Επίδραση της μετφορμίνης στη γνωστική λειτουργία

 Ο T2D σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο γνωστικής εξασθένησης και άνοιας . Στην πραγματικότητα, τόσο η αντίσταση στην ινσουλίνη όσο και τα αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στην κυκλοφορία σχετίζονται με κακή προσοχή και εκτελεστική λειτουργία (ταχύτητα επεξεργασίας, παρατεταμένη προσοχή και μνήμη εργασίας) και με διαδικασίες μνήμης . Αν και οι μηχανισμοί με τους οποίους η μετφορμίνη έχει νευροπροστατευτικά αποτελέσματα δεν έχουν διευκρινιστεί πλήρως, ασκεί κυρίως τα αποτελέσματά της στην ενεργειακή ομοιόσταση εντός των νευρώνων στοχεύοντας την AMPK . Σε μια μελέτη που αφορούσε ανθρώπινα νευρικά βλαστοκύτταρα (hNSCs), παρατηρήθηκε ότι κύτταρα που υποβλήθηκαν σε αγωγή με αμυλοειδές-βήτα εμφάνισαν σημαντική μείωση στη βιωσιμότητα των κυττάρων. Αυτή η μείωση βρέθηκε να σχετίζεται με μειωμένες εκφράσεις της AMPK, των νευροπροστατευτικών γονιδίων (Bcl-2 και CREB) και των γονιδίων που σχετίζονται με τα μιτοχόνδρια (PGC1α, NRF-1 και Tfam), ενώ έδειξε επίσης αυξημένη ενεργοποίηση της κασπάσης 3/9 και αυξημένη δραστηριότητα του κυτοσολικού κυτοχρώματος c . Η θεραπεία με μετφορμίνη εξάλειψε αποτελεσματικά τις επιβλαβείς επιδράσεις που προκαλούνται από το αμυλοειδές-βήτα στα hNSC μέσω της μείωσης της ρύθμισης των δραστηριοτήτων της κασπάσης 3/9 και του κυτοσολικού κυτοχρώματος c. Επιπλέον, η συν-θεραπεία με μετφορμίνη ήταν κρίσιμη για την αποκατάσταση των κατακερματισμένων μιτοχονδρίων σε προσβεβλημένα από αμυλοειδές βήτα hNSCs, προσεγγίζοντας τη φυσιολογική μορφολογία . Έχει περιγραφεί ότι ανακουφίζει τις νευροπαθολογικές αλλαγές που σχετίζονται με τη νόσο Alzheimer στην κυτταρική σειρά Neuro-2a διαφοροποιημένου νευροβλαστώματος ποντικού και ότι μειώνει τη φωσφορυλίωση της πρωτεΐνης tau σε καλλιεργημένους νευρώνες και εγκεφάλους ποντικών . Έχει επίσης αποδειχθεί ότι προστατεύει από τον αποπτωτικό κυτταρικό θάνατο σε πρωτογενείς νευρώνες του φλοιού . Μπορεί να ομαλοποιήσει τον μειωμένο κυτταρικό πολλαπλασιασμό και τη διαφοροποίηση των νευροβλαστών που προκαλείται από το T2D στην οδοντωτή έλικα του ιππόκαμπου αρουραίου . Τέλος, η επαγόμενη από τη μετφορμίνη ενεργοποίηση AMPK προστάτευσε τα hNSC από την κυτταροτοξικότητα που προκαλείται από τα τελικά προϊόντα προηγμένης γλυκοζυλίωσης .

Όσον αφορά τη γνωστική λειτουργία, η γνωστική εξασθένηση που προκλήθηκε από τη σκοπολαμίνη αντιστράφηκε κατά 100 mg/kg/ημέρα μετφορμίνης σε αρσενικούς αρουραίους Wistar. Η μετφορμίνη έδειξε μείωση στις βλάβες που σχετίζονται με τη χωρική μάθηση και τη μνήμη και τη βραχυπρόθεσμη μνήμη εργασίας. Αυτή η ευεργετική επίδραση συνδέθηκε με μείωση της φλεγμονής και του οξειδωτικού στρες μέσω της ενεργοποίησης Akt . Άλλες έρευνες εξέτασαν τα αποτελέσματα της χρόνιας θεραπείας με μετφορμίνη και μιας χρόνιας δίαιτας υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά σε μεσήλικα αρσενικά (12 μηνών) ποντίκια C57BL/6. Τα ευρήματα έδειξαν βελτιωμένες ικανότητες μάθησης στο χώρο, βελτιωμένο συντονισμό κατά τη διάρκεια των εργασιών εκτέλεσης και μείωση των διαταραχών της μνήμης . Ωστόσο, αυτή η μελέτη είχε ορισμένους περιορισμούς, όπως η απουσία ομάδας ελέγχου που λάμβανε θεραπεία με μετφορμίνη. Τέλος, σε αρσενικούς αρουραίους Wistar, η χορήγηση μετφορμίνης σε δόση 100 mg/kg/ημέρα ανέστρεψε τη γνωστική επιδείνωση που σχετίζεται τόσο με δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά όσο και με χρόνιο στρες περιορισμού .

Την τελευταία δεκαετία, το ενδιαφέρον έχει αυξηθεί για τις πιθανές επιδράσεις της μετφορμίνης στη γνωστική λειτουργία σε ανθρώπους. Έχουν διεξαχθεί αρκετές αναδρομικές και προοπτικές μελέτες για να διευκρινιστεί εάν η μετφορμίνη ασκεί (ή όχι) οφέλη στη γνωστική λειτουργία.

Το ομορφότερο πράγμα στον κόσμο

 Ας τιναχτεί κι ας αφρίσει αποκάτου απ' την καρένα η θάλασσα. Το τρελό το καράβι πηδαέι, από κύμα σε κύμα. Ο καπετάνιος προσεκτικός στις ετοιμασίες του ταξιδιού προστάζει τους σιωπηλούς και πρόθυμους ναύτες

Ο πιο νιός απ' όλους επήρε ένα κιουπάκι γεμάτο από παλιό και καλό κρασί, το σήκωσε, το ακούμπησε απάνου στον μπάγκο. Και κάθε ένας από τους ταξιδιώτες πίνει με τη σειρά του το ποτηράκι του, αφού πρωτύτερα αποκριθεί μ΄ένα στίχο που τον παίρνει ο άνεμος στην ερώτηση που του κάνουν όλων των ταξιδιωτών οι φωνές τριγύρω: "στο Θεό σου, πες μας τι είναι τ' ομορφότερο πράγμα στον κόσμο;"

- Το ομορφότερο πράγμα στον κόσμο  είναι η αγάπη, λέει ένας σπουδαστής, ίσα με είκοσι χρονών. Ο έρωτας είναι η μόνη ευτυχία. - Η ευτυχία είναι εις τον πόλεμο πετάγεται ένας στρατιώτης. Το ομορφότερο πράγμα στον κόσμο είν' ένας καβαλάρης που χύνεται με το σπαθί στο χέρι. - Όσο έχω ΄γω μια κασίτσα καλά φυλαγμένη... λέει ο φιλάργυρος. - Κι ο γεωργός απαντάει: Είν΄άλλο τίποτα ομορφότερο από ένα χωράφι χρυσωμένο απ΄άκρη σ΄άκρη με στάχυα. - Αλλά ο ποιητής ορθωμένος: με τη δάφνη η Ομορφιά στεφανώνεται. Τι ωραιότερο από τη δάφνη; Μα τον Απόλλωνα. - Μα ο μουσικός την ίδια ώρα: Ένιωσες ποτέ τι λέει τ΄αηδόνι; Τ΄ακούς μονάχα κι αυτό φτάνει. - Κι ο ζωγράφος: η ομορφιά είναι εικόνα. - Κι ο φιλόσοφος αγριεμένος: η ομορφιά ειν΄η αλήθεια. - Είν΄η επιτυχία φωνάζει με χειρονομίες ένας πολιτευόμενος. - Μωρέ καλά λες λέει ο τυχοδιώκτης, η ομορφιά είναι μια νταρντάνα με έξω στήθια, που κρατάει τα χαρτιά του τυχερού τζογαδόρου. Μα κι ένας παπάς: Ώ αδελφοί μου, τι καλύτερο από την πίστη και την προσευχή;

Αλλά έξαφνα: Κατάρα εμούγγρισε ο καπετάνιος, σκάστε να παρ΄ο διάολος, σφίχτε το πανί. Γιατί η θάλασσα είχεν αγριέψει, και για τον ναυτικό η Ομορφιά γελάει στου καραβιού την πρύμη, όταν ύστερ΄απ΄την καταιγίδα μπαίνει καμαρωτό στο λιμάνι.

Και την ίδια στιγμή, μια παρέα χαρούμενα σκυλόψαρα, ακολουθούσαν τ΄αυλάκι που χάραζε στα κύματα το πλοίο κι εκουβέντιαζαν κι έλεγαν μεταξύ τους: το ομορφότερο πράγμα στον κόσμο είναι ένα καράβι που πάει να βουλιάξει στο φούντο, γεμάτο από ταξιδιώτες...

                                                                                                 Μητσάκης Μιχαήλ

Metformin Cognition–Gut Microbiota - 2

 Η διγουανίδη μετφορμίνη είναι ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο φάρμακο για τη θεραπεία του T2D . Η μετφορμίνη μειώνει τα επίπεδα γλυκόζης καταστέλλοντας την ηπατική γλυκονεογένεση. Είναι ευρέως αποδεκτό ότι οι πλειοτροπικές επιδράσεις του φαρμάκου οφείλονται στη δράση του στα μιτοχόνδρια προκαλώντας μια ήπια και ειδική αναστολή του συμπλέγματος 1 της αναπνευστικής αλυσίδας. Η αναστολή αυτού του συμπλέγματος οδηγεί σε μείωση του κυτταρικού φορτίου ενέργειας. Η προκύπτουσα πτώση της κυτταρικής ενέργειας ενεργοποιεί την ενεργοποιημένη από μονοφωσφορική αδενοσίνη πρωτεϊνική κινάση (AMPK). Μόλις ενεργοποιηθεί, το AMPK ενεργοποιεί τις καταβολικές οδούς που παράγουν ATP και απενεργοποιεί εκείνες τις κυτταρικές διεργασίες που καταναλώνουν ATP. Αν και τα μιτοχόνδρια παίζουν σημαντικό ρόλο στο μηχανισμό δράσης των διγουανιδών, δεν μεσολαβούν όλες οι επιδράσεις τους από αυτό το οργανίδιο. Έχει προταθεί ότι η μετφορμίνη μπορεί επίσης να ενεργοποιήσει την AMPK μέσω ενός μηχανισμού που περιλαμβάνει μια λυσοσωμική πρωτεΐνη (ενεργοποιητής mTOR 1).

Ωστόσο, δεν μεσολαβούνται όλα τα θεραπευτικά αποτελέσματα της μετφορμίνης από την AMPK. Η μετφορμίνη θα μπορούσε να οδηγήσει σε αναστολή (μέσω AMP) της φρουκτόζης-1,6-διφωσφατάσης, ενός βασικού ενζύμου στη γλυκονεογένεση. Επιπλέον, η θεραπεία με μετφορμίνη αυξάνει τις συγκεντρώσεις του πεπτιδίου 1 (GLP-1) που μοιάζει με γλυκαγόνο, το οποίο φαίνεται να είναι μια άλλη οδός με την οποία επηρεάζει την ομοιόσταση της γλυκόζης. Το GLP-1 είναι μια ορμόνη που συντίθεται και εκκρίνεται από τον εγκέφαλο και τα κύτταρα L στο έντερο ως απόκριση σε θρεπτικά συστατικά και βακτηριακούς παράγοντες . Σε διαβητικούς αρουραίους με εγκεφαλική ισχαιμική βλάβη, το ανασυνδυασμένο GLP-1 μείωσε το νευρολογικό έλλειμμα και την περιοχή του εμφράγματος αναστέλλοντας το οξειδωτικό στρες και την απόπτωση. Η θεραπεία με SLAB51 (σκεύασμα 9 ζωντανών βακτηριακών στελεχών: Streptococcus thermophilus, B. longum, B. breve, B. infantis, L. acidophilus, L. plantarum, L. paracasei, L. delbrueckii και L. brevis) αύξησε το GLP στο πλάσμα -1 συγκεντρώσεις, που οδηγούν σε μείωση του φορτίου αμυλοειδούς του εγκεφάλου με αποτέλεσμα τη ρύθμιση των νευρωνικών λειτουργιών όπως η μάθηση και η μνήμη σε μοντέλα ποντικών με νόσο Αλτσχάιμερ. Σε σύγκριση με ασθενείς με T2D σε δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, οι ασθενείς με T2D σε δίαιτα χαμηλών υδατανθράκων είχαν υψηλότερα επίπεδα GLP-1 και αυξημένη σχετική αφθονία βακτηρίων που παράγουν λιπαρά οξέα βραχείας αλυσίδας (SCFAs), συμπεριλαμβανομένων των Roseburia, Ruminococcus και Eubacterium. Στο τέλος της δοκιμής, αυτή η ομάδα ασθενών με T2D εμφάνισε βελτιωμένο γλυκαιμικό έλεγχο και χαμηλότερη βαθμολογία σε τεστ κατάθλιψης. Αν και τα αποτελέσματα είναι πολλά υποσχόμενα, ο ρόλος του GLP-1 δεν έχει μελετηθεί και χαρακτηριστεί τόσο διεξοδικά στους ανθρώπους όσο στα μοντέλα ζώων

Από την άλλη πλευρά, μελέτες σε ανθρώπους έχουν δείξει ότι οι ασθενείς με T2D παρουσιάζουν δυσβίωση της μικροχλωρίδας των κοπράνων . Αυτή η δυσβίωση μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη αντίστασης στην ινσουλίνη και σε αυξημένες συγκεντρώσεις λιποπολυσακχαριτών στο πλάσμα . Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες σε ανθρώπους, η μετφορμίνη μπορεί να αποκαταστήσει εν μέρει τη δυσβίωση του εντέρου που σχετίζεται με την T2D. Το φάρμακο μιμείται ορισμένα από τα οφέλη του περιορισμού των θερμίδων και της φυσικής δραστηριότητας, όπως η μεγαλύτερη ευαισθησία στην ινσουλίνη και τα μειωμένα επίπεδα χοληστερόλης , και ως εκ τούτου μπορεί επίσης να έχει θετικό αντίκτυπο στη γήρανση στον άνθρωπο. Επιπλέον, ορισμένες μελέτες έδειξαν ότι η μετφορμίνη μείωσε τον κίνδυνο άνοιας.

Metformin Cognition–Gut Microbiota

 Η μείωση της γνωστικής λειτουργίας και ο επιπολασμός των νευροεκφυλιστικών διαταραχών είναι από τις πιο σοβαρές απειλές για την υγεία στην τρίτη ηλικία. Ήπια γνωστική εξασθένηση εμφανίζεται σε περίπου 40% του πληθυσμού ηλικίας ≥65 ετών και σχετίζεται με χαμηλότερη ποιότητα ζωής και αυξημένη συχνότητα σχετιζόμενης παθολογίας. Ο επιπολασμός της άνοιας έχει φτάσει τα 50 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως και έχει γίνει ένα σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας. Γύρω στο 2050, ο αριθμός αυτός θα τριπλασιαστεί . Οι αιτίες της γνωστικής εξασθένησης που σχετίζονται με την ηλικία είναι πολλαπλές, πολύπλοκες και δύσκολο να προσδιοριστούν. Ωστόσο, ο κίνδυνος ανάπτυξης φλεγμονής και γνωστικής εξασθένησης αυξάνεται με την παρουσία μεταβολικών ασθενειών όπως ο διαβήτης τύπου 2 (T2D) και η υπερχοληστερολαιμία. Χαμηλού βαθμού συστηματική φλεγμονή που σχετίζεται με μεταβολικές διαταραχές έχει αναφερθεί ότι επηρεάζει τον εγκέφαλο καθώς οι άνθρωποι γερνούν.

Ο άξονας μικροβίωμα-έντερο-εγκέφαλος είναι ένα αμφίδρομο σύστημα επικοινωνίας. Αυτό το πολύπλοκο σύστημα περιλαμβάνει τη μικροχλωρίδα του εντέρου, το εντερικό νευρικό σύστημα, το αυτόνομο νευρικό σύστημα, το νευροενδοκρινικό σύστημα και το κεντρικό νευρικό σύστημα. Αυτή η σχέση διευκολύνεται από το πνευμονογαστρικό νεύρο, το κυκλοφορικό σύστημα και το ανοσοποιητικό σύστημα . Η επίδραση της μικροχλωρίδας του εντέρου στην ανάπτυξη του άξονα εντέρου-εγκεφάλου είναι κρίσιμη κατά τη γέννηση. Ένα μικροβίωμα που χαρακτηρίζεται ως «παθογόνο» μπορεί ανεξάρτητα να προκαλέσει ασθένεια ακόμη και σε άτομα που δεν διαθέτουν εγγενή ευαισθησία . Η τροποποίηση του μικροβιώματος μέσω διατροφικών αλλαγών και άλλων παρεμβάσεων θα μπορούσε να αλλάξει τη λειτουργία του, καθώς και εάν εμφανίζεται σε ένα άτομο ή κληρονομείται από τις μελλοντικές γενιές . Ως εκ τούτου, στην επόμενη γενιά θα μπορούσαν να αναμένονται φαινότυποι ως απόκριση σε μια δυσβίωση της μικροχλωρίδας του εντέρου. Αυτό αποδείχθηκε σε ποντίκια, όπου η μεταμόσχευση μικροβίων κοπράνων από ασθενείς με διαταραχή του φάσματος του αυτισμού ήταν επαρκής για την προώθηση αλλαγών συμπεριφοράς που μοιάζουν με αυτισμό στους απογόνους .

Η μικροχλωρίδα του εντέρου μπορεί να επηρεάσει ένα ευρύ φάσμα φυσιολογικών διεργασιών. Επιπλέον, έχει αναγνωριστεί ως σημαντικός παράγοντας στη ρύθμιση της λειτουργίας και της δομής του εγκεφάλου. Υπό αυτή την έννοια, η σύνθεση της μικροχλωρίδας των κοπράνων έχει βρεθεί ότι σχετίζεται με τη γνωστική λειτουργία στον άνθρωπο. Για παράδειγμα, τα βακτηριακά είδη από τους Bacteroidetes (Bacteroides fragilis CAG:558, Bacteroides caccae CAG:21) και τα Proteobacteria phyla (Citrobacter freundii, Enterobacter cloacae, Salmonella enterica και Klebsiella aerogenesmedia8) συσχετίστηκαν αρνητικά με τη μνήμη. Αντίθετα, τα είδη της φυλής Firmicutes (Clostridium sp. 27_14 ή Clostridium sp. CAG:230) συσχετίστηκαν θετικά με καλύτερες βαθμολογίες σε τεστ μέτρησης της εκτελεστικής λειτουργίας (εργαζόμενη μνήμη) και της λεκτικής και μαθησιακής μνήμης . Από την άλλη πλευρά, είδη που ανήκουν στη φυλή Bacteroidetes (Bacteroides plebeius, Bacteroides gallinarum, Bacteroides mediterranensis) έχουν συσχετιστεί αρνητικά με τον ανασταλτικό έλεγχο (εκτελεστική λειτουργία), ενώ θετικές συσχετίσεις με την εκτελεστική απόδοση βρέθηκαν με το Eubacterium sp. CAG:603 και Firmicutes bacterium CAG:238. Επιπλέον, η μικροχλωρίδα των κοπράνων εμπλέκεται στην ανάπτυξη και εξέλιξη διαφόρων ψυχιατρικών και νευρολογικών καταστάσεων, όπως η κατάθλιψη, ο αυτισμός, το εγκεφαλικό επεισόδιο, η νόσος Πάρκινσον και η νόσος Αλτσχάιμερ .

Μετφορμίνη, γνωστική λειτουργία και αλλαγές στο μικροβίωμα του εντέρου

 Η μείωση της γνωστικής λειτουργίας και ο επιπολασμός των νευροεκφυλιστικών διαταραχών είναι από τις πιο σοβαρές απειλές για την υγεία στην τρίτη ηλικία. Ο επιπολασμός της άνοιας έχει φτάσει τα 50 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως και έχει γίνει ένα σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας. Οι αιτίες της γνωστικής εξασθένησης που σχετίζονται με την ηλικία είναι πολλαπλές, πολύπλοκες και δύσκολο να προσδιοριστούν. Ωστόσο, ο διαβήτης τύπου 2 (T2D) συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο γνωστικής εξασθένησης και άνοιας. Μελέτες σε ανθρώπους έχουν δείξει ότι οι ασθενείς με T2D παρουσιάζουν δυσβίωση της μικροχλωρίδας του εντέρου. Αυτή η δυσβίωση μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη αντίστασης στην ινσουλίνη και σε αυξημένες συγκεντρώσεις λιποπολυσακχαριτών στο πλάσμα. Η μετφορμίνη μιμείται ορισμένα από τα οφέλη του περιορισμού των θερμίδων και της σωματικής δραστηριότητας, όπως η μεγαλύτερη ευαισθησία στην ινσουλίνη και τα μειωμένα επίπεδα χοληστερόλης, και ως εκ τούτου μπορεί επίσης να έχει θετικό αντίκτυπο στη γήρανση στον άνθρωπο. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες σε ανθρώπους, η μετφορμίνη μπορεί να αποκαταστήσει εν μέρει τη δυσβίωση του εντέρου που σχετίζεται με την T2D. Ομοίως, ορισμένες μελέτες έδειξαν ότι η μετφορμίνη μείωσε τον κίνδυνο άνοιας και βελτίωσε τη γνωστική λειτουργία, αν και δεν είναι όλες οι μελέτες σύμφωνες.

. Η μετφορμίνη φαίνεται να έχει νευροπροστατευτικά, αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτικά αποτελέσματα, συμπεριλαμβανομένης της πρόληψης της άνοιας και των νευροεκφυλιστικών ασθενειών στους ανθρώπους.

. Κλινικές μελέτες έχουν επίσης αναφέρει συσχέτιση μεταξύ μετφορμίνης και βελτιωμένης μνήμης και εκτελεστικής λειτουργίας.

. Η χρήση μετφορμίνης αλλάζει την ταξινόμηση των βακτηρίων, αυξάνοντας τη σχετική αφθονία ειδών όπως το Akkermansia muciniphila και το Escherichia coli.

. Ομοίως, η λειτουργικότητα των βακτηρίων αλλάζει μετά τη μετφορμίνη, διαφοροποιώντας τα λιπαρά οξέα βραχείας αλυσίδας και τα χολικά οξέα.

. Αν και η έρευνα για τον άξονα μικροχλωρίδας του εντέρου-εντέρου-εγκεφάλου-μετφορμίνης έχει αναφέρει ενδιαφέρουσες και συνεπείς συσχετίσεις σε ορισμένες ανθρώπινες μελέτες, οι περισσότερες μελέτες δεν είναι ξεκάθαρες.

. Η κατανόηση των πολύπλοκων αλληλεπιδράσεων του άξονα μετφορμίνης-έντερου-εγκεφάλου θα μπορούσε να επιτρέψει ένα εξατομικευμένο φάρμακο, στοχεύοντας τις ευεργετικές δράσεις της μετφορμίνης καθώς και να μειώσει τις αρνητικές επιπτώσεις της.

Τον καιρό του Θεού

 Παντού γύρω του ένιωθε την πίεση του αλλόκοτου, την πίεση μυστηρίων που όχι απλώς δεν καταλάβαινε, μα είχε αρχίσει και ν' αποδέχεται. Είχε πάψει ν' απορεί, να προσπαθεί να εξιχνιάσει τη ζωή του. Τι νόημα είχε; Η ζωντάνια και το σφρίγος της Τζουν, το φως της, η ομορφιά της, που ήταν; Δέκα ολόκληρα χρόνια ήταν χώρια της, μα ήταν λες και τώρα, πρώτη φορά τον έπνιγε η απουσία της. Δεν την ένιωθε όπως στην αρχή, δεν ένιωθε τον πρώτο πόνο, το πρώτο ζεμάτισμα της συμφοράς. Την ένιωθε μ' έναν τρόπο που δεν μπορούσε να περιγράψει. Ήταν σαν το γεράκι που ξεφεύγει από την επιρροή του γερακάρη και πετάει ψηλότερα, ψηλότερα, ανεβαίνει στους αιθέρες, κόβοντας το αόρατο νήμα που τους δένει μεταξύ τους. Το νήμα της συνήθειας και της πείνας. Τίποτα απ΄τα δυο δεν χρειαζόταν πια. Ήταν χωρίς αυτά. Είχε μείνει χωρίς αυτά. Του τα ΄χανε πάρει. Αλλά είχε ελευθερωθεί κιόλας, ναι, σαν πουλί. Δεν υπήρχε διάγνωση γαυτό που είχε. Ούτε οι γιατροί ούτε οι φιλόσοφοι μπορούσαν να το φωτίσουν με τις γνώσεις τους. Κι ο ίδιος το 'χε πια αφήσει πίσω του, είχε σηκωθεί στα ανάρια ύψη του γαλανού ουρανού.

                                                                                                       Sebastian Barry

Καλή Ανάσταση

 Αφήστε με, παρακαλώ, μια στιγμή να περάσω. Θα

΄μαι

σύντομος όπως όλοι οι αληθινά μεγάλοι. Δε με ξέρετε;

Είμαι εγώ που φώναξα πριν τόσες χιλιάδες χρόνια, εκείνο το ασύγκριτο, μάταιο "νενικήκαμε"

Εγώ που πρόδωσα τους Έλληνες σ' όλες τις μάχες, και τους Πέρσες σ' όλη την αιωνιότητα.

Ακριβώς το μαντέψατε: είμαι ο Λάζαρος. 

Εγώ που φωνάξανε μια νύχτα, τέσσερις μέρες νεκρός: Λάζαρε βγες έξω

Κι ενώ ήξερα πως κανείς δε μπορούσε να μ΄αναστήσει, συμπόνεσα τόσο την ανθρώπινη ευπιστία

που σηκώθηκα...

                                                                                       Τάσος Λειβαδίτης