της περίσσειας κορτιζόλης. Πειραματικές θεραπείες με αναβολικούς παράγοντες έχουν προταθεί αλλά χρειάζονται περαιτέρω έρευνα. Μόνο λίγες μελέτες έχουν δείξει ότι οι ασκήσεις αερόβιας και αντίστασης είναι αποτελεσματικές στη μείωση της μυϊκής ατροφίας που προκαλείται από GC
Λοιμώξεις
Οι ασθενείς με CS είναι πιο επιρρεπείς σε συστημικές βακτηριακές και ευκαιριακές λοιμώξεις που μπορεί να είναι απειλητικές για τη ζωή. Μπορεί να είναι και βασική αιτία θανάτου κυρίως τους πρώτους τρεις μήνες μετά τη διάγνωση. Ακόμα μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν ασθενείς που έχουν και σακχαρώδη διαβήτη διότι η υπεργλυκαιμία σχετίζεται με εξασθενημένη ανοσοαπόκριση που προκαλείται από κύτταρα και αντισώματα. Τέλος, πρέπει επίσης να υπενθυμίσουμε ότι η εξάρτηση από τα GC μετά από αποτελεσματική χειρουργική επέμβαση για CS έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο θανάτου για λοιμώξεις, όπως επίσης και η ανεπαρκής υποκατάσταση με GC
Καλημέρα. Είμαι συνάδελφος και ήθελα να ρωτήσω ποιο τεστ προτιμάτε σε υποψία αυξημένης κορτιζόλης; 24ωρη συλλογή ούρων, τεστ σιέλου, μέτρηση στο αίμα πρωί και απόγευμα; Μόνο πρωί; Ευχαριστώ. Δημήτρης Παναγιωτακόπουλος - γαστρεντερολόγος
ΑπάντησηΔιαγραφήΚάνετε ρυθμό κορτιζόλης-ACTH πρωι απόγευμα και 24ωρη συλλογή ούρων. Στη διάθεση σας για οποιαδήποτε πληροφορία
Διαγραφή