Joseph Conrad

 Ήμασταν περιπλανώμενοι σε μια γη προϊστορική, σε μια γη που είχε όψη άγνωστου πλανήτη. Θα μπορούσαμε να φανταστούμε πως ήμασταν οι πρώτοι-πρώτοι άνθρωποι και πως παραλαμβάναμε μια κληρονομιά καταραμένη που έπρεπε να την υποτάξουμε καταβάλλοντας υπέρτατη προσπάθεια και υπομένοντας ζοφερές αγωνίες. Και ξάφνου, εκεί που πασχίζαμε να πάρουμε τη στροφή, να σου μια καλαμωτή, ή μια μυτερή χορτάρτινη σκεπή ή ένας ορυμαγδός από φωνές, ένας κυκεώνας από μαύρα σώματα, μια μάζα από χέρια που χτυπούσαν παλαμάκια ή πόδια που κοπανούσαν τη γη, κορμιά που λικνίζονταν, μάτια που γυρνούσαν, κάτω από φυλλωσιές βαριές, ακίνητες, σακουλιασμένες. Προχωρούσε το ατμόπλοιο με κόπο, αργά, στις παρυφές μια μαύρης κι ακατανόητης παραφροσύνης. Ο προϊστορικός άνθρωπος μας καταριόταν, μας λάτρευε, μας καλωσόριζε - ποιος ξέρει; ΄Ημασταν αποκομμένοι από το νόημα του περίγυρου μας, διαβαίναμε σαν φαντάσματα, όλο απορία και κρυφό αποτροπιασμό, όπως θα ένιωθε ένας λογικός άνθρωπος μπροστά σε μια έκρηξη ενθουσιασμού μέσα σ' ένα τρελάδικο. Αδυνατούσαμε να καταλάβουμε, επειδή βρισκόμασταν πολύ-πολύ μακριά και δεν θυμόμασταν πια, επειδή ταξιδεύαμε στη νύχτα του αρχαίου χρόνου, του χρόνου που έχει χαθεί χωρίς ν' αφήσει πίσω του σχεδόν ούτε ένα ίχνος - και καμία ανάμνηση.