Γλυκαντικά

 Η υπερβολική πρόσληψη απλών υδατανθράκων (σάκχαρα) απειλεί την υγεία και προκαλεί μεταβολικές ασθένειες. Ιστορικά, η μειωμένη πρόσληψη ζάχαρης, που επιτυγχανόταν είτε με την προσαρμογή των διατροφικών συνηθειών είτε με την αντικατάσταση με τεχνητά γλυκαντικά, προσέφερε ευεργετικά μεταβολικά αποτελέσματα - μια πεποίθηση που οδήγησε στην ανάπτυξη χημικά συντιθέμενων (δηλ. τεχνητών) γλυκαντικών από τη βιομηχανία τροφίμων . Αρκετές τεχνητές γλυκαντικές ουσίες έχουν εγκριθεί από την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (και ομοίως, από την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων) ως πρόσθετα τροφίμων.

Σήμερα, τα τεχνητά γλυκαντικά χρησιμοποιούνται ευρέως σε επεξεργασμένα τρόφιμα, αναψυκτικά, σάλτσες και καραμέλες. Εν τω μεταξύ, η αρχική άποψη για τα τεχνητά γλυκαντικά ως αδρανείς και υγιείς ενώσεις αμφισβητείται και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εξέδωσε πρόσφατα μια προσωρινή σύσταση κατά της χρήσης τεχνητών γλυκαντικών για τον έλεγχο του σωματικού βάρους.

Σε πρόσφατες μελέτες, η χρήση των τεχνητών γλυκαντικών σουκραλόζης και ερυθριτόλης βρέθηκε να σχετίζεται με επιβλαβείς επιδράσεις στο ανοσοποιητικό και στην καρδιαγγειακή υγεία, αν και παρατηρήθηκε ήπια επίδραση στον κίνδυνο αυτοανοσίας. Σε μια μελέτη, οι Zani et al. διερεύνησαν τις επιδράσεις της σουκραλόζης στην ανοσία των Τ-κυττάρων και στις ασθένειες που προκαλούνται από το ανοσοποιητικό σε ποντίκια. Η έκθεση στη σουκραλόζη, ανέστειλε τον πολλαπλασιασμό και τη διαφοροποίηση των CD4+ και CD8+ Τ κυττάρων ex vivo και in vivo, και σε ένα μοντέλο ποντικού η έκθεση σε σουκραλόζη είχε ως αποτέλεσμα αυξημένη ευαισθησία στη μόλυνση. Από την άλλη πλευρά, σε ένα μοντέλο ποντικού με τύπου 1 (αυτοάνοσο) διαβήτη, η έκθεση σε σουκραλόζη προστατεύει από την αυτοανοσία που προκαλείται από Τ-κύτταρα, την υπεργλυκαιμία και την έναρξη της νόσου. Επιπλέον, σε ένα μοντέλο ποντικού με κολίτιδα που προκαλείται από Τ-κύτταρα , η έκθεση σε σουκραλόζη είχε ως αποτέλεσμα λιγότερα φλεγμονώδη κύτταρα. Σε υγιή ποντίκια, η έκθεση σε σουκραλόζη έως και 12 εβδομάδων δεν επηρέασε την πρόσληψη τροφής, το σωματικό βάρος, τα επίπεδα ινσουλίνης νηστείας ή την ανοχή στη γλυκόζη.

Σε μια δεύτερη έκθεση, ο Witkowski και οι συνεργάτες του ερεύνησαν την επίδραση της ερυθριτόλης, μιας φυσικής ζάχαρης που χρησιμοποιείται συνήθως ως υποκατάστατο σε επεξεργασμένα τρόφιμα. Σε μια μελέτη στην οποία συμμετείχαν 1157 ασθενείς που υποβλήθηκαν σε διαγνωστική αξιολόγηση της καρδιάς, οι αναλύσεις μεταβολικών δεδομένων εντόπισαν μια συσχέτιση μεταξύ του επιπέδου της ερυθριτόλης (και άλλων πολυολών) στο αίμα και του κινδύνου σοβαρών ανεπιθύμητων καρδιαγγειακών συμβαμάτων για μια περίοδο 3 ετών .Αυτή η συσχέτιση επιβεβαιώθηκε σε μεταγενέστερες αναλύσεις δεδομένων.Πειραματικές μελέτες έδειξαν ότι η ερυθριτόλη ενισχύει την ενεργοποίηση των αιμοπεταλίων in vitro, καθώς και τον σχηματισμό θρόμβωσης στο ανθρώπινο αίμα και στις καρωτιδικές αρτηρίες των ποντικών. 

Οι ανωτέρω μελέτες αμφισβητούν την αντίληψη της ευεργετικής επίδρασης ορισμένων τεχνητών γλυκαντικών. Επιπλέον, μια πρόσφατη μελέτη στην οποία συμμετείχαν 120 υγιείς ενήλικες έδειξε ότι τα τεχνητά γλυκαντικά επηρεάζουν το μικροβίωμα του στόματος και των κοπράνων καθώς και το μεταβολισμό του πλάσματος και ότι βλάπτουν τις γλυκαιμικές αποκρίσεις σε δόσεις χαμηλότερες από αυτές που καταναλώνονται συνήθως κάθε μέρα. Η ποικιλία των τεχνητών γλυκαντικών και οι δυνατότητές τους , η επίδραση στη μικροχλωρίδα του εντέρου - μια επίδραση που μπορεί από μόνη της να ενέχει κίνδυνο ασθένειας - προσθέτει περαιτέρω πολυπλοκότητα στο παζλ. Οι πρόσφατες μελέτες υπογραμμίζουν την ανάγκη για κλινικές δοκιμές που αξιολογούν την επίδραση των τεχνητών γλυκαντικών στην ανθρώπινη υγεία.