Όλγα Δεβετζάκη - Ενδοκρινολόγος
Αναστασίου Ζίννη, 9, Αθήνα, Αττική, 11741
Phone: 210-9239440 URL of Map

Πέμπτη 2 Οκτωβρίου 2025

Ιστορική αναδρομή

 Υπάρχουν τουλάχιστον δύο θεμελιώδεις βιολογικές διεργασίες της λειτουργίας των όρχεων: η πρώτη είναι η ωρίμανση των γεννητικών κυττάρων και η δεύτερη είναι η έκκριση ενός ή περισσότερων ουσιών γνωστών ως ορμονών των όρχεων . Ο ιστορικός VC Medvei περιέγραψε τον όρχι ως «το παλαιότερο κλειδί για τον ενδοκρινικό θησαυρό» . Ανάλογα με την ηλικία απώλειας της λειτουργίας του όρχεως, παρατηρείται έλλειψη ανάπτυξης των δευτερογενών σεξουαλικών χαρακτηριστικών, αλλαγές στη σύνθεση του σώματος ή απώλεια σεξουαλικής ικανότητας, επιθυμίας και γονιμότητας .  

Η λέξη "τεστοστερόνη" προέρχεται από τα αρχαία ελληνικά, συνδυάζοντας τις λέξεις "testis" (που σημαίνει όρχις) και "steros" (που σημαίνει στερεός) και την κατάληξη "-one" που υποδηλώνει στεροειδή ένωση, με την έννοια του "στερεού του όρχι". Στην πορεία, αναφέρονται άλλα ανδρογόνα και μερικές πεπτιδικές ορμόνες των όρχεων, ειδικά καθώς επηρεάζουν τη φυσιολογία (και την παθολογία) του υποθαλαμο-υπόφυσης-γοναδικού άξονα, εστιάζοντας στους άνδρες: παιδιά, εφήβους και ενήλικες.

Με την πάροδο του χρόνου, αρκετές λέξεις έχουν χρησιμοποιηθεί για να δηλώσουν αυτό που σήμερα θα ονομάζαμε εσωτερικές εκκρίσεις ή ορμόνες, τουλάχιστον από το 1855, όταν σε μια διάλεξη στο Collège de France ο Claude Bernard περιέγραψε το φαινόμενο: το ήπαρ έχει εξωτερική έκκριση χολής και εσωτερική έκκριση σακχάρου. Πιο πρόσφατα έχουν περιγραφεί παρακρινείς, αυτοκρινείς και ενδοκρινείς εκκρίσεις. Ένας παρακρινής μηχανισμός υποδηλώνει κύτταρα που απελευθερώνουν έναν χημικό αγγελιοφόρο για να επηρεάσουν τα κοντινά κύτταρα. Ο αυτοκρινής μηχανισμός υποδηλώνει κύτταρα που εκκρίνουν τον αγγελιοφόρο για να επηρεάσουν το ίδιο κύτταρο μέσω εξωτερικών υποδοχέων και ενδοκρινών, όπου η έκκριση και η δράση βρίσκονται μέσα στο ίδιο κύτταρο, χωρίς ποτέ να φτάνουν στον μεσοκυττάριο χώρο.

Η λέξη ενδοκρινολογία προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις ένδον (μέσα ) και κρίνω (διαχωρίζω ) και  λέγω. Το 1905, ο Starling σε διάλεξή του παρουσίασε τη λέξη ορμόνη, η οποία προέρχεται από την ελληνική λέξη ορμώ, που σημαίνει να θέτω σε γρήγορη κίνηση ή να διεγείρω ή να αφυπνίζω. "Αυτοί οι χημικοί αγγελιοφόροι... ή «ορμόνες», όπως θα μπορούσαμε να τις ονομάσουμε, πρέπει να μεταφερθούν από το όργανο όπου παράγονται στο όργανο που επηρεάζουν, μέσω της κυκλοφορίας του αίματος, και οι συνεχώς επαναλαμβανόμενες φυσιολογικές ανάγκες του οργανισμού πρέπει να καθορίζουν την παραγωγή και την κυκλοφορία τους σε όλο το σώμα"

Ο Eugène Gley πρότεινε σε ένα διεθνές συνέδριο ιατρικής το 1913 μια παρόμοια λέξη, αρμοζόνη, επίσης από την ελληνική λέξη ρυθμίζω, για τις εκκρίσεις των ενδιάμεσων κυττάρων του όρχεως, του ωχρού σωματίου, του θυρεοειδούς και της υπόφυσης - εκείνους τους παράγοντες που είναι μορφογενείς και επηρεάζουν αργά την ανάπτυξη και τη διατροφή . Η λέξη ερμητικός (με την ιδιότητα της διέγερσης) της ίδιας προέλευσης είχε χρησιμοποιηθεί το 1666 από τον John Smith για να περιγράψει τη δύναμη και τη συστολή των μυών. 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου