Η διάλεκτος που μιλιόταν στον Πόντο (σε 800 συνολικά πόλεις χωριά και οικισμούς) ως το 1922, προέρχεται από την ελληνική κοινή, με ιωνικό υπόστρωμα. Τα ποντιακά δέχθηκαν ποικίλες επιδράσεις κυρίως από την Τουρκική. Η διάλεκτος έχει αρχαϊκή προφορά, σπάνιους φθόγγους, ιδιότυπα συντακτικά και τουρκικές λέξεις. Γι' αυτό και είναι ακατανόητη για τους μη Πόντιους. Στους μετά το 1922 ποντιακούς οικισμούς η ποντιακή αγωνίζεται σήμερα να επιβιώσει. Το μέλλον άδηλο, αλλά οι Πόντιοι είναι ελληνικό φύλο μαχητικό, με ισχυρή ιστορική μνήμη.
Τα ποντιακά διαιρούνται σε τρείς μεγάλες διαλεκτικές ομάδες (οινουντιακά, τραπεζουντιακά, χαλδιώτικα) και άλλες μικρότερες όπως τα καρσλίδικα (περιοχή Καρς του Καυκάσου) και τα ποντιακά της Αζοφικής στην Ουκρανία. Σήμερα η Ποντιακή διατηρείται ανεπηρέαστη στο στόμα μουσουλμάνων Ποντίων στον Όφη και στην Τόνγια. Χαρακτηριστικές είναι οι καταλήξεις -ία, -έα (παιδία, φωλέα), η κατάληξη -ον (ο άνθρωπον) τα θηλυκά σε -έσσα (ορφανέσσα) τα υποκοριστικά σε -όπον (λαλόπον=φωνούλα), το ερωτηματικό ντο (ντο θέλτς) και το κι αντι δεν (κι επορώ=δεν μπορώ)
Στην Καππαδοκική διάλεκτο ανήκουν το ιδίωμα μιας ομάδας χωριών νοτιοδυτικά της Καισάρειας και το κάπως διαφορετικό ιδίωμα των Φαράσων νοτιοανατολικά της Καισάρειας. Μοιάζουν πολύ με τα Ποντιακά. Μετά το 1922 τα Καππαδοκικά σιγά-σιγά έσβησαν. Χάθηκε το γένος των ονομάτων, περιορίστηκε η χρήση του άρθρου, άλλαξε η σειρά των όρων στην πρόταση, εκτουρκίστηκε ο σχηματισμός των παραθετικών. Υπάρχουν ιδιότυποι ρηματικοί σχηματισμοί π.χ. πηγαινινότσισκα=πήγαινα, γέλανα=γελούσα, μπόρκα=μπορούσα, είδιαμεστε=είδαμε). Μερικές φορές τουρκικές καταλήξεις ενισχύουν τις ελληνικές σε ρηματικούς τύπους : ερχουμίστινιζ=ερχόμαστε. Όπως στον Πόντο έτσι και στην Καππαδοκία υπάρχει το ανοιχτό ε και τα άρθρα στον-στην-στα προφέρονται σον-σην-σα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου